Tentamen inaugurale, de nicotianae viribus in medicina : ut et de ejus malis effectibus in usu communi et domestico, examen ...

11쪽

lces tutiu

13쪽

DE NICOTIANAE VIRIBUS.

Coroll. Mono petata, infundibuliformis, villoso-vi L cida, subincurvatR Tubus. Pallide viri descens, c7lindricus, calyce du- plo longior, undique striatus, in medio punctis 3 elevatis, situ annulari extus dispositis.

Limbus. Inferne ovato- oblongus, tubo concolor, su- perne explanatus, rubicundus, quinquangulatus, cilia

Stam. Filam. s. albida, subulata, longitudine tubi,

inferne hirsuta, versus basin tubo ad nata, superne glabra, ad latus superius corollae flexa. Anther. Cordato- compresiae, versatiles. Pistili. Germen superum, conicum, glabrum, majustu lum, suturis quatuor longitudinalibus. Stilus. Cylindricus, glaber, longitudine staminum. Stigma. Capitato- convexiusculum. Proprietas recen. Odor debilius, narcoticus, siccata vero fortior Sapor recen. Amaricans, acriusculus; masticata se lia recentia, subglutinosa, linguam faucesque leviter mor dentia: Saliva viri descente. Folia Tabaci recentia manibus tractata, digitos inqui- nant, glutinosa quadam materia, fusco' brunnea. In flamma candelae flagrant folia siccata: Fumo narcotico, assuetis grato, cinere albido relicto. Folia concisa, car-

bonibus ignitis injecta, fulgurant et fremunt ad instar nitri, nervi potissimum et petioli. Virtus. Narcotica, inebrians, antispasmodica, emetica,' purgans, errhina, sternutatoria, phthiriaca, repellens.' Hactenus Bergius: Et huic descriptioni addit, plures e ' plantis luridis, cum ni cottana viribus quodammodo con

ε venire;

14쪽

venire; et fumum etiam ex illis perinde ac tabaco hau - riri posse. In variis morbis olim magni aestimabatur; imo, quasi catholicon cantata fuit. Vix enim morbus est, ubi non magno in honore habita fuerit tabacum. Contra ulcera in naribus, in tonsillis, gingivis, faucibus, pulmonibus, pudendis; in carcinomate, febribus, strum is; ut verbo diis eam, in omnibus fere a quacunque causa ortis, haec herba, a Nicotio, Neandro, Euerario, Μagneno, aliisque laudabatur. Neque hodie omnino negligitur; imo, nonnulli haud parvi nominis in re medica adhuc eam com

mendant.

Quum igitur celebretur in morbis diversis, non abs re erit, paululum inquirere quantum ad hoc propositum Va- Ieat: Et primo,

DE EJUS USU CONTRA PESTEM.

Contra pestem, febrium omnium pessimam, dudum plurimum aestimabatur; et, inter alios, a Die merbroehio, qui haud parvam fiduciam in ejus virtutibus posuit. Ipse unico hoc prophylactico satis libere sumpto utebatur, omnibus horis; ante prandium, post prandium, postque caenam, et in intermedio saepe tempore. Verba sunt: Si vero ab aegrotorum foetore me vel tantillum altera. tum sentirem, statim, postpositis omnibus negotiis, quaR- tumvis necessariis, qualicunque diei hora foret, duarum triumve fistularum tabaci fumum succione trahebam:

15쪽

nam, ut Verum fatear, tabacum pro primario praeserva- tivo in peste semper habui, neque aliud melius pro or- dinario usu hactenus inventum existimo, dummodo illud sit melioris notae, ex maturioribus foliis in funes coac- tum.' In alio quoque loco, idem laudat, narrans, quomodo a pessimo foetore excrementorum aegri, qui peste cum diarrhoea laborabat, sese liberaverit. Dum enim se assectum mox graviter senserit, Vertigine, nausea, et cordis anxietate, ita ut de suscepto contagio nullo modo dubitaret; illico se domum contulit, et M tabaci optimi quin- que sexve fistulas fumi succi oue exhausit Statim omnia symptomata evanuerunt, et ne minimum mali amplius sensit. Sed, ni multum fallor, admodum vana talis est opinio. Et postea, suo etiam testimonio, Vana manifesto apparet; quum fateatur sibi idem ter quaterve contigisse, et, cum semel pariter affectus, serius confugeret

ad tabaci usum, longe molestius se habuisse, et tardius quoque liberatum fuisse Fiorvantus dicit, se febres omnium generum a laba comederi; apud quoque Dodonaeum aqua ex foliis ejus stillatitia rustici multi febre liberati fuerunt. Narratur item historia r de quodam parocho, qui peste decumbentibus sacra administravit, cum, simulac egressus fuit ex ulla infecta domo, vicinam ingressus, tabaci fumo uti solitus fuit; hocque in modo se immunem omnino ser

16쪽

DE NIC OTI AN IE VIRIBUS.

At, huius febris natura rite perpensa, de rei veritate pene incredulus manere cogor, quum omnibus non luculenter patere non possit, pathologiam et causas morborum

satis gnaris, remedium prorsus hoc inessicax esse. Quid enim in luce magis aperta stat, quam quod dotibus ad

hunc finem propriis nullatenus gaudeat. Certe nec vires collabentes restaurare, neque nervis deficientibus vim augere, neque putredinem late nunc serpentem restringere aut amovere posse invenietur. Male ergo in tabaci usu, grassante peste, spem suam Posuerit aeger. Quoad parochum nuper memoratum, diverso modo proculdubio conservatio ejus accidebat. Neminem enim latet, hos, qui inter aegrotos multum versabantur, tardius febre semper infici: Ita valet consuetudo. Imo immu

nes frequenter observatur medicos evadere, quanquam, aut advenas, aut eos prope decumbentes, rarius adstantes,

contagia morbi vestimentis haerentia, ipsis salvis existentihus, inficiunt. Parochus ipse, ut docemur, curabat, ne salivam coram aegris deglutiret.' Huic scopo tabaci usus bene inservire potest, cum fumo ejus assueti perpetuo salivam expuere soleant . Ita Putabatur salivam exputam causam fuisse quare liber manserit; at haec deceptio esse videtur; nam vix credibile est, contagium per deglutitionem in ventriculo transire, et inde corpus infici posse: Nemo forsan per os febre unquam infectus fuit. Statim vero per nares, ad cerebrum ipsum, ubi cito vim eius destruit, serpit, ex quo totum nervosum celeriter colla

hescit genus, morbumque, hoc modo infert; idioque nequel Vid. Asop. Epulon. p. ιμ-

17쪽

que ad tabacum, neque ad salivam cautissime exputam im munitas referri videtur, sed potius ad habitum corporis quotidie inter decumbentes exercitati, et ad consuetudinem quae organa olfactus hebetiora, et corpus contra contagii vim tutius reddit. Auctor alius, nempe Benza, de bonis ni cottanae essectibus, dum de peste in Austria grassata scribit, pulverem

ejus in nares attractum magnopere laudat. Cum vero

illustri Van. Swieten non assentire non possim, haec verissima verba proferente, ubi de tabaco tractat; forte similia antidota, aut et meliora, serior aetas deteget Anne originem suam tabaci usus in febribus trahit, ex observando, domos et loca aromatum ossicinis vicina, a

Peste intacta mansisse tNeander vires ni cottanae contra pestem commendat,

exemplo Hippocratis, qui lignis odoratis, et unguentis ar dentibus, Athenas pestilentia liberavit; unde et corona aurea aureorum mille donatus, et publicam pensionem, quae sussiciret, pro honorario accepit i. Observatio de dotibus aromatum, ut dicitur, stabilitur, ex eo quod in peste Londinensi olim immunes omnes e vadebant, qui navibus construendis occupabantur, perpetuo Versati in aere picis vaporibus imbuto Si vera sit haec observatio, ad utilitatem tabaci firman-

' Vid. Tom. S. P. 173 ' Vid. Hippocrat. Epist. 4 I. 1 Vid. Van. Swieten. tom. 3. p. 147. Vid. quoque Diemerb. qui dicit, commendo usum tabaci in peste; me enim liberabat peste cor. reptum; omnesque domus in quibus haec planta vendebatur, et Novio- magi, et Londini, liberae erant a contagio, cum vicinae infectae essent,

18쪽

io DE NICOTIANAE VIRIBUS.

dam vix consert ; aromatibus neutiquam anteferenda est, ut mihi videtur Dr Lind quoque, sebre urgente, fumum ni cottanae in ore aegrum haurire jubet. Auctoritas tanti viri, si ulla auctoritas prae ratione praeponderare debeat, mecum semper magni aestimaretur. In locis praesertim Umbrosis et insalubribus degentibus ejus suadet usum. Pariterque De Percivat, Vir quoque eximius, in tractatu suo De No com iis, inter alia, ad febrium contagium praecaVendum, sumum ejus assuetis haurire non inutile nonnunquam fore monet; ex suis verbis vero colligi potest, rarissime praesidium esse. Attamen, dum hoc judicium contra viros tam merito celebratos Proferre ausus sum, fateor tamen medicum culpandum esse, qui aegros diu assuetos tabaco semet inde oblectandi solatio prorsus arceret. Saepe enim praestat consuetudinem, quamvis non optimam, aegro permittere, quam subito mutare ; et in hoc exemplo metuendum forte erit, ne salivae secretio solita sere inde represia corpus male assiciat. Laudes in hanc plantam in febribus arcendis, variis auctoribus collatae, cogebant humanissimum Gregorium, patrem, suis in praelectionibus, silentio eam non praeis terire. Sed de ejus virtute incertus esse penitus videtur, dum interrogat, quinam sint usus ejus ad primum febris

impetum restringuendum ' tSequens, si mihi liceat, responsum reddere paratus sum, videlicet, vix febrem pellendi qualitatibus gaudere ni cottanam prae herbis aromaticis, quando in fumum

19쪽

DE NICOTIANAE VIRIBUS.

convertuntur; quoniam hodie consentiunt, ni fallor, plerique, contagium, ut supra dictum, intra corpus recep tum, solummodo cerebrum et nervos laedere; quo pacto, hae partes ad sua ossicia minus valeant, idioque aromata omnia febris impetum non nihil compescant f. Sic perspicuum est, quaecunque corpus bene excitant et robo rant, idem contra vires contagii debilitantes munire possunt. Hinc recte monent periti corticem Peruvianum, febre suspicata, sumere, vinumque generosum modice Potare, praesertim mane, cum primum e lecto surgat valetudinarius, et aeri matutino sese nimis improviso exponat, aut antequam, si medicus fuerit, ad visitandos ae

Quod ad virtutem ejus in febribus prophylacticam, Omnes aromaticae herbae, dum incenduntur, quum oleum essentiale iis inest, quod per aestum volatile reditur, plus minusve stimulant, igiturque aliquod ad robur corporis faciunt; et huc usque putredinem tantillum coercere possunt. Non Vero experientia compertum est, tabacum magna vi anti septica frui. Praeterea, valde suffocativus est fumus hujus plantae, et parum idoneum, ut Prope aegros spargatur. Imo sunt qui non facile, ullo pacto, fumum ejus serre possint. Multo magis certe praestabit acetum prope lectum aegri leni igne coquere, ut plurimum vaporis exhalet. Ex supra dictis, ut spero, liquido patebit, tabacum pro medicina in febribus putridis parum omnino Valere.

20쪽

DE NICOTIANAE VIRIBUS. DE USU EJUS CONTRA FEBRES INTER MITTENTES.

Ut in febribus putridis, ita in intermittentibus quoque,

tabacum nonnulli laudant. Si Platero fidem demus, eo senatorem quendam, et hominem quoque Plebeium, a febre intermittente liberavit: In quartana, ante Paroxysmum, aqua ex floribus et foliis ejus stillatitia, cum successu, ab Heurnio propinata fuit. Strenuo affirmatum audivi, Batavos, ad hominem, sebre intermittente correptum iri, ni large tubati fumum quotidie hauriant; contra vero, eo, ut solent, Utentes, Plein rosque eorum incolumes vivere. Quod si ita res se habeat, ut febres palludosas reVera reprimere valeat tabaiacum, alia tamen stimulantia, ut supra dictum fuit, haud minus efficacia extant: Nam qaecunque Vim tonicam cordi et nervis supplere queant, contra essi uvia paludum corpus defendent, igiturque, loco tabaci, talibus uti melius erit.

Narrabat illustris Gregorius pater, nuper in hac a cademia medicinae practicae Prolatar, viginti quinque juvenes Britannos, quorum ipse erat unus, Lugduni Ba

tavorum A leas, used as a suppostory, cures quartans ;' Sir Hans Sloane's