장음표시 사용
101쪽
Arcano sese ducit per mutua nexu 79s Usque trahens,retrahensque,atque uno foedere quamvis pars vocat ad sese partem, atque adducere tentat. Ast eadem dum se circum vis omnia fundit per spatia expandens , sensim languescit eundo, quoque magis vasto late dillenditur orbe, 8oo Hoc minus intenti pollet conamine nisus in Hinc paribus circum spatiis vis aequa trahentis Et positum , & sequitur mensuram materiai: Ducuntur propiora magis , distantia contra Usque minus. dat juncta simul causa utraque nisum. 8os
piscata distantiae , vel rationσsi inplici quadrati distρntiae. Id
revera lumini accidit diffuso a puncto radiante , quod motu uinnis Ormi progreditur, et ob eam physicam rationem in ipso progressa debilitatur ; hic autem adhibetur ut Imago quaedam poetica is progressus vis attra- isti vae sed ea imago est ido nea ad Feram proportionem exprimendam , qua eJusmodi vis in majoribus distans iis inina
Hinc mensur ejusdem via desumitur et a quantitate materiae, in qWam tenditur, quaa quantitas dicitur massa , et aedistantias ae habetur hii uis
di theorema generale et vix ας- tractiva NevvloniaAa in in ν - tione eompos;ta , ere directa massae astrabentis , et reciproga dum
EIicata di tantiae ab ipsa in a vel est libera I ex Aa choris Naterae ita pro libito suo decerarati ,. quod recidit in systema
Haec vis in maioribux di stantiis est minor in ea ratio-ῖς , quam, dicunt reciprocam
duplicatam distantiae , sive reciprocam quadrati distantiae ;sit nimirumi in dupla distatura sit bis duplo , sive quadruplo minor a in tripla ter triplo , ure non euplo ; in decupla deciei de cupio , sive centuplo . di id exprimatur , concipitur
hic ex vis tanquam virtus quaed in egressa e singulis Particu il , et progrediens motu uni
lar mi , quo casu eo minor debet esse ejus intensitas , quo per maiorem sphaerae superfitiem circumquaque di Linditui ;kperficies autem sphaerarum , Mi Geometrae demonstrant , Rpscunt in illa Ipsae rat Ouod
102쪽
Scilicet 4 si hinc celsis e montibus horrida in ima Saxa ruunt valles abrupta: hinc volvitur acri Impete, et obieetas alte ab radicibus imis Convellit sylvas torrens, armentaque, et ipsos Custodes campis, et diruta tecta furenti Sio Raptat agens fluctu, ac rivis turgentibus auctus Praecipiti undarum se mole effundit in aequor. Terrai namque in gremium, quae proxima Terrae , Tracta cadunt, nec dissimili, quae proxima Lunae, In Lunam gravitate ruunt, Martemque cruentum ἶIs Et rutilam Venerem, dc Maja genitrice creatum, Saturnique , Iovisque Orbem , et quaecunque per auras Astra meant, eadem circum compegit, et unam Usque jubet retinere globi vis mutan formam. Ergo idem 67 Terrarum orbem, fidumq; sequentis gro
6 Ex hac generali attractione deducitur gravitas terrestrium eorporum in Terram, quae Iamen corpora si essent in ea distantia a Luna , ut quadratum distantiae a Terra magis superaret quadratum distantiae a Lu. na, quam massa Terrae superat massam Lunae ; caderent in Lunam , non hi Terram . sic pariter corpora planetis qui hiet enumerantur , et eometis pr xima , in ipsa gravitant, et e X hac mutua generat in vi petitur ratio figurae ad sensu in sphaericae omnium Planetarum. Ab hac mutua gravitate proveniunt perturbationes Omnes motumn Lunae. Si Terra pet Luna essent in Natura solae, moverentur in orbibus el- Iipticis circa commune gravita. tis centrum immobile , et Planum commune binarum orbitarum , ac linea apsidum quiesce. retri , et in Otus esset admodum regularis . Sed gravitas utriusque in Solem perturbat hosce motus e movetur hoc sustemabinorum corporum circa ipsum
Solem ; in quo motu , si Terra, et Luna urgerentur vitibus aequalibus, et eandem directionem habentibus ; eorum positio respectiva nihil omnino turba
retur ; nam mollis communis statum respectivum non turbat .
Sed vires, quibus in Solem gravitant , nunquam simul et aequales suiu , et cum eadem directione . In noviIuniis Luna posita inter Solem , et Terram
103쪽
Lunai sydus Phoebi radiantis ad ignem Disjunctum procul, ast immensa mole tumentem Nisus agit, jamque hinc, jamque inde impulsibus urget
Assiduis, turbatque vias; nec viribus aequis Pro Vario ad Solem positu, nec .tramite eodem, ZNamque urget pulsans, Divamque errare vagantem Et refluo cogit nodos trepidare meatu. Si vis aequa foret, si tramite pelleret uno Tolluris, Lunaeque globum; deduceret ambas Et paribus spatiis , et easdem semper in ora , 8 o Nec quidquam alternos positus turbaret, et orbem, Quo circum aethereas hinc cernitur ire per oras Cynthia, et assiduo terras circumdare gyro. At varii ductus, et vis non aequa, recurvi Et formam , et positum callis, cursumque per auras 83s
Alternis mutat vicibus: jam scilicet orbem
Terra , et e contrario in pleniluniis remotior ; hine in iis casibus directio virium est eadem , sed vires Ipsae sunt inaequales et circa quadraturas distantia est eadem , sed directiones convergunt ad Solem , et idcirco diversae sunt et in reliquis locis omnibus et directiones diversae sunt, et distantiae inaequales. Ea inaequalitas inducit perturbationes plurimat , quarum aliquae hic innuuntur . Ea omnia multo susius pertractavit Stavus in eo secundo vo- Iumine, cujus mentio est saeta in adnot. ast, ubi ego etiam in adnotationibus , et supplementis. Ieru Omuem evolvi pluribus ; hie satis est eadem tan tummodo innuere. 3 Orbis lunaris plures mutationes subit e nam primo quidem magnitudinem mutat jam magis e pansus , jam magis
sormam, mutando illam, quam appellant Astronomi eccentricitatem ; qua crescente respectu axis transversi , recedit magis a sorma circuli ; decrescente vero eadem , accedit ad eam
bita et politiovem suam , cum axis moveatur, uti diximus in adii superiore, atque Id vertigine trepida, nimirum jam proingrediendo, jam regrediendo , sed magis progrediendo. Cele-
104쪽
Distendit longe laxans, iam contrahit, alto Iam pandit gremio, et formae magis usque rotundae Assimilat, pressum jam contra obliquat, et ima Adducit latera, ac frontem producit utramque. 8 omin etiam, qua se Eoas rutilantia in oras Signa serunt, frontes ipsas, mediumque revolvit
Convertens axem, ac trepida vertigine torquet:
Ipsum etiam Divae cursum jam concitat, et jam Sistit equos, ipsum a medio iam abducit Olympo 8 s
Declinans inflexum orbem, jamque admovet, ipsos Ire jubet, retro trepida vertigine nodos. Scilicet hinc olim incertis ambagibus alto Visa Polo aethereas sine Iege errare per auras Cynthia, divina magnus dum mente Britannus 8 soritas quoque Lunae mutatur Ob eas vires perturbatrices , et a quadraturis ad syzygias perpetuo augetur , ab his ad quadraturas minuitur per easdem . Ipse in tempus perlodicum majus est , quando Luna est inaphelio , quam n uando est in Perihelio : orbi a inclinatur ad eclipticam asis , i
ctiones diversas ex theoria mutuae gravitatis deductas , et adhuc aliae minores supersunt plures, quae ad calculum non sunt redistae : alii alium proponunt numerum , sed apud
o innes occurrunt admodum multae.
Haec tanta multitudo inael l a i it at um id effecit , ut pur b: et vationes sine gravitatis theoria nullo modo potuerint ad certas leges reduci motus lunares, potitii muni extra syzygias: Ne intonus omnium primus rem cuin aliquo succes aper suam gravitati rei tolera telue fecit: id prael .aerendo motum ira runt , quae in se ruta a virent videcrescente in e tecti rOca d ipi: c. . rum , Uz
105쪽
Intima Naturae pervasit in abdita, et alis Arcanas demum causas, secretaque jura Extudit ingenio, ac Divum deprendit amores, Et Vestae , et Phoebes, et mutua vincula Phoebi , Erroresques Deae, variosque per aethera motus,
Eruit arte nova evolvens, numerisque notavit.
Hactenus immensi lustravimus aetheris oras, Astrorum et postus, variosque ex ordinet motus Di κimus: unde jubat nunc accipe, quaeque remittant Λ usos radiorum imbres, ignemque receptum, δεοConceptos gremio radios quae sydera fundant. Haec etiam noscenda prius, si nosse latentes Est animus rerum causas, Lunaeque labores,
Et subita Phoebi vultus serrugine tinctos.
pioiiciantur utcumque : id appellatur pi Oblema initi In cor- Porum, quod ipsa ingenti sua
difficultate celeberrimum est per haec tempora , et in eo resolvendo deluda rurit . ac adhuc
desudant primi hujus aevi Geometrae ; nec ulla adhuc habetur decurata, ct seneralis solutio . Ne lonus approximat Ione usus edidi . elementa , eae ribus prodierunt tabulae ,
quae omnium plimae ad veras ositiones Lunae plurimum accesserunt , sed adhuc supererant identidem plura minuta discri-uiem Pr is tabulis editis ,1 ertus , et His quid omouem Parat, In qua post correctiones nonnullas, quas adhibuit , Omnino credit , errores nunquam ultra I num minutum progressuros uti ex ipso accepi . Rradi ejus quoque eandem exactitudinem invenit in aliis tabulis es theoria computatis , et Per obser
Ubi omnes illae position exhoruin trium corporum , et orbitae Iunaris eodem deveniunt inaeqUalitatum ordo i dein regreditur, quod quidem non Ec-
curat8 , sed proxime accidit post
lunationes et 13, post annos i g, et aliquot dies quam perio dum Halleius idcirco coepit Oh servare primus: de ea Occurret sermo in serius in lib. t I adn. o. Porro mutuam attractionens Terrae , Lunae . et Solis ex
106쪽
Principio ε' certas quae sydera in aethere sedes 863 Fixa tenent, flammis fervent ardentibus, atque Aeternos patulis effundunt faucibus ignes, omniaque immenso late loca lumines complent. Cum tamen illa adeo vastas disjuncta per oras Tollantur Coelo, atque humili a Tellure recedant, 87o Distracti languent radii, intentamque tuentum Vix aciem sera percellunt noete per umbram . Non ita Phoebeum languet jubar: ardet et ipse, Ac pariter gremio Titan exaestuat imo, Aetheraque, aeriasque auras, terrasque patentes 87s Irrorat radiis propioribus, atque fugata
Nocte diem curru victor deducit. Ab illo Fonte petunt radios errantia sydera, Μ ajae Progenies, pulchri pulcherrima mater Amoris, Sanguineus Mavors, et Iupiter, et procul alto 38o
Postremum claudens agmen Saturnus Olympo, Nocturnasque nitent aliena luce per umbras.
Illo etiam diri repetunt e sente Cometae Sanguineum jubar, ac Phoebeo lumine crines, Phoeboeque trucem perfundunt lumine caudam, 88s Ni faciant, suscis horrescant atra tenebris. Nec non et curru qua Cynthia fulget in alto Aurea , fraternis frontem , vultusque decoros
presti per a norem mutatum Vestae , Phoebes, et Phoebi mythologia veteri usus de more :artem autem novam diem toni
appellavi methodum infinites i. malem , uti ab ipso adhibetur, potis limum eum calculo dire-eto , et inverso fluxionum ab illo invento , cum quo cOIncidit differentialis , et integralis calculus Leibnitianus ; sed haec innuisse siti satis. 9 Certum jam es apud Om
nes astronomos , fixas , et Solem habere suum lumen Pro.
Prium , planetas omnes, et C metas rcflectere lumen a Sole acceptum.
107쪽
DErsundit radiis, ac non sua lumina vibrat Discutit et foedam fraterno munere noctem. 89 1 Ac veluti Tellus, quo Solis respicit ignes
Laeta nitet vultu, radiosque remittit in auras, At non et manes lucem transmittere ad imos Aversamque licet frontem: nox horrida vultum
Turpat ibi, atque intra nigrantia viscera regnat. 89sSic alii, sic Phoebe etiam, qua parte nitenti objicitur fratri, fulget, lucemque remittit, Altera luce caret facies, et corpus opacum est. Nonne vides, positos curn sensim mense novato Instaurat progressa ignes, Miamoque videndam soci Margine vix pr Ima noctis se prodit in umbra, Nonne vides, Phoebo aversas ut cornua in oras Flectat, et occiduas penitus sinuetur ad undas Scilicet aethereas cum tam sublimis in auras Assurgat Titan , imis at proxima Terris sos Accedat contra Phoebe, et sub fratre seratur; Illoe Deam, superas qua se hinc avertit in oras, Aetheraque , et rutilae suspectat lampadis ignes,
Irrorat radiis, ac inulto lumine vestri A versam 1 terris frontem, et supera alta tuentem .' 9 IPHorror habet,densaeque aliam,quam cernimuS,Umbrae H inc oculos frons atra fugit, tenuique nitentem
s. Inde facile derivantur om- ea noviluuia illustratur tenuines tam variae in ses Lunae lumine e Terra reflexo , quod Sol multo alaior ipsa Luna , appellatur lumen securidarium uti diximus, et ab ipsa admo- Lunae . ipsa autem Luna sit adum remotus , illuminat diini- in plenilunio ad partes Soli op dium circiter eiu superficiei , positas obvertit Terrae eam ip- quod idcirco est lucidum; alio sam iaciem lucidam ; in novi vi uni dio obscuro, nisi quatenus Junio , sita Solem versus , ob . Psa ejusmodi obscura pars cir- vertit obseuram a in reliquiis
108쪽
Margine vix limbum rutilae sub imagine falcis
Conspicimus, geminosque apices, dorsumque recurvum.
Ast ubi Μemnonium rapidas deflexit ad orbem 'Is
Diva rotas, toto fratri contraria Coelo, id una vero illa eadem facies, quam luce corusca Irradiat Phoebus, Terras quoque despicit: inde Plena nitet, fratremque refert, et discutit umbras; Non quod clara magis mage denso effulgeat igne, 9 et o Sed quia, qua clara est, terris spectatur ab imis. Quis prior,73 Uranie, rem tantam,hominumve,Deum Protulerit, memorare libet: tu numine Vatem, ve Diva, tuo dubium firma; remque ordine pande: Nosti etenim. Primum vidisse Promethea fama est, 'rs Pennigeris dum vectus equis curruque Μinervae Scanderet aethereas sedes, haud tenvia Pboebo Furta parans, Vitalem ignem rapturus ab axe, Vidisse, et seros olim docuisse nepotes.
Politionibus par in obscurae , et partem lucidae, a quo pendent omnia phalium Phaenomena. Quando Pars lucida nobisubversa est eNigua , Luna ap- Paret sulcata, nimirum in principio et fine Iunationis s' ac tum falcis lucidae dorsum s emperae spicit ipsum Solem, cornibus directis ad plagam oppositum . Statim post novilunium , sive initio lunation Is , Luna est orientalior 1 pio Sole , ac idcir- eo occidentem respicit conve-γitas ipsius falcis, cornibus o i ientem spectantibus : coliri aisi i accidit in fine lunation iv, cum Luna est occident alior ipso Sole . Hine Italicum prover
er Episodii loco hie describitur iter Promethel In Coelum, novi Iunii tempore , cum phaenomenis , quae videre debui siet: Terra, quae nobis apparet Plana , et immensa , . propinquo spectantibus , debuisset paullatim apparere magis, ac magis rotunda, et ex iis sua et ii Mercurius , et Venus fuisssent inter Terram , et So-όηM , ac extra planum eclipti-
109쪽
Tempus erat, totum quo Luna vagata per orbem
Desponit solitos tenuatis cornibus ignes. o IoIlla alto, comitante Dea, sublimis Olympo Impositam densis scindebat nubibus auram
Attonitus partesque oculos vertebat in Omnes. Hinc maris immensos tractus, terrasque patentes s 3yrid1 ringi ad latera , atque in parvum inflectier orbem pInde stupet Μaja renitum, veneremque superbam Signiferi certis egressos finibus orbis Errare, ac vetito late discurrere Coelo: Tum Phoebi jubar, et pulchros, quis crederetλ) atris ylo Sordentes maculis vultus, frontemque nigranti obductam fumo, et 1oedam caligine tristi fissi duo sese instabilem torquere rotatu, Crinitosque ignes, et formidata tyrannis Astra procul, longos fundentia pectore sumos, 9 sHuc ruere, et grandes circum e Xercere choreas.
Nil tamen usques adeo stupidum percellit, et ambas
eae, Prometheo per id planum faculas deprehenditur etiam mois ascendenti ad Solem debuissent tus Solis circa proprium axem, apparere siti extra zodiacum de quo agendum nobis erit li- longis lime , eo magis receden- bro III. PoterAt cometas etiam tes ab Ipso et odiaco , quo ipse plures simul invenire, ut supe- magis ad eorum positionem ac- riore anno vidimus simul duos, cederet: debuisset et Solis ma- ac notare curvaturam orbitaeculas deprcciendere , quae eo circa Solem , quae nimirum in majores apparere debent , quo perihelio citissime , et plurimum propius acceditur, ac obscuram incurvatur appellantur autem quandam velut caliginem, quae hic eorum motus eboreae longae aliquando totum occupat So is ob immanem Orbitarum produ- discum , et in qua intercapedi- chionem . r.es quaedam lucidiores obier- Praeter haec phaenomena de . valitur quandoque, quas Plures buisset observare in ascensu om. Amonomi appellarimi iaculas . nem seriem Phasium Lunae, de Porro per ipsas maculas , et prehendendo paullatim semper
110쪽
Ad se acies rapit, atque obtutu figi x in uno, Ut subitus Phoebes fulgor, mutataque forma. Ad laevam vultus converterat: aethere puro 'so1um forte obliquos laeva de parte jugales Nonnihil inflevo ducebat Cynthia curru . Ecce, novo ceu prima solent consurgere mense, Aspicit adversae surgentia cornua Lunae; Dumque volat, Coelo et propior jam despicit ipsam 9ssPaullatim coiisse stupet, plenoque nitentem iore per aethereas radios diffundere sedes. Tum vero , quae monstra, inquit, tam insueta per Axem Cernimus λ Amistos subito queis viribus ignes Collegit Phoebe, et pleno nitet aurea vultu λ 96o Cui Dear mirari jam desine: nulla per Axem Μonstra vides: solitos nec pridem amiserat ignes, Nec subito excitis effulget Cynthia flammis. Illa quidem terras vultu cum semper eodem Dospiciat, Phoebum nunc hoc , nunc suspicit illo με sore procul, lustrans totum ut circum undique Coelum Fertur in Eoas Phoebo velocior oras. Quamquam igitur fratris radiis pars altera semper objicitur, lumenque trahit, pars altera densis obruitur tenebris, et caeca conditur umbra; 97oΙlla tamen terras vultus qui despicit, idem . , Nec tenebris squalet semper, nec lumina reddit. Nunc caecam tertis obvertit Cynthia frontem,
maiorem partem hemisphaerii Lunae illustrati, ut patet: sed id quidem debuisset accidere Paullatim Luna ad latus sita , si enim ascendisset recta Lunam versus, vidisset semperciem obscuram ; tum perquam
nes ipsi accidissent , dum eam superaret, transeundo aliqua ex parte ad latus.