장음표시 사용
481쪽
ii, sole reperiri deberet quod salsum est. Mouetur enim semper eade tardita te, dii est in Auge, tu uero in Augis os pcdito est,eadem celetitate. ita facillimo negotio ca tuebimur,s in Epicyclo Luna me uesi ponamus, ct in Eeeentri eo, iri hae superiori s gura coliat. St. n. Eccent icu, Lunae secundu signoru succestione moueatur,(ut re uera mouetui)hoc est,abu, in m S a ,in ri, A nempe in dicta Aguta ex C,in B,& ex B, in F,&e Epicyeius autem eiusdem seratur in superiori quide parte(ut in eius Theotica osenetiuiseontra successonem signotum, motu vides acet motui Eceentrici eo trario, puta, ex G, in N,
sumendo Epicyessi stipetiolem in figura, uel ex H, in G, sume do in seriores, In parte autem inseri oti Epicycli secundum signoro successione , quemadmodu& Fccentricus, nempe in Epicyclo suptilioli nominatae figurae ex H,in I, at in inferiori ex I, in H;perspicue intelligitur, Lunam,du revoluitur in superiori
parte Epicyclit ferri tardius,cu contramotu Eccentrici vehatili nn parte vero inseriori incitatius, cum geminetur quodam odo eius motus uersurum eande partem. Accedit etia, quod Luna in suo Recentri eo regulariter mouetur circa cetrum terrq, ut in eius Theorica eii Ptoloni o demonstrabimus unde sue Epicyclo ratione huiusce tarditatis,velocatalis is reddere non possumus. Haec varietas in aliis etiam planetis, praetor Sole, notata est suo modo. Uode Sipsi in Epicyclis te uoluentur. C te tu multo euidentius in superioribus tribus planetin, Marte, Ioue.& Saturno, nee no in Mercurio,ac Venere, Epicydius inuti tus est. Hi enim planetae nune progredi in Zodiaco a partibus occidentalibus versus orientales cetnuntur, nunc ueto retrocedere a partibus orientatibus uersus occidentales .abu em sunt in superiori patie Epicyeli, voluntatur se condit sueeesione signorit , quemadmodu di in Eccentrico : Unde incitatur eos ii motus ab occasu in ortu,& sie progredi uidetur;ita ut si v. g. aliquis illo tu est in gr. I.n, mox puturus sit in gr. 1. deinde in s.&c. Dum uero in parte Epicy-eli in seriori uersantur,eientore ita si noto successione, hoc est, cotra motuque Epicyelus habet in Ecce virico:atque ita revi Lgredi uidentur, ita ut fi v.g.
illorum quispia in grad. .n iuersatur, mox suturu, si in glad. s. deinde in di.&c. 'ut omnia claraus explicabutur in Theori eis. Cur uero retrogradatio iste in Luna non appareat,cum tamen in suo Epicyclo in diuersas cieatur partes, is dissimiles, in eius Elieors ea ostendomus Itaqs cis hae eas parentia nullo modo fine Epies elo,saeillime autem illo posito, legenda ponit, ut ex dictis conis stat, seris mile erit, quemlibet planetam, . Sole excepto, in Epicyclo moueri. III. Unirn Es ae dili hentes astrorum obseruatores consederatiant Iii .
aliquando dua eclipses Lunares, Sole es Luna in eodem situ in utraque ina- , hu, u
nentibus, puta Sole in capite Draconis,& Luna in cauda, . existente'; Solu in ii Epiiselos utraque in eodem loco Reeentrici ita ut in utraq; eandem a terra distantiam habuerit, atque adeo eandem uirobique umbram terra pioiecerit; inueneruntq; alteram eclipsu longiori tempore diurasse,quam alteram . Cuius quidem inaequalitatis causa Eccentrico soli tribui ron potest . Maior enim, uel minot duratio eclipsis accidit ob ingressum Lunae in maiorere, uel mino emumbram terrae: At tune in vitaque e lipsi eadtim semptis suit umbra terrae, cusol ponatur aequaliter a terra in utraque remorus . Opottet ig tris Lunam ipsam in altera eclipsium minus remotam misso a terret in altera ite ivi in a gis. Num cum terrae Ombra porrigatur in conum , qu Dd terra minor sit,
quam Sol, fit, ut quo propinquior teriae fuerit umbra, eo latior iit, quo nexo, remotior a terra , eo augustior, ae minus lata. Ex quo fit, Lunam, quo
482쪽
propiPquior fuerit terrae, eo maiorem pertransire umbiam,eo autem minoro, quo longius a terra recellerit;atq; adeo eclipses seri ina' quales, quoad magnitudinem, se durationem.Uerum hare minor , maiorva distantia Lunae , tetra
in eclipsi Limati tribui nullo modo potest eius Eccentrico. Ratione enim Fccenti iei Luna in omni e et ipsi tam solari, quam Lunari candem habet a terra distantio: propterea quod Luna ut in eius Theotiea deesaiahitur)tam in con itinctionabus eius cum Sole, qtiam in oppositionibus (Fit aute omnis eclipsa Solis In aliqua coniunctione, & eel ipsis Lunae in oppositione aliqua ) semper in Auge sui Eeeentrici exi illi. Confugiendum igitur est ad Epicyclu.Sie enim sine re agno labore tuebimur hane inaequalitatem eclipsu Lunariti,gicet luminaria ambo eunde itis habeant, quoad caput, & cauda Draconis, aequaliter i. semper Sola tetra distet, & Luna in Augo sui Eccentrici existat. Nam in unae elipsum potest Iura esse in ptincto Epicycli tetrae proximo, in alia uero in puncto remotissimo a terra.vnde maior erit prior eclipsis , longiori s tepore durabit, quam posterio ii quia in illa pertia sit Luna maiore umbram terrae, in hac autem minorem.Exemplum habes in proposita hae figura,in qua ABCD, telati Terenti icum Solis)TIGL,Eccenta seum, qui centium Epienti Lunae destiti FRGL Eclipticam,quae Eccentricu Lunae secat in punctis F,& G, quota F,v. g. caput Draconis, at G, cauda Diaconis nominatur: A, es Sol in capite Draeonis exilitis; E,terra, & G, centrum Epicycli in cauda Draeonis existens, Se. Quod s quis diear,hinc sequi, no tecto nos stipta ex Eclipsibus collegiis dari Eccentricum Solis, quandoquide, ut hic d xj morum, maiot S minor eclipsa
per Epicyclum seri poteHocculteiadum est, Epicyclum Lunae satis non esse.
483쪽
Nam deprehensae sunt due eclipserum Lunares inter se in aequales,exinem iocis suminatibus in eodem, ut diximus, situ, quoad eaput, ct caudam Draconis, & manente Luna in eade parte Epiheli,nuta uel in superiori, uel inferiori. Non potes autem huius in equalitatis causa assignati, nili dicamurum , luminaria in unaeel ipsi minorem inter se habuisse distantiam, uel certe alterum planetarum magis ad terram aceessisse, uel magic ab ea recedisse , quam in altera . Cum ergo minor haecaut maior distantia in Epicyelum Luns non possit reperri, quod Litna in eadem semper parte rumpi creti ponatur extitisse in utraque eclipsi, necessario dandii, erit etiam Recentrieus. Itis O p s I di v a r u M es , Lanam in eodem puncto sui Eceentei et existentem, in Auge v. g. vel opposito Augis, non semper eandem aspectiis diuer- II I I statem habeto,sed modo maiorera, modo minorem . Quo E nulla ratione seri Apparentia poteli, nisi in eodem puncto Eceunitiei modo magis accedat ad ictram,& mo- ν' ...i. do magis ab eadem distet. Qito eirea in Luna eo nee leniturum etiam est Epiey r elus. Hoc enim posito, licta apparontia nullam prostas habebit distieultatem . Vt in proposita si uta mani ilum esse potest, in qua ad sinistram fumpta sunt duo puncta opposta in Epic elo uisa , nimirum per rectam ii neam ab oculo per centrum Epicy-eli eductam ad dextram noro accc-pta sunt duo puncta opposita in Epicyelo uera, hoc os , per lineam rectae centro terrae per centrum Epicycli porrectam. In quibus quidem puncti, sidus Lunato collocatur.Caetera ex ipsa figura sunt perspicua . His, es multis alijs apparentiis, quas dedita opera hic omittimus,accedunt ansa ,sita.
tres rationes,quae cofirmare uidentur, dati in sphaeris caelestibus orbes Ecce n e. rati fio
tricos,& Epicyclos:quarum prima haec sit. Ab omnibus Astronomis, ae philo. i' sophis tanquam euidens A per se notum recipitur, quemlibet orbem e testem eo, orthis
superiorem suo motu secum trahere inferiorem orbem sibi contiguum, & eon helou. centricum.Id quod experientia ipsa magistra utrissam uni esse dedicimus. Via a.I uo. demus enim sphaeras omnium planetarum , simul eu sarmamento, es nono coelo, spatio a .horarum ad motum diuinum primi mobilis rapi ab ortu in oeea- sum.Rursus experimur,easdem sphaeras planetatum, una cum Firmamento admotum non piphaerae trahi ab oeeasu in ortu, licet tardiis me , nempe in spatio scio o .annorum seeundum Alphonsam, uel secundum Ptolemaeum in spatio; gooo annorum.Deniqtie animaduersum est, omnes coelos planetarum paulatim etiam moueri ad motu trepidationis,seu accessus,& recessus octauae sphaerae.Cuius rei signum es , quod maximae Solis declinationes, & aliorum planctistarum mutatae sunt. Cum igitur maxima singularitas motuu in planeris reportatur,ita ut nullius motus proprius inferiori psanetae comunicetur , ut cuiuis Pel paruit experto Astronomo, etiam aduersariis, notum esse potest, ct a nemine negatur,(suppiter enim nihil prorsus habet ex motu. o.annorum Saturnii Itemq. Marti nihil eommunicatur ex motu i a. an rarum Iouis , S sede eqtti iis, ut omnes assii mant.) perspicuum esse uidetur , orbes planetarum uectores
non vile concentricos. Alioquin motus cuiuslibet superioris omni hus insorio
484쪽
I somment. in I LII. Cap. Sphaera
ribus planetis communicaretur, quemadmodD id eo titingere videmus in sphyris totalibus , ut diximus. Quod eum fieri non uideamurum, ut & aduersarij te-santur, dici non poterit, planetas serti in orbibus concentricis, sed in eccentricis.Ita enim experientia illa adducta de sngularitate mctuum in planetis satis lime loeu inueniet. Diti ei stas enim centoruni impedimento est, quo minus Eccentricus orbis cuiusuis planetae proxime inlatiorem orbem sibi eonti,guli, cuius coneana supeis etes concentrica est toti mundo, se eum rapiat, nisi celorii penetratio,an t scis o daretur,ut ex instrumento materiali facile peraeipi potest e Fi ute unque etiam intelligitur ex figura prima huius quaestionis
Qui enim fieri potes, si attentius res eo iisderetur, ut olbis simpliter occentriens G H, circa stium centrum F, trahat proxime inferiorem orbem Eccentricum secundum quid, cuius superscies concaua,una cum toto caelo, aequalitera centro mundi E, dissat, nisi hie inserior orbis penetret, aut scindat eas si inserioris planetae, quod intra concauum dicti orbis eceentriei secundum quideontinetur 3 Scio auctores orbiu contricorii confingere infra singulorum pla-oetatum orbes, singulos orbes renittientes,quos bracastorius Circitorea appellat, quorum osticis sit,ut quantum superiores planetae inferiores trahun- suis motibus, tantu ips anseriotes planeias in contrariam partem restituanti Uetum hoc spineto simile es euidetur. Praeterquam enim, quod hac ratione. maxima eonfuso in motibus introducitur, non uideosquo pacto primum mobile omnihus inseriotibus sphagris motum diurnum possit communicare, custi medio posti sint circitotes illi, qui inferiores sphaeras omnino prohibent,ne , superioribus rapiantur, nisi quis dieat, singulas sphaeras planetarii proptios habere moeus diurnos ab ortu in oceasum, qui in spatic et .. horarum ab stiluantur, qu hil nouum est,atque inauditum,& a nemine hactenus cocessum. t. Ealio. S x c v N D is ratio haec est . Si plane is in orbibus eeceniticis non deseruntur ab occasu in ortum,deuehentur utiq; aut per orbes eo neentricos, aut certe per sese movebuntur in caelis ut pisces in mari, uel aues in aere sed hisce duobus modis no in uentur. Igitur in eccentri eis seruntis r.Cosecutiomani sesa es: Maior quoq; proposito patet ex susscienti partium enum etatione. Ninor uero probatur, quoad utramqi partem. Quod enim planetae non molaeantur per sese,(ut a posteriori parte ineipiamus. 3 veluti pisces in mari, uel
aues in aere, multis rarionibus pi obare nititui Aristoteleuiu lib. dec lo,&a nobis euidenti argumento consima tum est stipra, quando cap. I.olicd sinus cuau istore, c:esum ab oriente uolui in cecidente nis& est communis omnis philosophorum,& Astronomorum doctrina. Immo si ita imoueremit inae non potius ad motu orbium, in quibus sunt, nullam cetiam scientiam de illorum motibus habere possemus.Cum enim, ut in superiotibus apparentiis dictum est, planetae aliquando magis, aliquando miniis a terra absint:interdum velocius moueantur,interdum quasi cursum inhibuant; nune stare uideantur,nue progredi sub Eodiaeo ab occasu in ortum, nunc retrogredis quis est, qui non ut deat, planetas, si mouentur ut piscos, seu aues, aliquando sitos circulos , quos ab oecasu in ortum describunt debere relinquere, ut magis possint a tetra recedere,& ad eandem aecedere; siquando autem proprium cursum negligere, rursus as in oppostam partem tetrocedendo nitisaliquando denique eursum omnino sistere in eclo,ut ponitus non moueantur Quae si serent, quona modo, obsecro, eo rem periodi stes niri poterunt: qua item ratione cognosci, qu
anam in parte easti altius a tetra digressiari sat planetae, & iterum ad terra re
485쪽
dieituti, &e. Quod etia planetae non circumducantur ab occasu in otium in orbibus concentricis, ita perspicuum set. Primum,quia hae ratione non pota sunt supra adducta phaenomena de sed , maxime illa, quae de maiori,minori dissatia a tetra,ac de malato,binore : planeta: si magni thd ne sant obsortia xa.Quod si alias appeti etiamnes e tarditate motus,ac uUoctiale: ditedison. m.
retrogradatione, ac statione planetars tueri conten d sit per orbes conc eniticos, id sol san genere,& ualde eosu se cilicet e via et tur. Dic si cnim . omnia hse prouenire,eo qi od unus othis cocetrictas modo osteri u testa reci, inodo magia pronio ueat, modo retroducat,&e. sed quo pacto uando, S in qua caeli patiebaee seri debeant, non docent. Deinde, quia multa absurda,S ine immoda expositione orba um concentricorum consequutur. Primum qitiden , qtionia, ut paulo ante dicts et , inseriora bus planetis comunicarentur motus su petiois, 'nod cu experientia pugnat. Deinde vero, uia uolentescia per cocentricos thes tueti, fingunt orbes quotiti in spha ras planetarii quieos ecferanti a se piettio no in austro. neotia. Quo posito, quis ia hebes eii,& ineis, qui non uideat, Solem n n posse sempor su hecliptica incedere, maxime sub ec si pii ea mimi mobalis,quod illo motu no setiurscum perde ab ortu cieatur in occasino, vias alue colpos si replex unu tantu posit haberti hosti primmo s mouere Afra septentrione in auctis,ues contra, mutaretur in eade ei uitate perpetuo atti-ttido pol).quod est contra manifestissimas expetientias. Quis ite tam riadis,&rgnarus est, qui hoe posito, eon perspiciat, Sose aliquedo futuiti in polo ai cti O,aliquando antas cticosa liquando crit uiu in ea parte, ubi nuc occidit.S ali. A de casulum ibi,tibi nunc eundem cervi imos oriri; tod quidere ingenue fatetur Hieronymus Flacasorius princeps olbiu concenti icorum: S in sphaera materiali uelle apparet, hoc aliqn dehere sequieti huius odi motu es ei a sepionitione in avitis,& e tra. tremo idem assistat, bis iam abothecondi to hoe aecidisse,secundum quosda Aegyptios.Hoc aueem quam salsum sit,&riduculum, quia non uidet Der historias siquidem,& traditiones Mathemati eoru & philosophorum cognouimus a te pote di oco.anno risi,&co amplius hucusque(ut retaoacta tempora omittamus) sola Salias errati eas stella, oatia anni diebus in eade ei uitate prope idem piinctu Hori Eotis oriri, occidere, eandemqs habete altitudinem meridiana, ct cand cm magnitudine diei, ae noctis. Quae tame omnia mutari debuissent in tanto annois inieruo Jo, si motui ille in rerii viatora existeretrii igitur ab exordio m uindi ,eae comuni sententia. noues emuxerunt anni et coo. quomodo non ei it fabulae anili pessimile, bigio facta eae latam is utatione in sole omitto plurima alia ab sui da,quae inde consequuntur:Neque uero quisquam ne his obiiciat metu trepidationis,quo omnes sellae, ac planetae elantur: quia et, hic dictu, sitiare impete tibilis,ut vix a petitissanis Astronomas deprehei datur,non potetit noto talis nutatio
seri in sellis,& planetis, ut patet in re axa a declinat, one, qliae a leporc Diolemaei ad noseram usq; dita itini intinoi m ad din idia iis gi: diim de citarit Adde, hutie mois non circvducere ali raciscula inera septa iurione alia ustiti, sed solum planetas eo reo tu taeps date quas,3 nuri rati sat)m a si p etiri nc ali auctis,nunc iteiu ab aulito in septentrione tith. linei s bili molatio te. l otii mo ex orbibus concentrici, rea, tua oratur cor si so, ch s Diric ei, i mugilistud inh,qua e otii detin scies inti duiui .Ex quo et Ia usua cur,rici secis, nu- curtoibriira perturbatio Dicitis. P cmunt ensis, ut apud Faacas orati ei mavisi iis . oil ccc Potitii ci
486쪽
o Comment. A LIII. Cap. Sphaerae
priuatas, quarum sex supra Firmamentum colloeant.quod non solum maioris alti Astrono motum aduersatur, qui hactenus duas tantu sphaeras culesses nollelsatas supra Rrmamentu reuenerues veru etia pugnat cum omnibus Peri- pateticis, alii ,ex Aristotelis sententia, ne unum quidem orbem supra Firma mentum admittere uolunt. Tantam eonfusione vitant ii qui eccentri eos o hes ponunt in ea lis quia in uuiuersum orbes duntaxat 3 g. conced sit, ambientes quidem terram 18. sex vero Epicyesos , qui toti extra terram extant Vnde non erit tanta motus multitudo,praesertim cum semper duo orbes eccen-ttiei seeundo quid simul proportionaliter plogrediantur,ut in Theoticis explicatur, ita ut octo orbibus motus proprius denegetur, sintq; quilibet duo orbes e centrici secundu quid instar unius orbis,cum eode semper motu asDibo sera litur. Itaq; cum, seeundu celeberrimu philosophotum axioma, stultra fiathperplura, quod fieri potest aeque bene per pauciora s ponantur autea no- his triplo sere pauciores Eeeentrici, quam ab aduersariis concentrici: & non solu sque bene , sed multo melius omnia eaei pepigrae per eccetis eos defendatur quam per coneratri eos, cti sexcentaru apparr ntia tu ratio per eonee tricos dati nequcat hi e lactis perspicuum est; quis dubitabit,potius in eaelis esse ot bes, eccentricos, vis cyclos constituendos, quacri cεcentriens, praesertim cu natui taphilosophi, eeeentrici nihil omnino repugnent, ut ex solutions bus arium rem .e Averroia, eiusque sectatorum constabit M oc ita licebit propolitum coeludere Sicut in philosophia naturali per effectu, deuenimus in eognitione caularum, ita etiam in Astronomia,quae de eorporibus cflestibus a nobis remotissimis agit, necesse est, ut in eo gnitionem ipsorum,coordinatione, constitutionem: perueniamus ex effectibus, hoe est,ex motibus stellarii per sensus nostros perceptis. Quemadmo dum enim ex generatione, & corruptione mutua re tu natural tu phil osophiratu tales eu Aristoteles Materiam primam eum aliis duobus plineis ij, transmutationis naturalis , es multa alia collegerulesie etia Astronomi per motus eclorum in genere uaricis abortu iti occasum, & ab oeeasu in oti si inuelliga runt certum numerum sphaerarum eqIesti uim alii quide octo, quod octo taludiuersos motus in genete cognouerint, alii autem dece ex decem motibus diuersas in genere notatis: Item eadem ratione per alia eaeib. p. stae ordine interes testes sphqras constituerunt, ut cap. i. copiose a nobis est expostum. Quamobrem conuenies et ,& rationi maxime eonsentaneum, ut ex motibus plancitatu pallieulatibus,& uariis apparentias Astronomi inquirant numerum paratialium orbis, qui planetas ta uarijs motibus circumducunt, eorumq; collitutione ae figurarea tamen lege,ae conditionC, ut omnium motuum, apparentiarumque causae possint comode assignari, nullumque inde absurdum, quod philosophiae naturali tepugnet,inferri posit. Quocirca cu Eeeentrici orbes, ct Eseycli fiot eiusnodi, ut per illos Astrononii nullo labore omnia osti ho regua teneatur, ut partim ex dictis liquet, partim ex Theoticis planius intelligetur,nulls s ex ipss absurdum, aut in comodum sequatur in naturali philosophia, ut mox ex solutione argumentorum, viis cotra huiusmodi orbes ab adversariis afferri selent,constabit erito deereuerunt Astrono mi, planetas in orbibus ecce nitieis,atq; Epicyclis uehi, non autem in cocentricis, cum S hos tueti non possimus tam multiplicem uarietatem in motibus planetarum. v g n v M hane rationem enervate eonantur aduersarii dieentes: se eon cedete, politis orbita eccetricis,lk Epicyclis, omnia ipi popias a posse defendi,
487쪽
non tamen eae hoe sequi, dictos othes in retum Natura re petiti, sed eae omnino stili insitum quia sortassis omnes appatentiae pomini comodiore uia defendi , licet ea nobis adhuc iit ignota, tum etiam, 'uia fieri potest , ut per di- Acis orbes Mere apparentiae defendantur, quamuis ipsi omnino Actitii sint, &xullo modo uera causa illatum apparentiarum quemadmodiun etiam ex salisso uerum colligetelieet, ut ex Dialectica Aristotelis eois stat. H i s possumus addere confiimatiomem hoc modo . Nicolaus Copernicus in opere de te uolutionibus Vibium cylestus tuetur omnia erat uti es alia via, ponendo sci Iicet sitivamentum immobile,& sidium, Sosim quoque im incentro uniuers, tribuendoq; tetrae ediisenti in tes ito esto triplici: motu, &c Qua te necessarii eo sunt Ecce trici,& Epicycli ad sitir a res tuenda in planetas. Ruritis Ptolemaeus per Epic3elum reddit on nisi apparentia: ti causam in Sole, quas per Ecccntricii defendit: Non ergo colligi potest ex tertio notito argumento,Solem in Eccentrico moueri,cum soriasiis in Epicyclo uehatur.
DI cINDxM n halominus est, heritum nostrum algumonium suum robur retinete, te sponsionemque o ducisatio is nihil concludere. Primum enim, si commodiose uiam liabent, edi hibeant illam nobit, contentique erimis, B: si.
Iis maximas agemus gratias.diihil enim aliud contendunt Astrono mi, quam ut omnia te rerum res in cfloquam como dissime tueantur,sive hoe sat peree- centricos cibis, S EpicyHos, siue alio modo. Et quia nussa uia hactenus commodior inuenta est, quam ea, quae pet Eeceti icos, S Epicyclos ominia defendit, et edibile ii alde es, sphaeras caelestes ex orbibus eiusmodi constare. Quods con modiore uiam nobis non possunt exhibere,eetie acquii scere debetet huic uiae ex tam uatijs te populat colleciae: s prorsus desiniere nolunt non
tantii philosophiam naturale,qus in scholis pr legitur, sed etia intes eludere aditu ad omnes alias artes, qviae per ellictus causas imi estigant. Quoties eunq; enim quispiam per effectus maniscuos xausam aliquam collegerit, dica idemptor sue, quod ipsi, nimii is aliam sotiasse causam ne his ignotam doti post illo rum effectuum. ut certe s quiescendum es, in hac causa inuenta , s connexio nem quandam habeat cu Effieisbus,cx quibus collecta est, concutiendi et saetunt Eccentrici, & Epicdiciis qui iantem connexionem cum apparentiis habent, ut omnes per illorum reo ius seelli negotio possint defendi. Deinde, si propterea non recte colligitur ex apparentiis,Eccentricos, S Epicyclos in eq-lis reperiri,quia caesalso colligi potest veas , ruet uniueisa philosophia naturalis . Nam eode pacto, quando aliquis exissectu noto corct udet, hane uel illa esse iis ius causam,dica ego, eiu id non esse quia ex salso licet colis gere uerum eatque ita crema principia naturalia a philosorias inuenia disii uentur. Quod eum iit absurda, non recte enervari uidetur nostri argumeti uis, ac robur ad a d uersariis. Dici etiam potest,regulam illam Diale cilcorum IIx famosis itur mo tim. non esse ad rem quia aliter ex salso inseri ut uerti, Saltet per Ecce niticos, ct Epicyclos defenduntur tectyssia, abi enim ex ui solitiae sis logissicae uerum ex salso colligitur. unde cc gnata uetitate alicuius propositoismis,possunt dispotii pia missae salsi in tali mirea,tit necessatio ex ua Silogismi pro postio illa uera concludatur . vi quia ego scio,animal esse sei stitui pos-ium conficere talem syllogi sinis. Omnis planta est senstitia:Omne animal ostplanta. Igitur omne avi mal est sensiti P Quod si de eonesti sone aliqua dubitem, nunquam ex falsis pr(mist fac quis a cellitudine illius, elicias ex iii syllogismi recte colligatur. quia alioquin oninia sacile hoc modo coesuetac ut
488쪽
osa Comment. iv I m. p. Sphaera
si orithiontinum omnis stella fit rotunda, lieet ex ui huiue syllogismis mae ct aeos PMurid, di omni soli, O Iaph. Igitur omnis solia est P. unda . J tecte illud inferam ex salia piramissis, nunqua tamen certus reddar de praedicta eo n- lusione mathi dubia. At ex orbibus eceentricis,ae epicycli Gnon solum apparentiae iam olim cognitae defenduntur, sed etiam suturae praedictitur, quarum tepus omnino ignoraturrita, ut si ego dubitem,an v. g. in plenilunio Septebris anni is 8 . tuta sileelipsis Lunae, eertu et omnino reddar ex motibus orbiumeeeeniticorum,& epicyclorum, futuram esse celipsim, ita ut amplius non dubitem . Immo ex eisdem motibus cognoseo, qua hora illa eclipsis incepturast, ct quanta patrum Lunae fit obseutanda . Eodemq. modo omnes eclipses tam Solares, qua n Lunares praedici possunt, ea rinq. tempus magnitudines, citra tamen nullum e ertum inter se ordinem se tuent ita ut determinatu tempuli; interuallum inter duas proximas inter ij elaturi sed aliquando in uno anno duae contingant, aliquando una,& aliquando nulIa. Non est autem credi, hile, quod nos cogamus eqlos(cogere autem videmur, si eccentrici,& epityesi sint figmenta,ut aduersarii uolunt ut nostris obediant figmentis , moueanturque uti nos uollamus, uel uti nostrit prineipiis congruit . Quon uero attinet ad Nicolaum Coperuieum , dicimus, ea non respue se eetentiscos, &epihelos tanquam fictilios, & philosophiae repugnantes . Ponit enim ipse idem terram, tanquam opi clums & in Luna statuit epic peliviedielum: Sed hoc solum conati, ut periodos motuum planetarum emendet, quas iam elaudieare inuenerat Massicile enim admodum est, petiodos m otu uita des nite, ut multis annorum seculis a vero no deueniet, eii nullus unquam mortalium unius planeis potuerit periodum ita determinare, ut no supersint aut desint aliquae minutiae,quae in magno annoru interuallo, notabile erro rem indueant. ut mirum sane sit, Deum Opt. Max. planetarum motus tantis dissiduitatibus obsteuete uoluisse, ut nemo homilis eos specte possit assequi, sed semper inueniat,quod in tanto artificio tam nobilium corporij, ct in tacieta eoru motuit harmonia,& eoneordia admiretur, perpetuis laudibus eorum conditorem,Se motorem celebrando .Ut potissimum propter eonstitutionem efflorum,eorumq; motus,in quibus semper superesse uidetur,quod summa diligentia inquiratur a solertissimis retu ea estium perserutatoribus, scriptum esse uideatur ab Eeelesiaste ea p. s. sEt mundis tradidit dissutationi oerum ne vita delicet aliquando, si persecte eqIoth numersi, ordinem,eoni itutionem,& morum intellexissent homines, desinerent opeta Dei inquite te, & admirari, &ingenia, sublata exereendican cessatione torpetent. Itaq; quod alia via Cosernicus edet v. apra tueatur, intru non est. inia enim ex motibus ecce trieorum, & epieyetboru cognouit tempus, quantitatem & qualitatem apparentiarum tam fututarii, quam pristeritoru, potuit, ut erat ingeniosissimus, nouam
viam excogitare, qua ilin apparentiae eo tuo diu (ut ipse piriabat)defendi pota sent,& periodi motuum aliqua ex parte emendari, quas talia ammaduerterat claudieare,quod praeeipias itidetur suisse studio Copernici, ut diximul.queis admodu etiam cognitam aliquam conclutionem possumus pluribus syllogi mi , etiam ex selsis praemissis, inferre . Tantum autem abest, ut propter doctrinam Cispernici tollant ut eccentrici, &epieyeli,ut multo magis propterea ponendi sint.Ideiteo enim Ailronomi hos orbes excogitarunt, quia ceruto certius ex vatijs phaenomenis deprehendetunt, planetas non serrii semia
per aequali dillantia a terra. Quod quidem libenter copernicus admittit,cum
489쪽
seet eum eiurum doctrinam planetae semper inaequalem a tetra habeat ditiantia,
ut patet ex positione terrae extra centrum mundi in tertio caelo . Sosii hoc ex eius postione colligitur, non esse eei tum omnino tagem esse constitutione Accentricorum &Epicyclorum, qualem Ptolemaeus facit: quandoquidem multa
eoipsi si de possunt alia via defendi. Neque nero nos in hae q utilione aliud cotendimus sectori persuadete, quam planetas non serri aequasi semper distatia a terraratq; adeo uel eile in caelis orbes Ecceniticos , & Epicyclos eo ordine, quo eos posuit Ptolemaeus,uel certe aliquam horti essectuti ponenda esse cati. iam aequi ualete Ecedirieis,& Epicyelis. Quod si positio Coperni ei nihil salii, de absurdi inuoluetet, dubiu sane esset, uiri opinioni ,Ptolemarine, an Coper nici potius,' quod attinet ad huiusmodi eoirbn Fae tuenda ) adlistendum enset Sed quoniam multa absurda, nerronea in C pernici positionci continentur, ut quod terra no si in medio Firmam Eli,moueatur j triplici motu, quodque a ratione scii possit, uix intelligo , cum secudum philosophos uni corpori
simpliei unus debeat ut motus si quod Sol in cetro mundi sitituatur, fitq; omnis motus expers. quae omnia cum communi doctrina philosopho tu, Astio Pomorum plago citat,& uidontur iis, qvie iacira literae plerisque locis docent,e tradicero, ut copiosus cap. i.periractauimus: Idcirco anteponeda uidetur opitiio Ptolemaei hule Copero iei inuentioni. Ex quibus omnibus liquet, tam esse probabile,dari eccentricos orbes,& Epicyclos, quam phobabile eit, dari octo , aut decem eouos mobiles, cum tam cauorum numerus, quam dicti orbes ex*eινιμ νoic, de motibus in enti sol ab Asronomis I A M uero ex oo, quod Ptolcmarus tam per Epic esum , quam per Eceen tricum ipsis Ogyae Solis tuetur, solum colligitur,in cortum esse, an in Eccentrito,an in Epityelo Sol seratur: Sed ultumuis dicatur,perspicuum est,Solem in squaliter a terra distare,& minime in orbe cocentrico serri, quod satia nobis eii, ut diximus. Potius tamen Ptolemaeus elegit Eecentricum o rhem in Sole, propterea quod centrum terrae ambit,& circundat. Sed proponamus iam argumenta Auertois,eiusq; sectatorum,ca s. reselsamus,ut hinc quoque appareat, Iccentrieos,& Epicyclos non esse monstra, aut portenta, nil, ans omnino philosophiae naturali repugnare, ni falso aduersas ij putanti P ivti igitur ad uel sarii cum riuetroe ita argumentatur. Ex Atistote sis sententia in lib.de caelo, motus simplex est triplex, a medio, ad medium ,&circa medium: quorum priores duo Elementis congruunt, posterior autem eorporibus eaelestibus. Sed si darentur Eeeentrici,& Epicycli,moueretur aliquod corpus caeleste ad medium,& a medio, cum eorum una pars magis ad terram accedat, & altera minus . Cum ergo hoc fit absurdum , quod eorpora caelesia neque grauia snt, nequc leuia, ut naturalem propensionem habere pocsint ad ino tum ad medium, S a medior non dabuntur orbes Eecentrici, &Epicycli.
1. Conueti s caeleste auctore Aristote e est persecte sphaerieum. Sed orabes Eeeenitici secundum quid circunstantes Eceentrieum simpliciter, persecte sphaeriei non sunt,cum ex una parte crastiores sint, is ex altera tenuiores. .Et go non sunt concedendi. g. S I darentur orbes Eccentrici secundum quid, non possent moueti sine penetratione, aut scisione caelorum , cum crassior pars unius ingredi debeat partem eiusdem tenuiorem. Pati ratione , subintrante subtiliori parte locum crassioris,dabitur aut vacuima, cum pars tenuiot ediplere nequeat locum era
pratespuum in ii ae qmesti e plu- positu mquod sit. absurda . quae sequuntur positio. Dem Copet
di Epideaear obiectio . r. obiectio. . obiecti,
490쪽
s oris,aut certe Uresectio et li. Mae eum absurda Ant, abfuidum etiam etit
ponere orbes Eeeentricos. . Annis et o TELA s lib. 1.de caelo affirmat, omnia et mν,μην a planetarum defendi polie per pluralitatem motuum. Fcustra ergo ponuntur Ee-
centriet,& Epicyest,tepugnantq; saltem Atistoteli
s. IDEM es oeus totius,& partis: Locus autem eccili, ut vult Auerrori, est centrum mundi Idem ergo erit centrum totalium sphaerarii,& partialiis. onne, ergo orbes concentrici sunt, nullus autem eccentricus./. Q v A N et o magis distat sphaera aliqua a primo pignei pio , tanto pluribuamrilibu indiget, ut suam persectionem adipiseatur, uel eoseruet, ut vult Aristoteles Non ergo coneedendi sunt Eecettici,& Epicyeli, cum ijs politis, pauetores motus liabeat Scis, quan Saturnus, suppiter,& Mars, qui primo En ti sunt propinquiores et . Si in rerum natura existunt Eceentriet, movebuntur utique circa propria eentea ; Sed in omni centio , ei rea quod fit motuq coeli, eli terra quiescent, eum omne id, quod mouetur, indigeat quiescente, ut uult Aristote Iec Quot et g 3 sunt Ecce nitici,& Epicycli, tot erunt terrae quiescentes, quod absurdum est.
8. SI dantur Eeeentri ei,erit in rerum natura bi ait Augustinus Niphu,
aliquid superuacaneum,& otiosum,puta unus ex duobus orbibus eccentricis secundum quid, qui de tui augem planetae. Uterlibet enim ipsorum satis est ad deserendam augem, eiusm oppositum, ut patet. Quate alter superfluua eum nullum habeat usum Hae sunt lationes, quibus aduertarii probare nitatur, orbes Eceentrieos,& 3picyelos e medio eme tollendo ii quibus addemus alia k tres, quas Hieronymus praealtotius ad Anem libelli Homoeentri eo tum adducit tanquam demons rationes,quae reselli non pollini: Harii prima os E- deus in Sole nullo pacto dari Eccentrieum, haec est. S i daretur Beeentricus orbis in sole,cuius nimirum unum planetiim maxime a terra recedat, siue a centro mundi, & quod & Aequa totis centrum est, ct unum maxime accedat, describet prenctum aliud maximae remotum, atquet adeo,& Sol in illo existes, motu diurno parallelum magis ab Aequatore distantem, quam puctum aliud tetrae preximum. Quare maximae declinationes Solis inter se viquales non erunt, sed septentrionalis,ubi hodie auae, seu puneu remotissimum existit, maior erit, quam auli ratis, ubi nune oppositu augis, seu punctum terris proximum,reperitur; cum tamen Astrononat omnes obseruarint, maxima Solis deelinationem horealem australi elisi aequale. Rursus in sphaera obliqua,Sole existente in auge, nepe in Goseis et cireus diurnus maior areu nocturn eodem exiliente in opposco augis, hoc est, in 'lo, quod comuni experientiae aduersetur. Sole enim existente in gradibus Eesipti eae oppositis, describuntur duo paralleli, quorum unius arcus diurnus aequalis ei areui nocturno alterius Polieriorum deinde rationum, quae Epicyclos Venoris' Lunae e medio tollunt, prima eli eiusmodi.s i Epiexclus Veneris tantae esset magnitudinis, ut eius semidiameter eo- prehedat gr. 3.& tota diameter gra. 8 g. pertingeret sere usq; ad eunt ru terre Na si semidiameter praecise cotineret g s. transiret Epicyclus per centrum textae praecise.quod ipse Geometrice conatur probare. Cii ergo hoe absurdust,3e contra experientiam,non erit in rerum natura Epicyclus Venetis. Pos et Evo si Luna circumuolueretur in Epicdicio, non semper viis