장음표시 사용
11쪽
s De perceptisae . I M. αqueunt oriri, quam ex impressione in pueruli corpore saeia , adhuc in utero matris constituti ; quapropter pendent eaedem ex re quadam animo extrinseca, adeo ut non differant a ceteris ideis, quas per sensus nanciscimur, nisi ratione temporis, in quo efforman- tu . Ex hoc fit, quod dici nequeunt congenita principia , quae surponunt naturam longe diversam , quoniam non propter quamdam mutationem , vel operationem in corpore laetam , mentem subeunt , sed ex eo quia habentur tanquam characteres originales animae a sui initio impressi , atque a natura signati.
emadmodum est quidam idearum numerus ,
. quas suspicari possumus, in puerorum animos,' adhuc in utero matris extantium , intromitti , quod intendi volo de illis, quae propriae vitae conse vationi inserviunt, nec non indigentiis, in quibus tum reperiuntur S): sc ideae sensibilium qualitatunx, quae se primae eis , post suos ortus , tradunt , sunt ante alias illae, quae in spiritu imprimuntur, quarum minoris momenti vel eis caciae lux .haud haberi debet . Conjectare licet, quo modo , ac desiderio anima cupiat , se replere ideis , quarum impressiones nullum
dolorem gignant, ab iis, quae in recens natis observamus, qui in quocunque modo locentur, 1emper oculos lumen vel sus convertunt . Sed ex eo quia ideae primae, quae infantibus familiares evadunt, differunt imter' se pro circumstantiarum varietate , in quibus reperiuntur, & modo quo post ingi essum in hunc mu dum
12쪽
CU. IX. De pereeprsore. - ' stdum tractantur; ordo, quo ideae complures incipiunt mentem subire valde diversus, ac incertus est o hoc scire , non permagne resert ' .
unae sensationis saepe per jussirium immuriamur a
C Irca perceptionem ulterius animadvertendum est, trias istas, quas per sesectionem recipimus , si Penumero in adultis , nobis haudquaquam illud an
madvertentibus, aer mentem . rationem alterari 9 . Quando nobis ante oculos ob vel satur globus , colo racujusdam uniformis, v. gr. auri, alabastri , aut eor
poris alicujus nigri , certissimum est, Meam ab eo in animum imprestam esse circuli plani varie obumbrati unde lucis & fulgoris gradus varii ad oculos mitros
Pese Hactenus iuxta gallicam versionem . IIIam enim a Thicle elucubratam valde obscuram , atque infidelem reputavi ; nungvit eam regredimur . 9ὶ Ope nitentionis nobis ex obscurist clarae , & ex elaris db sinetae hunt ideae . En ratio, qua provettis permagne alterantur. omnia quae per siensus habemus, confuse habemus ; quidquid ira percipitur , utpote individuum est omnimode de tui minatum ;mens nostra primo intuitu, eius qtialitates sibi repraesentare nequit, Per consequens confusio oritur, ex qua scquitur fallacia in eompinxando ; anima ni quasdam quisbitates , qualitatibus alterius coγporis simises esse, diiudicat, quae non similes fiant, pro uno alte Tum tenet Hinc est, quod tractu temporis eiusmcdi videt, nee anima ad examen ea subiiciet: addaci r quod media, quibus nonnulla percipimus, insidelia lini & pcr coni quens riturant obieetris postea mens omnia perpendit , & habitu , tempore , ac exer Citio acquisito, recte comparat, lingit, secernit, perspicit, tum errores corrisit, quantum ipsius naturae convenit. FPyrrhonMCis praebuit ansam fuit porro fallacia. cui sensus sunt expositi. Requiritur ergo reflexio , ut redia de quodam habeatur idea , haec aetate , & exercitio augetur , per consequens aetate de ex et citio clarescunt ideae , & quasi alterantur , etsi, ut Ioc ius Riτ,
mutari queant propter fallacias, quibus sumus obnoxii.
13쪽
Io De perceptione . Lib. II. Permeant . Cum vero nos ex usu quotidiano percipere consueverimus , quas species corpora convexa nobis exhibere soleant; quaenam alterationes in lucis rene acionibus ex corporum aut figurarum sensibilium varietate oriantur : extemplo mentis acumen, Per coniuetudinem habitualem phaenomena ista in causas suas resolvit : adeo ut Iex eo , quod revera varietas est umbrae aut coloris , figuram colligens , essiciat, quo pro figurae nota habeatur , & sbi notionem formet figurae convexa' , aut coloris uniformiso; cum idea,
quam recipimus' inde , nihil aliud sit praeter planum varie coloratum , quemadmodum in pingendo compertissimum est . Quod ad argumentum hoc spectat, problema hic inseram , cujus vir eruditus & omni observantia dignus dominus Molineus , qui inprimis scientiae realis studiosus est & fautor, lapfis jam me Ibus aliquot, me per epistolam participem secit; ita
nimirum se habet: Supponamus virum a nariυirare cae- eum jamque aetatis provectioris , eri tum esse per ractum inter evbum m sphaeram ejusdem metum oe maenistisnis etiam prope eis em di induere , adeo vetinum oe alterum contrectans , quis iit cubus , quae sphaera indieitare po=t. Supponamus deincus, cubum es sphaeram luper mensum imposita esse , i caecum ν um recti rure . Quaero jam , utrum oculorum ad miniculo , priusquam ilia denuo contrectarer , quis siecubus, quaenam Iphaera Abudicare posset ρ Ad illud respondet hujus quaestionis auctor acutissimus e neqv quam . Etiams enim ex experientia dia erit, quom do globus, quomodo cubus rastum a iur; nonaeum ramen cum evertentia doctiit, ta quod raritum Osius hoe Mel illo modo incit, visum necessario ita vicere; aveamulum prominentem in cubo, a quo manus inaequali rer premebatur , idem Oculo compariturum , quod in
cubo os . In responsione ad problema illud idem ego sentio cum generoso viro hoc acutissimo , quem ,
etiamsi haud mihi adeo esse beato licuerit , ut illius
14쪽
IγCap. IX. De perceptione. cmispeetu fruerer , in amicorum meorum numero non sine gloriatione repono : & Opinor caecum , Priamo intuitu , haud pro certo dicere posse , uter esset globus , aut cubus , dum illa solummodo spectaret; etiamsi per tactus & figurarum indicia posset certisas me , & sine ullo errore illa distinguere ι Hoc ego Ieetori in eum finem proponendum censui , ut inde ansam arripiat cogitandi , quantum experientiae , Mnotionibus , per ingenium excultis & acquistis , in iis rebus debeat , in quibus sortasse se nil habere adminiculi arbitretur et atque eo magis , cum diligens ista observa ror ulterius addat , se , po Uvam in coeliat nem sum ex libri,mei Dctione incidens, problema i lud pluribus judicio admodum valentibus propo uisset , vix unum invenisse , qui responsum . ρvod verum esse putet, ad illud redditaerit , donec rationibus ejus avd ris , se argumensis convicitos fuerint pro est . . f. IX. Hoc vero haud puto in aliis id ιs nostris tam frequenter accidere, nisi in iis , quae per visum
Tecipiuntur: quoniam , cum visus, omnium sensuum
latissime patens , ad animos nolitos Trserat lucis Meoloris ideas , quae istius tantum sensus iunt peculi res ; nec non distantes longe spatii , figurae , & m tus ideas , quarum summa varietas proprium istius est objeetum , lucis nimirum & coloris, apparentias
immutat si O ; ex frequenti usu sit , ut prompte
unum ex altero judicare addiscamus . Hoc multis .in eas bus , ex contiacto habitu, in rebus, quarum cre-hra est experientia, coiitialiter adeo celeriterque perfici
sto Quo sinagis suit inedia, quibus qualitates nobis sum sen
hiles si si, eo obstaculis sinat obnoxia, e queri Agis Riteran I,&varias . ii.certasque sex. latii nes producunt . ML dia, quorum
Per visi m quoddam percipimus objectum, levia , flexibilia sunt, ergo minimis mutantur obstaculis , S hinc inconstantes , diror
sa' ue ideas nobis progignunt , quamquam cadem semper c*c
15쪽
ficitur , ut illud pro sensuum perceptione assum mus, quod idea est, a ratione 6e judicio proveniens
adeo ut una , sensationis nishirum ad teri excitat die inserviat, & ipsamet vix animadvertatur; ut homo , qui in legendo , vel audiendo attentione feanimi 'cogitatione utitur , non inultum ad chaiaste xes aut sonos , verum ideas solum ab iis in ino ex ditatas, animum attendit. X. Nec mirum videri debet , hoc cum nuIlamopemodum animadversione fieri ; si cogitemus , Mam celeres snt animi motus, oe quam cito νerationes ejus perficiantur: ut enim ipsamet mens spatium non replere, re omni carere extensione censetur ii); ita actiones ejus haud temporis intervalla , ut Pr ducantur , requirere ; verum plurimas ex illis in
instanti continere videtur . Hoc intelligitur cum
constituenda; fatetur hic , mentem non replere, jatium, & extensione carere. Verum est, quod reseri inquἱt, sed pro basi sui argumenti sumit hanc animae naturam, & luculentius patet. Ut probet Auctor , animi actiones non requirere temporis Intervallum, quia adeo celeres sunt, ut plurimae ex illis in limstanti recenseantur, communi nititur sententia, & fundamento, animam nullum occupare spatium omnique extensione carere , quae re quidem vera negari nequeunt inseparabilia esse. At prinpositio : Anima nullum Mevat spatium : cum propositione , actiones animi nullum requirunt temporis intervallum qLam imuicem connexionem habcant , non satis mihi compertum est ;ndeo ut pariter ignorem, cuinam Logices regulae tribuere possim huiusmodi ratiocinationem : Aisma nullum occupat LPMiam ; e go eius actiones nullam requirunι temporis intervatium i '). Prae
' i' in oportet , hie distingui acti onem smplicem ab actione
continuata; illa concipitur ut elementum actionis , haec ut fluxus ipsius actionis ; dicitur quoque haec extensa vel composita ἔde qua alibi Iocuti sumus t V. kalati. flat. rom. a I. an. 392. . Ex hac disti mone eruitur, quod Lockius intelligit hic de aet: ne simplici, non de reliquis. Conatus animae unus est , ex eo
16쪽
Cap. IX. De per Prione . Tespeetu ad actiones corporeas . Hoc quivis in suis ipsius cogitationibus notare potest, qui retro ad illas respicere velit . Quomodo tanquam in instanti , animi nostri , uno intuitu , Omnes demonstrationis Partes contemplantur, quae longissima re is diei potest, s spectetur tempus , quod necessario requiritur , ut concipiatur verbis , & gradatim aliis demolistretur 'Secundo haud haerebimus attoniti, quod cuni tam levi notatione hoc sat in nobis, si consideraverimus, mcilitatem agendi, quam repetitis aetibus acquirimus , essicere', ut in nobis saepissime sne ulla animadversione transeant . Habitus , praesertim ii, qui teneris ab annis radices in nobis agunt , tandem progressu
temporis pariunt actus , qui saepissime nosram fodiunt motitiam LIM , Quoties in die oculos palpebris obte
terea si id genus duratio , in qua nullam percipimus successi
Dem , instans vocatur, L. c. r. . f. io.Iim atque ea est, quae in imιI noliris unius tantum ides temptis occupat sine alterius succussione, ibid. quomodo fieri potest, ut unicum instans admittat idearum successionem , primo nempe ideam sensationis , d inde ideam judicii Uod fi quis cum Lockio respondeat, quicquid de celeritate , qua sibimet aetiones succedunt , asseritur , intelligendum esse cum respceiu ad actiones corporeas ; proces dubio affirmabit actiones animi majori pollere celeritate, quam actiones ςorporis ; quae quidem adversantur tum iis , quae cU Iq. lib. h6 3 3 tradit , motus nimirum corporum esse Plerumque adeo celeres, in longius superent ipsam celeritatem, qua idearum nolitarum aliae aliis succedere solent ; tum iis , quae 3.
scq observati pollunt. In ELE. quia unum est agens. Quoad id quod dicit illustrans, sic et respondi posse , puto , aetio esse debet totη, una, coexistens, ut
meditantibus patet. i ''ὶ Hoc animus langitur munere , non percurrendo demon strationum notas , ut supponjt SOAVE , sed eas cernendo , ut adncitavimus s a'. T e λα ιom. a.) per conlaqueus unico intubtu cron Θ videt, ac percipit. , a H rno. Ad h ibicum perventus , nulla advertente anima ,
diiu ito incrolisticique actiones palix, di adauget. Vidi quem dam
17쪽
gimus, non omnino animadvertentes, nos in tenebris versari s Homines, qui in sermone quotidiano vocem)uandam creberrime, cum prorsus tamen non ad remaciat, ex consuetudine usurpant Angli ejusmodi vocem nominant '-νυorae , in omni propemoduin sententia , sonos edunt , quos , etiamsi ab aliis notentur, ipsimet haudquaquam audiunt, nec Observant. Idcirco haud mirum est , mentem noluam sensatio-tiis suae ideam in eam saepius mutare , quae rationi est & iudicii, essicereque, ut una tantummodo alteri excitandae inserviat , nobis haudquaquam illud alii-madvertentibus.
- Percesila animalia d ZARuie ab entibus Dorioribus.
HAEc percipienssi facultas illud mihi videtur esse ,
quod regnum animale ab inferioribus natur partibus ae inruis ae separat . Utcunque enim vegetabilia plurima grad' quosdam motus habent, atque aliis corporibus ad illa alio atque alio modo admotia, figuras & motus suos celeriter mutant , atque it Plantarum sensitivarum nomen obtinuerunt , a motu quodam , qui aliquam cum eo similitudinem habet , sui in animalibus a sensatione oritur: censeo tamen st machinarum instar moveri ; nec aliter se his xe , quam quod accidere videmus in extremitate aridam Siculum, qui manibus truncatus, ore scripta es mavit, ese figies delineavit, omniaque suae vitae necessaria auxilio oris par bat , & expeditius effetebat. Si uno oculo clauso filum in aeum intromittere experimur locum inprimis erramus, quo debeat filum Pertransire, si postea restexione animadvertimus, & locum appa-xentem a viro distinguimus, tum errore emendato intentum obis
Muis, di toties, quoties nobis placet, sium pem ast.
18쪽
Cap. m. De per Frisae . Isstae avenae agrestis , quam in gyrum torquet hum ris particularum insinuatio ; aut in chordae contra-etione, quae aqua assus a intumescit. Quae omnia fiuntsne ulla sensatione in subjeeto , aut idearum rece
i Iuxta mentem Gibnitii, Omnia composita habent entiasmplicia, quae Monaris appellantur ἔ & corpus non est , quam
Monadum aggregatio . omnes monades gaudent determinationishus & qualitatibus intrinsecis, quibus a se invicem distingui pos. sunt. Per consequens lapis, planta , caeteraque sibi repraesentane Universum , etsi obscure omnia percipiant absque conscientia percipientis . U. Monad ς , Banych. Prine. Hic Leon. - .geom. Dem. Francosaerti, ω L f. erit. i7a8. ram. q. . Quam ob rem iuxta hoc systema animalia a reliquis corporibus percepti nibus differre, dici sortasse nequit. Nos in rerum natura onsedivamus , omnia per gr dus progredi , ita ut nonnullae plantae , animalia quasi videntur , & contra nonnulla animalia veget hiles . Polypus , Coralliis , Mimosa , Felix aliaque mediam constituunt naturam, ergo insensim ac pedetentim ex una ad aliam speciem progreditur: hinc est, quod percipiendi iacultas regnum animale ab inferioribus' naturae partibus , ut censet L hius , sortasse non distinguit ac inrat ; remanet semper quidam tenuis perceptionis gradus , etsi corpus inferioris ordinis
Referam observationes a Neectam factas, ut videatis gradus qui- . hus vegetabiles ab animalibus disserant. Hic Auctor sumens quais Iemcunque plantam, Vel quamlibet ejus p rtem, in uno aquae pocinio maceravit, quo facto , post duos tresve dies, tempore praeserintlm aestivo, guttulam illius microscopio expauit, α vidit m gnam filamentorum quantitatem , quae post Hiquot momenta partibus oblongis observavit conflata , hae partes paulatim finiungebant ad invicem, & se motu tangentiali movenant; postea vidit, quod motiun progressivum acquirentes, per omnes dire tiones ambulabant , & ita ut ceperunt demum sermam animalculorum sumere, & vidit aquae guttulam plenam animalculis . Hine uxit, esse vera animalcula ob motum, quo spontaneum ga debant . Oblem. Micr. , quomodo id evenire possit , HI eveniat, non ess nostrum. hic reserre modum , alibi demonstravimus sU. Malau. fl M. tm. II. m. 2 8. 2 . Tantum Ronotainus , quod nihil ad guttulam accessit praeter macerationem re Pt
19쪽
q. XII. Credo perceptionem, in aliquo gradu, omniabus inesse animantibus; licet in nonnullis sertasse aditus , quos natura ad sensationes recipiendas aperuit , pauci adeo sint , & perceptist , qua recipiuntur , hebes adeo atque Obscura, ut plurimum distet a vegeto isto acumine, Se varietate sentationum , quae in aliis animalibus cernuntur a satis tamen facit , sapienterque accommodata est ad statum Sc conditionem id genus animalium , quae natura ita fabricat est : adeo ut summi rerum omnium artificis sapientia D boni - tas , per stupendae hujusce labricae partes omnes , Perque Omnium verum creatarum gradus & ordines diversos clarissime elucescant. q. XIII. Rationi consentaneum esse Puto, ut e cochleae aut Osrei fabrica concludamus , hoc animai tium genus non tot , nec tam acutis sensibus praedi tum esse , ac homines , aut plurima alia animalia ;
nec, si esset, in statu illo, quo se de loco in locum
transferre nesciunt, sors eorum melior foret . Quid visiis & auditus creaturae prodessent, quae se versus ea movere , aut ab iis objectis iugere nequit , quae aut commoda sibi aut: incomni oda esse e loNinquo cernat Z. non sensatio perspicax incommoda foret animali , quod necessum nabet semper in eo manere loco , in quem sorte fortuna incidit; quodque ibi affluxuin recipit frigidioris aut ealidioris , mundae aut lutulentae aquae , prout sors eam objecerit f. XIV. Nequeo tamen non credere , esse levem aliquam hebeteinque Perceptionem, Per quam a me
Partium vegetabitum , attamen animalcula exorta fuere ; diacendum ergo , quod materia evoluta constituat plantam , vel corpus organicum, magis evoluta animal, per consequens omnia corpora habere dispositiones ad plantas conficiendas, & ex haci in a limalia transformanda, quapropter videtis, quod omnia corpora debeant intra is habere qualitates animviis viventis, etsi non ovet lutM, O lausibilas, implicitas sine di obstruias.
20쪽
Cap. IX. De perceFKone. ra insensibilitate distinguuntor. Hoc ita se habere posise , perspicuum est ex iis , quae in hum/no genere
cernuntur . Ex. gr. sumatur aliquis , in quo summa 1enectus rerum praeteritarum memoriam, &, quibus mens olim imbuta erat, ideas orianes penitus deleverit ; quaeque visum , auditum , & odoratum ejus prorsus , gustum etiam maxima e parte extinguet do , meatus omnes adeo obstruxerit, ut novis nullus relinquatur aditus . Aut si quae ex iis viis adhue semiapertae sint, impressiones iactae , aut vix percipiuntur , aut non omnino retinentur , quantum ejusmodi
senecio haud obstantibus iis , quae de principiis ingenitis praedicantur cochleam , aut olireum , cogniatione aut intelligendi facultate superet, velim, ut cordati judicent . Et si vir annos sexaginta , prout potuisset quidem aeque ac triduum , in eo statu transegisset, haud video , quoi rhodo, quod ad persectionem aliquam intellectualem attinet, .ab infimo animaliumo dine differret .
f. XV. pereeptio primo aditus es ad cognitionem . CVm Perceptio igitur primu3 si praesus, quo comitionem versus ten Trur , cum universa issus δε- pellex per eam intromitarur ; quo paucioribus sensibiis
homines perinde ac alia animalia praediti sunt ; quo pauciores & obtusiores sine impressoties ab iis factae; quo hebetiores sint secultates , quae circi eas versantur e m remotiores sunt a cognitione ista , quae in quibusdam hominibus , qui stilicet his memoratis in rebus alios praestant , reperitur. Cum vero haec cognitio in mi na graduum varietate consistat, prout videre est in hominibus) fieri non potest, ut in multiplicibus animalium speciebus, multo minus in illo rum individuis , gradus istius omnes certo investiga- Tom. II. B re