장음표시 사용
21쪽
cimum ciuius stibata noritatis atque dignitatis veluti clypeo non tantum postumus iste Parentis nostris x tus a Momorum insilitibus tutus succresceres vivere, sed nos etiam salvi atque incolumes requiescere valeamus. Feliciter vale Vir Nobilissime consultissime quem DEus OpT MAX. cum Nobilissima Camerariorum familia universa, perpetuo salvum forentem tueaturi conservet. Altorie Musaeo nostro menseJulio anni CID ID. xvi.
22쪽
Commentarius ad L 23. contractus D. de RegulisJ is constat.
RIAE, quae E 1 DENTIA Li dici stini. CAput I De Inscriptione hujus Legis, eiusque auctore Ulpiano ustorica quaedam. Cap. II. De Scopo summa legis, & consimilibus Iuris locis Cap. III. De Contractu. Cap. IV De Dolo. Cap. V. De Culpa.Cap. I. De Casu fortuito. Cap. VII. De verbo PR EsTARE, quam vim id hoc loco habeat Cap. VIII De Commentatoribus, qui ad hanc Legem scripserint.
Caput I. Continens hujus Legis partitionem . Cap. U. De prima huius legis parte Cap. III De Deposito. Cap. IV De Precario. Cap. V. De Mandato. Cap. VI De Commodato. Cop. VII De Empto Vendito, sive de Emptione d Venditi n p. VIII De Pignore. 'ap. IX. De Locato, sive de Locatione &conductione Cap. X. De Dotis datione. Cap. XI. De Tutelis. Cap. XII. De Negotiis gestis. Cip. Xl IJ De Societate. Cap. XIV De Rerum Communione. Cap
23쪽
Cap.XV. De aliis quibuscam contractibus, ab Ulpiano in. h. l. 23 prmiermissis, quid in illis oporteat alterum alteri praestare. cap. XVI. De Pactis, quae Contractibus adjiciuntur,quam illa vina habeant qua quatenus valeant; quae&quatenus inutilia sint, nubliusque momenti. cap. XVII. De Pacto, NE DoLus IN BONAE Fi DE CONTR
cap. XVIII. De Calibus i ii ii
PLACUIT DISI UT AT ONEM EXH AC LEGE A QUODAM URIS STUDIOSO,
nunc Doctore nota incelebri practico, Anno s87 petitam,&l citii gratia defensam, bococo uibnectere.
CONCLUSIO PRIM A. HAEC Lex confractuum se quasi contra Zuum bonae et ouditionestam naturales, quam conventiooases, quo iis verborum compendio Artificiose explicή - tor a uom. ure contractus plenam ct perfectam de semonem in libruno i juris aut monumentis Interpretum nos rumin quam extarepvs Nos eum desinimus in Lec verba, Contra Zm Ii conventio obligatoria
propria sua facultate a quejuru civilis singulari conmmatione obligario
s. tu fert p Io egitimo, quod imiliter ut Iuris gentium, sempeν
iambis letifimi juris gentium pacti distinctio sublata vid
tur, cum ex omni adio nudo, ut volunt, alio detur, non tamen,ut arbitramur,n re canonico,pe potius consuetudine.
Porro uincontractu es quas conventio quadam, proprio quodam iure ui Gaim loquitur obligationemproducens , qualis en tutelae admin stratio, ne otiorum gestio, item rerum communio, ct aandoris etiamsolutio indebiti, nonsemper;siquidem a interdum proprimes veri item-
24쪽
Vt autem actiones, ac se contra Im quor contra. Ius a lonae dii dicuntur, esu fracti uris. Lona dei contra Iub unt, quorum actiones legispotestate evus naturae sunt, ut ex iis condemnatio at ex aequo bono, etiam ultra id, de quo in
ro Sir: Zijuris contraritus dicuntur, in quorum ac Donrbus condemnariosi stricIe veluti cindi ea, quae nominatim in i a conventione expressa es nuncupata fuerunt. r. Atque hoc discrimen legibus canonicis non blatum se potius approbat esse re imus. Ia. Eiusque findere commodissime decidituri a quaestio An ob dolum in
contrahendo admissum, contra ius ipse urenustasset, necne. Si enim bonae dei contra Mi causam dederit dolus ipso jure contra Zm iste nu in D: et ero anci erit in ipso contractu dolin, non quidem ab initio contractum reddi nudum, saeis rescinditur omnino, vel reformaturper a Zionem ei dem contra ius, ether doli exceptionem A strictiIuris contractus ipso Iare non vitiatur olo, rue is causam dederit contractui et ei ipso contractu inciderit. Sed contracrus ab initio quide uri ubtilitate fit, atque inde actio nasitur, eri/m dolo circumet enim indemnitati uae con=lere potes vel a fione velexceptione doli. u. Suni aurem bonae dei cons ructuum, se quas contractuum conditio. nes, quae hac lege indicantur, Dolus maim, Culpa se Casiusfortuitus. I . Dolum malum, qui ram dicitur, inepte di inguunt Dd. in dolum Nerum se doli prae plum. rs. Culpa nihil aliudeis, quam negligentia sivepraetermisit mediocris diligentiae. Et tam in mitendo quam in faciendo consit it Eruri gradus res duntaxat sent, lata, levis es levis a culpa.ro Lata culpa estpraetermis io minimi dilige iaci eaque dolo roxima
frugiparer m. ut rebus a bibere olet. Er haec 'roprie culpa dicitur. Vn et ore culpae pliciteri ureposita, rntelligitur de te i culpa, ns materia
subjecra aliud suadeat. I. est sma culpa esZpraeter ummae diligentiae qualem dirimus qui quepater m. is bibere olet. Eag c opposito dilige t ae ex.bo, ut in hac lege, ita opis AEque tibi signi catur. . Casm
25쪽
casus ortuitus II, quem nullam consilium humanum praevio repoti di ut humana in i mitri re i iere nequit. zo Dolum autem se culpam, licet Het es mode omnes contractus qua contra seu bonae dei naturaliter recipiant Nudus autem naturab-rer recipit a ὴ ortuitum,sed tantum ex conventiones artrum. ar. Et pro regula hic tenendum est. In contractibus,qui selius dantis grarias uni, duntaxat dolum o latam culpampripari: vi vero utrimqVecontrahentisgratia habentur, capaces esse doli, ut se levis culpae. Eo autem, quIaccipientis tantum gratia celebrantur, dolum, latam, levem, levi imam ct 'am recipere. za. Hinc depositum recipit tantum dolum se latam culpam quemai modumst precarium quod licet hic inter contrae Ius numeretur, tamen revera neque quo contractum id esse defendemus. n. Vendisum autem Volum, latam, se et em tan:um culpam admittit: licet quantam adsolum pretium,non etiam ulterius, et eluti interesse,rei periculum enditoris esse non absis legum autoritate quidam existiment et . Simillieres pignoris contracius,prater dolum o latam culpam, recipit etiam culpam levem. as em quos conditionis e flocatio se conductio, cfm merce emetiam in alia re quampecunianumerata consipiere posse s mus.
ad V er autem locator aut conductor dicatur, inter omnes non conve
nit Vulgo locator dicitur, qui accipit mercedem ConducZor, ut eam dat. Gua de nitione merito re ecta, alij locatorem de niunt, qui dat utendum D lfaciendum aliquid . Condue rem, qui accipit. . Se cti am, ut non alis accuratam desinationem omittentes, Locaiorem appe amm, qui de ni a mercede, vel rem urendam alicui concedit, Celin operis praestandisse lictu fert condu Iorem, qui constituta mercede, velrem utendam ab aliquo accipit, vel in operis p sandi placitum ferentis scipit.
2S. Praeterea dotis datio, quae contractus est, ct quidem ex eo contractuum genere, qui re er ciuntur,praeter dolum se latam culpam, etiam e-iem recipitcti' m
29. At se inde etiam haud ob cur intre igitur maritum non esse per fecte rei doluit dominum, licet vere Dominus inussit, non etiam ut arbi iramur,m lier ellus domina habeatur. so Negotiorum quoque gestioporumque dolum alam ct levem. Iun.
26쪽
m recipi ct pam, ut se tutetia iniuratio. Item societ in oberum
I. A commodatario autem es mandatariopraeter dolum, latam ct leae: emculpam, etiam levissimam culpa uris authoritate exigimus. 32. Et hae quas retulimus naturales uni contractuum, se quas contris.ctuum conditiones Partium autem conventi busefficipores it velplus τί minus ins His contracZibus veniat, EHUerso ure. 9 en in ab alii inter contrahentes convenerit, ut plus in his comis tractibus praestaretur , veluti in contracta depositi, ut priete dolumes latum ci am etiam levi profaretur culpa Velin emptione pignore , locatione, doti, dation , aut ocietate, us praeter dolum, latam es Detrem tu pum, eriam vis mapraestaretur culpa, vel in mandato, aut commodato, uipraeter dolum es omnem culpam etiam castuprie aretur, tunc adversarii juspacti nomine actori eadem tenetur a Itone,qua ex contra. Iupriae-cipali nascitur, non etiam actioneprae crapti verbis. vo i autem inter contrahentes convenerit, oi minus in praedicZis contractibus, quam Pinaturaliterrecipiunt, praestaretur, e t in mam
duro et eicommodato dolus tantum stlata culpa, non etiam Alpa levis levi ima,pactum hoc exparte rei necti is contractibus , es quidem ipso jure, in continenti, perpacti vero conventi excepsionem,si ex interet ais fuerit ubjectum. 3s Diversa autem ratistesipactorum rictis negotiis in continenti ub-jectorum Ea enim licet ipso jureprosint reo, etiam non opposita except , episciti, modo confestim qui detrahant contractibus, amens iis adjiciunt a Fid, e in continenti, tamen adactionem actori nonprosint. 2A Postremo u actis effici nonpoiect, ne ritu in bonae Dei contra-LIibuspraestetur: Da nec culpam aut casu ortuitumprec
rio conventione adibi posse arbi-
27쪽
ANC Tu GREGORius, qui miraculis quibus claruits ιυμα- Γρ dictus est, dc Origenis fuit discipulus, in oratione Panegyrica, quanaa.Magistro suo discessurus grati animi ergo in magna ho- minum freQuentia habuit, ubi de suo Legum Romanarum studio molitione in facit, tam inguam Latinam quam Ius Civile Romanum insigni ornat elogio. Nam Legum quidem, quas fere totas ex Graecia derivatas&translata eL se ast, quod etiam ex Livio, Tacito, Pomponio in l. r. De ore. Iur de aliunde novi miis singulare nata sapientiam, S pietatem , admirandam varietatem praedicat Linguam vero qua illae sint expositae ac traditae, dicit, magnificentia quadam venerabili honore plenam eise, omninoque talem, quae ad Majestatem Imperii sit conformata accommodata quamvis aliis hominibus, quibus nativa xvrnacula non est,ad perdiscendum sit gravisato dissicilis. Se quidem ait in utroque magnam expertum fuisse difficultatem; Min sermone, inquam,&in Iure Romano addiscendo Asuo tamen Doctore subinde animum sibi additum fuiste, . excita- tamini ediscendi alacritatem: proposita ostens aque illa spe, sole ipsi dis ciplinam&cognitionem IurisRomani quo jure omnium Imperio Rom. subjectorum homi-inim res gubernarentur pro maximo viatico atque subsidio ipse Graeca lingua vocatia dic νἐγ δεον non solum siquando in foro ac judiciis versari, causas Mea re inisti tu illet: erum etiam ad quodcunq; vitae genus animum applicaturus esset. Haec nobis quoque dici a putemus. Nam ii Somnia sunt ejusmodi, ut tum ad in- oua Latinae, tum ad Iuris Civilis Rom. in quo explicando discendoque versamur,saudem commendationem vix quicquam dici possit luculentius&gravuis tantoque plus in hoc testimonio ponderisin auctoritatis inest quant major fuit Latia Clitas in eo viro, a quo ad prolatum est. De linguae Latin laudibus hie agendi lo eus non est de qua hoc tantum admoneo et si ea in primis ex Cicerone,Plauto,d earentio, Caesare Salustio, Livio, aliisque bonis auctoribus discenda est tamen isto mines illi peri illent, parvo negotio illam acturam ex Pandectis, e veterum euris consultorum scriptis resarciri ac restitui posse. Tanta est in illic varietas tu ritas orationis. Sed, ut dixi, hoc nunc non agitur de quo alias latius Iu is autem Romani sapientia, pietas, ac varietas illa, quam tantopere praedicat . Gregorius Io Osuprad. cum ex aliis ejus articulis partibus satis elucet, tum maxime ex o ctrina Ctorum de CONTRACTI Bus. Quorum tanta est utilitas adeoq; ne cessitas ad vitam humanam commode agendam ut non magis aqua igni,quam illis carere poste videatur. Ea res impulit Iuris auctores, ut hanc Iuris Civilis partem duam diligentissime explicarent quod apparet ex aliquot libris ac titulis Panu A decta-
28쪽
r u Nn At RiTTrns Hus. COMMINT. Octarum,&ex bona parte libri quarti Codicis, tertii Institutionum. Et sanδtanto majore digna est admiratione I Ctorum veterum,qui ista sic perserutati sunt Melimarunt Sapientia&arquitas, ex ipsa quasi natura,justitiae expressa quod fere omnes illi fuerunt pagani, di a Christiana religione alieni,adeoque etiam filius
hostes quod de Ulpianos aliis quibusdam compertum habemus. Sed fuit in ipsis hoc , lapsa reliquum lumen rationis, quod illi agitatione studii perpetui mirifice conservarunt,excolueruiit illultiarunt adeo itidem ut ex ipsorum scriptis etiam Lex divisa a, maxis ne quoad secundam tabulam aliquid lucis ornerari&accipere possit qui 'egregie docuit vetus scriptor, qui Legem Dei cum legibus
Romanis eo uulit eduus ante hos so.annos Parisiis a Petro Pitheo deinde renovatus ab Henrico Stephano In singulis autem contractibus quaeri solet, qui lquantumsalterum alteri praesari oporteat sive ad quid alter alteri obligetur tenta- turlaves ex natura cuiusque contractus,vel ex pactis de conventis, quae contractu,
initio fueritit adjecta. Ea doctrina cum pri his sparsim ad singulos contractus fustit tradita, pluribus Pandectarum titulis abVlpiano in hac Regula,L. 23.de Regdar. quam explicandam nobis desumpsimus summatim quasi in unum fasciculumeolligitur c comprehenditur doctissime, maximoque artificio. Solet enim ex u- re quod est, fieri regula. per quam brevis rerum narratio traditur quasi aucteonjectio est, ita legendum est cum Pand Florenta non conjunctio, ut vulgo hoc est summaria eollectio comprehensio, quasi per indicem facta expolitio . .ctibi Ioann. Ram. 2Giphan aliis recentiores up .hoc tit quippe ICti ex LL. aut moribus, quibus proprie Ius introducitur&constituitur, artis constituenda Se me moriae adjuvandae causa excerpserunt&collegerunt Regulas. Qu'd autem Paulus
in . l. i. negat Ius ex Regula sumi, id intelligendum est principaliter&proprer se: quomodo scilicet ex Legibus vel moribus introducitur xs imitia Ius Attamen 1ecundarib, seu propter aliud, etiam ex Regula Iussit mendum, ad incidentia negotia aptandum esse, recte dicimus quia videlicet ex legibus, quae proprie sunt. causa juris proxima, collectae sunt constitutae a Iurisconsultis Regulae. Sed hae e ad L. r. h. t. latius explicari solent. Priusquam ver accedamus propitis ad explicationem sive commentarium hujus sapientissimae legis: quae Lex,ut erudite demonstrat Ant. Contius, octodecim enunciationes sive sententia continet, in quas scindi atque deduci potest. Faciendum videtur, ut evidentioris doctrinae causa quaedam praemittamus, quae sint loco protheoriae. Primum erit caput de Inscriptione hujus legis&auctore Secundum
de summa de scopo totius legis, de consimilibus iuris locis Tertium de contra ctu. Quartum de dolo. Quintum de culpa. Sextum de casu brtuito. Septimum de vi verbi praestare, quomodo id in hac Lege, de similibus locis, accipiatur. Et de niqi Octavum, de commentatoribus, qui ad hanc Legem scripserunt. His ordine expositis postea res ipsa tanto
29쪽
De Inscriptione hujus Legis, ct uictore.
ADI C pxit hariam prium initionum qiiod attinet, Lex nostra auctorem
habet V LPM AN M ut ex inscriptione ipsius patet. Fuit autem Domitius Vlpianus, ut pauca de ipso attingamus historica oriundus exsplendidi Lima Tyriorum Colonia, ut ipsemet de se testatur, in L. g. eccvsb. 5 L. 6. Cum Ulpst de Intera. releg vocatur etiam Damascevus. Fitque eius mentio apud Athenarum ibi consuetudinen ipsius describit, qua solitus est
summa diligentia percunctari, de quarumvis rerum nomenclatura, ex quo a familiaribus suis per jocum appellatus est Dena de ex Lampridio in vita Heliogabali discimus, Vlpianum jam tum sub illo principe,vel potius monstro hominis, clarum fuiste, de magnis in honoribus spe uatum. Scribit enim, quod Heliogabalus ipsium ut bonum virum remouerit. Ferre scilicet homo turpissimusaaon poterat virum optimum iu dissimillimum. Ita quippe fit, ut scribit
Petronius Arbiter Si qui, vitioris omnium inimicet rectura iter vitae coepit insistere, primum propter morum disserentiam odii 4. bet. Quis enim potes prosare diversa S c.
Sed illo monstro occisi, ae per plateas perque cloacas sordidissime tracto, is in Tiberi in submerso, teste Herodiano libr. s. Vlpianus sub ejus successere Alexandro honoribus restitutus est. Nam idem Lampridius in vita Alaxandri Severi scribit, ipsum fui te apud illum Imp. magistrum feriniorum, irimum doctissi morum Iurisperitorum, maxime Imperator fidelium, a quibus negotia δ causas prius tractari ordinarique praeceperit Imperator atque ita ad se referri quod iodi let elisostici ne oria in quos Cancellarios, illorum quos Referendarios Principuappellamus a tempore Iustiniani S aliorum ιι θ ius dicebantur. Ibidemque subsilem ejus libri idem Lampridius vocat Vlpianum uri perit initim de una cum aliis septendecim Iuris proselloribus, S inios in conlilio habuerit Alexander recenset eum inter discipulos splendidissam Papiniani culus etiam paulo ante in morat ipsum fuisse Asielsorem una cum Iulio Paulo, quando 'apinianus fuit Praesecius praetorio. Quod etiam indicat elegantissima disputatio inter duos illos magnos condiscipulos magni magistri, Paulum Sc Vlpianum, quae in L. o. ecia. I res cred describitur a Paulo, qui tamen parcit nomini Vlpiani diversum sentientis Magno in honore habitum fit ille a suo principe Vlpianum,satis apparet etiam ex illis honoris vocabulis, quae Alexander ei tribuit in iure nostro utritiando parentem suum appellat, in L. .C. de locatos conduitio Item quando amicωm suum vocat in I. q. C. de contrab.ct committ. ip. In priorelege dicitur Praefectus praetorio in Altera Praefectus annonae Ex quo intelligimus, quantos gesserit magistratus. Quemadmodii autem Magister ipsus 'apinianus miserabili vita exitu periit: capite truncatus iustu Antonini Caracallae: quod noluisset excusare parricidium iii fiatre Geta trucidato commissum. dicebat enim, Nonaquefacile parricidium emcusari quam ieri posse, teste partiano, in sta Anton Caracalla. Ita etiam Vlpia A a nus
30쪽
CuN AD RIT TERRIatis rimo Mur Nilus noster miserabiliter interfectus est a militibus Praetorianis nesctu in ipsum ita ruentibus quamvis ante Ope Imperator ipsitu tutatus fui siet a furore militari, quidem objectu purpurae uiae. Verum, ut diei solet, quemsepe transiit a in ali
Qitae 'uot reliquerit scripta, ostendit Index Pandect arum Florentinarum ex quo colligimus ex omnibus Ctis, quorum e scriptis Digesta sunt composita,ne. minem plura de jure fecisse volumina, quam Vlpianum post Paulum. Hi enim duo plura caeteris omnibus scripserunt: lautus vicit omnes Interque hos duos sub Papiniano commilitones collegas observata est a doctis viris illa insignis disserentia, quod Paulus quidem in suis responsis, creliquis Commentariis uris, magis soleat sequi strictum us, artem ac regulas juris: Ulpianus vero magis inclinet ad aequitatem sive benignitatem de humanitatem, insuper habito stricto jure Deinde quod etiam stylo ac dicendi genere non parum discrepent cum Ulpianus quidem utatur orationis genere facili ,proh xod vulgari Pauli vero styliis sie ut Africani Papiniani ac Scaevolae sit multd accuratior, brevior Ic nervosior. Vnde fit, ut Pauli quidem leges, tanquam. obscuriores de disti ciliores, magis
indigeant opera interpretis, quam Vlpiani, ut sibi ipsi pro interprete elle potest, satis perspicuo Et Cujacius quidem in Ulpianum nihil, sed in Papinianum , aulum de Africanum, uberes scripsit commentarios.
Extant Vlpiani elogia quaedam insignia etiam in jure nostro praeter superius
additista, .g. a Modestino vocatur nobilis, d. nobili gimus vir, c coryphaeus uru consultorum. l. 2.3init.&Lq. l. Is scire. g. Aliud.ss de excusat. Impp. quoque Dioclet de Maximin eundem vocant viri prudent imi , in l. V.C.de quaest Iustinianus cum Papiniano eum conjungens vocat virum disertissimum, in t ult. C. dein sit.
o sibi it Alibi verosummi ingemi virum, inl.un. 3.ue autem M. C. e caducis Iollend. Denique Zosimus Historicus ad laudem Vlpiani sic scribit Legislatorem fuisse optimum, de virum sapientissatam, qui praesentia recte ordinare Sc disponere i sutura feliciter prospicere potuerit. Eira de vita& laudibus Vlpiani, si Quis desi derat, is legere poterit eos qui descripserunt vitas Iurisconsultorum lac duas ora tiones Clarissi viri Iae Lectit, quas de Vlpiano habuit. Fit etiam mentio,in Legis nostrae inscriptione, SABINI. Non solium autem Vl- pianus ad Sabinum scripsit libros si sed&alii ad eundem scripserunt, ut Pompo nius libros 3 s. Paulus i 7 quod constat ex Indice Pandectarum Florentinorum supra laudato. Quod ad eandem figuram dictum est, qua quidem ad dictum, uel
ad reges, vel ad Senatusconsulta, vel ad orationes Principum, vel ad Plitutium, , A
ad Minitium, vel ad Ursaeum scripsis commemorantur Quod idcirci' admoneo, nequis forte putet Vlpianum vel Paulii in vel Pomponium libros aliquot Sabino dedi easse: ut vulgb in more positum videmus: di olim quoque factitatum scimus: ut Varro Ciceroni, ipse Cicero isc Varroni , aliis suos quos lim libros inseri sit v. g. Topica ad Trebatium de de Oratore ad Brutum, dcc. Sic Iulius Pollii x Ono masti eon suum adImp.Commodum scripsit: sicSparti musCapitolinus de Lampri
dius vitas aliquot Imperatorum ad Diocletianum&Constantinum scripserunt.