Ia. Sadoleti De liberis recte instituendis, liber

21쪽

enim mos iste aliena cura impressus, non uera uirtus est, sed simulacrum imitatio uirtutis:tamen,queadmodum de Pygm Iionis muliebri statua in fabulis traditum est,processu temporis euenit, ut Deorum aliquo beneficio,in spiritum oc uitam uerstiirtutis traseat PA V. Ni te a primo aliud percontatus essem, libeter paterer te hunc diem totum in his sermonibus ponere: ita cum perpulchra sunt ista quae narras, tum mihi quidem uehementer iucunda. I AAtqui iucundiora multo tibi erunt Paule, cum re ipsa experieris ita esse, qus nunc auribus e cogitatione tua concipis,etiam usu intelligentiam percipies, a quibus t me ingenium tuum iam propius abest, quam aetas:finxit enim te natura ad studia Virtutis aptum Cura etiam accessit patris tui primum, deinde nostra . Proinde iactis praeclare adolescentiae tuae fundamentis,

tua reliqua est cotentio,ut spei laborim nostro,aliorum quom expectationi,quae multa de te excitata est, studio 8c diligentia Nomni uirtute respondeas. PAVIncensus amore sum mi Pater,cum sponte mea,tum

tuis imprimis monitis di hortationibus

sincita

22쪽

incitatus,ac magis etiam aliquatum, post quam sum a te in Graecς linguae cognitiosnem, Nihilosephiae studia induetiis, ex quibus quide dici non potest,quot di xia'

tae ad animum meum perueniant uoluptates. I A. IHacte uirtute, taleis enim animos haud est dissicile redie instituere, tanquam autem si omnes caeteri eodem animo sint, sic nos ad educationem pueritiae prius, ac deinceps adolescentiae aggrediamur.PIV.

Quid si non sint eodem pater,ec naturam dissicilem, minus,aptam asserant hinc. Meministi opinor,quod a tuo Poeta de lashore est dictum p Av. Qua ille labore imσProbo uinci omnia assirmat, id fortasse dio cis Dico enimuero uerum di illud quom quod in comuni prouerbio fertur,

usum fieri alteram naturam. PAV. FeritIrquide,atoe imprimis I A. Veruntamen sie habeto, H natura minus idonea sit, posse quidem euinci labore atque industria,ut is quicunq; ille fuerit, sub disciplinam bona datus inus in modus euadat, nulla inasigni re ad turpitudinem notatus: prsclararam autem illam speciem, decus eximiae uirtutis , nemo potest omnino sine initiis

natura

23쪽

D E LIB. E c. INSTIT. a naturae,& naturalibus quasi seminibus aesquirere.Quae cu ita sint,nobis ad optans dum sit in puero, in quo naturae est pote astas,non nostra, ingenium bonum uideliucet, quid obstat ulmo id optemus quod sit commodissimum,quod item de genere, &fortuna e coditione eius quem institutuari sumus est dicendum, ut sit honesto genere,bonis parentibus,tocuplete familia,legitimo coniugio procreatus:non quod caeteris,quibus cuncta ista non adsunt,sit interadicta ad uir tutem uiae sed quoniam his certe quia talibus principiis proficiscuntur, magis expedita sit Nilanior . PrudentC

enim Graecus Poeta, cum crepido generis non bene statuta sitferme progeniem inhonoratam praedicat sequi:& re uera illus tume fidensic liberum in animo,contrasitat seses minus audeat necesse est, cum est generis sui probris in parentibus ipsis

notatumNato igitur puero,na quoad materna aluo continetur infans,8 si quaedam de exercitatione corporum,ac de quotidiani uictus disciplina matribus praecipi non inutilia possunt,tamen quoniam uentrem non omnes aequaliter ferunt , sunt aliae

24쪽

I O B. magis imbecilles,naturae illius temporis sit cura potius,quam patris Natu quiadem infantem curare artinus debet pater, ut uberibus mater praecipue suis alat,dc Propter cognationem sanguinis, ecquod ea res non mediocre uinculum adiungit ais mori.in quo mim plus laboratur, id cum perfectum fuerit,plus etiam diligitur.Vesrum si aliquo casu nutrix fuerit adhibenis da,deligere oportet unam,que: sit moribus casta,ingenio prouidens: ut enim affici antismum etiam nostrum, no corpus solii eis cibis cernimus, quae a nobis quotidie sua muntur:si lac ex eo corpore haustu,quod temperato regitur animo, animi ipsas illas qualitates in infantis naturam non mimismum defert. Prouidere autem oportet, ne aut asperior in puero tractando nutrix sit, ne ire rursus quam fuerit aequii, blandior:

obrepit enim mos ex illo usu no quotidiais no solum sed singularum pene horarum ocpunctorum etiam temporis,in natura pueri,ut uel asperitate sterritus demittat antismum, atq; illiberalem quandam timiditate trahat:uel si blandimentis nimiis fuerit corruptus a queat deinde ciutius in una

uolun

25쪽

DE PLIB. REG INSTIT. 1 suoluntate consistere . Sed cum omnes ip initio uitae protinus nati ad fletum ecuantum simus quasi prati iente natura fortunam humanae conditionis,qus miseriarum

plena est non dubium est per oculose aures infantium. mcb rudes rerum omnium,

Θ penitus insuetos tensiones adlabi ad animum etiam in semnisesus eum concutiant 8c terreat: qudd,ut iam diximus,omne inusitatum ferme molestum accidit, atq; inde illis assidui fletus excitenturicui rei remeadio est assidua uestitio, o nutricu cantus, at ut in uultibus di in astatibus familiaurium infans assuescat. Ac uectatio quidem

maxime in omnem partem est salubris: naec confirmat corpus, ct animum illis terrisculamentis liberat:motu enim externo inuteriorem illum motum,umbratilem linacente ac dissipante,sensionum impulsiones illae hebetantur ob eamc causam di cunae repertae sunt,quasi natura ipsa comonstrante quid conueniat agi, oc gestatio in ulnis Puerorum assidua.Quare danda opera est, quoad eius fieri potest, ut quae pueros foraminae alunt habitent tanquam semperi uigantes Cantus uero eam uim habet, ut

26쪽

a c. M LIB. non moda turbatos sedet animos,sed saepe etiam furentes, sicut in Corybantibus fit manifestu. Iam cum ad id aetatis fuerit uentum, Ut puer concipere iam uerba ec a scultare attentius loquetium sermones inacipiat,tunc maxime patre attendere oporatei,5 circuspicere familiae disciplinam, ne quod turpe uerbu, aut impium erga Deuad aures pueri allabatur:ne ue quis gestus obscoenior in oculos incurrat. Ac matristum quidem etia praecipua est curatio,illi enim in sinu,atq; in uultu praecipue haeret

infans, ingrediq; ab ea di fari discit . Quais propter du stare eum ipse,ac gestare debet,

ad templa,ad res diuinas,ad familia tu maistronarum colloquia alc conspectus, ut cognatos affinesm diligere iam puer , 5 eos discernere atq; distinguere non de facie so lum,sed ipsis nominibus queatmec eum tamen ullam in domum introduxerit,in qua non casta,8 grauis sit disciplina, undique enim tanquama locis circumcirca salubriis hus salutares aurae, sic ab integris di fanactis ex omni parte moribus, afflatus bonae disciplius in animum pueri influendus est.

Procedunt anni,fit Lindies pueri animo

e cor

27쪽

DE 'LIB. E c. INSTIT. PN corpore uegetior,ut tanquam idoneo in

solo iam seri aliquid possinnullumm semeest aut prius aut praestatius,nec quod uberiores ex sese fruges,aut utiliores ad beartam uitam efferat, quam iniicere illi in intimos animi sensus di nomen, cogitatione praepotentis Dei: ut eum incipiaticam re, reuereri, i quo sibi omnia dari at donari quotidie audiat,quod comune iam est

utriusq; parentis officium,que enim ipsos uiderit adorantes, Θ cui agentes probes nefacitis gratias,eius opem atq; auxilium in rebus dubiis implorantes supplici uulstu atq; gestu, de eo iam ipse eam opinione cocipiet,tanquam quiddam sit, hominum, quos ipse nouit, potestate di natura multo maius:praesertim si ut fit,cum quid pus er appetiuerit quod sibi flagitet dari, authullam,aut praetextam,aut quippiam simit quod ad ingenuitatis di familiaris nobiis

litatis pertineat cultum, quotienscunm dabitur,totiens Dei illud esse donu at musnus puero inculcetur,ut de principio amare condiscat, que necesse est etiam timere, non timore illo se uili, is enim nec gratus

Deo esse potest. nec ad innocentiam, ues

28쪽

a I B. ramm uirtute quicquam proficit. Sed ipse eo,qui cum amore ita colunctus est, ut nesqueat auelli: De quo diuinitus scriptu est in sacris literis:Timorem domini omnis sapientiae initium esse. Et uere cuius in antismo insederit iste Dei siue amor, seu timor, quando utrunc in utrommixtura copulatum esse dicimus,de eo nuquam eXtimes scendum est,quod ad malas uitae rationes,

quisquis ille est,penitus se dedat qSin puero potissimum conandum est,ut haec bona radix ad beatam uita fruticans,in eius ansem quam maturissime,& quam solidissime Pangatur,dum uacuus locus est, nem alieonis aut etiam contrariis animi concepti nibus propter nouitate natura ato ortus, mens etia nunc occupata cum quae primo

spatiose deposita sunt semina firmiter 5 prehedunt, nec stirpium adhuc multarum sylva in angustum coguntur. Ato humarina quidem eiusmodi sunt, ut errareec labi quandocist necesse verutamen si ista pleistatis erga Deum puraec religionis ancbarbos intus adoleverit, sicut inutiles heris has umbrosis in locis nasci fortasse, uiarere contingit aliquadiu aturescere quis

dem cer

29쪽

DE LIB. E c. INSTIT. Isdem certe. frugem ferre comode non cotingit: Sic omnia uitia quae capitalia laesrini,hac demu religionis uelut umbra nercabuntur Atm hoc quod de Deo,& de religione in Deu dictum a nobis hoc loco est, sic primum est in puer 8 ante omnia cusrandum, ut nihilominus intelligatur inmnem id uitantinere debere: omnis enim Profecto uirtus,omnis dignitas,omnis uiatae iucundete ac beatae spes, in hoc uno stuis dio praecipue posita est,ut Deum N amare e vereri non desinamus . Sequitur altes ripuerilis animi cultio,posterior ea quide

illa quam modo diximus Adisteris longe

antecedentior,ut pater qui filis suum ales re atm educere ad laudem excellentis uir cupiat talem sese illi ostendat ipse, qualem

eum cssici vult:non enim ulla hac esse post est praestantior disciplina. Neque hoc eo dico, quo non multa sint quotidie uitae ornamenta adaugenda in pueris, quq in pars te fortasse no sunt: ut literarum Uerbi causa,at artium illarum quae optimae nomisnantur studium alcy cognitio, aut iuris cis

uilis, Pontificii ue scientia, belli quom dimiliti si id ita contingat, exercitatio atm

30쪽

3 IAc. I AD O L. LIB. usus, fieri enim potest ut pater horum osmnium expers parentu suorum culpa, uel etfam sortunae existat ipse, quae tamen in filio procuranda sunt comune enim est oca natura inditum in omniu animis parens tum desiderium,ut filios relinquat melios resic clariores se,quod euenit amore quosdam naturali, nec magis filii, ij sui ipsius

in unoquo , propter insitum di innatum studium perpetuandae uita quo ad cupiditatem rapimur immortalitatis:pater enim

in filio ipse uiuere,& trafferre semetipsum in suam imaginem sibi uidetur. Sed ut aliis qua in patre desint,ad que mo amplius iam illa est aetas jundamentum tamen omnium in ipso est, bonus rectus mos uidelicet, constans ac grauis domi disciplina, de qua summatim nobis dicendum est, ec hic

locus totus continenti oratione breuiter

comprehendendus: quandoquidem quae ad iteras xingenuas disciplinas attinent ordine paulo ante proposito,in secundum Iocum dicendi reiecta sunt. PAU. Et recte

quidem,no enim dissicile postea fuerit reis uerti ad annosic pueritiae primordia si sic fuerit opus: dc ego nunc quide hac pare