Ia. Sadoleti De liberis recte instituendis, liber

11쪽

DE LIB. I EAE INSTI T. II temporuuna cum Rep.& libertate Pop. Rom.profligata,nostra aetate instaurari uideo. PA, Quod nam id est 4 A. Aetas pasrentu peior auis,tulit nos nequiores, mox daturos progenie umosioren PAV dam memini Horatianum. I A. Iam illud miniis

mum uinculum in legibus Solonis,ad continendos patres in ossicio,atin uti liberorucuram secundum praescriptum legis geres rent.Quandoquidem,si praetermitissent e ruet auaritia uel scelere compulsi uiolassent sententia legis in educandis atq; instituens dis liberis suis, ypolatae erat poenae, Nura

Uis iudici j metus ad creos adduci a quolibet uolente,& nome deferri illiusmodi pastris licebat ilegitima quoq; illis adempta,

quae naturς lege quadam im humanitatis patri debeat filius:na nem colere illum astem cogebatur,nec reuereri,nec sustentare

suis opibus egentem aut debilem. Denim qui parentis honi officio in filium usus noesset,in eu noluit lex ullum a filio pietatista grati animi ossicium sua autoritate extare allud unum excepit,fane quam litimane, ut defuncto eiusmodi patrii iusta tamen fistius facereticu in eo non ullum comodum

ageretiar

12쪽

ageretur parentis. Sed illa pietas naturae, ipsiq; humanitati debita redderetur . Sed quorsum lisc ut intelligas Paule magnam huiusce primae aetatis cura rationem duσcendam esse a sapientissimis fuisse iudicastum:ut us uestibulu quodam modo uitae sit, totamq; annorum cosequentium quasi formam quandam N aedificationem pro erat PAV.Sane persuastim mihi habeo optimo haec ab illis cosilio instituta fuisse, quaedi rationem bonam in sese habeant 8 egregiam caeteris omnibus utilitate aflerre uis deantur:quo etiam magis cupio explicari mihi ea a te, di sub unum quasi aspectum Pueritiam cum adolescentia constituimon

enim mihi hoc soli,sed pluribus fortasse esrit emolumetoa Ac Mene ominaris Paule, itam est faciendu:& quoniam omnitim res, rum bonaru principia ab Deo immortali ducenda sunt,ambo eum uenerantes obses cremus,ut uolens N propitius adsit nobis,

sibim grata,& reliquis utilia iubeat a nobis Oferri P A V. Sic agamus. IA O. Est igitur huius nostrae praeceptionis ratio in duas di i uisa partes. Altera in moribus pars, altera in literis tota cosistit. Mores pertinent e

13쪽

DM LIB. RE C. INsTIT. IIut quodcuc fiet dicetur ue, habeat in sese modestiam quandam,ordinemq; agendi asPtumi conueniente,in quo splendeat descorum illud,quod non animos modo prus dentium, sed imperito' etiam oculos delectet, moueatq; necessario in admirationem sui. Literarum uero di artium eam, quas vocamus optimas,eailis est,eam natura,ut

quod caput in nobis est, at rideo'st ueredi proprie sumus ipsi, id tanqua inchoatuta rude acceptum a natura,ad summa ipta dignitatem perpoliant, exprimantc in eo formam diuinae illi similem. PAV. Par est PrFlaru mediusfidius mi Pateri quidem

altera ex parte facit ut similes Deo simus, ex altera ut uideamur. I Ac. Atqui Paula hoc tibi imprimisi maxime animaduerstendum est,hoc penitus tenenduec copres hendendum,non esse nos quod oculis ceraenitur hoc corpus,ec hanc compacta ex OG sibus o neruis molem carnibus cotectam, cute uestitamme hunc vultum nostri primam imaginem, in quenotare signa inte riorum sensuum solemus, allanimu pene ipsum in eo noscere. Sed quo sapimus instus,&cogitamus,unde omnis est nobis ra

14쪽

nisi scientiae o literarum lumen accendat. Iam quod dicebamus rectam educationem Inliterasa in mores distributam esse,rurssus alia diuisione secadu est,quatenus quis dem pertinet ad mores: nam literae contis nenti fere cursu gradus habent suos,quom ex alio ad alium transitus fiat:mores diuisine ratione solum, uerum etiam tempore.

PAV.Quo pacto I Ac. Non est eom unum genus,nec simplex tractatio: Aliud enim in moribus piacto est, quod aliena cura ecratione imprimitur in nobis. Aliud quod a domestica mente alc cosilio nobis ipsi cos sciscimus PAV. Qtuid amborum ut diuisa

tempora sint,non ne una ac eade est ratio I A C. Quo uin alterum cuiatione est,altes rum nullam continet rationem,non potest amborum una atm eadem ratio esse. PAV.Cupio mihi hoc fieri planius. I Ac Conas hor equide,quod melius ut possim, simile tibi propona,in quo intueri imagine meae rationis possis. Dic ergo tu mihi, uidistin'

Romae Apolline situ, qui in xysto positus

ad hortos

15쪽

DE LIB. REC IN sTIT. Is adhortos Vaticanos, interiore illam ambulationem,& omnem gyrum uiridiorum exornat,cui proximum est Laocoontis si mulacrum,ea qua scimus omnes artis prostantia oc nobilitate PA V. Amplum illud signum dicis N proceru, facie augusta hois minis plus paulo quam adolescetis c quod

tanquam sagitta emiserit ex arcu, diducto gestu brachio uidetur expectare,an quo intentum fuit telum eo perueniat cin quo lenes illi conatus motus 'Orporis, atque oris eximia pulchritudo, summam di opificis artem, o operis gloriam demonstrant. IA. Illud ipsum. PAU. Et vidi saepenum ro,oc contemplatus sum. I A. Quaci o ergo

ex te si ipse Iouis Apollo filius illa prorsus

facie sit, ab eom in lapide omnia descripta sint, oris, o corporis liniamenta, gressiis quoq; o motus,nec non uoces, sonim uera horu,ita ut nihil fieri possit similius, inmutis uero oc cogitatiois nihil omnino intus sit,dixeris ne tu una eandemq; ratione Aspollinis in Deo di in marmore esse: PAV. Agnosco μωνυμον. oc simul uenit in mente imaginis illius, qua Nube cava tenue sine uiribus umbra in faciem Aeneae finxit, no

16쪽

quide, ec ad id quod dicebamus etia appontius:cuius ego in memoriam si rediissem, non habuissem necesse certare cu Polyclesto,di aquam addere conari quae ipsius sta ltuariae arti deessent ornameta:cum multo ' prae stantior ille Polycletus simulacrum cuiusmodi quaerebamus, omnibus absolututa perfectum artis ornamentis,nobis effinclxisset, sed simulacrum duntaxat, hoc est quod non mente oc uoluntate sua,sed imistatione quada solum moueatur: quod ego te arbitror non eiusdem modi, nec unius generis c uero ipse Aenea existimatur leste Pax. Minime uero existimem:iamc lintueri mihi uideor quae sit utriusq; moris

distantia, alter enim extrinsecus inductus est,ec aliena ratione impressus, suae expers

rationis,laquam inanimatus mos,ueri mos Ietis simulacru,&qusdam quasi penicillo aliena tabula ducta similitudo . Alter que sua ocimia ratio gignit format , costillo

istud agens, gnara muneris sui ato officii, eademq; continet, quod in priore illo genere non accidit: ita hoc ueritas est,illusue

rituu

17쪽

DE 4 LIB. E c. INSTIT. IPritatis adumbratio. A. Nunc mihi tu faspis,oc ueram insiliis ratione ron enim in puero,iam homine pueri simili,qui sit mestis sus di colati Dinops,illa extrinsecus inducta moris imitatio, aut certi ordinis vim, aut iiii tutis proprium nomen liabet.jA V. Alientior. Ac. Qtiindi uocabulis quoq; ac nominibus rem distinctam esse uideo, quod extraneum illum more disciplinamVocamus, proprium aute5 nostrum, Uira tutem. PAU. Quid ita Ἀ A. Disciplina st, assuescere ad alienae uirtutis imperium: virtus,adsum PAVIam intelligo. Sed quid tandem isto more opus, ac non sua potius ratio ad informandum optimis moribus hominem in unoquoque expectatur A. Rem 1acis Paule dissicilcm cognitia, iuves mitius pressertim,quos nondu dies,ec usus, rerum multa cognitio edocuir, quantat consuetudinis, quam prope inelucta Ditis uis,quo etiam non conuenit, neq; postest cadere initatem ista exaclia illa di sub tilis uirtutis notio, quam etia senecta aetas te uia consequuntur, beati iure appellanutiar. Sed uobis pueris uel etiam adolescens tibias scietiae o cognitionis loco poesuasio

18쪽

tione hominum probari intelligitisa nihil enim in Iaude hominum, bonam opinione uersari diu potest, di abhorreat ab aequo

at Mero. Quantum autem afferat ad uiro tutem consuetudo, uel ex eo patet, quod

quae de uirtute philosephia pertractat , ea non a consilio,nec a scientia , sed ex more ipse appellata est moralis:non enim magis

corpus tenerum in membris manu fingiatur,ato componitur,quam animus purus aloe recens in eum discedit morem, in quomstituitur. Quemadmodum enim in stirispibus, sic in hominum animis, c diu molate hi sunt,atque traelabiles, quaevis facile inducitur forma quae si postea usu, die

callum obduxerit, fit prope immutabilis. Cum autem illud incomode natura pararatum esse uideatur, ut tanto ante in animis nostris cupiditates rationem anteueniant, omni ope curandum est, ut extraneae in terea cogantur obedire rationi,dum sua re domestica aduentet ratio,cuius tanqua eragitimae dominae imperia libentius deinde exequatur: nam si quoad illa abest 1ullius

cura

19쪽

DE PB. MEAE. INSTIT. Is cura cohercitae,regnum sibi in animo uim dicare conatae fuerint, o qua libuerit osmnia ad uoluntatem gerere,iassustra post reclamabit,di aduersus illas necquicquam contendet ratio. Ac ut tibi,quanquM acla huc pene puero annum enim modo aetastis undevigesimum attigisti aliquid tameaperiam de opere ipso, consilioc naturae, quando studium me tuum Θ ingenii bos

nitas inuitat . Sic habeto, duas in homine esse animi partes,dissimiles natura inter se, oc ferme repugnantes:unam rationis,altes ram cupiditatis:harum partium ratio persspicax ex sese est,ec luminis particeps, metis habet oculum cernentem clarissime atq; acutissime omnia: caeca,& luminis penitus expers est cupiditas. Porro harum

partium utriq; consiliarii sui adsunt hini: an suadendo unus,in dissiladendo alier Rationi quidem ipsi atm menti, honestum ecturpe:Cupiditat iucundum ec molestum. Hi cunei munero sex,cum contubernales sint,& in unis comorentur aedibus, si non consentiantra congruant inter se, sed sine turbulenti atq; discordes,quas tu ibi rixaqatquepognas, quos perturbationum mou

20쪽

quod sibi iucundum cupiditas adsciscit:

aut cupiditati molestum est,quod ratio ius dicat honestum:clamores intus assidui scis licet,tumultus,praelia.Quae est igitur uera ratio bene uiuendiae haec nimirum, ut sese exaeque cupiditas, o componat rationi, suumq; iucundum cum illius honesto, occum turpi molestum coagmentet, Boconsseruat:quod assuescendo maxime, N ageresdo,comode fit,nihil enim tam iucundum,

quam illud in quo assueueris esse potest: hoc tu in tuis sedalibus aes c4s, nec no in eis locis in quibus es alitus, studiis c quae

Pertra flas facile per te potes Paule existiomare, quibus si quis te avellat,couertatcs ad familiaritates alias,8 ad alia studia, moleste accipias, quod in litue inusitatum morem odiosum ducasa ad consuetum uetaro cum uoluptate delabare. tuod tantum habet consuetudo Nancosuetudo uirium, iit altera effectrix iucudi sit,molesti altera. Cum itam se sic habeat res,contendendum est omni studio parentibus,ut liberos a temneris recte doceant assuescere. Quanquam