장음표시 사용
121쪽
Ac tibi si latitat, puroque nigrescit olympo; Est aliquid medium, quod sese opponat, et umbrari
Corpore nigrantem longe protendat opaco, os Atque alios tenebris populos involvat, et alma Luce alios, tenuesque auras, errantiaque astra
Posse frui, plenoque sinat perlandier igne. rao
Non secus ac multa procerum comitante caterva
per medias si forte vias insignis in ostro Ingreditur Princeps, dum servet in aethere Phoebus; Ardentes olli aurato suspensa bacillo
Purpura defendit radios, Solemque recondit: Ad circumfusam non pertinet umbra coronam . IasQuis si tamen, Aonides , quis tantum immanibus ausis Tollitur, et rutilae vitales lampadis ignes Praeripit heul miseris mortalibus, atque nitentes Confundit caeca involvens caligine Terras λPrincipio ne fixa altὰ, aut errantia credas rῖσSydera posse Dei nitidos obducstre vultus. Fiκa r procul vastas distant disjuncta per oras, Et rutilant splendore pari, nosque inter, et ignem Phoebeum subeunt nunquam, ac si sorte subirent, Haud fusco ardentem celarent lampada velo. 13s
Luce quidem 3 Phoebi fulgent errantia, dium
c Transitur hic ad quaeren dum istud aliquid , quod Solem tegit, et ante , quam de veniatur ad Lunam , quae id praestet, excluduntur omnia a jia coelestia corpora, ac primo quidem excluduntur fixae , et
r Fixas excludit distantia illa Ingens , de qua lib. I. num. 6, et quod Lumen habent proprium juxta eumdem numerum, nam ob distantiam interponi non possitnt , et cum habeant lumen suum , si forte interponerentus , non deficeret lumen in parte Solis obtecta , supplente earum lumine vices lumini πὶ Iaris. 8 Planetae nec suum habene
122쪽
Suspectant qua fronte jubar, gremioque sub imo,
Aversoque horrent penitus nigrantia dorso. Nec vero aethereum usque adeo tolluntur in Axem Ardua , sed tenues errant propiora per aura S : 16
At senior pater , et natus regnator Olympi, Quique ciet rabidas in mutua funera gentes, Sanguineus Μavors, Terras, Titanis et ignem Circumeunt gyro immani, nec proinde subire , Ac dorsum rutilae possunt praetendere fronti. 14sInferiora tenent Μaja satus, et Venus alma; Proin subeunt saepe, et nexis loca proxima nodis Si teneant simul, ardentem tum lampada fusco Praetexant velo; at primum sub margine Eoo Irrumpant, limbumque cavent, frontemque nitentem occidua demum fugientes parte relinquant: Isolumen, nec ita ditant , quas ob causas videntur esse apti ad id praetandum . At Saturnus , Iupiter , et Mars , juxta num. xi, libI. orbita sua amplectuntur ipsam Terram, adeoque non possunt interponi inter Solem ,
et Terram. Veuus, et Mercurius , planetae in seriores iuxta num. 11.
lib. I. possunt subire inter Solem , et Terram , et subeunt saepe , nimirum in singulis conjunctionibus inferioribus , in quibus citra Solem jacent: saepe quidem , nam in Venere id
accidit post menses circiter 29. et in Mercurio post menses circiter quatuor . Si eo tempore
sint ii planetae proximi nodis, debenς itidem apparere in ipso
sole ; nam ubi sunt remotiores aliquanto a nodis , distant a plano eclipticae , adeoque retapondent puncto Coeli distanti ab ecliptica ipsa , in qua est
Sol, et recta ducta e Terra per ipsos evitat Solem Possunt igitur tum apparere in Sole; sed plures sunt rationes , ob quas non possunt ipsis tribui eolipses illae vulgo cognitae , de quibus hie agi - mus : duae hie proseruntur a
primo quidem, quod si hi planetae transeant sub disco Solis, debeant ingredi ex parte ejus orientali , et es redi ex occidentali, dum umbra in eclipsi- ibus Solis e contrario incipit ex occidentali, et desinit in orientali ; secundo , quod ipsorum Non e
123쪽
Non ita, quae vultus , dum Titan deficit, mribri
occulit ardentes sensim . involvitque tenebris.1lla quidem occidua contra de parte nitentem obducit primum frontem, ac discedit, Eous assMemnonias Phoebi margo qua prospieit oras. Praeterea vel se Maia genitrice creatus
Nos, Phoebumque inter, vel pulchri Mater Λ mori sopponat mediam, species quid tantula demum
occupet, et vasta Phoebi de mole recondat λ 1εσMercurius fronte e rutila minus occulit abdens, Quam si vicenis rursum de partibus unam Particulas in mille laces: Venus amplior, atque Telluri propior plus occupat, at radiantis Mille aequis condit vix unam e partibus orbis. IssNon ergo et tenebras inducere fulgida, sed vix
apparens discus est perquam exiguus respectu disci Solaria, cujus idcirco non potest oeculerani si pa r taculam perquam e linguam , nimirum Mercurius ms
le ejus partibus, Venus paullo
plus , quam unani millessimam . Primum ex hisee duobus patet , quia juXta nurn. et ς, lib. I. Planetae in seriores movemureelerius, quam Terra, quamobrem ipsorum motus spectant he Terra apparebit sactus In eadem directione , in qua reverae fit, quae dire erio apparebit contraria illi , quae apparer spectanti e Sole ; uti si duo homines spectent motum, qui fiat inter ipsos, is respectu alterius D:t ad dexteram , et respectu aItertus ad sinistram . At is motus respectu Solis fit in orientem , juxta num . a , Iib. Ligitur spectant, e Terra debet fieri in occidentem: nimirum laplanetae tum sunt retrogadi reta pectu Terrae. Solis autem motus propius spectanti e Terra sit in oriantem ; igitur ubi occurrat planeta interior Soli , debet in eurrere In ejus limbum
Prientalem , et egredi ex occidentali . oppositum autem ac
cidere in eclipsibus Solis , de quibus hic agimus , patet es
Seeund im eoIligitur facile ex diametris apparentibus. Diameter apparens solis superat aciminuta, diameter apparens Ueneris in conjunctione invenitur
124쪽
ora Dei possunt tenui distinguere naevo.
Vidi equidem ardenti Solis sub imagine Maja
Progenitum, neque enim adrepit 'tam rarus, acutos
Lussisset tamen ille oculos, nisii vitrea longis i7oΑItera Lens inserta tubis, atque altera, pandens Ingenti exilem pr tenderet augmine formam. At Venerem ' bini e cunctis mortalibus olliri
Viderunt Phoebi sub frontem irrepere; ab illo Ter septem lustra, et ferme bis quattuor anni 17sTempore jam fluxere, ac mersit in aequore currum Sol prius, atra Venus nitidum quam Iinqueret orbem. .
Viderunt soli; longos nam Diva per annos Iuncta Deo a nodis distat procul, altaque currum Erigit in Boream , vel prona inclinat ad Austrum . Iro Illa olim octonis bis sese interserit annisi roxime unius minuti , diameter apparens Mercurii proxime est quinta minuti pars . Quare diameter apparens Solis est ad diametrum apparentem Veneris in ratione maiore , quam 3 oad 1, et ad diametrum Mercuririi circirer ut iso ad x. Disci
autem apparentes sunt, ut quadrata diametrorum apparentium, et quadratum so est 'oo, ac quadratum Iso est Osoo, quorum primum est paullo minus, quam mille ; et secundum aliquanto plus, quam viginti millia; adeoque discus Veneris te get paullo plus, quam millesimam disci Solaris partein , et discus Mei curii non teget unam e viginti millibus partium . Quoniam autem tam Veneris ,
quam Μereurii discus in Sole est exigua qnaedam nigricans ,
et rotunda macula , idcirco eam appellavi naevum .s Μercurius non tam raro
ita sub Sole transit , ut in ejus disco apparere debeat . Id enim intra hoc saeculum habetur vi cibus sexdecim y plures autem ejusmodi transitus observavi ego ipse , sed eos non nisi per telescopia videre licet ob exigui talem disci apparentis, qui tantulam solaris disci partem oc
io Rarissimum est phaenomenum Veneris sub Sole ; id toto hoc millenario accidit viei-bus tantummodo ra, ad alte- Ium e nodis mense Decembri annorum 2I6r,1 396,v6 31, 3632,
125쪽
Praetexens Phoebi frontem, tum tempore longo Effugit, atque ubi jam plus saeclo effluxerit, orbi Vix iterum ardenti supponitur, adversumque Transcurrit nodum, Solis dum jungitur igni. 18sHinc post quam primo inventum per vitra , tubosque
Sydera scrutari, ac terris adducere Olympum, Diva semel tantum ante annos: bis quattuor, ora Inficiens tenui Titania laeserat umbra. Haud e tenim vitreis deducere lentibus astra, a9o Et teretes tractare tubos annosa vetustas Edocuit mortale genus: vix tempore ab illo, Quo primum armatam vitris ad sydera molem Extulit Hetruscis heros prognatus in oris,
Bis terseptenos, centum numeramUS et annos.
At prius, Uranie tantum mortalibus aegris
a 8 4 ; ad alterum mense Iunio
quidem ad priorem nodum , quia tum Terra , sita in perihelio , est propior Veneri, cum Sole conjunctae , quae idcirco minoret indiget ibidem distantia a nodo , ut e Tellure visa in . Solem incurrat. Semel autem huc usque id phaenomenum est observatum a binis lautum modo Mortalibus hic in Anglia , HorOccio , et eius amico Crabirio , nimirum aduo s639, die quae ipsis stylo vetere usis erat 14 Novembris, sed juxta receptam jam etiam hic in Anglia Romanam Calen. darii correctionem , erat 4 Decembris . Et Crabirius quidem adverso usus Coelo vix ipsam in Sole Venerem aspexit , fere
siue ullo fructu ; Horciccius au tem puriore aere diutius aliquanto eande in est contempla tus, verum brevi et ipse tem pore , nimirum per semihoram, determinatis tribus tantummodo, et admodum proximis PO.sitionibus Veneris in Sole , cum Solis occasus brevi consecutus obiervationem abruperit. Sine telescopiis ne Venus quidem in Sole observari potest ob exiguitatem diametri apparentis , de qua supra num 8 . Porro ex quo telescopia inventa sunt , id phaenomenum hucusque bis contigit, annis nimirum I 631, et 2639. Nam tele scopia in velita sunt , et a Ga-
126쪽
1, DE SOLIS AC LUN AEQuam munus daret, et terris adduceret astra, Fugerat aspectus oculis impervia nostris, ora Venus nigro praetexens aurea dorso.
Cum primum rutila potuit sub fronte videri, a Nemo tubum in Solem direxerat: altera cum se Spectandae Divae sors obtulit, unus, et alter Vix hominum numero e tanto direxit, et orbe Sordentem Veneris Phoebum suspexit opaco. Nec dum etenim Uranie,minus illo tempore culta, et os Arcanos Divae positus patefecerat, atqueli leo in Coelum directa circa
prelli per illud: viae tempore abiιIO Bis ter septenos , centum nu meramus et annos nimirum a et,
cum a X a x et sint a ; γ nam hos ego verius conscripsi anno a sa mense Octobri. De iis quae pertinent ad lio. sce transitus Veneris sub Sole,
plurima quidem dici possent sei- tu dignissima a sed ego hic proponam tantummodo nonnulla magis necessaria, et quae laci.
I ius pollini intelligi Conjunctiones interiores Ueneris cum Sole , sive occursus Veneris , ac Terrae lia eadem Coeli plaga respectu Solis, sani admodum
frequentes ; habentur enim quιnquies intervallo annorum Oct , quo Terra absolvit octo con . versi et circa Solem , et Ue- nux sarum admodum Plus , quam tredecim . At ad hoc , ut
requiritur , ut aliquis ex lit-sce occulsibus fiat prope nodum orbitae Ueneris ; nam sis, fiat in distantia aliquanto majore a nodo, debebit Venullibi ita distare ab Ecliptica, in qua Sol e Terra cernitur, veI in Boream , vel in Austrum ,s quam distantiam ab ecliptica appellant Astronomi latitudinem Borealem, vel Australem γut respectu observatoris positi in ipsa Terra, effugiat solare
annos accurate rediret Veaus , et Terra ad eandem positi nem ; occursus omnes celebrarentur in iisdem quinque Plinctis : et si praeterea nodi Ueneris accurate quiescerent ; vel nun suam , vel semper post quosvis octo annos Venus a pareret in Sole. Uerum cum ici non accurate accidat; fiunt aliquando bini occursus hinc , ecinde ab altero e binis nodis in distantia ita exigua ab ipso,
ut Venus eclipti eae satis proxima in Solem incurrat respectu Terrae et posteriores autem
127쪽
Nodorum nexus, certo laue per aethera motus.
Nec duin , congressu e tanto quae commoda possint Profluere , et quanti Coeli mensoribus usus,
Prodiderat Diva, atque animos exciverat acres. 2IOScilicet M aversis Terrae de partibus, alter, Qua coit aeterno glacialis frigore pontus, Alter, qua summo Coeli de Vertice Titan Subjectos findit campos , et adurit arenas,
Hinc gelido, atque inde a Telluris cardine , Coeli ars Μensores bini fulgenti in Sole nigrantem
occursus post reliquos octo an- exhibebant pro die a, aliae nos fiunt in distatuta paullo pro Α, aliae pro 6. Hi ne ipse
maiore ab eodem nodo , nec observare coepit die secunda , misi post plures, quam e entum et ita Obstinato animo perre- annos , tertius eX illis quinque Tit, fere continuo labore So- occurii laus annorum octo per- lis imaginem contemplatus , ubi petuo regrediens advenit ad n - Per nubes liceret, ut demumdum oppositum , et Ventas in . die ε, hora 3, mili. as. Uecurrit in Solem vel bis, vel nerem viderit ita jam ingres- saltem semel . sam Solis discum , ut ipsius
Iam vero nondum ita tum limbum interiore contactu adis quidem Astronomia exeulta e- hae continget et .rat, ut satis certo, et accura- EX iis observationibus et te praesciri posset , ac prae- diametrum apparentem Veneria nunciari hoc phaenomenum , determinavit, et correxit tabu- unde saetum est, ut anno x6ar las motuum iptius V sed eolli. nemo Venerem viderit in So- gere omnino non potuit ubele , anno autem I 63s viderit riorer illos fructus, quos exhi-ΗorOccius tantummodo, et Cra- buisset integra obiervatio , et birius ab ipso admonitus . Et multo magis comparatio obser. quidem Horoccius ipse calculis vationum institutarum in par- secundum plures tabulas insti- tibus Terrae satis remotis , et tutis invenerat , juxta nonnul- ad rem idoueis, de qua in se-las Venerem eo anno non de- quenti adnotatione .
bere in Solem incurrere, juxta 1 a Proponitur hic metho alias debere , sed ita , ut ii dus, quam Halleius proposue gena esset discrimen in temoo- rat in Transactionibus philoso-is; nam id Phaenomenum aliae phicis ad annum r7xs, capi eu-
128쪽
Suspiciant longa Venerem si mole tuborum, Et momenta notent, quo primum irrepserit, et quo A versa Phoebum linquens evaserit ora ;Ingressum, egressiumque inter plus alter , et alter 22o
Tres sermo integrae decimis de partibus horae Inveniet fluxisse minus, si scilicet alto Phoebeus tantum sese erigit ignis Olympo
Assurgens, quantum rentur, qui sydera servant. Nonne vides λ Celeri dum Tellus acta rotatu ars Circumagit sese torquens, raptatur uterque In gyrum, cursuque volat spectator eodem. Non tamen una simul ductu via deseret uno
di ingentem fructum ex hujusmodi Observatione sequenti anno x 6 r. Is fructus est determinatio distantiae , et magnitudinis tam Solis , quam m nlum et Ρlanetarum , et Co metarum , de qua tum quidem adhuc erant admodum incerti Astronomi , et quam nunc etiam intra decimam sui partem
arbitror minus certo cognitam .
Censuit autem , per hanc observationem definiri posse in . tra quingentesimam sui partem; calculo enim inito ex ea distantia , quam ipse tribuebat Planetis , invenerat' illud , si bini Observatores constituerentur alter in America septentrionali ad Vallem Hudsoniam , alter in Asia ad Gangis ostia , durationem Phaeno maeni sore ipsis diversam discrimine minutorum I , quod discrimen debet esse majus , vel minus, prout distantia vera est minor, vel major, quam assumpta in calculo , in eadem ratione . Quamobrem si satis accurate observaretur initium , et finis phaenomeni , ad habendam durationem, quam cena suit haberi posse intra unum secundum, attributo binis determinationibus errore secun dorum duorum , haberetur id temporis discrimen intra quingentesimam sui parterii, cum 1 minuta sint paullo plus, quam mille secunda ; adeoque et illa distantia haberetur intra leo dem limites determinata. Verum hoc ipso anno , curn Parisiis frequens adessem priva tis conventibus Regiae Scientiarum Academiae, ibidem renunciatum est ab Isi eo , celeberrimo Astronomo deprehensum.essie errorculum in Hali ejicalculo , qui duorum quorun-
129쪽
Utrumque, et parili correptum tramite ducet. Namque Deae gressiis alter, cursumque sequetur 23o Progrediens , pariterque plagam spectabit eandem ;
Aversas alter contra reseretur in oras.
Proire Dea sub nitido Phoebi velocior orbe Huic Celerare viam, cessare videbitur illi Lentior, ac tardo minus incita tendere gressit. 23sEt facile est, si sorte alto quam celsus Olympo Asmurgat Titan, cognoveris, omnia nosse Tempora, quidque serant am in contraria cursus. Altior aethereas 'quod si consurgit in oras Phoebus, vel terras contra descendit ad imas 2 odam angulorum subtractionem adhibuerit pro summa . Errore correcto , invenitur discrimen pro locis ab ipso indicatis
rum ; unde fit, ut ea loca nul .lo pacto ad rem idonea sint . Mappam quoque adjecit , incua unico intuitu sacile admodum videre licet , quae loca observationi instituendae sint maxime idonea; quam ad Regiae Societatis Praesidem detuli huc recens advectus , et
paullo post Regiis Principibus Gulielmo, et Henrico , ab iis
clementis lime e Xceptus , ostendi , et explicavi , ac de eo dem argumento di stertationem conscriptam detuli ad ipsam Regiam Societatem. Interea , cum hic error detectus sit multo postea , quam hi versus conscripti sint , et ipsorum epocha in ipsis verit.bus habeatur, uti et supra vidimus , et MOX patebit , nihil
mutandum censui, sed monendum tantum Odo in adnotationibus , rem jam aliter se ha
Porro duplex est ratio discriminis in duratione phaenomeni observati e diversis Terrae Ioc s , prima quidem civersa apparens via Venetis per discum Solis s nam ea apparebit aliis locis propior centr. , et idcirco Iongior, aliis remotior ab ipso , et brevior ; secunda vero est diversa celeritas mo. tus diurni partium Terrae , quarum etiam , quae sunt hinc, et inde a polo , habent directiones oppositas . Ρorro lenotior debet apparere motus Veneris in Sole illi, qui motum aliquem habeat consormem mO- tui Veneris , quam illi , qui contrarium , et inter illos ipsos,
130쪽
Pronior, illud idem discrimen temporis aeque Arctius obveniet pariter, vel latius aeque. Namque δα vices Solis sequitur Venus, errantumque Turba omnis , Phoebe dempta , sumantiaque astra; Et magis hinc Titan distat si sorte, minusve, Tantu isdem illa etiam magis, aut minus omnia distant. Proin visum hinc Veneris motum sub Sole diurnus
Terrai motus tantos minus. aut mage turbat.
Ergo ubi se primum fulgenti in Sole videndam Reddiderit Venus, ac dorsum supponet opacum, a IoIam dabitur certa demum metirier arte, Quam celsus summo Titan se tollat Olympo, Quam surgat Coelo Venus ipsa, et Iupiter , et Mars , Saturnusque piger, Μ ajaque creatus, et imo Quae gremio longos effundunt sydera fumos. assqui conformem habent, lentior illi , cujus motus conformis minus differt a motu ipsius Veneris. Harum rationum posteriorem l anc tantum expressi , constituendo binos observatores Hine geIido , atque inde a retiaris cardine ; nemo autem ignorat ,
cardinem , seu polum , esse in media Ipsa glaciali zona , et
extremas illas Amer icae septentrionalis oras esse rigidillimas, calidissimam autem eam Indiae orientalis pIagam . 11 Respectivae distantiae , tam Planetarum , quam eorum Cometarum , quorum observationes rite institutas habemus , jam a longo tempore innotescunt Astronomis adeoque abis solutae distantiae mutandae sunt omnes in eadem ratione , in qua mutetur distantia Solis ;sed adjeci , Phoebe dempta, nam ejus distantia a reliquis non pendet , quam satis certo , et satis accurate jam novimns . Quare Inventa absoluta distantia Solis , inveniuntur reliquae omnes : ex distantia autem absoluta cognita , et diametro a P parentes observata habetur dia is meter vera , et inde superficies, ac moles , quae omnia hic exprimuntur; sed posui, nos Cer tos sole de iis omnibus intra
sebam enim , cum haee lati be- rem ad summum intra quinque ineunda posse definiri durationem phaenomeni , nunc Tutem