장음표시 사용
11쪽
ueram, ut in posterum no desint M ithematici sale,quit,' in superas sedes euolare,et huius rarrissimi suderis nec noaliorum magnitudines et distantias exactissime metiri possint. Licet etenim alij de Parallaxibus Phoenomenon scri psere,fuerunt tamen ut veritatem eloqui non pertimestam ) demonstrationes eorum omnes vere Dedalicς Ale, quibus aut infima haec sublunari Regione volitare cogerentur, aut si altius contenderent cum Icaro in errorum pelagus liquefactis pennis praecipites agi necesse fuerit. Pr. xpostere etiam Antiquos progredi perspeXi m Theoricis scilicet fictis Parallaxeis et distantias venariveras, cum inverse ordine procedere potius debuis lentiet eκ Parallaκibus obseruatis et cognitis, Theoricas eraminare : et hac ratione haud difficile ellet si diu perseu rauerit Phoenomenon istud mirabile, evicto iudicio dis
cernere an Terra immobilis in Mundi centro quies at,et ingens illa Orbium erraticarum et siXarum moles rapidis, imo cursu a . horarum spacio in gyrum roretur, seu potius siκarum illa immelisa sphaera vere fiXa maneat, et apparens ille motus tantum oeKTerre circulari super
Polis suis rotatione contingat : Nam licet opinio a Philosophis lain diu recepta sit,Terram in mundi Centro quiescere, nullam tamen adhuc huiusce rei demonstrationem ab lutam ne dii ria probabilem protulit qui spiam, num illi ipsi qui hanc tuentur opinionem, tamen con
fieri coguntur, Terram non esse Orbis laris centrum, idem etiam in reliquis erraticis concedere necelle eit,cum
non solum in qualibus sin suis Orbibus) motibus circu-
ferri,sed etiam nonnunquim maiores nonnunquam minores apparere videantur, quod quidem contingere non potui Tet, si in suis Orbibus uniformiter et aequaliter a centro terrae remotae circumagerentur , coacti fuere igitur
12쪽
tur duinternet stibilitatem semper tueri vellent, multimodas Theoricas supponere, nonnulli Homocentris prius usi tandem adhibuere Epiciclos,at cum illi nequicquasufficerent Eccentricos orbes annectere, at his etiam Epiciclos adiunKere,exacte tamen motuum rationem tra- .dere nullo modo poterant, sed cum pulcherrimam nobis Mundi Anatormam eκ partibus absolutilasma propo tione et Symmetria coniunctis eκhibere debui sient,mutilum et mancum potius quoddam, e T repubnatibus et mutuo collidentibus eccentricis Orbibus, et Epiciclis ir-rerulariter super propriis centris currentibus, alij plurimis Hypothesibus a surdit funis, et ab omni Philoso. Phia alien illimis,resertum et conglobatum absq, ullo ora
lii ne debito nobis Monstrum proposuere: Illisq; perinde accidebat ac si quis eκ diuersis hominum picturis, Mati
Pedes,Caput,aliam membra, eliganter equidem sed non unius hominis consideratione depicta astumeret, ait i0- uicem coniuncta,hominis picturam perfectam sese exhibere putaret: Hec autem si veras Hypotheses altum p Ωsent, illis accidere nullo modo possent. Fuit ipitur causali ec praecipua cur Copernicus vir admirandi ingeni j, industria singulari. Aliis hypothesibus uti, et nouam Coele lis Machme Anatomia eruereconatus siet: at pro-liκa nimis oratione et huic loco parum couenienti opus
esset, ut dilucide col latis utrius': generis hypothesibus
veritas eluce Ieret, hoc saltem admonere statui an satia oolatam esse, et occasionem in Mime oportula tu eXPeriendi an Terrae mot' in Copernici Theoricis supposit', sola causa si et cur haec stella magnitudine apparente minuatur, nam si ita suerit in AEquinomo verno super decrescens inmima sua magnitudine conspiόeretur. Pol ivei 3. si darauerit paulatim crescens in Iunio sequente eivscse
13쪽
sere fulgoris erit quemadmodum in prima sua apparition at in AEquinoctio Autumnali insolitae magnitudinis necnon splendoris videbitur: eiusmodi autem quantitatum apparentium diuersitatis nulla poterat alia assi . causa,quam ipsius a terra elongationes, quoniam au, geri aut minui stella in Coelo, non solum Physicis prora sum fundamentis contrarium esset, sed manifestis etiam mensuris hac arte adhibitis aliter esse deprehendetur. Cum igitur rem adeo necessariam esse animaduerti,tum
ad huius stupendi syderis situm, distantiam, magnit
dinem metiendas, Veii mirandum opus uniuerse mortalium generi qui aliquid Coeleste sapere assectant,et
non omnino tellure sepulti iacend manifestandum,tum ad I heoricas examinandas, et veram Mundi Syntaxinconstituendam, exactissime Coelestium Phoenomenoon Parallaxeis mesurandi, Mathematica habere praecepta. Preterea reputanti mihi antiquorum et recentiorum mos dos omnes quos hactenus Astronomi de metiendis Phoes nomeni distatijs a terra scriptis tradidere, quum y neminem reperire potuissem qui cum Regiomontano magni nominis Mathematico iure conferri posist, nihilominus eius operandi formas licet demostrationibus satis firmis muniantur, tamen Prini nullo modo conuenire e eris Entia comprobassem, cum Sensus Intellectui subii litate iudicandran minutissimis aequivalere non possint, ne pleges omnes simperante ratione priscriptas et sancitas adimplere sensuum subiectorum) queat imbecillitas,neces.se est in his sensibilibus experimetis Reginam Rationem paululum de suo Maiestatis Throno descendere, et sese
nonnunquam Selibus suis vere seruis accomodare,et marum imbecillitati consulere , neq; tam seueras eis imponere leges, quin possint mandatis Imperatricis obsequi,et obedire
14쪽
edire, hac in re parum caute Regiomontanum verse- tum fuisse. at vi demonstrationis nimium fretus, quam duras et difficiles sensi es imposuerit leges,proximo pitulo latius ostendetur. Tamen ne quispiam me meis plus tribuere inuentis quam mereantur Putaret, Regiomontani etiam demonstrationes de ea re precipua
af Tipographi ut opinor negligentia deprauatas
emendaui, atq; in unicam demonstrationem redegi, et quia eius operandi praecepta solummodo eiusmodi Phoea nomenis conuenientia erant, quae ultra verticem in Austrum protenderentur, Demonstrationem eius eisdem Hypotlaesibus seruatis immutaui, amplioremque reddidi, et huic quom Phoenomeno demonstrative accommoudaui, ut utrius p Methodis propositis, et collatis, quilibet idoneus esse possit Iudex. At qui enucleatius h rum Problematum commoditatem animaduertere velint, conferant nostrum Problema decimum quartum cum illis Regiomontani, quod ipse binis obseruationibus, habita distantia Azimuth bis a Meridiano, binis ais titudinibus, ea tempore etiam inter considerationes elapso cognito absoluit, id ipsiam unica tantummodo aliatitudine et Mimuth absci; vlla temporis habita ratione, tibi osseret demonstrative nostrum Problema praefatu, at quam Praxi sint conuenientia, cautus facile perspiciet eYperimentator, hoc tantum dicam,neutro me in PraVibus meis uti velle, sed Methodis alijs in Problematibus reliquis demonstratis,quae utrisque praecellunt,ut Aurichalco Aurum, vitroue Pyropus. Adieci etiam nonnulla Radij Astronomici supplementa quibus errores omnes et hallucinationes quae in Praxitum propter oculi eccentricitate et diuersas Radiorum avarijs pupil le visualis partibus seu fractiones seu reflecti-
15쪽
ones oriri possint) corrigantur, quibus neglectis eis res
minime videantur ParallaXin tamen,in hac subtilissima Praxi prorsum obruent,animaduersis autem et arte que
admodum poste i quoq; docebitur correctis, quod hacte.
niis a nemine factum esse animaduerterim) non solum huic opcri commode inseruiet, sed cunctis aliis veterum Dioptris, Triquetris , seu alijs quibuscunq; ab antiqui. tate usurpatis, longist ino interuallo antecellet. Quanto igitur miniis spei restabat per Astronomorum antiquorum et recent lorum normas hanc subii illimam eruere Parallisin,tanto acriori flamma urebar, & stimulo quodam placidissimo eXcitabar, ad hanc Mathesis partem hactenus aut omnino neglectam aut abrupte et im- Perfecte tractatam , nouis et inauditis demonstrationib'Drnandam et ii lustrandam. Conatus igitur sum et ast quutus, varii, Problematibus demonstrative, et practice exactissime Parallaxin huius Phoenomeni et cuiusuis etiam alterius concludere, licet Saturni, Iouis,et Martis, Parallaxeis adeb sint cXiguq ut sensuum limbecillitate vix discerni possimi, Si tamen ulla arte vere ammaduerti
queant, hoc ausim dicere aut his nostris sequentibus
Problematibus, aut nullis penitus praeceptis Geometricis inueniri posse. Has igitur meas benigne Lector animi refocillationes et praeludia Mathematica, quae in Dei optimi maximi gloriam illustranda praecipue, et ut mirandum eius portentum iam nuper Mortalibus eκhibitum cunctis qui quicquam sublime sapere assectant manifestissime innotescat, tum in studiosoru omnium Co testis Sophiae utilitat mel delectation tu publice con nunicare decreui, si aequi bonique consuleris,maiora an- inuente potenti si uno in posterum Promitto,quibus no
probabilibus solummodo argumentis, sed firmissimis fortasse
16쪽
fortasse Apodiκibus) demonstrabitur, verissimam esse pernici hacten' explosum de Terrae motu Paradoκa Interea his scalis seu alis fruere Matheniaticis, quibus amictus non est quod Dedali ad instar infima sublunaris Reσionis tantummodo loca frequentes, immo absq; vlla Icaraj lapsus formidine, altissima et remotissima Coeli Theatra tranare , et dispatiari licebit per aethereorum globoru amplissimos cam os.
Londiui Februaris. Auno. Is 7 3.
17쪽
7 H OE NOM EN O N admirabile nouum in Casso
peae sede conspicuum, adeo uniformiter circa Polum Volui cum caeteris fiκis videtur, ut singulis reuolutionibus ad eadem loca absq; vlla disserentia sensibili quam eNactillime redeat, neq; ullum motum peculiarem tantulo tempore habere cernitur, istud autem non temere sed varijs experimentis perfectissimὸ in unica ipsa verit te conuenientibus collegi, siue igit ir uniuersiim mundi molem et ingentem illam fiXarum Sphaeram et . horarii spatio in gyrum agi, seu cum Copernico terram solummodo eodem tempore circumgirari intelligamus,fixarii Sphaera vere fixa manente, nihil refert, cum Uterq; motus consensu omnium et manifesta etiam eYperientiad prehendatur, super Terrae centro Pol isq: AEquatoris aequaliter scri, eademq; penitus prodeant C estia Phoenomena, eX Vtriusq; generis Hypothesibus,ut igitur exordium Physicum nostris demon stiationibus geometricis fundamentum sumamus,ita statuimus. PHOE NOME NON Ulud in sublime situ nulta penitus rapidi simo siu primi mobilis seu Terrae motui repugnante haere cursu nita Reuolutione perspicuuet si quipiamprasto tepore loci appa
reat mutatio,id non accidere ratione matus cuiuspiam, ed saltem ob paranae in Fu Usus no Irt deuiationem a Terra centro, seper q*o vnt armiter et aequeilissanter ab*1, disseientia siensibili retiolaitur.
Quam quidem livpothesin si Regiomontanus magninaminis Mathematicus in Cometarum mesurandis distantijs non dubitauit ijs attribuere, in quibus centuplo maior varietasqnam in isto accidit ii que omnino siet noest quod metuam hypothesim istain seu flabile fundamemeis Apodimbus subhcere. Nihil tamen dubito remo-
18쪽
tius esse istud Phoenomenon a terra quam Prima apparitione fuerat, sed haec Elongatio adeo lenta et ex igua est
ut unica reuolutione omnino non sentiatur. Et si Phoenomena alia obseruare volueris quae motum sensibilettivnica reuolutione habeant, ea animaduersa.poterit facillime Arithmeticis supPalationibus,ad partem reuolutionis quamcunq; accommodari, cuius equidem rei praecepta non dare decreui, cum proposi tae Paralia xi, huius Phoenomeni eruende non sint necessaria, et ab alijs etiam antea id ipsum prolixe tractatum sit. At quam sterilis et inculta haec Astronomi. π pars hactenus remansit, vi luculentius cernatur, omissis caeteris de Regiomontano tantummodo verba faciam, qui etsi hac in re caeteris omnibus praecelluit,tamen quam commodae et conuenientes Praxi sint eius Methodi, paucis apperiam. Parallaxin ut assequatur binas requirit Phoenomeni obseruationes,ct in utraq; altitudinem super Horizonte, tum Aetimulli eius seu ditantiam in Horizonte a
Meridiano computatam,athis non contentus,tem pus O
tiam inter obseruationes cognitum assumit,quod qua fiat ratione omnino non declarat, res etenim d1isicit ima est ad minutum tempus ulla ratione metiri, siue illud per fixae alicuius altitudinem tentes,tum enim mactisti me correctiam habeas oportet locum eius, adeo ut si aut in longitudine eius, aut latitudine paululum erraueris, plurimum producat erroris in processu PraXeos,
preterea si fieri posti t ut has absque vi lo errore habeas,nocesse est etiam ut altitudinem Stellae aut Azi mulli eius etiam cognitum habeas,idque non semel sed bis,in utraque scit icet con sideratione, Insuper qui syderum obser-' uationibus assueti sunt, norunt, quam difficile si et immo prorsus TZ3 αδευ it αTiis unica, eaque mometaria inspectione Angulum quempiam metiri, sed bis terue - Ba quat a
19쪽
quaterve, eundem angulum si tentes, viX tecum ipse
conuenies , tantum abest vi momentaria in beἴione quippiam eXacte cognostas, hic autem cum nullus si variis vicibus tentandi locus , cum subito Priete uolet tempus, et si bina sol unimodis erraueris intem a
re numerando minuta, quum tantulo temporis N. minuta graduum circuli in Sphaera minimi respondeant, quaeso tecum reputa quam convcmens sit hic operandi modus , ad eruendam Parallaxin, quae totidem minutis
longe minor siet. De horologijs Mechanicis mullam hic mentionem facio, quippe quae ab usu Mathematicorum praesertim ita his subtilissimis PraXibus adeo sunt aliena
et inepta, Vt communi omnium consensu iam diu mplosa sint. Cum igitur animaduerterem quam ineptum sit temporis rationem habere in enucleanda hac adeo insensibili Parallaxi, neque alios modos ullos fuisse ab ullo Astronomorum hactenus traditas, aut saltem nobis relictas. Putaui rem Mathematico dignam esse, hanc Prouinciam assumere, quantum autem profecerim aliorumst iudicium. Et licet hoc opusculum fortassis non vulgare penitus absoluerim,absque ullo auκilio humano, tamen ut nulli fiat iniuria paucis quae sequuntur publice testificari libuit Postquam ista mea de Parallaκibus inuenta ordine digesta et omnibus numeris absoluta, in hanc libelli forma redigi siem. Eruditissimo meo amico D. Iohanni Dee c municaui, qui protinus mihi etiam de Phoenomeni Parallaxibus Uemonstrationem luculentam, facilem summaque laude dignissima a sese nuper inuentam ostendit, retulitq; mihi preterea se se in animo proposuisse Mellio dis alijs quoq; antea inusitatis huius,racissimi Pliotnomem subtilitimaas eruere ParallaXers, atq; ut id ipsum verissime
20쪽
verissime expediret,plurima parauit instrumenta noua et inusitata, nullis parcens sumptibus nec labora, coi ris,aut animi, mira industria,et incredibili solertia,a pri,ina sua apparitione Nocte'; Diesq; cum videri poterat Phoenomeni Locri Motum, Altitudine'; varias, miris ingeni s, subtilillimoq; artificio,obseruauit, quibus
muιxium omnium varietates quae hactenus contigere
exactissime dare poterit, Prout oculatus testis vere testificari potero. At cum latet rei absoluta Ninoria paruo teporis interuallo perfici non possit, ades ut libellus i steiam Typis paratus in lucem primo prodire destinatus eΩset, ne suς etiam inuentionis debita laus huius mei opusculi maturiore sditione paululum fortassis offuscaretur, haec subiungere poscebat tum nostra sanimorum et studiorum similitudine,necnon temporis diuturnitate) inueterata Amicitia: tiim leκ ipsa Naturae, quae seu cuim tribui in maximis et minimis etiam arctis lime requirit. Dum igitur rem ipsam di sitis ut ita dicam eκ eius vigi-lijs coptractare poteritis, His Scalis AEthera conscendere. et horum misteriorun oculati esse testes vos ipsi quibus
mens est sublimior poteritis,quibus si paululum ad rei
veritatem eruendam contendere Volueritis, Perspicaci
res et idonei magis Iudices ad eius labores vere Herculeos in hoc olim pico certamind perpendendos eritis. Sed ne pluribus vos ambagibus detineam, X res ipsas contemplari poteritis quae ut luculentius intelligantur, a diffinitionibus exordium sumpsi, nexocabulorum iactvulgarium frequens usus, obscuritatem pariat, aut scrupulum aliquem lectoris animo in1jceret.