장음표시 사용
11쪽
Fratribus suis charissimis, scrupulorum morbo gravatis,uilissimusi s vrri Auctor operis salutem a r P. DOm. apprecatur.
. quidem necessitat medicamina grandem oppido Alari obedientiam expostulat; ur quam citius diluatur. Iuid erit autem, ubi nec grandia babeat Peritus Vse,qui porrigit alutis antidota; nec grande
praestet Morbosus ipse, qui recipit,
Obedientiae qualitatem Non absimiliter Ambobus plane continget,ab ILlis,de quibus textus Epangeliorumtaedisserit: si coecus coeco ducatum , praestet; ibinoteam cadent. Ille
videlicet,dum coecus ductori. Hic vero,ubi ductus in cnecitate. Coecus
quippe erit Medicus ; nesciens quid ministret ; ministrat quae Non s
12쪽
apta forte sunt medicamina adfatu tem Coecis in quidem erit A rotus, qui virtutu maximaspoliatus, extra obedientia emitas devius gradiens,in tenebris ambulat,miserabi liter fascinatus. Ergo ne Ambo peribimus: Ipse nempe ex imperitia,Vos ex inobedentia ' Id quidem de Vobissis Dicari,Fratres, no audes: quin
imo ultro obedientes credo;quOS Om
ni Virtute praeditos non addubito. Ne me vero illud licet possim asserere,dum teraciter imperitus ad om-l ne ; tamen quislVilis sum in oculis: meis, nec altasentio de me ipso,sedi timeo: ex ipsὰ nihileitate tim0re , mixta, spero me a scripturis sanctis, illuminandum adeo , ut a Sanctis Patribus, scolastici ue Dodioribus, is Magistris meis , quaeque advestramis utilitatem attinentia medicamina b valeam exhaurire , etestris adjutus
13쪽
orationibus ae meritis mediantibus
Domini nostri Jesu Christi, qui dat
omnibus a menter,'non improperat: aeuique mihi Sanctorum minimo haec injunxi ut Vobis Fratribus meis medicamenta ministrem quibus ab infirmitatibus scrupulorum resurgere valeatis: ad Laudem
Omnipotentis 3 2ui est Tenedictus:
14쪽
isi is scrupulus, in quo disserat a dubio .
Uoniam opus aggredi pertentamus,quod,Deo favente,pa tibus suis integris,ad utilitatem Legentium,tum autem praecipue in gratiam Scrupulo rum , Religiosaeque vitae Cultorum,speramus absolvere , opere pretium ducimus , ut priusquam fabricam ipsam totius Ope ris per epycrasim erigamus,fundamenta,quibus ipsa subsistet moles, stabilire nitamur; ne fundamentorum desectu, tota brevi defluat superaedificanda structura ; simusque ob id omni populo i derisum . Ut itaque in quavis explenda disputatione fieri assolet ; ut videlicet primum omnium definiatur, quidnam sit,de quo agitur ; ut ea,quae in sequentibus pertractanda sunt, rite intel- ii ligatur:erit propterea primo primu Nobis necesse, quid sit scrupulus, examinare: ut post Maiora vestigia gradiamur. At
15쪽
a Remedia At quia, dari omnino non potest scrupulus, ut ita dicam aereus; absquC propria,qua niti valeat, basi; qlice,Conscientia proprie esse dicitur . cujusvis Hominis timorati: ideo de ipsa Conscientia aliquid praemittendum puta-
a Ion. di . mus, ' ex B acina. Conscientia itaq;.:, non est aliud, nisi dictamcngationis,ex quo aliquid vel faciendum vel fugiendum esse judicatur. Dicitur autem ipsa consciςntia , dictamen sive judicium ;quia ex ipso omne prorsus agibile judicatur , an videlicet aliquid bonum sit,
sive malum , an utile vel damnosum ;an turpe vel honestum; an omittendum
vel prosequendum;an denique praeceptum illud sit,uel consilium: ita ut quidquid ipsa Conscientia decernit; error tamen funditus ablegato ; id expediat prosequi, id amplecti necesse fit charactere Insignito fidelitatis; ne sit in casu. Conscientiam autem esse multipli-
, Idem Eon. cem, . ex eodem Bonaci et a necessariu du-
16쪽
contra Scrupulos . 3ς Constientia recta est illa , quae dictat & judicat, quod verum est, sive bonum illud sit, sive malum ; malum ipsua bono discernens: nihilque stabiliens, quod non in rectitudinis aequilibrio fit
appensum . Conscientia erronea illa est, quae aliter aliquid dictat, quam VC- re sit: ut si dictet, bonum esse,qucu malum est; aut malum esse, quod bonum: ac propterea dicitur dictamen falsum rationis , quia clam errore contingit intellectus Conscientia dubia illa est, quae neque assentit, neque dissentit; sed anceps manet,& quasi in aequilibrio; ni hil ponens in esse certum et timore perterrita , ne incidat in errorem . Conscientia probabilis illa est, quae assentitur, & adhaeret uni parti , sed cum timore , & formidine partis qdversae; timens,& ipsam oppositam partem veram csse; ob idque illi injuriam posse fieri: licet probabiliorem habeat illam,quam est amplexa. Scrupulosa tandem Conscientia. illa est, quae uni parti adhaeret, non sine gravi formidine partis adver-ia , oria ex levi motivo, minusque s
17쪽
Remedia εficienti fundamento . Nascitur autem haec ex quadam animi pusillanimitate rtimens ubi vere non est timendum ; prout ibi apud Psalmistam Illic trepidaverunt timore, ubi non erat timor .
His autem ita praemissis; facili potest methodo colligi, quid sit scrupulus ;quid dubium ; quid scientia ; quid tandem sit opinio probabilis: tametsi de his
omnibus , antequam ad fusiorem Scrupuli definitionem accedamus, tanquam ad proprium propositi nostri subiectum; nonnulla item elucidanda putamus . Scientia itaque illa est , quae in nullo anceps est, nihil ambigit , nihil habet obscurum , de nulla re dubitat; illam que, cui haeret , probatam habet: nam si secus a non erit porro scientia , non erit claritas patens , non erit probat veritas; sed dubium, ex quo animus anceps redditur, ac timorosias. Dubium quippe illud proprie , vere que dicitur, quod scientia caret, ac certitudine : ita ut nullum habens fundamentum, quo innitatur; neque assentiri valet, nec dissentire ; sed in aequilibrio
18쪽
Contra Scrupulos. brio permanens; in neutram partem inclinat . Et licet aliud detur dubium i, quod suspectam habens utramque partem,nulli inclinare videtur; tamen quia nonnunquam uni magis adhaeret,quam
alteri; id potius suspicio tunc dici potest quam dubium: nam verum & absolutum dubium, ut praemisimus, manens in aequilibrio , nec ad dexteram inci nat, nec ad sinistram . Opinio vero,assensus est partis unius, eum aliquo tamen timore alterius partis: ut videlicet,si Quis asserat,posse Si periorem I reservatis absolvere , non audita integra consessione, mittendo Poenitentem ad Inseriorem , sive alterum sibi subditum pro reliquis non reservatjs. Hic ergo, non dicitur uel e
rare, uel in dubio esse, id asserens ; sed opinionem probabilem haberet quo niam Aliquorum sequitur opinionem Doctorum id asserentium, illisque adhaeret; licet non sine aliquo timore dea veritate oppositae Aliorum sententiae .
Ex dictis autem patet differentia inter opinionem suspicionemac dubium.
19쪽
s Remedia Nam dubium excludit assensum utriusque partis ; nulli' prbrsus earum inclinans. Suspicio licet in neutram inclinare videturitamen uni adhaeret magis, quam alteri. opinio autem assensum unius partis includens; non omnino timore vacat partis adverta : quae licet nec superet quidem , neque praeponderet ; aliquid tamen formidinis incutit: ita ut animus aliquando videatur ii ipsa cogitatione aliquatenus vacillare. Ad Scrupuli igitur, his exactis, definitionem devenientes, 4 ex igyio Bona-eina, primum dicimus,esse levem quandam suspicionem, ex levioribus fundamentis, ac rationibus ortam , qua quis putat aliquid esse peccatum , quod r ipsa non est. Non quod assensum excludat Scrupulus partis oppositae; sed quod efficiat Scrupulosum aliquantulum ambigentem, ac fluctuantem circa partem advcrsam , ob magnam quandam apprehentionem, seu potius larvatam apparentiam in contrarium ortames levissimo fundamento : ut videlicet,
gratia quidem inempli,suspicatur Quis
20쪽
Contra Scrupulos 7 ex aliquo levi standamento, peccatum esse, spuere in Ecclesia, putans forte in de inreverentiam irrogari loco Sacro; Hic dicitur vere habere Scrupulu ,quia dum scit non esse absoluth peccatumo , illud spuere in Ecclesia ; ex levi tamen
fundamento vehementer apprehensio , cogitur aliquantulum ambigere, & haesitare , ne forte peccatum sit , quod vere non est peccatum . Haec autem fluctuatio, vel titubatio , ita interdum crescit, ut inducat hominem ad agendum, vel omittendum, quod agere vel omi tere non tenetur. Hactenus ex Bonae. Rodriqueet vero a cernens apud Aliquos . Ristit . paucam dari differentiam interScrupu- R Ga lum,& dubium; quae Veraciter non om-
nino parva est: Regulam certam ponit ad discernendum Scrupulum ipsum a dubio; ut Scrupulosis ipsis magis consulere videatur. Dubium itaque illud cst, quando intellectus non magis ita Unam, quam in alteram partem inclinat . Scrupulus vero est argumentum , vel apparentia , quae intellectui reprae sentatur coutra id quod scit; quod lati-