Marci Fabi Quinctiliani Institutionum oratoriarum liber decimus

41쪽

gravitate εntentiarum, verborum pondere a . otoritate peraonarum. Ceterum nitor et summa in excolandis operibus manus magis videri

potest temporibus quam ipsis defuisse. Virium tam n Accio plus tribuitur: acu tum idori doctiorem, qui esse docti Gotant, volunt. Iam Vari Thyestes cuilibet Graecarum compa 98 rari potesti' vidi Medea videtur mihi ostem. dero, quantum ille Vir praestar potuerit, si ingenio suo operari quam indulgore maluisset. Eorum quos viderim longe princeps Omρ

nius Secundus, quom senes quidΘm Parum tragicum putabant, erudition ac nitor.' praestare

confito hantur. In comoedia a imo claudio Minus licet Varro Musas Aeli Stilonis sntontia Plautino dic, sermone locuturas fuisse, si .Latins loqui ellent licet Caecilium voto res laudibus Arant licet Terenti scriρea ad Scipionem Ahicanum roserantur quae amousunt in hoc genero elegantissima et plus adhuc hahitur gratias, si intra Verans trimetros si tusent. Vix Iovem consequimur umbram, adeo 100 ut mihi formo ipso Romanus non reciper Videatur illam solis concessam Atticis Venerem, quando sam ne Graeci quidem in alio geniso lingua obtinuerint. ogatis excellit Afranius,

utinamque non inquinasset argumenta uerorum laedis amoribus, more suo fassua. l. 98. Varii Ovidii cingenio suo temperare quam indulgere , quem sε nos parum.'

l. 99. Aelii Stilonis-- Terentii.

42쪽

34 m. M. 2 v CTILIANI 10 , non historia essorim Graecis, nec ponors Thucydidi Sallustium verear, nequis indignetur sibi Horodotus aequari T. Livium,

eum in narrando mirae iucunditatis clarissimi.- quo andoris tum in consionibus supra quam enarrari potest eloquentem ita quas dicuntur omnia cum rebus tum Personia accommodata sunt affectus quidsin, Praecipue eos qui sunt dulcioros, ut parcissime dicam, nemo historia 102oorum commendavit magis. Ideoque immorta Iam illam Sallusti velocitatem diversis virtuti bus consecutus est. Nam mihi egrogis dimissovidstur Seruilius Non nus, area os magis quam similes qui et ipsae a nobi auditus est, alati vis ingenii, sententiis reber, sed minus pressus quam historiam auctoritas postulati 103 Quam paulum aetat praeoadon eum Bassus

A diu egro e utiquo in libris belli Gorma iaci, praestitit, genere ipso probabilis in omnia

bus, sed in quibusdam suis ipso viribus minor. 104 Superos et adhuc exornat astati nostra glo- viam vix oculorum momorias dignus, cui intelligitur, habenti amatores, ne immerito, -

f. 104. Superest ahue, et exornat Memoria dignus, qui olim nominabitur, uno intolluitur. Hauet auintoros, ne imitato rea; ut libertas dixisset, , --arit -- Etiam in iis, quae manent.

43쪽

INST1ππTT. RAT . . . m. AP. 1. II. mitti libertas, quamquam ear me sis qua dixi- set vel nocuerit. . Sed elatus abund spiritavi. st audacia senisntias spvshondas etiam in his qua manent. Sun o alii scriptores boni: sanos genera dogustam , non hiulis eoas exo

timus.

ωMores Varo e praecipuo Latinam -- 105quentiam parem fauoro a cas omini. a Ciceronem cuicunque orum fortiter ore uerim. eo ignoro, quantam mihi concitem pax gnam, eum Praesertim non sit ad propositi, ut sum nemostheni comparem hoc tompo- -- quo niui attinet, eum Demosthenem in primis Isgondum si discendum potius putem. Quo 106rum ego 'irtutes plorasque arbitror imiles,

consilium, ordinem dividendi, prasparandi, Pro, handi rationam, doniquo quae sunt inventionis. In loquendo est aliqua diversitas densior A, hie copiosior ius Onolndit adsistativa, hia la, tius pugnat illo acumine semper his frequenter et pondere, illic nihil dotrahi potest his nihil adiici curas plus in illo, in hoc naturam Satibus certo et ommiserations, qui duo plu- 107rimum affectus Valent, vincimus. Et fortassuspilogos illi mos civitati abatularit aede nobis illa, quas Attis mirantur, diser a Latini sermonis ratio minus permiserit. In opistolis quidem, quamquam mi utriumue dialogisv quibus nihil ille, nulla contentio est Cedun-108

nihil detrahi potest, hi Lo nihil dilat.

44쪽

36 M. FAB. QUINCTILIANI dum viso in hoo quidem, quod ille et pri'rfuit et ax magna Paris Ciesronem, quantus est, Dest Nam mihi videtur M. unius, eum sestotum ad imitationsm Grascorum contulisset, finxisse vim Demosthenis, copiam Platonis, 109 iucunditatem Isocratis. Nec Vero quod in quoquo optimum fuit, studio consecutus est tantum, sed plurimas Vel potius omnes ex se ipso virtutes extulit immortalis ingsnii beatissima ubertate. Non enim lus ias, ut ait Pindarus, aquas colligit, sed vivo gurgite exundat, dono quodam providentias genitus, in quo to- 10 tas vires suas eloquentia expfriretur. Nam quia docero diligentius, movere Vehemontius potεst pCui tanta unquam iucunditas assuit' Ipsa illa,

qua extorqust, impetrare eum credas, ut cum

transversum vi sua iudicem ferat, tamen illo 111 non rapi videatur, sed sequi. am in omnibus, quae dicit, tanta auctoritas inest, ut dissentiro pudeat nec advocati studium, sed Θstis aut iudicis assis it fidem cum interim has omnia; quae vix singuIa quisquam et intentissima cura consequi posset, fluunt illaborata et illa, qua nihil pulchrius auditum est, oratio practos fert 112 tamen felicissimam facilitatem. Quar non im merito ab hominibus aetatis suas regnares ira itidiciis dictus est, apud postfros vero id con secutus, ut Cicero iam non hominis nomen, sed

f. 11o credas, et eum transV.

f. 111 quisquam intentivima, pulchrius auditu est.

45쪽

λN8TITVTT ORAT LIB. . AP L aTHoquentias habeatur mimo agatur spectemus rho propositum nobis sit exemplumes illo sprosecisse sciat, cui Cicero valde placebit. Multa 113 in Asinio Polliones inventio , uuinia diligantia, adso ut quibusdam otiam niuria Videatur: et consilii et animi satis a nitore t iucunditato Ciceronis ita longe abest, ut idori possit se culo prior At Messala nitidus et candidus et quodammodo praeferans in dicendo nobilitatomauam Viribus minor vero Caesar si foro 114

tantum Vacasset, non alius ex nostris contra Ciceronem nominaretur tanta in eo vis est, idocumen, ea concitatio, ut illum eodem animo dixisss, quo bellavit, appareat. Exornat amanhaec omnia mira sermonis, cuius proprio at

diosus fuit, elegantia. Multum ingenii in Coo 115

di is praecipue in accusando multa urbanitaa dignusque Vir, oui et mena melior et ita longior contigisset Inveni qui Catimum praefer xent omnibus, inveni qui Ciofroni crederent,

eum, nimia contra a calumnia Verum sangui-mem perdidisse: sed eat et sancta Et gravia oratio et custodita si frequenter Vehemens quO

AEus Imitator autem est Atticorum fecitque illi properata Mors iniuriam, si quid adie Cturus sibi, non si quid detracturus fuit Et 116 Serpius Su*icius insignem non immeritoria inam tribus orationibus meruit multa, si

oum iudicio dogatio. dabit imitations digna

Cassius Severus qui ei ceteris virtutibus colorem et graVitalom orationis adiecisset, o

46쪽

117mnidas inter praecipuos sorst. Nam et ingenu

dubimum est in eo et acerbitas mira sturbanitas eius summa sed plus stomucho quam

consilio dedit praeterea ut amari sHea. it 118 frequanter amaritudo ipsa idicula st. Sunt alii niuiti diserti, quos persequi longum st. Eorum quos viderim Domitin iner et sitius Africanus longo praestantissimi. Arto illo in toto genere diuendi pra orondus et quem

in numero Veterem locare non timeas hio cominoitatior, sed in ura verborum nimius et om positione nonnunquam longior et translationi-119bus parum modicua. Erant clara et nuper ingenia. Nam et Trachalus plerumque sublimis et satis apertus sui H quom Vella optima - dares auditu tamen maior. Nam et Vocia, quantam in nullo cognovi, felicitas et pronunciatio vel scenis suffectura et decor, omnia de-mique ei, qua sunt extra, Usrfuerunt. Et

Vibitis rivus compositus et iucundus et deIectationi latus privatis Amon ausis quam 120 publicis melior. . Iulio scundo a longior contigisset aetas, clarissimum Profecto nomon Uratoria apud posteros foret. diecisset enim atque adiiciebat eteris Virtutibus suis, quoadesiderari potest id est autem, ut Θsset multo magis Pugna ot savius ad curam rerum ab 121 elocutions respiceret. Ceterum intercsptus quo

quo magnum sibi vindicat locum. Ea est sa-6. 19. pronuntiatio.

47쪽

INSTIEVTT ORAT L . . AP. I. M'cundia, tanta in explicando quod vellet gratiae tam candidum et lens et speciosum dicendio enua tamia verborum, tram quae assumta

.unt, proprietas: tauta in quibusdam ex per culo mitis significantia. Habebunt qui post 122 nos de oratoribus scribent, magnam hos qui nunc vigent materiem vere laudandi Sunt enim summa hodie, quibus illustratur sorum, ingenia. Namque et consummati Iam patroni veteribus aemulantur et os iuvenum ad optima tendentium imitatur ac sequitur industria. Supersunt qui de Philosoρhia scripserint 123 quo in genere laucissimos adhuc eloquentes litteras Romanas Iulerunt Idem igitur . Tullius, qui ubiqus, etiam in hoc operis Platonis aemulus extitit. Egregius vero multoquoquam in orationibus praestantior Brutus arisse cit ponderi rerum: racia eum sentire qua scit Scripsit non parum multa Cornelius Ce 124

tus, Sextios secutus, non sino cultu ac nitore.

autus in Stoicis rerum cognitione utilis. In Epicureis Iovis quidem sed non iniucundus tamen raucto est Catius. Ex industria Seno 125cam in omni genero eloquentias distuli, propter virigatam falso las me opinionem, quia damnare eum et inrisum quoquct abore sumereditus Quod accidit mibi, dum corruptum et omnibus vitiis fractum dicendi genua --

f. 21. quod velit, gratia. f. 22. vigent, materiam vere., 124. nitore. Planeus in Stoiuis.

48쪽

40 i M. FAB. QUINCTILIANI 126 cars ad seveHoracludita contando. Tuan a te solus hic ero in manibus adolescentium fuit. Quem non equidem omnino Onctbar exo ters, sed potio ibus praeserri non sinebam, quos ille non destiterat ancessere, tu i diversi sibi conscius generis placero se in dicendo Posse, quibus illi placerent, diffibderet. Am hant autem eum magis quam imitabantur: tantumquo ab eo defluebant, quantum ille ab 127 antiquis descenderat. Foret enim optandum, Pars a saltem proximos illi viro fieri. Sod Placebat propter sola vitia, et ad ea s quia quo dirigebat effingenda, quae poterat deindiscum os iactaret eodem modo dicere, Senecam 1 8 infamabat. Cuius si multas alioquin et magna. sirtutes fuerunt ingenium facit et copiosum, plurimum studii, multa rerum cognitio in qu tamen aliquando ab his, quibus inquirenda quaedam mandabat. deceptus est ractavit 129 etiam omnem sors studiorum materiam. Nam et orationε eius et poemata et epistolae et dia logi seruntur. In philosophia parum diligens, egregius tamen vitiorum insectator fuit. Q

tae in eo claraequo sententiae, Multa etiam ' morum gratia legenda sed in eloquendo cor

rupta pleraque atque eo Perniciosissima, quod 130 abund ni dulcibus vitiis Velles eum suo inge nio discisse, alisno iudicio. Nam si iniqua con-

f. 27 pares aut saltem.

i. 28. alioqui.

49쪽

INsTITVTT 'BAT. LIB. . AP. u. . 4ιtemsisset, si parum non concupisset, si non

omnia sua amassot, si rerum Pondera minutas simis sententiis non fregisset consensu potius eruditorum quam Puerorum amor comprobaretur. Verum si quoque iam robustis et seus 131 xiore genera satis firmatis legendus, vel ideo, quod exercere potest utrinque iudicium. Multa enim, ut dixi, Probanda in eo, multa etiam admiranda sunt eligere modo curae sit quod utinam ipso fecisset. Digna enim fuit illa natura, quae meliora Vellet, quas quod voluito cit.

I. Misistionem fidem et necessciriam esse, nec a me ea tenus, ut Per se ψs sincias, sed ut pias et me

Zias sicere conemur. L Exactissιm iudicio in αexaminanda esse omnια et videndum, quos e quid in His imitemur. In Eliam ires consulandius esse. IV. Suo quidque loco esse imitandum et caυendum, ne uni nos generi e scrimori dedamus. V. Misationem non fieri tantum in verbis.

I. c. his etfrisque lections dignis auotoribus 1

ε verborum sumenda copia est et arretas signis rarum et Omlionendi ratro in ad exemplum virtutum omnium mens dirigenda. Nequa nim

50쪽

dubitari potest, quin artis Pars magna cont-npatur imitatione. Iam ut invenire primum fuit estque praecipuum, sic ea, quae en in 2 Venta sunt, uitii sequi. Atque omnis vitae ratio sic constat, ut quae probamus in aliis, La cors ipsi volimus. Si litterarum ductus, ut scribendi fiat usus, pueri sequuntur: sic musici

vocem docentium, Pictores opera morum, rustici prohatam exporimento culturam in exemplum intuentur Omhic deniquo disciplinas initia ad propositum sibi praescriptum formari

3 videmus. Et hercul necesse est aut similes aut dissimiles bonis simus. Similem raro natura praestat, frequenter imitatio. Sed hoc ipsum, quod tanto faciliorem nobis rationem omnium facit quam fuit iis, qui nihil quod sequerentur habuerunt, nisi uaut et cum iudicio apprehen

ditur, nocet.

4 Ante omnia igitur imitatio per se ipsa non sufficit, e quia pigri est ingenii, contentum osse iis, quae sint ab aliis inventa. Quid eminfuturum erat temporibus illis, quas in exemplo fuerunt, i homines nihil nisi quod iam cognovissent, faciendum sibi aut cogitandum p 5tassent Nempa nihil fuisset inventum. Cur igitur nefas est reperiri aliquid a nobis, quodanis non fuerit An illi rudes sola mentis natura voti sim in hoc, ut tam multa ganera rent nos ad quaerendum non eo ipso concite

mur quod erim scimus invenisso eos, quid quaesierunt Et cum illi, qui nullum cuius-