Bernardi Tanusii nob. Pisani Epistola de pandectis pisanis. In Amalphitana direptione inventis, ad Accademicos Etruscos ..

151쪽

inseri soleat, II Lapsus dueentorum plus minus an norunt. Inventio Codicis Pisani factum ne sit meim ria dignum,dignum quod Falco Beneventanus, quod Thelesinus , quod Ricordanus , quod Compagnius,

qui sunt inventioni propiores h litorici, suis historiis insererent , quod obscurii tres alii Chron istae commemorarent, inquiramus Bella , Paces, Prin-espct, haereses, Pontifices, foedera, Concilia, ea lores , frigora , pluviae , incendia, seditiones sublicaeque calamitates , alia, id genus rerum publicarum externa historiarum , annaliumque paginam utramque faciunt. Acutissimi vir ingenii Franci scus Baconius, id inexpertos docuit Geonica amplitudinem actionum publicarum , se personarum faeie existenas , se in publicum versas propontis; minori, quae tum ad res , tum d personas pertinent, omittunt , flentio involvunt . Et vero

est id ex historiae legibus , quae aciis diurnis id, quod Dublie illustre non est , reliquisse videntur cente Tacito a aedificia etiam publica aliaque similia historia digna non esse, quamlibet sumptuosa Nestone secundum , Lucio Pi ne Consulibus patiea memori d naevenere , nisi cui libea lamdundisfundamentis , trabibus, quibus molem amishbi beate ad Campum Martis Cesar aetruxerae, υoo Iumina implere eum ex dignitate populi Romani re. herium sit,res a tres annalibus talia taenis aciis mandare. Lucianus conscribendae historiae praeceptis

illud addit, eorum esse vitium vitandum, qui dum res minimas persequuntur, inepti, imperiti videntur ira Dei m. siδnti . lib. a. cap. 7,

152쪽

Idem est Ammiani judicium cui historia est dif-

eustrere par neeotiorum celsi rines assueti, non bu- milium minutias indagare causiarum i Idem Lipsi vieci ardinium reprehendentis quod invitisma quaeque narret parum ex Me aut dignitate hi Τον - D vero historiae, Chronica , annales a Monachis , Clericisque scriptasunt praeter externa illa, auribus, oculisque vulgi usurpata, donationum plena sunt, legatorumque, trivilegiorum, quibus Monasteria , Templa, EPiscopi Ecclesiae ditatae sunt . Norunt haec quicunque antiquitates con sectantur illas, de quibus agimus ' illam saepe querelam usurpant, quam his verbis extulit Uique- fortius Monoebi , ω Eeetesiastici hominissse illa

rempora scribebant bistorias, boni illi Diri ea cura.

gi , quam ea , qu poterit rem Omnem mea rene ad Iegendum , o pro σbus , fuciisque titili bus genisi humano , terrarum fertili are , uesterilitate detinentu , fabulis , portentis die Ideoque illorum saeculorum historia Monasteriensis dicitur Bynkershoechio Q . Interior Civitatum, leges, Magistratus literas vix tangunt historici;

quare verissime doctissimus annonius historiana Neapolitanorum Civilem daturus. praefatus est ι'isto

153쪽

lorum LXII XIII brevissimos esse, aridissimos.

eis , factum multa etiam , quae annales ceceuant Praetereuntds

zzz quod quilibet novit expertus , S in Januensi histo

ria Foliet monuit . Ergo inventio Pisani Codieis Pandectarum tanti non erat, ut historiae, ut Chroni. eis , ut annalibus adderetur . Res erat aut diurnis actis , aut relatione aliqua re singularis narranda, clus modi scripta facile pereunt , aut longissinio tempore latent. Quis librorum inventiones scripsit historicus t ullus hodie Criticus , quae Phaedro Augusti Caesaris Liberto tribuuntur, fabulas ab eo conscriptas esse , negat, quod aequales Phoedro Seri plores omnes aliique usque ad Festum Avienum , qui tribus saeculis est Phindro Postcrior , harum fabularum. non meminerint. Garnerius post duodecim staeula Marii Mercatoris aequalis Divo Augustino libros audia, luminis oras eduxit, nemo antea commemoravit.

QuotaVillanis Florentinis historia celebribus. ibrorum in Ventiones ii saeculis XIV in XV multae fuerunt, narratae sunt Qt ab aliis , qui eorum saeculorum seripserunt historiaci Cum vero nullas Scriptores illi

commemoraverint aut in Ventiones aut acquisitiones librorum, fateri cogimur, historia dignas illas non esse, aut non haberi ab iis , qui scribendae historiae operam dare solent. Id vero noster iste Codex Pandectarum confirmat maXime , quem Florentini, Pisis receptis, acquisiverunt.quo tempore maximo Codex ille in o no re erat,d ad eum celeberrinai Iurisconsulti, si quanado de verbis Digestorum dubitabatur Provocare coninsueveranti Duo Bon in segni Florentinam historiam eo

saeculo,quo Pisae receptae sunt, ediderunt, bello Pisano

154쪽

utius enarratos Poggius homo eruditissimus, qui veterum libris acquirendis , servandis , edendi delectabatur , historiam scipsit belli Pisanici seripsit Capponius Icripserunt stlii . Nemo Pandeictas Pisanas Florentinis quaelatas fuisse, narravit, usque ad Ammiratum, qui centum, S septuaginta post Plisas

receptas annis vivebat. Is vero mandavit historiae suae Pandectarum illam acquisitionem, cum Politianus toties dixerit, tantaque eloquentiae vi humano generi suaserit archetypum Justiniani esse Pandectas illas; cum eo Codice Florentini in toto terrarum orbe gloriarentur , eumque veluti Palladium , laresque Civitatis in Palatio collocaverint , tanta religio' ne colerent, quanta vix est, ut Deus ipse eolatur; cum Cosmusa Magnus Etruriae Dux , tota expostulante Europa, Regio plane sumptu maxima diligenti edendum curaverit adeoque eum Cod ex ille

rei literariae terminos exceHisne . Iamque Rempubliacam ipsam augeret, ad Rempublicam , a Principatum ornandum Pertineret. Priusquam ad ea n dignitatem Codex ille perveniret , vix eruditus aliquis aut epistolis aut libris de Iurisprudentia conscriptis illum laudabat, ejusdemque decus omne literario orbe continebatur , aut privatorinime moriali clibris , di, mesticisve, aut diurnis Reipublicae actis esus acqui-stionis memoria servabatur , aut aliqua ex illis relationibus, quae nisi in historia aliqua generali statuantur, facile pereunt 3 ad seros nepotes non pertingunt quod est a laudato Baconio die um verissimest etiam, ut plurima scripta non contemneada,qualia fune ea da quibus antea loquutifumus relationes alias forte per rura, aut altem capita a rum in bisoriam gene

ralem,

155쪽

ferventur . Et vero BrencsTannus , qui annum primus

edidit, mi Florentiana Pisanae Pandectae ratis alae sunt CCCCXI, eum, non ex vulgata aliqua hi fori D, sed ex maru scripua adhuc libro Bibliothecae Stroagianae , qui fuerat Euilium Florentinorum

IlI Jam vidimus , primam , quam sua illa lege

Dun Dius fecit , conditionem , adici memoria dignum descere simulque conjecimus, Amalphitanam Ur diva illam nobilem praedam , aut actis diurnis fuisse mani. zz. datam aut aliquot privatorum libris domesticis, aut zz singulari discui relationi , quae monumeDta , Cum

hodie non appareant, haberi duntaxat ab is potuearunt, qui tribus ante nos saeculis vixerint. Solet maxima illorum monumentorum pars interire , maxima quocumque tempore , quocumque in Populo interiit etiam eorum , quae eleganter , Pte ,

summa cura , magnis ingeniis composita fuerint, histori Augus' testes; nam vix decima eorum , quae de Caesaribus scripta sunt, pars ad nostram aetatem pervcnit. Itaque Pater raptas a se juvene , ,alido Pandectas filiis ostentavit, bellum narrans, quo contra Siculci contra Anactetum pro religione pugnaverat, aut Privatis Diariis addidit , aut in publico Archivo reconditas indicavit. Dum filii vigerent, audius est in immensum cultus Iurisprudentiae, alliciente homines , cum farra , qua Bononiensis Iuris- prudentia celebrabatur, tum honoribns quibus Fri delicus illius cultorε ornavit Italia tota Jurisconsultis replita est motum tinicata sunt cum os gni. bus

156쪽

hus Iurisconsultis , sapientibusque illae Pandectae

servata est, sustentata ab ipsius Amalphitani Codicis laudibus, cui junya erat, direptionis Amalphitanae merxoria, dum saeculuna duodectimum , dum prolis illorum , qui AMRlphiae Pugnaverant, clauditur aetas. xeirplaria Pandectarum cum vulgatarum , tum fortasse Pisanarum multiplicata sunt , descriptura quaestiones ortae, notati errores librariorum , mans in dies agnitus nitor , elegantia , antiquitas, pretium libri Amalphitani. Celebratus ille primo inter Cives Iurisconsultos, inde ad alios fama manavit. Dum in ejus laridibus universi consentiunt, qui conscnsus artoli esse prior aetatera huit, ut Bariolus idem ad Pandectas Pisanas , tam . quam ad probatum Iam Judicem Provocaret, On. tinuatur inter Cives , proximos de Amalphitana Pande diarum origine sermo , privato fortasse aliquo

Iamniamento Confirmatus, qui tandem saeculum XIII

que speciem publicae induit, ct in oculos, aures, calamumque scribentium incurrit cum nondum duo illa

sectata lapsa sunt, quorum silentitum generale argumentum praebet illud, quod Launo ius extulit,plerique parvi pendunt. Idem sere fuit Florentinis, quod Pisanis Pandectis , satum , etsi saeculum decimum quintum sextumque magna literarunt luce nituerit Iouobus his saeculis de Pandectis ei publicae lorentinae Pisana deditione quaesitis historia tacuit,

quemadmodum XII,3 XIII de iisdem in Amalphitana direptio, inventis aeui historia Pisana Sitomparationem silentiorum urgeam is . habebimus, qua Florentini vis muniatur , superstitem Florenti. nam historiam longe pleniorem ea , quae superust,

Pisana , longeque accuratiorem habebi nus anti qui

157쪽

quitatem , quae multo plura Pisanorum quam Imrentinorum Potuit obruere, ac Perdere monumenta;

habebimus artem typographicam , quae Pisanis ilialis saeeulis defuit, Florentina juvit scriptorum exem plaria multiplicans habebimus seu pisanorum e. gligentiam , seu Florentinorum nimiam diligentiam, qua factum sat , ut Pisanorum careamus historia, quae pari celeberrimi Populi rebus gellis , latini. reae diuturnaeque potentiae , ac dignitati , quod clari Muratorius bis terque ploravit, dum Italieas Civitates Scriptoribus talicis edendis illustrat Est quidem inter Pisas primum deditas, Ammiratum Politianus , qui eum in epistolis , tum in mi- fellaneis tradit, praedam Pisanam Florentinis suin se Pandectas. Sed duorum illorum saeculorum, quae Amalphitanum bellum proxime sequuta sunt , nullum Scriptorum Pisanorum aliud habemus genus, quam Chroni starum , si unas Burgundi Graecorum

interpretationes demam DS,N Poema Laurentii Vernae, quod historicum potius quiddam est, quam poeticum Florentinorum vero libri serenioribus illis saeculis, quae sequuta sunt victos Pisanos, omnes bonas artes, omne literarum genus excoluerunt, eosque hodie ignorare non possunt quicumque versantur in literis, Adeoque una historia est , in qua eum Pisano Florentinum silentium omparetur. Taurellius tres antiquitatis gradus constituit, O numenta proferens quibus famam inventarum Amal-phiae Pandectarum confirmavit, primum annalibus Gryphianis tribuit , alterum ainerio rancio, tertium Volaterrano . Volaterrano , qui natus est anni CCCCXLVII, multo antiquiorem appellat Granctum Graneius vero Volaterrano unctus aB

senu , qui Gryphianis antiquis annalibus adstipuletur Diuitias by Corale

158쪽

ietur atquchae ex antiquis Pisanorum annalibus apud Plbitum Gryphium occvimus Qtiitas, Raphust Polaterranus per omnia adulptilia ue, iiDmtiu antiquior Raiserius Grachialmanus iis I bris suos ante ducentos frme annos de bello Thus conscripsit, quod opus inter ubiculares mos si h lus alitiand Didimus . Medio saeculo XIVGrane ii poema absolutum fuisse & Taurellius era. vissimus testis indicat, Bettus Gryphius, cui diis catum est illud, quique anno MCCCLVII in Sardinia fuit Pisanorum Legatus , in quo mendacium Grandii notandum est, qui quod anno MCCCLXXX Legatum viderit Bettum Senis , Florentiaeque , mrmat primum hoc Senensis, Glorentinae legationis munus publicum fuisse Gryphio isti delatum, ut

νato ne pubblici manent mandandosi Ambasciato vir Hrenne, Trouci pag. 4si; qui anno MCCCLVII Legatione fundius sit in Sardinia , eodem roncio teste is certe anno MCCCLXXX senex fumrit necesse est. Si medium in tela illas legationes tem sus epistolae tribuamus, qua sta carmina Grancius Betto dicavit', annum CCCLXVIII dabimus epistolae it II. absoluto jam poemate seriptae, in quod

uindecim annos impendisse, Graneius epistola ista ratetur , eritque rancius non ducentis inuinqua. ginta annis, sed ducentis decem cicto Amalphitana direptione posterio , e quibus illi demendi sunt, quibus vixerat Grancius priusquam animum ad scri-U ben- Num diom. para. 4. v. s. num sis

159쪽

hendum carmen appularit , aut certe, quibus diveris a poesi studiis occupari debuit, qui sese Fratri. hus Dominionis addiderat ovo veri, quia tui. dum antiquitatis gradum inter historiae nostrae asser. tores tenet Graneius , vix dueentis annis a re, quam quaerimus, distat, isset isophiani annales, qui bus Oeentorum annorum mortiferum illud silentium ritu 1patur, quo Launoius antiquitatum parterii maximam obscurare eonatus est . Ρmque utraque eonditio deficit, sine qua ne Laudoius quidem' mentum illud suum efficax esse, eontendit. IV Hamnus eum Launoio . Sed Launoli senten .llam allam , quam opinionem ipse appellavit , quis excepit, qliis exeipere potuit sanus Quot rem ali-od fit di quam factum aliquod singulare noverunt, qui

borem , qui euram scribendi libri subire aut nolunt, aut non possunt Quot scribuntur, ut filiis , ut D

nore contemnunt, quae sunt a maioribu ,δrni boribus, midiisque parata Quot famili, timeasibus acta illarum , chartaeque dissipantur talis accedunt sita Bibliotheearun, quae Rodulphus C DHlus i ,

160쪽

euti Quis unquam liber tanta est eura multiplicatus, quanta opistus Tacito Imperatore Taciti annales, historiasque multiplicata is servata fuisse tradit i Tacit rauae Pleraque perierunt. Quot supersunt ex innumeri, illis libris , quos Eusebius , quos ierony laus , quos fidorus, quos Phoistius recensuerunt, etiam quos propior aetati nostrae retulit Sigeuertus , retulit Trithemius , vieiniores alii retulerunt 8 Pereunt ergo in dies, semperque Perierunt veterum monumenta , Nobis, qui saeculo Chr. vivimus decimo octavo , multo plura veterum scripta perierunt, qui iis perierint, ciui saeculis XV XIV XΙΙΙ vixerunt. Perpetuum estis ad omnes omnium aetatum Scriptores producendum , quod de Agathia, de Iornande, de Zonara, primumque de Appiano dixit Sigonias cum historiae Scriptores judicaret muti omittit, ea i κα-σε Mendus es , quod puraque ex historicis acceper l,qui perierunH. Multos

nostris temporibus Italicae historiae Scriptores edens clarissimus Maratorius hoc nomine commendavit. quos nulla eloquentiae nussa sudicii, nulla uncturae laus ommendare potuisset . Ars librorum formis metallicis edendorum nostris emi γoribus magnopere

huie malo medetur . Proser illa hodie multa , quae antiquitus S latuissent diu S deniq; interiissent.Cum magno pretio describendum esset quidquid librorum