장음표시 사용
241쪽
torum et impetu exundationis aquarum plaustra aliquot silicum per devexa montium ita in fruges flavescentes congesta, ut sere seges cooperta videretur. Item alibi tanta vi arenam in Salam invexit ut subitaneo motu pisces vivos in siccum eliceret ac rustici erus loci pisces manu prehenderent, reserente Otthone Entgenbergio. Dum Wimarias in arce ducali inter dominam socrum et Gothorum comitem super dote Anastasiae uxoris nostrae et aliis causa ventilaretur, consessus consilii talis fuit. Primas occupabant Ioannes Fridericus et Joannes Wilhelmus, nam tertius fratrum adhuc minoremis est. Post hos Bernardus a Mile eques doctor Vocatus Bruis senior, doctor Diablebe nobilis, doctor lichhard Justus a Hayn cancellarius nobilis, Wnmus a Multis nobilis, magister domus et juniorum principum quasi informator nobilis. Magister Franciscus Burcisardi vicecancellarius, Henricus Munichi schalcus et quaestor aerarius supremus, quod officium et sub seniore electore tenuit et ipse nobili genitus prosapia. Do tor Basilius. x tutoribus Anastasis Georgius Ernestus avunculus ipsius solus adluit, nam Philippus a Mansset e vivis excessit. Sigismundus a IIolbata prae senio bis puer est. Fridericus a Wangenhelm adversa valetudine laborabat. Α consiliis vero et verbi dux Melchio ab Ossa logum doctor et judex aulicus Mauricii ducis et Gallus ire u erant. Ex parte Guntheri Christophorus ab uiuenber satrapas ab M tali et doctor Minhaesus, qui parum gratis et laudis mentiendo vel potius, ut edoctus erat, mendacia reserendo apud principes et consiliarios ducales
Nota de mille florent Gunthero mutuo datis, ut litterae demonstrant, licet doctor inscius arbitror hujus debiti inficias laeti Invitarunt nos Carolus amnis noster et idem vidua in Rhemdi, olim Joannis comitis a Gleichen uxor.
dem domina socrus Anastasiam et Eubulum in concameratum sive conservatorium Rudeistadii introduxit, ubi ubulus jussus est ex inventario in membranis conscripto ex ordine legere, quae vasa deaurata et argentea ibidem in conservatoriis asservarentur. Ac singula ut recitabantur inventa sunt. Dedit autem socrus ex eo reconditorio, in quo
supellex argentea ipsi socrui vel dono data, vel ex proprio post mariti obitum conflata erat, Anastasiae clatum justi ponderis medio violam
reserente ac deauratum Eubulo ero cantharum argenteum ex argento
puro ad instar fimbrias ligni deauratum pene sesquiquartam ut vocant liquidi capacem Vestes quoque Aemilia ad nuptias paratas vidimus.
242쪽
Nemo autem hic aderat praeter socrum uxorem et nos Acta deistadii I die Julii anno domini 1548. Sic deus providet suis etiam incogitantibus, cui sempiterna laus et gloria in secula seeutorum. Amen. Eadem Sigismundus amotbach litteras renuntiationis sigillo suo corroboratas remisit et per Otthonem ab nue er nos salutari juscit. Justus Sophi Salveidiam ad Wolmaiigum comitem est missus et illi injunctum, ut magistrum asparum Aquilam parrochum et superattendentem in Salveid secum adduceret. Eadem aureos septem in honorarium gynaecei per uxorem de
Dedit nobis socrus molossum, qui in stabulo vigilias ageret. Nota nudiustertius legatos ducum Pomeraniae iterum ab Augusta reversos et in alveidia hospitatos fuisse. Sub nonam magister asparus Aquila Augustanus parrochus in Salveidia et superintendens ad Salam del- stadium venit, homo et doctissimus et omnium horarum, praeter tamen indecentem petulantiam. Significavit nobis eadem comes Woli angus a Gleichen d Christophorum ossinan, qui jam ad annos aliquot illustrissimo Joanni Friderico electori duci Saxonias a concionibus sacris est, ejus aulam etiam in
captivitate secutus, ante paucos hinc dies aesaris jussu Augustam reliquisse et hac ipsa nocte in Salveidia pernoctatum. Si autem VasisSedicitur, ut matronae honesta opera personatus ac barba in cervicem reflexa muliebri ornatu et amictu indutus, dato illi in hoc vehiculo, sic incognitus urbem egressus sit. Nunc autem rectamimariam ad electoris filios tendere dicitur. Item fama constans est civitates Saxoniae et eas qui se de consortio Hans gloriantur rursus de redintegrando cedere sollicitos eSSe se omnia facturas, quae caesar ab iis, tam facultates quam corpora ncernant, jubeat, verum consideratione periculi animarum ipsas haud posse interimenti interim consentae. Haec se ita habere d. Aquila quoque confirmavit. De statu senioris electoris sic se res habet.
iv Julii proxime elapsa, hoc est die Jovis post diarici caesarea majestas dominum de Grandevela eum duobus filiis et doctorem Philip-
Η mann 'sollicitas pollicitas esse se.
243쪽
pum Seldum vicecancellarium ad Joannem ridericum electorem Augustae in hortos mansioni suae contiguos misit, ut serio nomine caesaris eum ipso agerent de suscipiendo interimente illo interim, minis aure montes pollicitationum intermiscentes, juxta Christi proverbium: ibiis illi praecinebant, et noluit ad eorum citharas cantare, si dularent qu0que lamentari noluit. Sed christianissimus princeps hic murus seneus erat, dei gratia in agnitione verbi constitisse ac adhuc ejusdem animi interim se non suscepturi esse dicitur. Quem deus bsthac misericordia sua corroborari et confirmari in proposit hoc sancto dignetur, nec vel minis aut metu periculorum nec inescatis pollicitationibus cs, saris a recto dimoveri sinat, sed ut coepit suam gloriam operetur in Sipsum consortans consolans ac fovens, propter Jesum Christum dominum
Certum est extemplo post hanc caesaris ad electorem legationem Ho anno, ut eo qui calcar electori sponte currenti adderet injunctum esse, ut Augusta discedat et quanquam nescio ob quorum intercessionem Udui tempus, ne do repentina suga conqueri posset, illi concessum esset, tamen sic Cerberi canis dentes micare vidit, ut nihil spatii de fugamgitandi illi relinqueretur, sed consultius ore expertus sit, ne semilioram quidem moram faceret. Sed haec fortuna ut piis non est nova, ita et huic bono viro non soli contigit. Optimus autem dux Joannes Fridericus elector, etsi illi non fieret facultas et animi et corporis ipsius amicum alloqui, tamen eidem, ut vere nunc de tam opulento principe dici potest, in paupertatula sua viginti sex thaleros in viaticum misit. Inter cetera, quae princeps lector caesareanis ministris respondit, haec intermiscuisse dicitur, se nolle suo exemplo tot millia animarum perdere potissimum quod certo persuasum habeat, si vel cunctas mundi opes nancisci posset, se tamen ad summum hanc miseram vitam ad annos quatuor trahere non posse, nec esse quod amissis ditionibus et honore coram mundo corporis agnita veritate neglecta ob fluxas divitias humanas seriari velit. D. Casparus Aquila de multis nobiscum contulit et nos sua cate-ehesi, quam ad Theodoricum a Brandenstein scripsit, virum, teste Aquila, singularis pietatis, donavit. Eadem inter barones, socrum nostram de Reusse ob limites et lapides terminales diei indicta erat coram commissario Theodorico a
244쪽
Mecena rogatu senatus Rudesstadii in urbe in domo senatoria et choreae ductae sunt et repotia habita. Domine deus, cujus brachium ne pilo quidem in omnibus mirabilibus tuis a sempiternis seculis diminutum est, exurge et exere brachium tuum fortissimum, et qui potuisti servum tuum Danielem in specu leonum, imo Jesum Christum filium tuum dilectum in medio malitiae Αωgypti servare recordare juxta bonitatem tuam magnam Joannis riderici servi tui, ut aliquando juxta voluntatem tuam te cum electis omnibus laudare et te conservatorem suum confiteri possit. Id te rogamus per Jesum Christum filium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitate spiritus deus in sempiternum laudandus. Amen. xvij Julii circiter quartam antemeridianam venit Casparus Comanostium cubiculi nostri pulsans, litteras deserens, quas Burcisardus nuntius noster ante crepusculum diei adportarat o comitatu nostro abrae manno Nellio scriptas. Alteras item a Melchiore Lindi ex Augusta conscriptas Exemplar quoque litterarum absolutionis. Eadem d. Casparum Aquilam donavimus scripto Philippi Melanchthonis super interim. Tricesima Junii comitiis augustanis postrema manus imposita est et senatui consulta caesaris et statuum imperii publico praelecta Augustae usque ad id temporis nihil vel in religione vel in caeremoniis intemplo Mauriti immutatum est. Laudanda est ibidem Joannis Henrici
Eadem d. Alberius Draco decimam octavam partem psalmi 119 exposuit dicens, eam esse sormam orandi et exemplar vere pii viri, ut nuper loqui coeperit, et praeterea hac octoade videri, quomodo oratio et vita esset instituenda, dum quasi suspensi spe inter mundi tam miserias quam illecebras et vitam illam beatam versamur. Divisit et octonarium hunc in varias paraeneses et doctrinas, ita ut ne syllabam aliquam, ut ita dicam, horum verborum inexcussam relinqueret. Primo autem ait incecclesiam vel prophetam nomine ecclesiae ex intimo corde orare et clamare, ut illi praecepta dei servaro donetur, nam nostris viribus nihil esscitur. Et haec sere in primo et secundo versu. Dixit quoque quid hic vel tempus crepusculi vel matutinum significaret, et quid sit sperare in verbo domini. Item quam sit res frugi matutina et jejuna oratio, et quod ebrios haben ei andata sonderi olinmach etc. Item quomodo pia mens de se ex suis omnibus desperans, solam dei misericordiam respiciat et dei justicia refocillari cupiat. Item quanto intervallo tyranni
245쪽
et impii a divinis statuus absint, sibi ipsis suis traditionibus applaudentes, persecutorum autem malitiam nobis ansam et necessitatem orandi praebere. Item quod deus omnibus eum invocantibus prope sit, et quod praecepta dei nihil sint quam ipsa veritas, bona quoque haec spes in sinu omnium Christi fidelium reposita sit, quod dominus sua in aeterno sumdaverit.
Eadem ex familia, quam Rudesstadii habebamus collectam corrasimus uxor et ego ceterorum inopiae subvenientes, quo essent initia th sauit qui congregandus erat in usum pauperum. A prandi d. Aquila, petita a domina socru et nobis venia Salvel-diam reversus St.
Nota proximo bello Casparum Aquilam in arcem Schwariaburgavolasse, quod se parvam aquilam verbo domini magnas illas aquilas superare et vincere posse scripsisset. Quamobrem per omnes et doinos et latebras et in ipsis turrium pinnaculis quaesitus est ab Iberis istis. Collocutus est nobiscum idem Aquila de libello, quem de uis que vel duplici timore dei, de filiolis et servili habendo prae manibus habet. Eadem Gallum Barrenter et Joannem Galaestum praemisimus Armstadium ad recupiendas pecunias etc. Nota de controversiis inter Aquilam et venatores ducales. Domina socrus matronas honestiores urbis Rudeistadii in arcem ad coenam Vocavit. A coena choreae et repotia, post epotia rursum choreae habitae sunt omnia cum eo decore, ut honestas matronas et virgines decet, acta sunt. Adsuerunt et Alberius Draco et Laurentius et Leonardus
Telonius et alii. xviij Julii Joannes Osmundus thalerum sibi dari petiit, et stabulario socrus aureum quoque nummum dedimus.
Eadem compositis sarcinis deo auspice iter Rhembdam versus, ibidem pransuri atque Mnstadii pernoctaturi, arripere statuimus. Priiuo autem sedes Alberti petentes cum eo de rebus seriis contulimus, qui nos in arcem concomitat uentaculum nobiscum sumpsit. Auentaculo idem Albertus ut prosperum iter et cetera elicia uobis evenirent a deo patre per Christum precatus est, ac invicem nobis valediximus. Deinde Annae viris et Friderico demota cum suis laminis val dicentes equos conscendimus. Deduxit autem nos domina socrus cum duabus filiabus et nymphis Suis.
246쪽
Sub decimam antepomeridianam Rhembdam venimus. Est autem Rhembda castrum et oppidulum sedes Joannis comitis a Gleschen, qui vivis excedens uxorem eadem ex stirpe comitum de Gleichen sororem Joannis ex stirpe de Oleichon et domini in Thun, qui et ipse jam diem clausit extremum, cum unico filio viduam superstitem reliquit. Haec igitur mulier non una naturae dote veneranda nos amicissime excepit prandioque affecit. Aderant et tum temporis apud ipsam vidua de Wildenses et filia ejus, soror mariti dominae in memb&, uxor vero domini quondam a Wildenseis, cui nomen Anarch. Habitat et in Membda altera vidua uxor quondam Echhardi comitis a Gleichen tres filios habens, quorum et dominium et posseM
Tertia tamen pars urbis Rhembdae et perexigui redditus stirps comitum a Gleichen in tres propagationes et mansiones quoque divisa est, scilicet in Gleichen Rhembda, Blanckhain, licet plures arces possideant. Et est stirps satis cecunda utriusque sexus liberis. Veniam tandem a domina de Membd precati Mnstadium urbem patriam Anastasia uxoris, quae ibidem in arce progenita est, recta pet, mus Transeuntes pagos aliquot inter quos usigniores erantWilaleben, sedes nobilium ejusdem nominis, et artestshamen, in quo et habitatio est eorum de Witneben. rastadium vero sub octavam noctis in
Ibidem in pharmacopolio ad sorum magistrum Zor de Distellirer conspecti Maluisset quidem domina socrus honoris ergo in arce pernoctare, praefectus autem arcis in sedibus Sigismundi a Wilalebe quaestoris aerarii hospitia disponere curaverat. Cum primum igitur deo- creati essemus, Gallum Barreter accersiri jussimus, sciscitantes, quid de pecunia actum esset, et edocti sumus ipsummet Galacteum a senatu Arminiensi quatuor decies centum florenos recepisse in grossis saxonicis Schreche erger, pilagrotaschen vnn drielinger, sed reliquam pecuniam in thaleris a Sigismundo amittieben expositam esse, nec quenquam ex consiliariis praeter Henricum SindeWer huic actioni intersuisse.
Consiliarii comitis Guntheri nobis vini veteris et novi cantharos quindecim propinarunt et variolos pisces quindecim, quos ipsi juxta linguam gentilitiam suam Ein Mandeli forten nominabant. Consultum visum fuit in alterum diem Gotham proficisci, sed ob negociorum molem et decimanus dies Julii hic terendus erat.
247쪽
Risu non indignum duco, quod Anastasiola filia Sigismundi hospitis nostri, cui ab uxor nostra id nominis ad baptismatis sontes inditum, viderat patrem sollicitum de re culinaria et dicentem Utinam nune serina nobis esset, ut tantos dominos et amicos pro dignitate excipere possem filiola patris sollicitudinem considerans ait: Quid, mi pater3 cur est quod ita de serina aestuas, cum mihi supersit aurus noster γVel hunc confice et para obsonium in Idventum susceptricis meae dominae Anastasiae Pater arridens, Probe mones, charissima filiola, inquit,saurum tuum in aliud tempus servabimus. rix Julii litterae renunciationis in Arnstad sigillatae sunt. Nam Lagarus aurifaber ex aere uobis ibidem sigillum exculpserat, cui pro
opera sua florenum aureum, nam sic inter nos conventum erat, de
Eadem in templo Bonifacii concionem sacram audivimus ex ep, stola ad Galatas. Inter cetera ecclesiastos propalam de raude Caroli in Joannem ridericum electorem, et quid apistic proceres simulassent, et quid nunc ab omnibus agere viderentur, proclamavit. Redditum est nobis et eadem hirographum, quod dominae socrui super mille florenos antehac dederamus. Emimus ibidem pileola pellicea duo in usum concionatorum nostrorum in Corbata et Chunradi Coci. Domina socrus nobilibus nostri famulitii singulis indusium lineum collotenus arte phrygia depictum et singulis servis nummum aureum dono dedit. Eadem in Arastad in coenobio quondam vestalium ad s. Mariam dictum introeuntes templum ad laevam chori vidimus saxum ad murum erectum, e regione sepulcri, in quo comes Henricus cataphractatus ad rivum excisus est, a ronte habens insignia Clivensia et Honstein ad pedes galeam, a tergo insignia SchWarlaburg et Mansscidi hometen quasi in tabella scriptum hoc: Obiit aetatis suae quadragesimo sui regiminis septimo. In quadrangulo ejusdem saxi haec habentur Am Tage Henrici den gwelmen ulli Anno 1538 is Er Heinrich Grave mSehWarlaburg heris Arnstad vin Sundereghausen in Got selirachverscheiden dem Got genade. Obiit autem in castro Ar indi. Regnavit Henricus alter anno domini 1488. Anno domini 1451 obiit Guntherus primus. Anno domini I 530 obiit Guntherus avus uxoris
Est et sarcophagum ibidem ex lapide caelato referens corpora par
248쪽
conjugum de SchWarlaburg ad cujus frontispicium scriptum est Sepultura comitum et dominorum in SchWartZburg. Christophorus ab Enuenbem et Schneidevindi licentiatus litteras recipere nolebant e quod amanuensis manu lapsus aliqua eraserat in eundem locum secundo seribens, ac de hac re multum diuque altercatum inter nos est, elimsertim quod litterae sigillis et manuum subscriptione domini Georgii Mnesti amennebem, Sigismundi amotbach Friderici a
Wange eis ac nostri et uxoris corroboratae essent. Tandem conventum, ut illi pecuniam nobis annumerarent, nos intra menses duos alias litteras emendatius descriptas sestadium missuros.
Simoni aerario in Rudelfindi, qui et ipse cum domina socru Mn- stadii erat, quod litteras nonnullas nobis descripsisset, thalerum dedimus.
Sigismundus Wilalebe gratis omnia, quae apud eundem insumpseramus dedit, praeterea se nobis ad ossicia obtulit, aegre admittens, ut eo die illinc abiremus. Dedimus uxori Sigismundi aureos duos et singulis pueris ipsius florenum aureum. Erant quinque numero. Sisque receptis sesquinovem millibus aureis, quorum mille Annae Mariae debebantur et ibidem quoque a nobis dabantur, duo millia domina socrus recepit, nam haec in negotio citatronis, absolutionis, prosectionis Augustana et nescio in quas Plutonis mystas impensa erant. Item domina socrui quadringentos pro sumptu in dietis et aliis rebus dedimus. Et ne hos recipere abnueret clam eam pecuniam subteria, lium ea inscia in cubiculo ipsius posuimus, nec arbitror eam nisi postabitum nostrum reperisse, atque singulis dispositis matronis, quae venerant Anastasia invisere, valediximus. Sed tum humanitate et precibus earum victi paulisper ad repotia consedimus. Et una ex his mulierculis, quae quondam ab avo uxoris nostrae e estphalia eo adducta erat et illi servivit in rebus minus honestis nunc ad dominum conversa agnita evangelii veritate lacrymis undique obortis Eubulum obnixe hortabatur, ut eum uxore in consessione Christi perstar velim. Guntherus comes vel sui Anastasiae, ne dicam nostri, velut Megarensium nullam rationem habuerunt, nec sodalitate nec affatu quidem dignantes. Dum uxor a domina matre divellenda esset, juxta Salomonis sententiam, extrema gaudii luctus occupat, nec ego hic admodum ser- reus. Vix enim socrui et ceteris prae maerore, ut decebat, gratias agere poteram. At tandem utrinque nos deo committentes ego cum familia mea primus abeo. Nam socrui ibidem adhuc negocia aliqua erant, quae
249쪽
244sere sub noctem cum filia Aemilia ranichfeldam ad Walpurgim sororem
Gotham sub septimam noctis pervenimus hospitati in sumoso et rustico hospitio Gothoe Ottho a Sebach Annae rater aderat. xx Julii Gothae in coenobio Augustinensium quendam, qui olim ejusdem coenobii monachus fuerat, ex cap. 17 Actor audivimus de prosectione Pauli et Silae ex hillippis in Thessalonicen et quae sit sortima profitentium veritatem, et quae fuerit constantia Pauli, qui nec vel ob plagas vel in urias Philippis acceptas a recto discedere aut praedicationem evangelii relinquere voluerit. Item quibus de rebus et quanti momenti ea suerint, quae Paulus apud Thessalonicenses locutus sit. Item quod duae res Judaeis obstiterint, quominus fidem christi acceptare potuerint, una quod neglecto christo per opera legis et sua sedulitate et meritis se posse salvari sibi ipsis persuasum haberent altera quod christi, qui verus erat et est Messias, dominus et rex inferni mortis et diaboli pro nobis devicti, regnum terrenum quaesierunt, et hic nostra tempora ad praeterita Judaeorum contulit. Conquerebatur quoque nostros udVersarios quam longissime a Thessalonicensium exemplo abesse, cum istivi, quae ipsi pulera videntur, nobis obtrudere satagunt Thessalonicenses vero scrutandis scripturis, an haec ita se haberent, quae a praeconibus Veritatis audiverant, veritati assenserint eae. Nec oblitus ruit tum et honestam mentionem et debitam intercessionem pro gloriosissimo Joanne
Dein sumpto jentaculo reulabergam tendimus sub secundam ΡΟ- meridianam eo pervenientes Georgius amorstat capitaneus arcis non
Comperti sumus Jodocum Schosia Corbachianum nuptias in nostro hospitio habuisse ac viduam mercatoris ibidem in Creviabergduxisse. Ipsi quoque nunc hominem et vidimus et nonnulla ab eo emb
A cinna in hortos suos Werrae flumini adjacentes et vinetis arboribus mali et cerasi undique consitos hospes uxorem nostram et nos ceteros deduxit. Urnas octo mensurae Creulabergensis cum vase ejus, quod illi provenit vini, pro novem thaleris minus quindecim battis emi-
Hospitati fuimus Creulabergae apud consulem Joannem, hominem stuo, qui cum uxore omnibus bonis bene velit.
250쪽
xxj Julii Crentabergam linquentes in Cappe pransi et ibidem Joannem nobis a pedibus Waldeciam praemisimus. Propitius esto super omni commisso, o domine. . prandio Bischuse arcem nobilium a Bonebur et alias arces ac pagos praetereuntes sub septimam noctis Spangenbergam veterem d. Eligabethae sedem intramus, cum paulo ante adventum nostrum Rudolphus Schenc locum tenens et vicarius essorum principis Cassiliam hinc abiens petierat. Adsuerat ibidem principis nostri chirurgus Paulus nomine, verum is nihil de statu rerum principis indicare voluerat, dicens se juramento ad silentium astrictum esse. xxij Julii precati sumus magistrum Christophorum Greifi, ut ea die, nam dominica erat , Verbo domini nos pascere dignaretur, qui sub quartam, postquam illucescerat, ad hospitium nostrum venit, ibidem in inferior hybernaculo, prius invocat divini numinis auxilio, legit textum evangelii Matthaei 7 Cavete vobis a seudoprophetis, qui veniunt ad vos in vestimentis ovium etc., et textus enarrationem prosecutus est, et quanquam prima ut apparebat acie longius a textu digredi videretur, tamen ita concionatus est, ut se et prolixe et breviter dicere posse ostenderet nec pietatis aut litterarum ignarus haberi posset Christiano et docte religionem nostram contra papam, quem monachum italicum et idolum stantem in loco abominationis appellitabat, defensans. Et de interim illa ita loquebatur, ut illud sacile quale sit dinoscere doceret, adjiciens hoc epiphonema Nullius esse in potestate creaturae novos articulos fidei vel condere vel conditos immutare. Nam Christus apostolos ipsos voluit testes et doctores eorum esse, quae ab ipso domino audive-verant et ipse eos docuerat, non novarum legum conditores. Insuper digit monstravit, quia essent lupi rapaces, quae bonae arbores ac qui malarum fructus. Item quod sola fide in Christum salvaremur. Item quam sinistre apistae insernalis draconis squamae fidem hanc interpretarentur. Denique sive antea, sive postea, sive interim quid contra scripturam et veram religionem Sathanae venatici canes molirentur nos ipsos fide et gratia Christi obfirmantes patienter omnia Christi nomine perseremus certi nos etiam denuo et his victis apud Christum dominum nostrum triumphatores existere, modo in ejus consessione persistemus. Quod nobis et largiri et nos conservare dignetur Christus Jesus. Amen.
Eundem donavimus scripto Philippi Melanthonis, quid illi videretur de interimento interim, et pecuniam ad locupletandam supellectilem librorum impertiti sumus.