Marci Fabi Quinctiliani Institutionum oratoriarum liber decimus

51쪽

INST266. I, T. LIB. . AP. n. 43 quam si habusrunt magistrant, limina in Posteros tradiderint, nobis usus aliarum rerum ad eruendas alia non proderit, sed hil hahε- bimus ni i snsficii alieni P quemadmodum qui- dam pactores in id solum student, ut describs-- tabulas mensuria in lineis sciant. Turpo Totiam illud sat eomtentum esse id consequi, quod imiteris. Rursus nam quid erat futurum, si nemo plus essetasset eo, quem squΘbatur 2 Nihil in postis supra Livium Andronicum, nihil cic historiis supra Ponti cum annalsa

essat pictura nisi quae lineas modo extremas umbrae, quam e pora in solo scissent, ei oumscriberet. Ac si omnia per nasas, nulla Sol ars, qualis inventa est, ne intra initium sistit: nisi Iorte nostra potissimum tempora damnamus huius inseΙicitatis, ut nunc demum oroscat nihil. mihi autem crescit sola imita tions Quodsi prioribus adiicero fas non ost, squomodo sperare possumus illum oratorom Pedi otum p cum in his, quos maximo adhuc novimus, nemo ait inuontus, in quo nihil aut de-aideretur aut reprehendatur Sed etiam qui Summa non appinon contender Potius quam aequi debent. Nam qui agit, ut prio sit, o 10 aitan etiam, si non transierit, aequabit. EumVΘr nemo potest aequars, cuius vestigiis ibi utique insistendum putat Necasso est enim

52쪽

M . AB. QVINOTIMANI semper sit postarior qui soquitur. Addo quoa plerumqus facilius est plus Lao- quam idem. Tantani enim difficultatem habet similitudo, ut ne ipsa quidam natura in hoc ita valuerit,

ut non res simplicissimae quaeque pares a

xime Videantur, utique discrimine aliquo dia si cernantur. Adde quod quidquid alteri similo

est nεcesso si minus sit eo, quod imitatur, ut umbra corpor et imago facis et actus histrio nupa Veris affectibus. Quod in orationibus quoqus Venit. Namque eis, quas in exemplum assumimus, subest natura et vera vis contra omnis imitatio ficta est et ad alienum Propositum amommodatur quod facit ut minus sanguinis ac virium declamationes habent quam orationes quoniam in illis vera, in his assimu-12 lata maioria est. Addo quod ea, qua in or tors maxima sunt, imitabilia non sunt, angθ-nium, inventio, uis, facilitam et quidquid 13aris non traditur. Ideo ploriquat, cum Verba ex orationibus excerpserunt aut aliquos com positionis certos Pedos, miro a s. qua lege runt ossint, arbitrantur: cum et Verba intercia dant invalescantque temporibus ut quorum certissima ait regula in consuetudine eaque non sua natura sint bona aut Naala, nam por, is propositum ac com o datur. Quo sit.

ut minus . habeant -- orationes quia in illis s. 13. temporibus ut consuetudine, eaque mala nam - sunt sed prout.

53쪽

Priequs aut sevus collocata sunt, et eo Oει- tio cum rebus accommodata sit tum ipsa a xistate gratissima.

U. uapropter exactissim, iudici circa 14

hanc partem studiorum inaminanda sunt omnia.

Primum quos imitemur et iam sunt plurimi, qui similitudinsm pessimi cuiusque et corruptissimi coneupierunt: tum in ipsis, quos leg-imus, quid sit, ad quod nos efficiendum com Paremus. Nam in magnis quoque auctoribus 16 incidulit aliqua vitiosa st a doctis inter ipsos aetiam mutuo reprehensa atquo utinam tam bo na imitantes dicerent melius quam mala peius dicant. Nec vero saltem iis, quibus ad Vi . tu a vitia udiosi satis fuit, sussiciat imaginem virtutis finger ne solam, ut aio dixerim, cu-tsi ver potius illas Epicuri figuras, quas summis corporibus dicit essivors. Moo autem 16 his accidit, qui non introspectis penitus Virtu tibus ad primum se velut aspectum irationis aptarunt, et, cum iis felicissimo cessit imitatio, verbis atque numeris sunt non multum diffs xentos, Vim dicendi atque inventionis non asinaequuntur, sed plerumque declinant in peius et proxima virtutibus vitia comprehendunt, fiunt quo pro grandisus tumi ressis exiles, O tibus temerarii. Iaetis corruptio compositis exulitantes, simplicibus negligerites. Ideoquo 17 f. 15. mala peius di eunt.

54쪽

Bigidum et inano intulistant, antiqui s. pares erodunt qui carent cultu atque sentantiis, At

tici sunt scilicet qui praecisis conelusionibu obscuri, Sallustium atque hucydidem superant tristos ac ieiuhi Pollionem aemulantur totiosi ut supini, si quid modo longius circumduxerunt, iurant ita Ciceronem locuturum fuis- 18 se Noveram quosdam, qui se pulchrae xpressisse genus illia coelestis huius in dio oviri sibi vidinentur, si in lausula posuissent Esse ideatur. Ergo primum est, ut dodimitaturus est quisquo intelligat et quare bonum sit, sciat.

19 III. Tum in suscipiendo onore consulat suas viros Nam quaedam sunt imitabilia, quibus

aut infirmitas natura non ussiciat aut divorsutas repugnot. Θ, oui tonus ingenium At solavstit brii et abrupta cui foris quidom, sed indomitum, amor subtilitatis et vim suam Perdat et elegantiam quam eupit non assequatur. Nihil os enim tam indecens quam cum IR I-20lia duro fiunt. Atque ego illi prasoeptori, quom instituebam in libro seundo, credidi non a

sola docenda esso, ad quas quomquo da ipse Iorum natura compositum videret. Et adiuva- T dsbet, quas in quoquo eorum invenit bona, et quantum fieri potest, adiicere qua desunto emendax quaedam et mutaro. Rector erum f. 17. Attio is scilicet.

55쪽

quidem doctor, quamquam omnia, quais sola aunt, Velit esso in suis auditoribus quam planissima, in eo tamen, sui naturam obstare derit, laborabit. 1V. Id quoquo vitandum, in quo magna Para errat, o in oratione poeta nobis et histori eos, in illis peribus oratores aut solamatores imitandos putemus: Sua cuique proposita lo, Matius cuique decor ost. Nam nequo comoedia Lin cothurnis Maurgit nec contra tragoedia foeculo ingreditur. Habet tamen omma loquentia aliquid commvns imitemur quod com

inun est. Etiam hoc solet incommodi accidf-23πε eis, qui s uni alicui generi dediderunt, ut si asperitas iis placuit alicuius, hanc etiam in

Ioni ac romisso causarum gener non exuant:

si tonuitas ac iucunditas, in asperia gravibus que causis pondo rorum parum respondeant reum sit disersa non ausarum modo intor ipsas conditio, sed in singulis etiam causis partitam sintque alia leniter, alia aspers, alia con citate, alia remisso, alia docvndi, alia movendi gratia dicenda quorum omnium dissimilis atque divisa inter o ratio est. Itaqus no hoo 24 quidem suasorim, uni se alioui proprie, quem per omnia sequatur, addicere. Omnium ερο Dotissimus Grascorum Damosthenes alii id

l. 22. Nam uomoedia non othumis.

56쪽

M M. FAB. QUIN ILIANI tamen aliquo loco molius alii: plurima ius. Sed non qui maxime imitandus, si solus imi 25tandus est. Quid ergo non est satis omnia sic dicem, quomodo . Tullius dixit Z ihi

quidem satis esset, si omnia consequi possem. Quid tamen noceret, Vim Caesaris, asperitatΘm

Coeli, diligentiam Pollionis , iudicium Calvi, 26 quibusdam in locis assumero Nam praeter id quod prudentis est, quod in quoque primum

est, si possit, alium facere tum in tanta rei dissicultate, unum intuente Vix aliqua pars e quitur. Ideoque cum totum exprimere quem olegeris aeno sit homini ineoncessum pliaria a bona Ponamus ant oculos ut aliud ex

alio haereat, et quod uique loco conVeniat,

27 V. Imitatio autem nam saepius idom dicam

us sit tantum in Verbis. Illuc intendenda mons, quantum suori illi viris decoris in s-bus atquo emonis, quod consilium, quas dispositio, quam omnia , etiam quas delectationi videantur data, ad Victoriam spectent quidasatur Prooemio, quae ratio et quam varia narrandi, quae Vis Proba'di ac rosquendi, qua ita in affectibus omnis generis movendis seiantia, quamquo laus ipsa popularia utilitatis gratia assumta. quas tum est Pulo crima, cum f. 24 aliquo in Ioco. f. 25. Coelii.

f. 27. quam omnia etiam, quae deIecti

57쪽

1NSTITV et T. ORAT LIB. . CAP. II. Πι. 49

Mquitur, non olim arcessituri ae si pervi derimus, tum vers imitabimur. Qui vero stiam 28 opria his bona adiecerit, ut suppleat quas deer/nt, circumcidat, si quid redundabit is erit quem quaerimus, perfectus orator quem nunc consummari Otissimum porteat, cum tanto plurima exempla bene dicendi supersint quam illis, qui adhuc summi sunt, contigerunt. Nam erit haec quoque laus eorum, ut Priorea sverasse Posteros docuisse dicantur.

T. De utilitate scribendi. I. Quomogo servi oporteat. II Non dictandum esse. IV. Qui locus et quod tempus m c c conυeniant ad scribendum. Repugnandum tamen inferdum et temporis et loci in--

commodia. V. Certi optime scribi. I. hi haec quidem auxilia extrinsscus adhi Ihentur in iis autem, quae nobis Ipsis paranda Mant, ut laboris, sic utilitatis etiam longin plu-riimim asser stilus. Nec immerito M. Tullius hunc optimum sectorem ac magistrum dicendi vocavit. Cui sententia personam L Crassi in disputationibus, quae sunt de orato-'re, assignando, iudicium suum cum illius a 3. 28. tanto plura exempla.

58쪽

ω m. FAB. QUINCTILIAN12ctoritato coniunxit. Scribendum .go quam diligentissime et quam Plurimum. Nam ut terra altius effossa generandis alendisquΘ s minibus secundior fit, sic prosectus, non a Summo petitus, studiorum huctus et fundit ube-xius et si delius continet. Nam in hac qui dein conscientia, ipsa illa ex tempore dicendi

facultas cinanem modes loquacitatem dabit ista verba in labris nascentia. Illi radi os illic

fundansenta sunt illi Ops Velut .sanctiore quo dam aerario reconditas, unde ad subitos quos que casus, cum rea exiget, Pro sexantur. Vires Dolamus anto omnia, quae sussciant labori cer-4taminum et usu non pxhauriantur. Nihil enim

rerum ipsa natura votitit magnum assingi cito Praeposuitqua pulcherrimo cuique operi dissicultatem; quas nascendi quoquo hanc ecfritiegsm, ut maiora animalia diutius visceribus

parentis continersntur.

II. Sod cum sit duplex quaestio, quomodo et quae maximo scribi oporteat, lati hanc or-5dinem sequar. Sit primo vel tardus, dum ib. ligens, stilus quasramus optima ne Protinus offerentibus f gaud mus: adhibeatur iudicium inventis, dispositio probatis. Delectus enim

rarum Verborumquis agendus os et pondera singulorum examinanda. Post subeat ratio collocandi Versentur omni modo numeri non ut

f. . ad subitos quoque casus. f. I. collocandi, versentur quo omni.

59쪽

INSI ITVTT ORAi. LIB. . AP. 1ia. Ii quodquo so proseret Verbum, occupo Iooum. 6 duas quidem ut diligentius exequamur, ΘP- tenda saepius erunt scriptorum proxima Nam prasis id quod sic melius iunguntur prioribus sequentia, calor quoquo illo cogitationis, qui scribendi mora refrixit, recipitis integro Vi-rcta Et velut epetito spatio sumit impetum: quod in coriamin salisndi fieri videmus, ut conatum longius petant et ad illud aliud quo contenditur spatium cursu ferautur utque in aculando brachia reducimus et expulsuri telanεrvos retro tendimus. Interim tamen, i foret Tssylus, danda sunt vela dum nos indulgentia illa non fallat. Omnia enim nostra, dum nasountur, laconi alioqu, nec acriberentur. Sed sedean us ad iudicium et retractemus suspectam facilitatem. Sic scripsisse Sallustium accepi-8mus et sano manifestus est etiam ex opere

ipso labor. Virgilium quoquo paucissim' dissOmPosuiss. Versus, auctor est Varius. Orato- sais quidsin alia conditio est. Itaque hano moram et solicitudinem initiis imporo. Nam primum hoc constituendum, hoc obtinendum est, ut quam optime scribamus celsritato dabit consuetndo Paulatim res faciliu se ostendent, Verba respondebunt, compositio prosequoiuri cuncta denique, ut in familia bene instituta, in ossicio erunt. Summa haec est ei. Cito ori-10bendo non fit, ut bens scribatur hen sori-'f. . auctor est Varus. f. s. sollicitudine iii ,

60쪽

52 H. FAM VINCTILIANI hendo fit, ut esto. Sed tum maximε, cum a cultas illa contigerit, resistamus et roride mus esserenti se quosdam frenos, quibus cos octamus quod non tam moram faciet quam novos impetus dabit. Nequo enim ruraus eos,

qui robur aliquod ii stilo Iecerint, ad insoli

es calumniandi tam poenam alligandos puto. 11 Nam quomodo anficere ossiciis civilibus possit, qui singulis actionum partibus Velut insenescat pSunt autem quibus nihil sit satis, omnia mu 'tare, omnia alitis dicere quam occurrit sint inci eduli quidam et de ingenio suo Es iam meriti, qui diligentiam putant, facere sibi 12 scribondi dissicultatem. Ne promtum est Dicere, utros escars alidius putem, quibus omnia sua placent an quibus nihil. Aociditonim etiam ingeniosis adolescentibus Bequen- ter, ut laboro consumantur et in silentium usque descendant nimia bens dicendi cupiditats. Qua de re memini narrasse mihi Iulium Secun dum illum, aequalem meum atque re me, ut notum est, amiliariter amatum, mira a cundia virum, infinitas amo curas, quid es

13set sibi a patruo suo dictum. Is fuit Iulius Florus in eloquentia Galliarum, quoniam ibi

demum exercuit eam, Princeps alioqui inter

l. o. resistamus, ut Provideamus, et ferocientes quos frenis quibusdam coerceamus. l. 11. partibus insenescas sine illo volui. I. 12. Aceldit enim ingeniosis mirae saeuu-diae virum.