장음표시 사용
21쪽
perceptioηe. Lib. u. xe & consequi possimus . Hic mihi notasse lassicit ,
verceptionem primam esse omnium lacultatum intera letivalium operationem, & Ur eam aditum esse co-cnitioni omni in animum . h. t. serme dixeram , Pe ceptionem esse in gradu suo infimo , qua tanquam propriis finibus animalia ab imis creaturarum ordinia bus terminantur . Hoc tamen obiter tantum , & eκ .conjeetura dico ; nam ad rem, quae a me traetatur, .
nihil refert, quid eruditi de hoc statuere velint . .
22쪽
, PROBLEMATIS MOLIN LUXAc EXAMEN M O DI . ogo PERVENIMUS AN OBJECTORUM EXTERNORUM
o sic tione Uducti exempli circa repraesenrationem, quam
globus colore uniformis ruiuis efficit, litterit Auctor Problema quod a Domino MOLI NELIX fuit propositum; Dodior INΝ E in integrum omittit. Ego ibiud addam , ex eo quia celeberrimum est , potissimum temporibus his , in quibus ex ima , aliciaque parte magnOPere. est di*utatum . s V. Mem. de ι'Ace. R. de Pruse, 9 oberv. sur
Hoc Problema his teminis filii a Molinem expressum . is Sue is ponatur , quod quidam adultus. a nativitate mue caecus si ., eruditus, ta tu distinguere cubum, & elobum eiuldem metalli, ,, ae perinde ejusdem magnitudinis, taliter ut tangens unum &is alterum, dicat, qualis sit cubus , & qualis globus . Ponaturis hinc , se visum nancisci , S utrique in tabula constitutus eiis adesset . Quaeritur an sine tactu , 1blo visu , possit eos distin is suere, & iciat, qualis globus, qualisque cubus extet . Negat Mosineux. Nam, ait ille ,, etsi caecus per experientiZmis RPprehendat impressionem , tactui suo a cubo, atque globo is ,, exam, tamm, quod ea quae hoe iliove modo laetum feriant, , hoc illove modo quoque debeant oculos percutere , ne quod Rngulis extantia , qua manus inaequaliter premitur , d c, tis visui appa ro, uti tactui ostenditur ,, . Loehius eadem opinione se manifestat . In primis , Opposuit
23쪽
Quod caecus statim ac visum acquirit , non so uin globum vexculuam distinguere nequeat, verum etiam nec figuram ullam in ternoscere Liat. Ego in eadem sententia exto. I ria expolci, pinoueat ad rem cxtrinsecam referre, & minimam repraesentationei'
alicuius obiecti extrinseci habere . Mihi videtur, hoc ad intellis gendum sufficere , quod ille multo minus sequi possit circumferentias diversorum objectorum, quae illi adsunt, verum nec 1ci- Q Sussicit dicere , quod debeat referre mutationem ab D iecto colorato sibi excitatam aliae muta*ioni simili a similique obiecto sibi productae. Nos internoscimus obiecta a mutatiuibus ab obiectis ipfs nobis excitatis , & infernoscimus, unesse aisteri simila quatenus videmus una mutationem Alteri rcipone
re . Hinc est , quod Helvetius inquit V. de I Bomme de Iessaeuhps inreu Oe. omnia in nobis, esse sensationem, oe mem Wiam ; 1ensationem quatenus objecta sentimus ; memoriam Saa'
tenus recordamur praesentem sensationem similem esse alii olim habitae ab hoc vel illo obieeto . . Determinatur ergo a repetitu sensatione , & a judicio eluto in diversis actibus animae in videndo objelum; per consequens si non visitur antea , neqrat linternoscere illud, & alteri comparare, qua comparatione dicat , obiectum hoc, illud ve hanc illamve figuram habere, nam eamdem similemque sensationem mihi excitat, quam excitavit muri
aliud obiectian eadem figura , colore gaudens.
24쪽
re, nee distinguere sbi , in praesentiarum esse bὶ potest , per
consequens multo minus unionem harum circumferentiarum arguere , & ex comtarata qualitate , quantitate, ac linearum pinsitione, quae ea circumscribunt, figuras determinare.
Quod ratio ostendit, volui confirmare experientia, quae faciDIime repeti quit . res Catulos gemellos diligenter examinavi primo illo instanti , in quo oculos aperire cepere . In tabula positis , dedi locum , quod unusquisque ambularet iuxta varias directiones . Quando vidi eos cum proprIo motu incedere verum lentus motus , ex eo quia se connixi trahebant , cum adhuc se non regebant in cruris i , cuilibet manum opposui. Unusquisque impulit ad eam , & obstaculum sentiens alibi se revertit. CLm viderim, denuo eos incedere, opposui, ut primum , manum , de ut primLm impulerunt; repetii experimentum decem vel duode cim vices; & idem esiectus est secutus. Manui asperum corpus substitui, ut quoque viderem. an punctus, In quos se impellebant,
corum attentionem possent determinare ; repetitis expcrimentis ,
effectus hon solum in prima diu , vertim etiam per plures lac cessivos dies fuit semper idem te . Excogitavist apud eos ma-riem ponere , ut vidercm , an eiusmodi lamiliare obice im , Cum quo continuo extabant , possint saltem recognoscere . Tempus erat , quo catuli fame vexati videbantur , & per . consequens illud , quo magis intererat , eos quaerere matrem . Hoc non obstante, hanc decumbentem, ad duos palnios distantem non agnoverunt. Illa , quasi appellans eos. g. mcbat; ipsi vocem. audiebant, de respondebant ei ; pressio irrequieta ob larva batur in tribus omnibus , causa eam assequendi a vcrum cum
b) Si credit Mave , nullum obiectum lair quam praesens arguere. nescio an recte inqui at, si verum praecisam obiceri cognitionem non habere, asserit, cum eXPerimento, rati ncque CDnV Dit . Ratio secundae partis R. modo. allatis patet, primae a mintatione organis sensoriis nostris ab obiecto praesenti excitata . . Anima percipit hanc mutationem , secus nunquam perciperet , di si millies repeliretur, per consequens arguere debet , aliquid aliud adesse , quod statum sui organi mutat ; hoc internoscit a quodam extrinleco pulicto emergere , ex co quia , ablato eo, vel obice interposito , illa praecisa mutatio evanescit , di sic ped lentim ad veram praecisamque objecti cognitioncm pei venit Uides ergo, quod anima Retu , quo mutationem percipit , intern scit , aliquid sibi novi adesse , & per consequens praesentiam obsecti generatim considerati arguit, internoscit, videt. catuli lion internoscebant obiectuin se Iadere, at sibi acesse absque dubio videbant. an. pr.
25쪽
nullus eorum Dpprehendisset nuditus , vel visus directionem se
qui . omnes tri. S abierunt , non perveniet o ad eam . Expertas sui , unum accedere ad palmum propem um ἔ cum peretnix ille ad sphae tam odoratus, qui erint unicus sensus , in quo maius tuerat se exercere, celerius ad inatrem cucurrit, idem dici ci secem , ad inveniendas mammas , non oculus , sed os produce eis ins rvivit. Quando sortius omnes tres manu iuere, incepi uncm retrahere, & ut primum cum posui., ad dT P i mos distantem cum oculis erga matrem directis . ille In amplius notuit eam internoscere : paulatim Rdmovi eum , y cBput vertebat huc illuc , ac peiinde oculos n00 2. Tantummodo ad quinque vel sex pollices quando aurat a re , ab olfactu euenis cucurrit diiccte ; idem de duobus aliis evenisse , sirrctvacantilam est , dicere . Iai Cmenter Plures dies repetii , non videndo in eis quemdism nota Filem progre istim , nisi post unam circiter hebdomadam . Tum quoddam rioiiciendi signum dedere; tum oculi cum antea imm yiles, insit erystalli 'ὶ, suissent, se movere cepere. In obsi culum primo vel secundo se impcllebant , nequaquam tertio . Ad palmum de semissem , seu duos aratrem Rgi Dicebant , PII pressus in primis lenti fuere; celerrimi poli aliquod tempus evasere, & ut adulti viderunt dj.
'ὶ Sola oculorum immo ilitas, quae observatur adhuc in pue Tulis vix in luc m editis , est verum indubitαumque signum , Quod non pervci tulit ad figuras di 1lidruelidas: huic est necelle, oculum attentionemque ferre in variis Punetis, quae circuII Icribunt eas. Nos ipsi aliquoties etsi rapide , hoc iacimus . Uc ius ad solum punelum immobilis nequit haberi , praeter fortem imprestionem aliquantulum a punctis circumjacentibus debili in rem . s V. Anal. pr. 3ium. V. SUAVE . . idὶ Si rem expositam accurate contemplemur , vRUod experimenti m n So ve factum nihil aliud proda , ad internoscendum Ohiectum d Do tantum requiri . I. nem iii organo sensorio ab ipso labiecto factam. a. ceptum inter te & obiectum, inter obiee um titia . Quando catuli incepere oculos aperire , nulla', Vel quata nullum impressiolum obiecta eis estormabant', necternoscere , etsi efformare diceromus , impressionem ipsam ab uno potius quam ab alio obiecto provenire. RAtio prunae partu Miatur ex organi Zatione eorum omnium, qaτ sunt visui dicat , spcundae ex desectu experientiae, ac mem0 3
Nytura, quae omnia praevidit, voluit sic animalia
26쪽
Haec expetimenta absque repetitione credo. Tam est longius, quod caecus primo' suo oculoriam intuitu possit parvas distinguere disserentias inter cubi & sphaerae figuram , ut catuli , quos fui expertus , debuere septem . di amplius dies impendere ad perveniendum non jam ad minimas dinerentias distinguentas , verum etiam ad in integrum unius obiecti imaginem percipietidam, eis tam lamiliare , atque utile, & per reliquos sensus no- - , ad ci. jus cognitionem aliorum sensuum auxilium magno-Pere concurrebat le).
fruere, ut primo vitae momento, hoc est, quando animal in Iucem editur, ita rela a sint, ut nullam reactionem efiiciant, comsequenterque nullam recipiant imprcssionem αα sim. I. . Orga na tractu temporis incipiunt proprium eλςrcere mimus , ut censeo, propter repetitam objectorum actionem , qua nervi duriores
ac resistentes fieri , cndimus . Ergo cattili primum experimenti tempore nullam , vel quasi nullam impiissioncm in se recipientes absque directione incedebant, non ita posterius. Pariter etsi ponamus , tum catulos impressionem habere, non sequitur erga objectum impressionem efficiens debere se ducere . Ut nos edi εa unum vel aliud objed um determine mus , oportet illud internoscere, S ab aliis mente separare ; necesse ergo est, ut primum experiamur aliquid adesse extra nos, ex quo venit impresso, di punctum e quo emergit , nobis esse utile , ex eo quia repetitis actibus suit eiusmodi observatum ; requiritur ergo , ut modo enunciavimus , praeter impressionem , memoria adhuc utilis in comparati'. Vides itaque quod catulis cum utraque rervisum deficerent, nullam matris cognitionem ope ipsus visus hahebant , non sic reliquorum Knsuum , ut sachum demonstiat .
At si post primum secundumque intuitum , & etiam tertium non eram conscii matris , mirum non est profvelo . Quot obiecta a nobis visa di fortasse vicibus repetitis , praesertim si i obis se
objecterunt cum magna objediorum Caterva , denuo non inrernoascimus Qituli tempore, quo oculos aperuere, elura per retinam sibi animo repraesentarunt , ex tam magna objuctoriam caterva,
quorum nullam experientiam habuere , hoc , illud ve objectum lub hac ulave mutatione praesentare, putas ne unum possent ab altero distinguere λ Duo ergo, concludimus, ad objecti visionem concurrere debent. I. Impressiones . a Memoria ipsius impressionis . His deficientibus , nullum intemoscitur obieeium , nullumque discrimen s
e) Ex duobus enarratis a J , caeco nato deficit memoria impressionis i & primo latuitu nescit distinguere cubum a sphi,
27쪽
sunt, qi iam pure Ieibutiones rigoroso fgnificatu sumtae . Impre Ds Oties coloratorum obie torriun animae non excitant , quam simplices modificationes . Hae non evadunt repraesentationes quoad
ipsa obiecta, d. perceptiones quoad animam, nisi pol quam illla acltransterendum inic pit in ca pi prias sensationes , & referre ad singula obieeti puncta imprcssionem, quam illa sentit.
Auaeilium aliorum 1e 1 cum est huic magnopere necessariuiri. Ninc ondillae ratione vult in Iebationum tractam , simulacriim ab ipsomct imagitiatum , quando .. non haberet Praeter vitum non perveniret unquam nec ad cognoscelidum, neque ad suspicandum de cxternorum corporum existentia si
immo illicrius exced i . Quando adhuc , ille ait , praeter visum daren rur illi tres sensus , st. Hyadus , gustus , auditus , omnes tinpressoti e smsibus istis pervenientcs , perciperentur tanquam i mi ices modificationcs sui, nunquam cogitando illas ex externo Obieelo oriri . Solus Lias.rs , pergit ille , qui extra nos incipit transferre' , I nobis facit internoscere existentiam externcirum corporum , rastas est . ille vult adhuc , tactum de toto opere mereri , &, hoe modo evolvit. ando simulacrum tantum ad sensum tactus de erinitiat in , incipit tante tu , seipsum ut & corpus externum ; primo casu experitur duplicem resistentiam ; simplicem in astero . Insert hinc , quod in primo pars tacta ad seipsum pertineat , non ita in secundo.' Ex quo arguit aliquid exti a se,& a se divertu in extare, & corporuna exturnorum exi stentiain detegi; hoc modo. Confutatio aliquantulum aspera recenter huic opinioni suit opposita . Ego adhue censeo , tactum per se solum , di ab solatum, vim non habere a Condit lac recensitam. Uerum quanquam, amoveri debeam ab hujus perillustris metaphysici opinionibus , nunquam tamen desinam ingenium Fc sagacitatem ci S mirari. Quoad praesentem quaestionem , ego credo, laod simulacrum solotae tui deterini natum , sortasse in seipto duas tentationes bab bit s
Ia , ex eo quia non ininruosdiet differentiam remtationum ex ipsis productam, non secus, si nos percipimus chi ξε a non armplius visa , ea non distinguimus inter se , praesertim si ratione minimarum modificationum differunt. sfὶ Qtris potest. decernere , quod ablatis omnibus aliis modissensus visus non suppeditaret , arteritione, atque necessitate aseclaratior factus , modum quo obiecta extra nos posita intem scantur Caecis tactus uiuii supplet . Quid mirum , quod comtrarium eouiret
28쪽
hit, unam In aliud corpus tangendo; & nihil amplius sis . Proforsan
dixi, ex eo quia dubito quin hanc, unam haberet, vel saltem , quod id m est j tantum. uram, tam in uno, quarta in altero casu praesentiat E Porro , si digito mihi tangam nunc alteram manum nunc Visam, vel accidit , quod pars magis pressa , ceu sensibilior maiorem sensationem mihi exeitans , alteram obscuret , & reddat Perinde nullam thi, vel ambae sensationes coniungantur ad pi:nctum comaetus ejusmodi, quod si non essem aliunde certus, partes se tangentes csse diversas , videtur mihi, quod duas sensationes unam ab altera distinguere , ne1uirem, & per uni eam im
dividuamque sonuntionem haberem si) , At si quoque daretur,
quod . in primo casu sunsa tinnes essent duae inter se distinctae , cum nes iat simulacrum undenam oriantur, cum nesciat, se alI- quid tangere, nec etiam tactum sui ad plures diffund partes , immo cum nesciat, se habere partes, vel tactum statua ipsa ad
summi in has duas distinctas sensationes praesentiet, & sine potentia
sgὶ Etsi credere debeamus , ut modo diximus , quod ablato
laetu, reliquis di intaxat sens bus posset statua si ipsam ab externis objectis distinguere, & lite unum ab altero fortasse recedere, Ritamen nequimus insciari , quost solo tactu positi pariter imternoscere forsan obii illa externa, R ςa a se ipsa alli inguere . Tan. Hi obiectum ; tum oritur sensatio quae respondere debet pari Phus, Atque modificationibus ipsinis obpra i . ιη ma fax tom. ii.
inter se partibus & mcdificationibus , ergo sensatio tactu nacta differt semper ratione obiectorum . Hinc est , quod solo aetu statua arguere debet. obicctum externum a se differre, nam
diversam lensatiqnem sibi excitat, & spatium a se ad obiectum manu percurrendo , impcllit donum in obstaculum , quod
in seipsa mitii me sentit Coeiuroquin, omnia quae neque sono , neque ollaetii , neque gustu nobis se patefiunt , internoscunt caeci, & praecise multot7es unum ab dii cro distinguunt. Id eveni ratione attentionis praestitae γd di re sendas minimas modificationes obieeiorum , quae nos piaet Dahitimus taetu detegere oculoxum auxilio . Quid mirum ergo, quod statua easdem pariter nan ciscatur sensat; ones λ'.
hi Hoc fieri nequit . Deficeret ratio defeetus sensationis in usque ιδ 3. si Nus io quomodo id dixi queat ; duo opposita puncta mincantur , ergo distingui debet ab alia sensatione in qua orgavum sensorium uvam tantum suu et mutaciam i
29쪽
trasserendi eas ad quamdam sui partem . Illud in eodem esset casu , non secus ac tangens superficiem glaciei, uno eodemqc tempore frigus, ac resistentiam sentiet, vel assulam glaciei tangens, Punctum & frigus percipiet. Discrimen ergo sensationis modo du- plicis , modo fimplicis non ducet illud ad arguendam existentiam unius sui partis, ut & nullius rci extra se positae , non secus ac sensatio colorum , vel lanorum , nunc duorum , nunc um non illam duceret h). Interim credo, q':ud concursus plurium vel omnium sensuum simul in eisdem obiectis, transferre extra seipsam possit, & cognitionem externorum corporum suppeditare . Etenim in hae inventione tactus, & visus , videtur quippe, maiorem partem habere . Ego adhuc experior , an hi iesi possint suffcientes esse , verum non tribuendo meis conjecturis , quam quod mereri per se possint . Simulacro omnibus sensibus praedito, tabulam colore
tineiam repraesento . Cum eam tangat, uno eodemque tempore tresseniationes habet , & quam ei resistentia praesentat , & quam dat tabulae color , quem Viridem lappono , di quam color suae
malius excitat . Verum sensationes sunt hahtenuis in se . Cum manum super tabula moveat , semper sensatio resistentiae perdurat , illae colorum aliquantulum mutantiu , qEatenus viridis nunc ex una , nunc ex altera sparte manus adauget ; sed hanc v xietatem vix ipsa praesenti uere potest, & quippe nequit se ad co sequentiam ducere. Fingamus enim, e medio tabulae dextrorsum manum ipsam movere, donec extra illud in integrum transferat . . Superficies viridis hac ex parte coarctabitur successive, & dilatabitur ex altera , donec manus extra tabulam posita, color viridis evelletur in integrum a colore manus , ct cessabit resistentiae sensatio. Haec cessatio debet prosecto quamdam deprehensionem Producere , & haec determinare potest attentionem , S efiicere , quod seiunetim duos colores examinando eorum discordiam praeientiscat si non suffcit adhuc . ut illa aliquem a se sejui1 tum internoscat. Manu redeat ad tabulam, altera ei deprehensio erit, sensationem resistentiae persentiscere renovatam ad unionem duo- m colorum. Transserat dexteram sinistrorsum, donec e tabula terum praetergrediatur: eodem modo viridis color successive d sciet sinistrorsum , & augebitur dextrorsum , usque dum del uuevclletur a colore manus, figi et iterum resistentia, & deprehen- τὶ omnia enodabit tractu temporis, minimas differentias pedicipiendo , & rationem minimarum modificationum arguendo , percipiet diversas mutationes. Alioquin confunderetur ratio ius sciens mutationum , de per consequens .sensationum, ac perce
Ptionum ipsarum, quod dici nequit.
30쪽
so renovabitur . Eadem experimenta effciat ob imo πιl suis nitim , di contra 'in. Idem temper invenlci, & deprehcnsio m tot set . Tandcm superscies tabulae sequatur : fines viii dis c loris persentiscct proisus indentuos cum resis entiae sinibus , vel inveniet, quod quoties manus color a viride separatur, resilientia cessat , & regreditur haec., quando duo colores Mnuo coniunguntur . Hoc omne debet admirationem ei connimare . vo Ian in suspicione illud poni piisset , colorem viridem sibi rc centiam iacere : eoque magis , s postquam nutu suo bracmum extra tabulam extendet . supcr tabula idcm e succre stiens , obstaculum omni conatui inveni ct insirperabile ' . verum rinnamus , ad hoc non pcrvenire adhoc salacm demiratio tuam determinet semper istiention m , & lucccnivEs mUtationes cclinxis manus supcr illo tabulae simul cum alternis crisationibus renovationibusque sensationis res stentie , essicient , quod, eis ser spectis, limites viridis coloris distingueret, S per consequens eos adhue ejusdem resistentiae; quam magnopere interem. Ante simulacium ponamus modo tabulam albam , ab hoc colore eandem resistentiam habebit , identicos quoque hie inveniet fines res sientiae ac albi coloris : sua suspicio , quod color si e quo sibi venit sensa io res sientiae. postet successive augeri. quando in hoc dubio non extet adhuc , unam rcm saltae Pollit observare , quae est , quod color , qui in primis in virido Percurrebat, ct modo in albo percurrit, semper idem est quod resistentiae sensatio coni et ui istius cum uno duorum colorum Cnsemper conjunita . Quis scit, qucd ab hoc noli suspicatur illuu, ejusmiai colorem sibi pertinere, vel suam se lationem ad hin colorem non incipiat resurre Nihilominus iam praecipi .antar
Ante smulacrum nigram tabulam tertio penamus . rari niccolor diversus , verum resistentia erit eadem , di fines utriusque identici adhuc erunt Color manus in Digro percurreris , erit in contactu hujus cum nigro colore . Omnes antecedentes Ius prociones possent successive iterum atque iterum augeri . At quoa Primum evenire debet, est , quod cum expertum fuerit rcfitcntiam horum colorum duntaxat , nec unquam extra se , sensatio resi' stem
Simulacrum non assime stin i ,& inii notionem habebit, attentio tamen tortasse incipere quit, ad praesentiscendum , unismextremitatem alteram non esse SOAVE . a. , '' Nesciat illa statua brachium extendere ; verum diversam
sensationem habebit quando illud libeto ictu:ις , qu in obstaculum impiosa.