Monumenta Patauina Sertorii Vrsati studio collecta, digesta, explicata, suisque iconibus expressa. ..

발행: 1652년

분량: 427페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

161쪽

Lib. I. Seeh. II. lis

IN EAEDIBUS SEANDELLIORVM.

ACathedralis Templi vico recta versus serum vinarium perge nisti, haud procul a Monte Pietatis, aedes occurrunt, quondam Sandelliorum, honestae Patavij familiae: quam nostra aetate illustra. uit Martinus,Presbyter ac iuris utriusque Doctor, vir sane doctus, politiorumque literarum notitia elarus . Hic cum Ecclesiae parochiali Sancti Martini praeesset, anno sexcentesimo vigesimo septimo supra millesimum eius restaurationi intentus, hoc inuenit stagmentum: quod cum ipsa domo nunc in cuiusdam causidici potestatem venit. Circa id vix aliud addere licet , quam quod subtilissimus Pignorius in epistola ad Martinum Sandellium, suse, accurate, ac erudite obseruauit. Eam hic subnectere, apprime necessarium iudicaui.

L . P . MARTINO SANDELLIO h. s. o. I . C . VIRO REVERENDO

Frustum meteris inscriptionis e marmore Pario, notatum elegantissimise haracteribus, a sicuti τι videtur inuasteo, in Templo v. Martini nuper fisum, cui ιu merito praees , postulas tibi explicari, notis videlicet implieitum , . a corpora suo auulsum . Num ego tibi, e ice, gentem yclepiadarum videor attingere cognatisne em vero preferi me censes disciplinam Cornesi' uostratis ' Verum age experiamur . Frustum eiusmodi . Continet autem, quantum ego eonjcie,smmam peeuniae legata intuitionem monumenti alicuius. Hae enim erat suemuis formula ligandi: cuius m fligium extare in metere Gallica inscriptione apud Graterum. C L I. s. sunt qui credunt. ego Mn item. QVO D.

162쪽

in O D . IN . AGRO PROPRio CONSTITVTVM . TvENΤIONI . OMNIVM . VOLVERUNT Εs SE COMMUNE . &c. Ibi euim Tuentio est inspecZio, non tutela Monumenti, cuius penes ac- eurati simum Trissonium lib. VII. Formularum extat mentio accurata, quam confirmant meteres Inscriptiones apud Gruterum CCCXCIX. I. DCX l . II. e t summa pecuni.e matri ingens fateor , eis scio e gristotelem Lib. I v. Ethic. CV. H. monere, non eodem sumptu Fanum , σμ-Iulchrum aedificandum esse. Verum nostri maiores insanierunt circa haeaunorum ludibria , tanquam se pusthra eorum essent, mi inquit Regius Psal- res Val. XLIlx. Domus illorum in aeternum . Et hise delirijs compescendis insedarunt quandoque praceptis γ' monitis Leges m L gum Consulti . at praeualuisse hic etiam praeposterum luxtim , testes sunt insanae substrustιones abitιet, quas timoris edacitas minimum attigit, ut in adunati, Flanci Oratoris, . Aget Ilae Octici filiae ZIauselaeis iideres. Haec erit Historia , seu verius fabesta Deiphobi tui vir amice. an vero ille, ut alter Priamides olim cneam, me sit cem pellaturus ,

ego quidem nescio: tu scies, qui illum habes contuίernalem, cir cis muta omnis Mintiquitatis peniti sim nititiam. Vale. De Ling. H-SJ Quae SE STtRTII est nota . Quid aute esset Sestertius no si h bis scriptum reliquit Varro. Se Iertitis , εαod semistinius . Dupoudi μ enim, semis antiquus Siseritus est: ν veteris consiticiιιd inis, ut retro ara dicerentur, ita ut semis tertius ,sinris quartus pronuntiarent. Sessc rius igitur ab Iemis tcratus δctus. Quantum a itemi valuerit Sestertius,

ex Pesto habetur. Sestertius dicitur qtia ita pars denarij, quo tempore is decusis malebat, id est dupondius m semis . At Sestertij auctum falsic ΠM.Nςt. prctium demostrat Plinius. Posi ea e runitati metente, Fabio Asa -h- i' ximo dictatore asses inciales facit; placuitque deuarium xvi af ἄμ Ιςrmutari , quiηarium octonis ,sestertium quaternis. Sed hoc extra militariλstipendia , nam statim subdit: In militari stipendio semper denarius prodecem assibus datus. quo a forsan & de Sellertia pretio accipienda Mest. Uerum Sestertius masculini generis erat quarta pars denaris,Budqiau Brevia de ctoritate,valebatqi,ut ait ipse, ut cena Turonicis denariolis, ta bernite: vel ut

163쪽

infra ostendam, tribus solidis eum semisse Serenissimae Reipub. Uenetae. Sestertium autem generis ne turius mille sestertios masculini generis, paruos dictos, valebat. Ideo mille Sester iij unum Sestertium erant . Sestertium vero viginti quinque coronatos, seu Philippicos reci pit in obseruare Iicet ex computationibus Budaei, iussi I ipsi de Re Nummaria, cuius post humum opus habemus beneficio eruditissimi, ac suauissimi Ioannis Rhodij amici nostri, quein meaeui qua est Virtutis stimulatorem , & cultorem reeiproco amore & veneratione prole quor. Cum itaque coronati Bucaei, & Philippici Lipsij conueniant cum Scutis Venetis, quae septem librarum pretio, nempe solidis CXL. Serenissimus Princeps expendit, viginti quinq; scuta Veneta pariter S stertium conficient. Et cum ista xxv. scuta ex libris septem constantia faciant CLXX v. libras, quarum quaelibet X X. solidorum est,solidi ter mille & quingenti sestertium magnum constituent: qui si deinducantur in mille sestertios paruos, paruo sestertio tres solidi cum se. misse aequantur. Quisquis itaque sit, qui ad huius monumenti tuitionem ter mille de centum H s legauit, ut inscriptio refert ι si paruos intellexit, libras centum sexaginta septem Venetas legauit eum dimidia, si sestertia , Scuta Ueneta 77 Oo, quae certa summa est mirabilis. CCCto I I J Haec numeri nota est, pro tribus millibus in monumentis accepta; ut ex Pieri, Hieroglyphicis colligo . Manifestum ess Lib. 3 .cap. milienari, numeri notam, qua tam antiquis in marmoribus inspicitur , hae ' 'fuisse Rura, : duo millia mero scilicis ad rectam lineolam duplica tis, CCtD: tria millia triplicaris, CCCVII. Hanc vero explanationem se fatetur Pierius aceepisse ex antiquissimo codice Bibliothecae Floren. tinae , in epistola: data ad Caninium Sallustium lib. II. cuius haec promit verba: Euod scribis ad me de drachmis C CC LIII nctatum est de draciamis CCCL UD, quod computat tribus millibus. Me ne in quatuor millibus similiter signandis immorer, scilicet CcCCI HU haec νι θἀel dicam

demum erit regula, .c.

164쪽

SERTORIIVRSATI

MONUMENTA

PATAVINA

N ea Medoaci parte, quae septentrionalem ciuitatis plagam secat, triginta moletrinarum rotae conspIclisuntur, eo ordine dispositae, ut nulla sit impedimen. to alteri, sed commodus omnium usus. Flumini ita sunt insertar, ut hinc a lembis moletrinarin, inde a ligneis casis, ubi molae versantur, suffultae, a qua uis ingenti alluvione nihil patiantur, sed apte pinsendo tritico volvantur. Spectatoribus inter nostri aeui miracula iure merito habentur. Quana autem hetcbydromylarum congeries sit vetusta,etsi de eius origine nulla extet apud scriptores nostros memoria, hoc tamen amplum est testi monium , quad ab ea, nec aliunde, secunda ciuitatis regio appellatio

nem traxerit.

165쪽

Lib. I. Sech. III. I 39

SECUNDA REGIO

P Rope plateam sArzateorum eommodae satis prospiciuntur qdes,nostrorum maiorum de Ursatis, antiquae, sed aptae structurae. Eas nune incolit Franciscus Vrsatus consanguineus noster, eximij vir ingenij, historiarum, matheseos, antiquitatum cognitione non leuiter tinctus: qui singulari studio haec duo politissima, candidissimaq; marmorea monumenta inter sua cimelia conseruat. I 2

a. Horum alteriis eorrupti seeuli puto, cum& literae male seu, piae habeantur, & characteres illi a Romana puritate declinenti praeterea CPNv I pro CONIUGI sit sculptum.

166쪽

IN AEDIBUS, OLIM SCA R DEONIOR UM , NUNC GAS PARI s CAMPO SAMpERII I. C. ET ASSESSORIS CELEBERRIMI.

Post ecclesiam S. Leonardi illico domus Scardeoniorum ciuium Patauinor iura spectatur. In hac familia clarus fuit Bernardinus Scardeonius Canonicus Patauinus, antiquitatum patriae diligentissimus conseruator. Et certe quantum conditori Antenori Patauium debet, tantum Scaldeonio tenetur, qui ad sua usque tempora laboriosissimum opus deduxit; quum nullus antea nisi sparse & confuse de patria nostra scripserit. Ideoque vir iste moribus , virtute, eruditione insignis, Dinino labore, studio, ac diligentia Ne e sitiquitate urbis Paduae,de que tiaras eiusdem ciuibus opus bona fide concinnavit, ac perfecit,tam patriae carum , adeoque ab omnibus expetitum , ut dissicilis nunc eius lit copia . Porro assiduus hic antiquitatum venerator multa monumenta in suis aedibus collegit , careque custodiuit : quae partim hodie salua sunt, partim heredum incuria perierunt. Hac genta Scardeoniorum mea aetate extincta, domus ista hereditario iure in Gasparis Cina polam perij Iurit contulit, asstellariique celebris possessionem Venit in eaque haec monumenta visuntur.

167쪽

Lib. I. Sech. III.

s a In Humi ad senestram, qua flumen sprctata

CARTORIAE APTAE CARTORIUS SIBI ET SUIS

168쪽

In paristibus area.

C . SEXTIO QUOD . C . BELLO CONF. RELIQUIAS NON DESERVERIT POMPEIANORUM VICTORIS IUSSUM K . D . MVLTATO ET IN EXIL . ACTO . C . SEXTIA UXOR PARVULIS CVM LIBER Is OBsERVARI IUSSA SE . IPSOS Q. . REPENTI PRAECIPITIO VINDICAVIT IN LIBERTATEM . VIXIT LIBERA ANN . XLVI . SERVA NEC DIEM.tib. ,. Gg. r. Lapi iste penes Ioannem Baptistam Rotam erat Scardeonio au- ctore, quem soli an paulo post ab eo accepit. Effgies quς velata sacerdotali ritu in hcc monumento obsermatur,vel sacerdotis sacrificantis esse potuit sciebat enim reiici pars tua sperior ad ceruicem , qua nimie finistro sun ero in debaco dexιro dejciebatur rea attrahebatur in caput cum sacra frent : ut ostendit de Re vestiaria in-tib. gens Lycei nostii gloria Octauius Fetrarius j vel Auguris, qui &ipse sacerdotibus accensebatur. Siquidem Accis Navij Auguris statua exta. bat ante curiam psta,prope sacram ficum , minor hominis mediocris flatura , . capite velato, teste Dionysio. MOENIO J Moeniam gentem plebeiam Pan uinius consularem ostendit , quam eandem puto cum Mainia. : I enim loco E antiquos usos, non est qui ignoret. Propterea in hac gente claruit M. Mainius P. F. P. N. qui Consul, inde Dictator, postea Censor, ac tandem ite

rum Dictator extitit.

a. Hoc secundum monumentum superstes habemus ab antiquiosma Cartoria familia , quae usque ad tyrannidim Eccetini floruit Pamtauij nὸ viil. 3- POMPEIVS J Pompeiam gentem quamuis plebiam demon- λῶ strent V sinus & Panu inius , claram tamen fecerunt consules C Nom. gnominati, Rufus, Bythynicus , clarissimam vero Strabo , & Magnus pater oc filius consules, ras cognominibus insigniti. Diuitiaco by Coos e

169쪽

Lib. I. Sech. IIL 1 3

LEPIDVS J Cognominis huius origo a lepiditate sermonis

haud dubie dimanat: ergo in numero eorum est, quae ab oratione α venustate in loquendo petita fuerunt Lepidus enim a lepore desumis plum videtur Agroetii veteris grammatici tententia . Lepus est animal. Lepor iucunditas voluptatis , inde gratum aliquid lepidum diacimus. Lepos eloqui . At cum Seruio lepidum a faceto distinguo: nam eius testimonio facetus est qui facit verbis quod vult, lepida; qui poli. ius est . Ideo Sigonius ex Plutarcho in Paulo colligit, quod Lepidi AEm iiij dicti sunt a Lepore orationis, quia Mamercus Numa. F. Princeps eius geniis summo lepore praeditus fuit, quem si ei Luυλίαν dicunt.

. SEXTIO J Sestia, & Sextia gens Rotis niti sed illa patri- νὰ M. cia, in qua Consul cognomine Capitolinus; ista plebeia, in qua Consu- b.

les cognominati Sextinus, Lateranus,& Sabinus .imo L. Sext: us Sex. Fam ι Rom. F. N. N. Sextinus Lateranus primus fuit e plebe consul . Hoc loco ob Da ris ib.

seruandum, in omnibus fere Liuij codicibus, ubi de P. Sestio Capitoli. no mentio est, loco Sestius Sextius impressum esse, quod gentem patriciam cum plebeia confundit. Ideoque P. Sestius non Sextius te gendum est. Nam P. Sestium patricia gentis mirum fuisse Liuius lia.

ber. Hist. lib. s.

QUO D. C. BELLO CONR J Quae accipio QUOD CIVILI BELLO CONFECTO: nam Sextium istum Pompeianae sui se factionis, quae sequuntur monumenti verba testantur. Pompeium vero contra Caesare ni ciuili bello dimicasse quis ignorat

RE LlQUIAS NON DESERUERIT POMPEIANO,

R V M J Verum sincerae affectionis testimonium: nam&In adueris si fortula a non deserere ducem & amicos, sine fuco Patauinae semper fuit virtutis. At quanta fide ac patientia Pompeiani milites eminuerint etiam sumnias in angustias, iple Caesar testatur . e inque uno tem pore accidit, ut difficilioribus isti tempestatibus, ex pellibus quibus erant tecta naues, nocturnum excipere rorem cogerentur: quas tamen di culta. res patienter aequo animo ferebant. Patauinos autem Pompeio addictos suillis, nonnulli autumant ex illis verbis, quae de T. Liuio apud Tacitum protulit Cremutius Cordus. Titus Liuius eloquentia ae fidei prae, clarus in primis, Gn. Pompeism tantis laudibus tulit, mi Pompeianum eum e sugustus appellaret. neque id amicitia eorum offecit. Quod an sit verum, nemo facile assirmabit; praecipue cum multi sint ex nostris, qui negent Patauium intra numerum fuisse Coloniarum Transpada. narum, quas Gn. Pompeius Strabo Magni pater deduxerat.

Κ. D. J Quid duae literae sibi velint ignoro: nam quod aliqui calumniam interpretantur, quisnam hic locus calumniae quod autem addunt. D. significare damno mulctato, neq; hoc satis Latinum est. Credidei im tamen, quoniam illae duae literae K. D. ab omnibus notarum De Bello ciuitat 3 --I.lib.4

170쪽

144 Selet. Vrs Mon. Pal.

rum abbreviatarum interpretibus pro ΚAPITE DIMINvTo accipiuntur, VICTORIS I VssvM KAPITE DIMINvTIONIS MvLia i TATO legendum, errorem autem in Vocabulo IussVM pro Iussue, ' o statuari j imperitiae adscribendum esse . Cumque in institutionum li-ηθ. m f. bris tripicit capit s diminutio reperiatur: Maxima per quam ita ciuitas, m libertas amittitura: Media per quam sola ciuitate amo libertas retinetur, quodsi in eo cui aqua . Vnis interdicitur: Minima,per quam γ' ciuitate, lil euate salua flatus duntaxat homiuis mutatur: media capitis diminutiones h X Ti v M inultatum opinor, quia in exilium eiectus ciuitatem amisiit.

C. SEXTIA J Quod est CAIA si x TIA. Mulieribus namq;

ais. s. nubentibus antiqui sus Gaiae pra nomen erat Festi monitu, Gaia Ca-cilia appellata est mi Romam venit, quae antea Tanaquil vocitata erat, et xr Tarquinii Trifici Regis Romanorum . Eme tanta probitatis fuit, ut id nomen eminis ιoni causa frequentem nubentes , quam summam a ue ratit Iunisscam ut se. Ideo sponta in introducentes iubebant sponso dic vlatari in re: ubi tu Caius, ego Caia . Quae verba eo spectare videbant: ubi tun i ii μ' IIominus de Paterfamilias , ego Domina, & Materfamilias . Ad hocii 'o M praenomen not t Quintilianus, quod Uaius C. Istera notatur,quae inueris lib. i. q. r. sa D mulierem declarat: Suia tam Caias esse vocatas , quam catos etiam ex nuptialitus sacνis apparci . Hoc tamen non semper in lapidibus obseriratum video : nam haec mulier Iecto C. inscribitur GAIA SI XTIA. Tahdem cum hanc inicriptionem a lapide diuertam exhibeat Mardeonius, Drmana, qua ab ipso descripta est, hic necessario subnecte

C . SEXTIO . QUOD . C . BELLO CONF . RELIQUIAS NON DESTIT UERIT POMPEIANORUM VICTORIS IUSSU Κ . D . MUCTATO ET IN EXILIUM ACTO C . SEXTIA UXOR PARVULEIS CUM LIBER EIS OBSERUARI IUSSA SE U IPSOSQ REPENTI PRAECIPITIO VINOICAUIT IN LIBERTATEM VIXIT LIBERA ANN . XLVI . SERUANEC DIEM.

Dissimulare tamen non possum, mibi totam hanc inscriptionem nouitatis si spectam esse, quod etiam viris doctis placere Video.

SEARCH

MENU NAVIGATION