장음표시 사용
251쪽
ut honorem simul suum ulciscatur unde Macrobius Ma aeuoeritur saepe novae legi auctoritate eo cente metu legis antiquioris ut de 'sis MLh, XI tabu fustam eseri quarum ubi comenini adictoritas coepit, in aliorum latorum nomina transiere. Hiii ait Plato leges picturarum instar tempore obscuratas novis coloribus a novis potestatibus esse illii minandas. Qua ratione deductum stin legis Aquiliae nomen quidquid in veteribis de damno ab homines, vel per hominem dato coi tineretur . Auctor legis Q Aquilius Gallus Tri hun pleb isne qui formulam de dolo malo coi cepit , an alius , non satis constat . Fuit igit e
proprie lex ista plebiscitum . h quo post audi mplebis auctoritatem populus tenebatur universi αHujus legis tria capita commemorantur . Prina capite cavetur de occisis qualiterqualiter servis, aut animalibus, quae gregatim pasduntur. c it actio detur adversus cum qui damnum dederit iniuria; qtiae vox hic pro contumelia non accipitur iniurias enim ea lex Cornelia ulciscitur: st factum injuria dicitur pro non jure ab eo etiam, qui nocendi animum non habuerit, squ:-dem ratione utatur: nam furiosus, infans, quOrum ratio languet , Aquilia non tenentur . id Hi in si quis occiderit aggressorem , adversumqtrem se telo destiadehat j justae defensionis modum non excesserit, in Aquiliam non incidet: quia non injuria , sed jure illum occidit : nam jure naturae recte vim in se imminentem quisque propulsat se Cum quis trupedibus autem δε servos congregat lex: quia servi sub domin Io nostro
pariter cadunt occiso autem servo, vel quadrupede damnum aestimatur quanti eo anno servus
vel quadrupes plurimi fuerint , quantique nostra intersuit non perisse , f isque annus retrorsum
252쪽
eord utatur e tempore , quo quis est occisus tu scilicet inor is tempus anni ut sitis. Quam brem si eo anno servus haerere institutus aliena culpa vitam amiserit , etiam haereditatis comm
dum in aestinistionis iudicium veniet . a Et si pictori servo posse praecisus sierit, idemque imm annum praecisi pollicis occisus, in aestimationem deducetur quanti prius esset, antequam pol
licem, Martem amisisset ubi Assi autem, qua
aestiniatur quanti pluris , anno circumscribitur tactio vero ipsa , qua aestimatur damnum acceptum, est perpetua, utpote rei persecutori . sc Porro actio direm,sve civilis, ex ipsa lege descendens ejusdemque apertis verbis comprehensa ipsi domino datur et utilis vero , quae alaicitur ex abdito se legis, ab aequitate magistrillus etiam non domino permittitit r. Quamohrem liber homo, quἱ dominium non habet in propria membra , laesus inulam ex hac lege direEtam actionem nanciscitur, sed occiso eo utilis actio Ipsius haeredi a commodatur qua eonsequetur quidquid sumtus Hum fuerit in curando vulnere, quidquid animi qui caedis ausi fuerit acceptum . MDE dem ratione fuctuario corporis peremti , t ereditori , c honae fidei possessori utilis actio conceditur se Addit Macius directam competere, si corpus corpori nocuerit: utilem si corpus in sim damni, non damnum ipsum Oh tuleri r quae plerumque ata in factum appellatur . Etsi vero amo fine utpote rei peti utoria ad haeredes transeato successores et adversus haeredem tamen minime dabitur , nisi quatenus fuerit ex alieno damno locupletior. f Multantur amem confitentes in simplum inficIantes , propter mendacii poenam, in duplum se secundum caput Aqui
tiae legis jamdiu intercidit . Eoque Cujacius M
253쪽
comprehensam fuisse putat quamlibet aliam rati item damni dati non ob rem rostram laesam, sed ob commodum aliena opera nobis ademtum luti si quis titillo jure servitutis impositae vicini Iuminibus contra rmam veterum aedificiorum ossucisset: quo nomine damnatus sui a Theophilo Imperatore Petronas , ut refert ona rusci a vel si quis imposito aedificio vicini aream inutilam reddidisset . usu caput in desuetudinem abiit Tertium caput conceptum erat in eos, qui non occidissent servum , aut gregalem quadrup dem , sed eum , camve aliquo modo laesissent, corporis e membrum aliquod uisissent , rupissent, fregissent, aut Occidissent , vulnerassentve canem, animal aliud , quod pecudum numero non est, sive gregatim non pascatur , aliave ratione rem aliam animatam, aut inanimatam deteriorem reddidissent ut ejus amni nomine telaeantur qua imi res ea plurimi sui sibi in triginta dichus proximis . h Psic enim aestio annua , qua persequimur ex superiori capite id, quo res plurimi suerit, contrahitur ad triginta dies: quia minus peccatum vulnerantis , Sc laedentis est , quam occidentis , minor ille adiura esse solet occis animalis, quod pecudum numero non sit. Ad damnum quoque pertinet S. C. Acilio Aviola Corollio Pansa Cos . Adriani tempore , quo de aedium demolitione avehatur rui quid negociandi causa, distrahive, aut vendi, aut legari prohibebatur sc Non modo autem domus sedin villas dirui Senatus eluit, ac venditionem irritavit, i emtorem ad duplum preci fisco inferendum damnavit.
Nunc progrediamur ad ea damna, quae non ab homine , sin sorte , vel natura in laruntur :ncmpe quae a mari ex eisiunt , cujus salla est,
254쪽
incertaque fides. De talibus autem damnis judicia Rhodiis legibus in Romanas translatis Xacer-hantur Rhodiorum enim erat rei maritimae tanta peritia, ut nauticus populus a Floro appellentur et ac propter usum , assiduosque casus , quos frequentia navigationis tulerunt . aequissimas, prudent Mimas rei navalis condidere leges . Quarum praestantiam cum alii veterum tum praecipue Strabo celebravit . Et si autem Romani leges omnes conquisierint non modo Atticas , sed Graecorum aliorum, sicut, Pythagoraeorum, ut erant in ea Italiae ora, quae Magna Graecia icchaturci tamen Rhodias non acceperunt . nisi post usum rei maritimae , quo non ante primum hellum unicum vertere animum . Quamobrem traduxerunt ad se leges Rhodias, quae mari tum dominabantur assiduoquc usu civitatem iis dederunt , iudicia maritima ex auctoritate illarum agitantes . a Unde in Servii , Ostii , Labeonis scriptis monumenta erant Rhodiarum legum, quarunt adhuc vestigia in recentiorum urisconsuli rum responsis observantur . Quamquam autem plures erant Romanis recepta Rhodiae leges , earumtamen sententias tantum retinemus , quae merces raufragio jactas respiciebant. Atque ex rescripto Antonini, ἐν quo de naufragorum bonis agitur, Rhodia lex a Caesare in imperii societatem adsciscitur, imperio rerum ita trihuto, ut orbis quidem terrarum regἰmen Imperator maris vero dominium lex Rhodia hi ineret . Quamobrem ex collectione Pselli , ut Gothostedus putat , seriem habemus , et mutilam Imperatorii , qui Rh diis legibus arbitrium in re maritima tradiderunt.
Quorum initium non a Tiberio, sed a Claudio, sub quo Coss . ii uere, qui collectione illa perhi. hentur , nempe Aterius Antoninus. D. Ju-Hi et nius
255쪽
nius Silanus anno a Christo nato LIV. sayIsqtie Imperator pluribus rem nauticam Senatusconsulistis constituit , quorum duo ab Ulpiano referuntur , de quibus egimus supra ad legem Coria liam de sicariis. 5 Eos autem , qui ex amictis, miseris naufragorum ortunis quid inhumane rapuissent; fisco tantum pendere voluit Claudius, quanti e Praetoris edicto damnarentur . se Etenim etiam ex edicto Praetoris oritur actio adversus raptores naufragorum intra annum in quadruplum, post annum vero in simplum . id Et ueviolentia procul arceatur a naufragiis , vetuit Senatus iis colligendis aut militem , aut privatum, aut libertum servumve Principis intervenire . se Leges itaque Rhodias utilitate diu ante commendatas , usuque inter Romanas leges invectas Claudius primum convertit in assiduam cessariam aurisdictionem: deinde alii principes easdem auctoritate sua compreheiulerunt , quorum nomina in supra demonstrata colleEtione invenimus nempe Vespasianus , sub quo S. C. ea dere, Lauro, Agrippino Cossi suffectis , ut Gothostedus autumato Ulpius Traianus, itemque Adrianus, sub quo S. C. ne milites , aut privati, alit servus , libertusve principis naufragiis colligendis interveniret ne pro auXilio , damnum potentia , S rapacitate sua naufragis adferrent. Quibus tandem Severi accessit audi oritas Fons et quis reserre in leges Rhodias caput illud apud Cic. quod tamen cum eruditioribus declamandi causa confictum putarim de more a Rhetoribus,
nempe ut si qua rostrata a vi , quae si navis militaris, in portu deprensa sit , publicetur . f
nos capitis integra sententia pervenit , quo Ontinetur, ut si ventorum vi, aut imbribus tempostas Ex omnibus
256쪽
sus moriatur, urule minis in periculo versetur .
ouo ut eximatur oporteat eam levare , atque i crura mercium exonerare e mercium proiectarum domuis animi illud a dominis mercium com servatarum pro rata omnium , ipsemet etiam nauta contribuente, sarciatur: siquidem per eam jacturam navis periculum tempestatis evastrit nam
isti ninnis evitati ni impererit locus a cum
vel merces omnes demersae sint, vel si quae rectis
inantur a sorte , aut a dominorum industria servatae putentur. a In rationem autem contributioris venit etiam portio ipsarum mercium iacta trum et ut earum dominus tanto minus a ceteris I exigat, quanto pro rata jactarum oneratur me Mia.
astrent in mercibus ς Caius iactarum mercitim do test . . miis minus ducentum injus amissis merci hiis auferet L sygulis quinquaginta, naufragio amittet at te centum et quoia iam tantumdem ille habebat in mercinu amissis , quantum illi duo in serva. tis . Unde sicuti portio inii , quae erat ducem tum, iperabat mi Miri singulorum, miseerat centum eadem proportione post naufragiumpo 6 CHi, quae est centum, superabit portionem gulariam, quae est quinquaginta , ut tam amete, quam post naufragium, portio Caii dimidio superet portionem singulorum molitra majus mea ce proiecerit , quae valerent quinquaginta risu vim 3 alter servarint proprias cuiusque centum aestimatas , Caius damnum accipiet in decem; duo vero illi duplum quisque contribuent, pro singulis , nempe viginti , ut qua proporti ne quinquaginta illa unius respondebant singulorum centenis: eadem ratIone quadraginta ejusdem respondeant singulorum octogenis . In qua rati
me subducenda veniunt etiam animalia , irri
257쪽
a periculo liberati,in gemmae servatae , non quia ira vim onerent , sed quod aliena actura alvae fuerint. Homo tamen liber servatus in rationem contributionis non veniet cum nullo preci vita liberi hominis expendatur. a Res autem , qua, rum nomine conserendum est , non quanti emtae silerint, sed quanti venire possint aestimantur, b et adspergine deteriores evaserint , quanto minoris ob id aestimantur , tanto minus in contributione praestabunt: ut si prius viginti putarentur , postea ob adsperginem decem valeant, domitius carum pro decem sit collaturus. c)Nec solum contributio Iocum habebit, si merces ei viciaciantur sed etiam si una cum scapha, in qua deposita suerant , demergantur . vi ave autem perdita , conservatae cum mercibus scaphae nulla ratio habebitur quia naufragium faetum est, se non actura . Quamvis autem iacto naufragio contributio esset si tamen ea navis, ae,stiira mercium servata erat, alio loco submersa fuerit, merces per urinatores extrahantur earum domini conserre debent et , cujus honorum jactu navis superius periculum evaseri r quia nisi ea mercium jactura navis levata esset, merces, quae postea extrahuntur, e naufragio orta si non superfuissent. f Si autem arbor, aut aliud instrumentum levandae navis causa iactum fuerit a nautari hujus quoque damnum , perinde ac jactarum mercium contributione omnium reficietur u Ceterum si tuto periculo navem exonera erit, frustra contributionem postulabitri cum id tantum sit reddendum , cujus jacturae eneficio periculum navis effugerit . ἐς Si vero navis a privatis redemta suerit, Omnes domino navis conferre debere Servius , Ofilius , Labeo tradiderunt si Porio caput hoc legis Rhodiae ad axes pertia
258쪽
uel oneriirias, ad con' reando merces comparatas , quae plerumque capaces erant decem millium modiorum non autem ad naves longaS,
Mi triremes calciterum s navis deterior faeta Mfuerit frustra contrihutio postulabitur . t an ab La. .rafid dem judicium hoc ita instituetur, ut rerum amis .d DR sarum domini ex locia agant mam magistro, vim, ne restituat res conservatas , donec ex iis damnum reficiatur dominis rerum projectarum tunde navis magister ex conducto aget cum reliquis, quorum vini silvae merces , it detrimen
tiam proportione communicetur.
Effugerat pene mihi tot inter lex Licinia , CXII. cujus texe mihi admodum vestigium reperitur a 2 Dud Marcianum, se quam x xplicat ut G - uariae ab
Ea lex vetuit ne communi dividundo actione u alim. νώδmst. teretur is secius, qui partem rei communis ali c1fam. ια-vit, ut evitare livitatibnem alius . propterea reo Lque transtulerit partem suam in potentiorem , ut licitando ille vincat incussi potentiae metu. Nam si eadem pars, nondum sublata communiorie ad eum , qui alienaverat redierit ; non poterit ipse amplius duplicem, quam ha bat actionem, adversus socium exercere a S si potentior ille post
partem in si alienatam commimicis, itando ago cum altero socioci repelletur exceptione , quod almista res sit judicia martiandi causa. Finen imponamus operi inieria funebri , m.
quo res omnes humanae commeant , at in res S.C.De Re
ramus S. C. de religione sepulcronim . quo pro I IIJ μ' hibebatur sepulcra in alnim verti usum , quam eondendi cadaveris litati, ac venundari, aut permutari, ut in profana commercia conccitant . se is ιι .s . . .
Tantique elisio funerum est , ut etiam post sum ' si dus venditos prioin domini . qui sepulcrum ibi ii mi, ius adeundorum sepulcroriim retinerent, P p r
259쪽
propter legem praediorum venundandorum cavebatur, ut ad sepulcri, quae in fundis sui . , ἐ-- . iter ejus aditus, ambitiis uneris faciendi sit . a Hactenus ex antiquitanis monumentis mana exordia juris privati edita sunto. Qia minus autem , quicumque lector sapis , abductustivis imi torum , quidquam horiam uti tu, latum tua cum fraude praeterierisci cogitato labentibus priscis institutis, perennem tamen recti Minimi ibi sculptam, exemplisque novis, ac similibus, communem, atque promistuam, numquam interituram, nequo ullo non tempore mortaliatas prolaturam ubicumque se tuis x, non libido, sed ratio
260쪽
Imprimatur si videbitur Reverenudi o Patri Agisro aeri Palatii A solici . Domnicus
Ne quid deesset ad Tomum L Originum .hoc loco Censuras addere libuit, quae illi in editio ne Nevinis in nostra moti praemissa