De conscribendis epistolis opus Des. Erasmi Rot

11쪽

D. ERAS. RO T. DE RAc dies, e demum optime uerum dicere pose colligit, qui sit idem artifex mentiendi optimus : ita nemo breuita aetis non une recte laudabitur, qui non idem quam copios sevrmem fine seribere pos it. Nam quid tandem est brevitate praea' stire Nempe maximam rerum vim,quoad fieri potest, tit 'Mim' pauca conis Gnon paucascribere: qkod alioqui uel inis

' doctifimus qui sis, desidios simu bsicilime ponti Omne

igitur ad copiose dicendum supel lectilem in animo praeis pararis oportet,si Laconism hoc est breviloquentiae lauadem auferre uoles. Ea autem pro argumenti oblati modo, uis sese dabit ocim uel scribenti, uel lecturo, muteremurmmodo rei satis fiat. Neque interim ulla epistola non breuis uidebitur,in qua praeter argumeti distendium nishil adimere queas: quae sic es scripta, ut iterum ais ite, rim re citi, tamen non satiete cum tua interim, vel intra duodecim uersiculas cons flens, adeo brevis non fit, ut Iliade quos uideatur prolixiori inpandoquidem in hae tametsi longii ima, nullus ex tot uersuum milibus resina dat, cum ex tuis illis undecim uersiculis, septem possent resecaricats ita sane resecari, ut reliqui quos ob femorenis ineptiam, mese prolixitatis naceanisciant. Quaare si quem in scribendis literis impendio delestit hic Laeseonismus, per me quidem licebit, si rei orijs modo, non

chartarum spatiis,ac ueri culom numero brevitatem meatiatur. Nec ita scribat pauci, ima, ut ex ijs ipsis supersint

quaedam,sed ut velut e diuite remn aceruo optima qu que decerpta fuisse appareat. Meminis e tamen debemu , volumen de nonnihil interese inter uolumen et epityolam, propterea dicant se tempori , re , personarum. praesentem ratio

12쪽

'TIONE cONSCRIB. EPIST. rationem, quantim licet, esst accommodanda . Volumen quoniarn omnibus scribitur,m temperan est,ut optiam atos docti limis placeat. De illaborata epistola. Sunt qui non strant epistolam nisi inclasoratam: crbae de causa Duratam esse nolint, ne siquid in ea

phaleratim fuci ue appareat, lucernam olere dicatur. At ego citius 'ruis epistolam, quae lucernam oleat, quam quae temetum: quae m rothecia, quam quae hircum. Quis porro tam iniquus censor,qui non eas veterum epistolas optimas iudicet, quae sint omni egra, artes elaboratae Quid unquam exquisitius, accuratiusq; scripsit cicero, quam illani prolixam ad Lentulam rilsug illam, qua cumrioni commendat Milonem, et plerasque ad M. Varromnem: praecipue uer. eam, ita Luceio persuadere consitur,ut res ab se gestis, literis mandet : iram ipse uelut accurate,Felicitem scriptar Atticum uti legat hortatier An lector his anteponat eas, vas scripssit ad Terentiam, ciceronem,Tironemalit Acilium An Plinius dum Ariaiano suo scribit,quidsit actum in calca Marij Prisci: dum

Gallo Laurentianumstium describiti dum Minitiano narrat,quid rerum gesserit in prohincia Betica: dum Apotalinari Tuscos agros suos depingit, num decem tedibriabsoluit epistolam s Atque is te tur ea potifimum a se collectis,quas priri fiet accitratius, thiarim ut poster, late digniores. Sed interim habenda ratio, cui scribas. Sunt qki neglect mcr illaboratam epistolam sui contemptum interpretantur. Sed ut dicam in genere, quemadmmodum incidere potest, ut pro persona cui scribis, prosa arfru

13쪽

D. ERAS. RO T. DE RAargumenti ratione,nullum ornamentorum aut dignitatis genus non deceat epistolam: ira,re congruit simplicitas quaedam orationis, sed elegans. Non efflagito phaleras, sed idem non 'ro pannos. Non desidero calamistros, modo adsit mundicies. Pigmenta negas, at sordes ut alimsint actio. Non requiro curam anxiam ac morosam, sed

rursum nolo scopas dissolutas. Postremo, i libet, scribito ex tempore: scribito quicquid in buccam uenerit, sed ita ut ad Atticam 'cit cicero.

De grauitate epistolae. Nam illos, qui nusquam uotiuit Cingere epistola phasim, sed quotidiano sermoni proximam ese

oportere contendunt, uel una Ciceronis epistola Acile reviceriti nimirum ea quamscripsit ad Octauium Auguinyire: quae adeo non repit bini,ut non solum attollatur ad orationum procellas, uerium etiam in tragoediam remeat. Et arbitror atrocis imam eius epistola partem ese rea

sedlam ab hy, qui hoc uel Om virum,uel ciceronis inter epulabit. Quid enim illa, Quid illis interrogantibus, quid agat nunc R Oub restondebit aliquis nostru,qui prox, mus in illam aeternam domum deceseriis a quo accipient de posteris suis nuncium ueteres illi Aphricani, Maxiaem Pauli, Scipiones, quid de patria sua audierint, quam stoliss, triumphus decorarunt, et caetera quae consoquuntur. Num remisiora tibi uidentur illa Albanorum tumulorum obtestitione, qua nihil in oratione uehemenaetius inueniri pose putat Fabiins E s ruescet igitur uel in tragicam usque uociferationem epis I si quando res ita populabit,suincti ampullas,et sesquipedalia verba. Nemque

14쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. raque de bello,paceb similis dilo loquetur eruditis magnae

tibis,quo de macerandis suesamentis,aut coquendis holereri bis mandaret Amulo . caeterium in mediocribri arguae mentis, si non incidet quod aliud suadeat, non distlicebit Atticis vi in epistola: nee hic requiram fulmina aut fore nitrua Periclis, si modo sermo uelut e fonticulo limpidis aquis, grato leni. murmure perstrepentibu fluat, non velut mortuus, stigni in morem torpeat, omnim expers. Fectum. De perspicuitate epistolata E cce autem maxima pars rem qui hoc iuris vel aetatis, vel fortunae praerogatiua sibi uindicant, ut

de literis quas non didicerunt, censuram agant, magnis etiam conuiti s a nobis Oagitant perticuitatem. Graue flagitia esse clamitant, si uerbire ullum misceatur epistore Iae,quod legentem uel tantisper remoretur. Memini quam ipse puer annos natus quatuordecim scripsisem tutori cuidam meo, quem magis etiam puer habueram instituistorem: et ex lectione libram, qui tum suppetebant,admiscuissim nonnihil: rescripsit homo,non minus superciliore su quini indoctus, ut si posthac eset animus tales epit orelas mittere,eadem opera commentarum adiungerem: sibi semper hunc, illie morem,clare, et punctuatim scribere. nam his flosculis sibi placebat. N on haec dico, quod ne gem in quavis oratione praecipuam esse laudem pertiacuitatis. Quid enim est oratio,quae non intelligitur s Sed quemadmodum pro re non solum proban clierum etiam

necessaria est peri imitas, scilitas sermonis: ueluti, quoties serim quippiam petitur ab homine festudocto,

moroso

15쪽

in D. BRAS. RO T. DE RAmorgotae,aut etii uehementer occupato: ira, incidit nonae nunquam, ut non aliud genus excusat, admuttat obscuaeritatm:uelut em eruditM erudito uelicitur literatis

iocis, quos nolit a quouis intelligi. Memadmodum nos olim lusimus eum eruditifimo uiro Thoma Linacro: clii scripsimus epistolam metro trochaico tetrametro, sed ita temperata compositione,ut aliud agenti no suboleret ese carmen. Admonueram in epistolastontispicio, ut sibi craueret. nam mihi in animo ese ipsum hac epistola sistere: et in calce adieci iam me FVillise, nisi erer ipse. Non sensit homo fraudem,nisi monitus a me. Mihi no displicet illud omiud caesaris,n5 aliter in sermone fugiessim verabim insolens, quam in cur in scopul-.E t merito ridenditur hoc nostro pecula quidam Apuleian et obsolete a liquitatis abestatores. Arridet usitatis uerbis cotexta oraetio, sed ab istis labens quaesierim, quae tandem appellentustata. N e compitis, ac triuijssumptas Rectes anesi

Gallice, aut Germanice scribendium erit. Verum fi Grierice aut Latine, quid minus conuenit, quam eiu permonis mundiciem ab his autoribus petere, apud quos praeter meras sordes nihil est s Olim hoc iuris erat consuetudini publicae,ut quasdam uoces antiquaret, alijs gratiam noes uitaris adderet. Quanquam ne tum quidem omnia placeabant doctis, quae uulgo in conciliabulis, theatris,alit caesseis iactarentur: et erant in libris eruditorum, ad quae res teret plebeius lector. Nunc uero Latine laquediconis

suetudo, non a foris aut cociliabulis idiotarum,sed i proaebatis autoribus petitur. Itaque nullum verbum invitaestis videri debet, quod extet illelegantis mulldis scriaptoris

16쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. tiptoris literis. Quid cicero, oratione candidiu , quid apertivis At hic nonustis uidetur cimmeriis tenebris obis uolutus. Quid Terentiano sermone luculentitas At hunc ne commentarbs quidem adiuti,complures intelligunt.Infordidis autoribus uersam, si quando inciderit in Quinis lilianum, clamat omnia sibi uiseri Graeca, aut Arabica. Danda est operculsimus aperti, sed eruditis. Nec, quea liam comoveat obscuritatis crimen, quod sit isti eis cis

cerone,aut Tito Liuio commune. clamitas tenebricosam

esse Flacci dictione, sed eruditis uel in primis admirabilis

est erudita peri imitae Proinde colligis,opinor, in te transtras che, non in autore. Tu in quemcuns scriptorem incideris,modo laudat ,noctem istim tecum circvn s.

voci raris stinosum esse librinsed tui pedes spinas hila

bent, non locus: caligas in sole,et lux ipsa tuis oculis noesciuinis pro caligine ei E. Mutandus es', inquis, 'dilus: qui quoquo modo accidat, tamen non intelligitur.At quanto iustius es et tibi etii utilia ,tuum mutue vitim, quam eruditos omnes suam oratione tuo uitio accomodare Barbare loquendi nasse sunt species, ac subinde exoriuntur nouae. Itas simplicius est ac Aciliusilit unam emendate loquendi rationem discant omnes, quam ut omnes barbare dicedi firmas singuli. An aequum censes, ut docti Roma, nam lingvam, cui tot egregiae disciplinae , cui chris lana religio concredita est,sinant intermor ne quid of ndantistorum indoctam arrogantiam N um par esse iudicas co mittere ut intereant, non dicam Cicero, Quintilianus, huius generis caeteri,sed c prianus,Hieron mufi Augu pinus, ut pro his legatur catholiconMolcoLBricot, re Gore.

17쪽

X D. ERAS. RO T. DE RAGom An luscinia comutabit cum cuculo modulos suos, propterea quod .sesso iudici planius er intelligibilius nil cuculus At iniquius sit, si docti cogantur rectum sera monem dediscere,ut cum istis foede balbutiant: praesertim cum ris in manu sit, imo cum eis tot nominibus expediat

ea discere, quae suo magno maco Atidiunt. Ego vero qui semper discendi sum cupidus,nec his succensere soleo,qui

priscas voces, et a ciceronis etiam consuetudine semoveas eruuLForosis et his usin erat cicero,' extaeret qui quid scripsit. Non indignor obiectum esse, quod non inmie ligam,sed oblatu gaudeo,quod discam. Tu contra ina avis alienam eruditionem reprehendere, quam tuam ipsius inscitiam uel agnoscere modeste, vel mutare prudenter. Navis solem in crimen uocare, quam lippientes oculos tonsori Licino committere.Ae uide interim,quam pudiose

in nos iniquus sis: tu qui tua in literis sordidit imi sermois

nis portenta inculcas, quum vere tenebricosus sis, sanis etiam oculis:dilucidui tamen videripofluus, et alios obaesturitatis accusa Paria certe facere debueras: Er,si oculis tuis irasci non potes, faete nostras fisas disimulare tentabra , quum tuas, quae teterrimae verisimes sunt, cupias in laudari. Non dignatur tua prudentia Latinam linae guam discere, quo posses D. Hierondimum (nam unum hunc plurimorum uice nomino intelligere,cr nos uis fiacem imm sermonis in tua culina nati, perdiscere, ut te tuos. sodales delirantes, ac misere balbutientes intellia gamvis N. uero haec,optime lictor,in hoc tot uerbis disserimus, quod eruditam sermonis simplicitatem contemnamsis: quae mea sententia, saepenumero plus habet artis,

18쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. uim operosastructura: Sed ut ueram perspicuitatem, aueris tenebris separemus. Seruiendim est auribi sed eruditurin his duntaxat,quae cupimu8 ab eruditis legi. Quod

huic obscurum est ili dilucidum est. Sed hic Iustiosus, ille puris oculis. Erum tamen aliquid suapte natura dilucidis, d cuius sensim repurgandi sunt oculi. caeterum, ut ad instituum fide refirat oratio, quanquam obscuridis quomites officit, ubique astanda est uel dicenti, uel scribenti: tamen haud scio, an ullo in genere plus inueniat lieni quam in epistolis modo non hi dota) in quibus uel cae,

Ionis exempla, licet subinde Graeca nccere Latinis, oboescuris allusionibu3 ut amphibolog si significationibus,

paroemi s, aenigmatibus, clausulis de repente praecisis. Tanfim habenda ratio, qua de re, cui scribas. Non da mnabitur libertas, si non destituat nos consitim, cui deiscet artem ubis cedere. De compositione. Porro qui compositionem in hoc genere damnant, equidem non adeo demiror,quum uideam Fuisse peram tos, qui eam ne in orationibus quidem aec o animo tulerint. Quanquam nlibi nunc cum ijs poti fimum res est,qui quidsit in oratione compositio,prorsus ignorant. Caeterum quam eiusdem sit artificis, orationis numerum uel adhibere in tempore,uel negligere: et hanc partem

scriptoris arbitrio relinquom i quod uelim adolescente, qui tantum exercendis dili gratia fimbit,aliquadiu compositionem etiam elaborare: ita fiet ut si res postulet ora

tionem ninerosam, te moduleturrisin neglemni, tamen

Estet illud ciceronis connici scopa dis olutae. De ha

19쪽

s D. ERAS. RO T. DE RADe habitu epistolae.MAgina olim inter eruditos sententiam vinctas fuit, quod dicendi genius maxime probaretur, Atati ,Rhodiense,an Asiati . At Fabiis exstimat eum optimum dicendi genus sequi, qui pro re, pro loco, pro tempore, pro qualitate auditorii quam appositie ime diis citi.ut inepte Faciat, qui dictionem ad certas Ieges asti magunt. Itide et ego eum epistolam optimam iudico,quae a uulgato hoc et indocto literarum genere quam longissis me recedat:que sentent s exquii te imm uerbis electi liis mis, sed um constet: quae argumento,ioco,tempori, perae sonae quam maxime fit accommodata: quae amplifimis de rebus agens,sit grauit ima: de mediocribui, concinna: de humilibus,clegans, Ficeta:in iocis,acumine deIecte ac lepore: in enconrijs, paratu:in exhortando uehemes fit, et animosa cla cosolando,blanda sit, et amica, in suas O,grauissilier sententios:in nariando,lacida, ' gramphica:in petendo,uerecunda:in comendando,ociosa: in rebus sequuncis,gratulabunda:ina sietis, seria.Deniquecne quae sunt infinita, persequar t uersipellis,acpol die pus quemadmodu semet ad omnem subiecti soli habitum,

ita sese ad quemus argumenti, reliquarums circunstinet tiarubabit attemperet. 23 es enim rei solu obsequutaabit epistola palus, uerum ut d gnus egregio quopiam Mercurio Oiam nunc8 uice fungitur epipola)temporum personarim, rationem habebit: nec eadem de re quouis tempore,nec apud quosvis loqueturnesia specie sest os. ret penibus, alia iuuenibus,alia tetricis ac seueris: alia es,

quissiuioresulit ingenio: alia dulicis: alia philosophis:

20쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. retaei reliaribiu, alia ignotis: alia uacuis, alia negociora sis: alia fius sodalibus,alia fictu amris,ac pam bene voletibus. Sed interim et illud ectabit, unde ueniasino foreum ad quem ueniat, aut quibus de rebri Iegati Proinis de Mercurium quendam aget, semet pro re praesenti in omnem trans urans habitum: sed ita tamen, ut in metuarietate, unum quendam tenorem obtineat: uidelicet ut

semper munda sit, semper erudita, semper fana. Ab his si

non fuerit recessim, nullum est praeterea Mictim inepta pota cui non sit parata uenia. Erit loquacior , scripta discetur tum auido, m otioso.EIaboratior erit, et lucerna olens, scriptas erudito. Habebit artisicium, talem deceae bat illittere artifici. carebit artificio, cripta putabitur ei, cui placebat simplicitas,aut imperitiori Laconismim hactbebit,occupatus scripsisti occupato. Fucatior erit,ac piet rationscripta dicetur curioso: priscis uerbis, antiqua rio: blandionamico: licentior, Ensiliari: asterior, improoebo: adulantioriambitioso putabitur. Denis quicquid aliis bi non uacasset crimine, hic uel si re,uel a persona scribe.tis,uel a moribus, fortunas ,uel aetate eius, cui scribitur, destimonem inueniet. Quin et alias dinandaphraseos, et argumentorum uarietas, inaequalitas, hic vel 'racipuam habet gratiam. In Noctibu3 ac Miscellantas aris gumeto subinde nouo datur uenia, st)Io subinde diuerso non datur: in epistolis iuvat etiam uidere, quantum oram tio iuuenilis demat a senili, quid ue aetas sidito uel adi cerit, uel detraxeriti Quare qui unam quampiam formamae faciem huic generi tribuere conantur, hi non solum inanem,llerumetiam ridiculam operainsumunL, Peculia