장음표시 사용
31쪽
naturalis, ab istis contra violenta effcitur: testibus Aristotele lib. de mor.&iit. leno lib. de tabe. Priores cauis nullo vitari pacto possunt,sed tantum impediri,ne prs properam hectutem adferant. Quo ex obstaculo sit,ut ad mortem naturalem quis perueniat. Sunt autem illa cauis tres numero, videlicet siccitas, vae aetatis cursu ad interitu perducit: perennis corporis a tium hoc est,spirituum, humorii, mollium, durarum, blidari unq; dissipatio, quam insitus calor excitat, excremetorumq; prouentus,Vt Cal. demonstrat. l. dest. Posteriorum causarum quaedam sunt uitabiles, uti con- tondentia, diuellentia vulnerantia, ac alia permulta de quibus nulla ars constitui potest: Aliae ineuitabiliter, is necessitate Corpus immutant, veluti aer, quae assi inuntur cibus d potus, quae XCernuntura retinentur excrementa:Motus, quies, somnus & vigilia, atq animi affectus Circa quas servatrix scientia versatur. Nempe si commode ministrentur, hominem sanum conseruant, si vero incommode, x sano
aegrum reddunt. Est enim propalam quod error in victus ratione fanis hominibus moxa 2 bum
32쪽
4 DA ALUBRITAT Isbum accersire solet, ciereq; egrptantibus mortem. At commoda administratio, opportunus dexterq; Vsus intelligitur, in iusta harum causarum tum quantitate,tum qua litate corpori adhibita 3.art.p. Aere,cibo potu quae effluit e corpore substantia restitituitur,atq; ita senectute remoramur Acrea cnim ac igneae substantia modum respir tu arteriarumq; pulsu tuemur. Cibo quicquid siccioris substatiae illuxit restituimus: Potione quicquid humidioris.Excrementa
Vero quae necessario ex aere, cibo, potu Colliguntur, vacuamus motu dc quicte, somno S vigilia,& c teris occasionibus.Huc pertinent admoueda, ducenda, facienda, S extrinsecus incidentia, quorum naeminit Galenus j. de t f Secundum quas causes,aut causarii materias, Conservatrix scientia inquatuor partes secatur,lib. ad Trasyb. Q a rum una de ducendis excremetis tractat. Altera de faciendis exercitationum speci bus. Tertia de admouendis aere, cibo, po tu, medicamento Postrema de foris incidentibus aere, lauacro, Unguenti S. Iam sanitatis tutela una communis si, quae communi sanorum naturae conuenit.
33쪽
Et altera propria, si quidem in sanitatu si gulis propria est causa c5servatrix,Velasse tione Galent .ar.p.& com in Polyb. Vtral subdiuiditur,quoniam sanitas bijuga opinina, Mab hac deficiens j. dc .s Optima se uanda est Quae ab hac plurimunt distedit,
corrigenda: Qilae vero in harii medio con stituta est,ac seruari si lubet. corrigi potest, .art.p. Seruabitur autem similibus, ii xta illud axioma, Sanitatis conseruatio per similia sit. Similia hic dicuntur quae corpus in eodem, vel simili temperaturae statu se uit,sue similem habeant qualitatem,siue diuersam,ut tradit Bentius in glossa, art p.&angestus z. de causis. sed aliter . de alim. Galenus Animalibus,inquit,riaturale tem periem inculpatam seruantibus,similia sitis naturis cibaria conueniunt. His ero quae prauam intemperiem aut ab initio int brtita , aut post acquisiverunt, non similium sibi ipsis estis,sed contrarioru es utilis. Ru sim ait i. alim. Si hominis corpus edi sit temperamenti per alimenta medii temperamenti eo in statu seruabitur.Verum si id sigidius vel calidius, siccius aut humidius saerit, me di temperamenti cibum aut pO-
34쪽
tum perperam exhibueris quippe id quatenus a media constitutione recessit, eat nus in diuersum statum traducatur necesse est. Fiet autem id, per praesentis distemperantiae c5traria,quae pari interuallo in vir que oppositione a medio in Vtrinq; partem secedant Ex quibus plane conss at quod i culpata teperies seruatu similibus , quemadmodum ea, quae ab hac plurimum des, cit, aequalis excessus contrarijs corrigitur. Cauis nanq inseriores totu excessiim non propellunt. Superiores oppositu inuehunt, talacum quidem,quantum ipse cxcesssum superant Par igitur excessus Contrarius contrarium parem tollit. Est praeterea intemperatura, quae nec longe ab integra sanitate declinat, neq; ad plurimum a mediocritate lapsam accedit,quae contrari j corrigi, in meliorem mutari debet: in illis scilicet, qui leues sunctionum molestias non facile tolerant alioqui seruanda similibus causis Glabribus, quae tantum a temperatissimis diastare debent, quantum intemperies haec a teperatiissima cras deflectit Calidiora nan que corpora calidiorem victus ratione es flagitant,3.art p. Est ergo temperata corporis
35쪽
ris exuperantia maior esse Corpus laeder tur. Itaq; in acre temperato temperatuca sae ministrari debent, in intemperato ero tantum in contrariam qualitatem sunt mi tandae, quantum erit aeris aiulco temper mento reces1us,id quod vir inprimis erudiatus, amicus nostcr Acahia,ctia non omi
sit, in suis quos in artem Galeni paruam edidit commentarus.
De amblante nos De , ventis, regionivus, aedibus, atq; indumentu C A P. II. R corpus d spiritus alterare
magis potest,qua cibus, potus, super quo late disseruit Concili tor disterentia II . Itaq; quinaermateria existat utilitatis respirandi, tantacius quanta rcspirationis erit utilitas, quae hinc apparet non Vulgaris, quoniam, trimquit Galenus . de causi usu resp.innati caloris symmetriam S commoderationem conseruat, lanimalis spiritus substantiam
36쪽
nutrit. Adde quod ne momentum quidem temporis respiratione deperdita sufficere potest animal. Iam aer assicit vel selis qualitatibus, vel
tota substantia:idq; contactu,namimeq: i spiratu, quum per os mares, transpir tu,quum per cutis poros ab arteriarum pulsu attrahitur.Bonus igitin aer causa salubris
tat Paulus tib . nam expeditius ab aeris viatio qui sitiit breuioris vitae mouentur,d c piuntur, quam reliqui omnes si Aphrodia se credimus. 2.Probi. 8 8 Est autem vitio-siis in essentia crastis,sii catus,nebulosiis, halitu infectus . de t. saer etiam iuxta paludes pessimus, quod illic animalia minuta quaedam nasi untur, quae nec facile videntur, per aera intus in corpus nares facile perueniunt, dissicilesq; pariunt morbos, ut prodit Varro . de re rustica. Rarenterq; a cidit ut palusti ibus in locis aer innoxius sit. Quemadmodii extat Rhauennae,& ad Alexandriam AEgypti, ubi paludis vitili aestate propulsatur, propter amnis incrementum: quod & notauit Strabo S. Geograph.
37쪽
Si vero eadem contrariorum sit diicisD na, ut dicitaristoteles . topic liquet quod pura aeris essentia est salubris, hoc est, quae
adeo tenuis est,ut prompte oriete Sole incalestat, eoq; occidete statim refrigeretur. Alioqui nusqua purus aer, si numquodq;
elementorum inuenituri purum, monsimplex,ut censet Aristoteles 2. de .& cor. Α tenuitate etia habet aer ut durescere praefrigor siue congelari non possit,ut censuit Galenus 1. s. aristoteles 2 de . animal. Tametsi Theophrastus aerem immotiungelari scriptum reliquit de causitant. C. Vitiosissimus in manifesta qualitate aer, est calidust humidusj de temp,& de difffseb. Quod ab euetibus demonstrauit Hippocrates .epi. Vitiosus in occulta qualit e dicitur,quum per coelestem influentiam corrumpitur, tertia primi di prima quarti. Aer enim siderum pestilent defluuio Ltiatur,teste Aphrodis eo Σ. Probi. 88. Sic defluui quod a Luna procedit proprieta putredine cadauera assiimit, ut exarat Pluta chiis 3 fmposiac Certe sub Luna quam sub Sole magis computrescere carnes Compertum est. Ex quo Theophrastus Lunae a s calid
38쪽
caliditas, inquit, putredinem auget, He
Verum de elemetari aeris qualitate ambigitur,num calidus sit, Vt eius ex aqua ex tenuatasolutaq; generatio indicat Quodq; aserit cum Aristotele Galenus varijs te que in locis. An frigidus sit, ut Stoici assi mant. Nam & si terrae,aquaeq; Collatus cali diis S laumidus sit,nobis tamen si conser tu contrarius censetur, hoc est, frigidus siccus Est etiam ubi frigidum aerem suapte natura clementum csse, Galenus assirmat. Nempe lib. quod animi mores corp.&c.Est enim frigidus comparatione spiritus innati et primi nsrigida corpora nostra z. te ep. Resoluit in omnibus dispositionibus .priami. Ergo siccus, quodlibet animal in an bientem aere per cutem dissipatur. j. de ca. symp. Insuper nocte,hyeme,5 sub polo si tigidus aer est , inibi enim conglaciatur Media quoq acris regio, semper tigida .Mcteor. Ex his colligit Massaria, quod sempersi igidus aer,nisi a reflexis selis radi s immi
tetur. Imulautatur aut c Solis motu qua
drifariam,videlicet in Estatem calidam S siccam,Hycinc rigidam di humidam, cr
39쪽
temperatum, Autumnum inaequalem . de temp. 2. primi.
Sciendum autem quod Sol calore,quem in inseriora mittit,in se actu no habet,haud cnim clementatu est calefacit nihilominus per se,idq; radiorum sui luminis propinquitate, directione, & mora. Minus vero propinquitat ut hyeme cui lentissimu sit,
in qua Sol in opposito suae apsidis existens,
terrae proximior existit. Itaque plus caloris morae, quam directioni tribuit Avicenna. Qui sub aequatore, ubi Sol bis in anno ad perpendiculum radios iaculaturio modo
habitatione, verum hanc etiam temper
tam esse disputat prima primi. stas ergo calida est ex reflexis Solis radus qui directe
in nos decidunt. Sicca vero quia ex caliditate nimia aereae substatiae raritas emcitur.& consequeter humiditatis reselutio. Inde sequitur siccitas,paucitasq; roris atque pli uiae. 2.primi. Hanc insequitur Autumnus, ideoq; siccus est,& rarus Mutaturq; facile, Cum a diei calore, tum a noctis frigiditate: proinde inaequalis est, Mob id reliquis temporibus insalubrior Quomodo autem horum temporum vicissitudo ad sanitatis tutelam
40쪽
telam necessaria siti. 2. Collectionum explanat uerrhois. Meliora itaq; tempora sunt, .seruat natura proprias,Vt loquitur Aricenna . primi S prima quarti E diuerso quae a natura sua euariant,insaluberrima diciatur,iuxta illud Hippocratis, Temporum
Cranonae carbones vigueriit,sub Estu es de pluit. 1 epi. Quod de vere alioquin sali berrimo, etia patescit. Vc enim insalubre
existit, quando sic soli Cornicis pedibus similia suerint. .epi hoc est, initio, quod hyem simile magis quam sistat habet.
Hac verna intemperi Hannibalem altero captaim oculo suisse, Liuius memoriae prodidit. Annus constans salubris, inconstans insalubris. 3.Aph. i. Dic quoq; insalutaris,
in quo modo aestus,modo rigus fit. ibide s. Est tamen quaedam in die in aequalitas, quae
naturalis est,per qua dies toti anno respon- dct Matutino enim tepore ver simit meridiei stas,vesperi autumnus,nocti hyems, ut post Aristotelem scripsit Galenus 6.epi. cona. I. Est etiam sua in mensibus inaequali tas, nam decrescentes frigidiores S humi diores sunt, propter Lunae decrementum: quemad