De conscribendis epistolis opus Des. Erasmi Rot

21쪽

rs D. ERAS. RO T. DE RAPeculiaris epistolae character. Form is erunt, qui quasdam epistolas semovebunt ab

hoc ordine: quod genis sint epistolae ad exercitatiotanem, uel ostentationem ingenij confiste: ueluti Phalamiud quas eruditi tribuunt Luciano: di amatoris Philotas rati sane quam et 'tes,si perinde client cillae:ad haec heroinar autore N asione,aliaesi consimiles: quas si quis

malit appellare declamatiunculas, equide non admodum restagabor. Sunt in quas magis Ilibri nome uidetur comae petere . quases sunt aliquot Platonii, Senecae omnes: pleriraeque Hieron mi, coepriani, et Augustini: T retulliani paucae. Sunt quas aliquis malit orationes appellare, nimimrim quae ad principes aut magistratri, arduis ac perplerexis de rebus prolixe scribuntur. Tunc enim epistola, non confabulonis,cut nunci ,sed oratoris uice, gitur. Quod

si quis non dignatur epistolae uocabulo, nisii quae privatis de rebus inter amicos obambulet: quanquam ne hic quiadem certa jrma praescribi potest: tamen si qua peculiaris est huic generi, uideor mihi non maiore compendio quae fit indicare pose, quam si dixero talem oportere esse directionem epistola, quales sunt amicorum inter ipsos conis

Abulationes. Erum enim ( quod scite scriptem est a Turpiaelio comico epictola absentum amicorum quasi mutuus ferino,quem nes agrestem, aut asperum, neque fucatum esse oportet, neq; una de re, neq; ad ,stidium usis mutatum. Eos inplicitatem, candorem,ststiuitatem, argutiam amat hoc epipolarum genuc In his igitur dilania lepostrum genera consetabimur, nisi quum res, aut personae diaersa postulabunt. Neque diu sermonem tandem uregebimus

22쪽

rio NE CONSCRIB. EPIST. Istgebimus:et,quod solemisi cum anum cor fibulantes, missicebimu ,si uidebitur, non filami multet, uerimetiam uoria.Huic generi magis congruet Attici misi, acydiliis milior, comoediae propior quam tragoedia, aut siquid etiam humilin phrasi comica, modo docti sest humilius: meminerimusq; non inferioris esse sicultatis, cum Iaude humi serpere, quam cum Daedalo volare per aera: et uia citam littM legere conti actu ueta, quam sublatis anmtennin medio ferri pelago. Amica est huic generi breuiaris, maxime si uel de mustis, uel de minutiatis negoc s

ugetur: et si aut ipsi qui scribitam aut ibus scribitur,

occupatiores erunti caeterum quibG rationibus praestanda sit breuiris, indicauimus in opere de copia. Quod ad hoc institillam attinet, breuisequentiam praestibimus, si quando,ita ut fit in comoedijs, Jhtim mediam in rem agis grediemur etsi praestiones si peruacaneas uitabimus: si uerbis quam signi itantii impi liteimur, si rerum exitus ira

proponemus, ut ex ha convciantur ea, quae praecesteriit: se epistola, cui respondemus, argumentum recensere suis persedebimus, quae res nonnunquium bonam epictolla partem occupat : sed hoc e nostris diuinandum relinqueremus. Quod gentes sunt illa: Quid narras s Antonita epissiopussovem Iupo, quod aiunt. Haec tempestis magis deis fiderabat Aurclium. Ille quid aliud, quam millis, mare gnita, malus, piscis. Tu uerbo, sed absolutius totum homiae nem depinxisti. Occideres de ualetudine fratrue sed opti, mo medico quantum debeam, breui re ipsa declarabo.Foecundidis uxoris mihi iucundior eset, si res alia cum prole cresceret. cum Laurentio homine Furiose malediab et cost

23쪽

D. ERAS. RO T. DE RAco, sat in arbitror nullo pacto contendere inpid enim aliud quim irririba crabronem, aut si quid crabrone pras ilentivis Ex his enim uerbo notatiis perpendet lector, quid iste scripserit, cuiremibitur. Sunt qui alienam epita polum pene totam recensent, ac propemod uerbosius, quiliu ri qui scripsit. Si res postulat, ut repetatur argu ementum, id dextra quadam, ac commoda breuitate fieri conlleniet. Qua quidem in re Politianta mirus est artis

Fx, qui hoc in pleris iue epistolis acere consuevit, nimis rum lectori consulens, ne quid desideraret, si sorte non extarent epistole, quibus respondet:autsi tales client,utaeon liberet legere. EIegantia. Iam uJmonere,ut sermonis uitiis careat epistola, rima etsi hoc in artesua praecipiunt rhetores, tame mhi uix

operae rectum uidetur. Nec enim tam ad rem attinet alis

monere, ne fiat, quam dedocere nostri aetate quae petaid facit. Nihil breuius praecipitur, quam ut sit elegans epissola: at nihil maiore negotio discituri nec usquam peccam tur aut turpiu3, aut frequentius. Hoc uitium intolerabile reddit infelix Fectatio. Q nid enim tam portentosum, quam oratio, quae qum munda non sit, tamen ornata via deri uelit: et quin fana non sit, tame formosa uideri grapiat, purpurifum ulceribus illinens: ueluti is qui nostra aetate maluit dicere, fagio quid portendas, quam, sentio quid tibi uelis. Multa lectione, multis praescriptionibus, accurata scriptora observatione, ulto scribessi, dicedis usu paratur sermonis niudicies. Erit hic igitur primus ac

praecipuus labor,si suppetet orationis puritariatos etiam ingenis

24쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. asinae iij fantas. Artem in epistola non admod- efflagis tabimus)in deerit,risin etiam mouebit arm a relatio. Exercitatio, de Imitatio.

NE illud quidem hominum genM errare finemM,

quos ipse non parem inultos deprehendi, qui triabire praeceptiunculis,ceu magicis uerbis, recte smbedim cultatem dari posse credat: quorum stultitiae utinain olim non obtemperassem. Talis enim erat is, in cuivi gratiam ante annos uigintiquius optin hoc deliniaram, non rara ex animo,quam mea militate cupiens obsequundare 'ragilantinque mox expertus sum, et ingratum discipulis, perfidum amicis. Is in principum aulis meliorem ac maiorem aeratis partem contriuerat, nise quod sacerdot sopimis onustus,tam sero sapere coepit, et de literis cogis rare, quae marsupiu non consequuntur. Sed huius generis non parem multos comperi, qui simul atq; prophanis negocissima sordidi fimis coaceruandae pecuniae curis,

ad literas sese appulerint, huiusmodi quasdam comptam diarias reae scribendi leges a nobis fetidire solent: qud;

et ita breues ese uolunt, ut tertiam paginam non totam impleant: et ira efficaces, ut infra mensem non totum emum pecude reddant oratorem eloquentem. Aiunt sibi

opug esse omni compendio,propterea quod et sunt Undae uisimi, ut quum minimum operae sumant in rebus honeaestis, et aetatis bonam partem iam aliis in nugis perdidererunt: postremo quod ad sordida ista negotia redire fictis nant:literas igitur uelut obiter secum rapere pudet. Hossi ridere libeat, iubebo semel ex M usau Fonticulo bibeaere, atque in Parnaso somniare, quo repente nobis promb s deant

25쪽

s D. ERAS. Ro T. DE RAdeant ex asinis lusciniae. Caeterum de quibri aliqua bonae

Dies Culgebit,bos admonendos censeo, rement. Neque ienim committam, ut hae praeceptiones, quas studiosior adolascentium industriae promovendae paramgs, aliorum stultitiam augeant. Augerent aute, siquis mi his triae hueret, ut citra variam eruditione, citra studium uigilanaetis imum citra multum usum ex hi, sibi Acultatem recte scribendi polliceretur. caeterum delicatos istos, et indois elles senes quibus pluris sunt pecuniae, quam literae: qciet

bus uacauit tot annis arcag onerare nummis, nec vacavit

animum onerare honestis disciplinis,in Parnassum,ut diata mittet metri: ut post quam illic linam noctem cum Ennio somniarint,magno omni ustupore, subito pro Midn rein

deant cicerones. Aut certe legemlus illos ad Hein praecereptorem, qualein rhetorices doctoreia depinxit Lucianu . Porro iuuenes inductrios, ac meliore mente praeditos, adiutilis, exercimtionis assiduitatem hortabimur: quam

in omni re, tum in hcc potissimum tenere primu er a grauioribus autoribus dictum est, quam ut fit dubia tandum: et sepius repetitam est, quam ut hic sit admoesnendm. Neq; tamen inficiabor, bonam laboris partem, doctoris comoditate posse detrahi: quem ut assidum crindefatigatum, ita quam doctii tam esse uolo: ne quod praecipit,ipse praestire non queat: et illaeta prouerbiem, Su suem docere incipiat. Quod si ob nofirorum temporerum infilicitate non temere talis contingit, ut exquisita doctrina praepolleat, serendus tamen erit, modo ne siit ex horim numero, qui bi a persuasione doctrinae turgidi,

magna (ut inquit Fabius) confidentia, stultitiam suam

26쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. Asperdocent: istiteratiores, quim ut clios docm possint: elatiores,quam ut ab aliss doceri se patiantur. Cuiusmoaedi petes procul ex urbibus deportandas curarent ubique magistratus, si quidem aut partes agnoscerent suas, aut ulla omnino Reipub. cura tangerentur. Amplfimis sala rijs aluntur tot tibicines ac tubicines:at nemo potius erat amplis imo silario accersendus, quam eruditita ludimagiri fleri Verum hoc salarium nolim ese certum ac perpere tuum, ne magnitudo mercedis improbos invitet, et inredoctos, quibus semper minus est 'optu, et plus audam clae, quam eruditis. Conveniet salarium arbitrio docto tarim,tar spectatae fdei uirorum, pro merito eius, qui ascia scitur, praestitui, ais etiam augeri, minui ue, si is sua dorictrina, suus industria uinceret expetationem de se, aut contra Alioqui periculum eris,ne usu ueniat,quod in amplissimis sicerdotiis uidemus accidere: quae quo sunt maregis opima, hoc ab indignioribus occupantur. Extant apud nos, si Musis placet, etiam uolumina non exigvade constribendis epiholis, ad unam stans frinam addiatis aliquot exemplis: sed ό Deum immortalem, cuiusnodi sed haec prodigiosa barbaries illi seculo imputanda est, quo prorsis extinctis omnibG bonis literis, impunereregnabat insitia, publice simul ac priuatim, quum grauis es' copiosus autor esset M ammaetrectu , opulentis quodaedam copiae cornu Catholicon. Iam apud It os coepe erant reuiuiscere bonae literae, quum Louanis magno cum

plausi legerentur epistolae caroli cuiusdam, qui mulitis annis moderatus est paedagogium Liliense, quas nunc nemo dignetur sumere in manus. Apud Hollandos, ora

27쪽

a D. ERAS. RO T. DE RAbu Iinen habebatur Engelbertus quidam, qui suis epupolis nihil aliud docebat pueros, quam inepte scribere. At nisi me Assit animi praesagiis, brevi ueniet aetas, qua

nec his monitis erit opus, nec meis praeceptionibu8 iuuenatus egebit. Sed interim ut mediocriter literatos didasca .los industria nostra nonnihil adiuvemus, postea quam fuis tradiderit compendio artis rhetoricae praecepta ,ssuadebit illos breuibus, et epistolaribus argumeus p venister exercere. In ius delictim habebit et curam,ut ea poret 'imem proponat, quae aetati illi amoenitate uelut illeceaehrae blandiantur.In his enim pueri ut libentiusim et utiae lita exercebuntur. Id fiet di uel noua sint, uel Aceta, uel alioqui puerorum ingenuis affinia. E a uel e poetarum Ambulis,uel ab historicis erunt petenda, nisi quid nouae rei, ut stre fit,suggesserit uita mortalium. Frequeter enim crno ris temporibus eueniunt indigna quae nesciat posteadi ritus. Et primi tuidem generis sunt amastoriae Nasonis,

in quibus Foret e tutum non sit , ruZem aetatem exerceri Quanquam heroinarim sunt castiores, neque quicquam uetat et hoc genus cacte verecundes tramri. Velati si procus blanis Isteris ambiat nuptias puellae. Si Helana Paridem ab amore non permi b deterreat. Nam Peneloaepes ad Vidissem missola tota pudica est: quemadmodum

et Aconti j ad Coedippen. Si uxor marito per e cometti scribat,uti domum properet. Si Nestor vir natu granaedis et Acundus, hortetur Achillem epistola, ut Briseida ereptam ab Agamemnone,magno animo frat: ostendens regi etiam improbo parendum esse, tum publicum coma modum priuato dolori anteponendum : postremo veheae

menter

28쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. menter indignum esse, Achillem uel genere clatrifimo, in animo generosio, uel ictis egregijs, ob barbarae ancisse amorem uirtutis obliuisci Vbis inhil etiam amoenus sese Iocus aperit, aduersus uoluptatem inhonestim, rursim aliter pro immora, te gestis exim s apud posteros parare . Si Phoenix eidem scribat,ut cim Agamemnone redeat in gratiam, et periclitantibus Gracis subueniat. Aut si Antenor Priamo suadeat, ne grauetum raptam Helenam

suo Menelao reddere, uel quia per se iustaen sit, uel quia pultis imi regii sit, committere, ut ob turpis imminati iuuenu,ET uix uiri Paridis amorem, tot fortis imuiri dimicationem suscipiantuot popuIorum Fortunae, fiantia et vita, in extremum discrimen pertrahatur. Aut si Agamemnon suadeat Menelao fratri, ut negligat potius Helenam, quam ut ob mulierculam vita indignam, tot proceru nulla in uitae periculam adducat, et eam totius orbis tumultu repetat : quae etiam si ultro rediret, non es et recipiendae Aut si Linus Hrecusem duabus esisseetis deictus,utram potius sequatur haesitantem, ad uoluptatis

contemptim,et uirtutem amplectendam extimulet. Avis Menelaus Paridi uiolatsi hospitium exprobret. Si Amraphion fratrem ad musices s uditum adhortetur, contra ilia se ad suum invitet. In hoc genere pleris Graeci non in f inliciter luserunt, sed nemo feliciu3 Luciano. Ex his tamen deligenda censeo,quae non omnino sent ocios,sed habeat aliquid ad uitam communem conducibile. Otiosa sunt illa Lucian de Iove cerebro praegnanti,CT implorante securerim Vulcani. De Neptuno per Mercurium non admisso, cum recens Iupiter peperi et e cerebro Palladem.

29쪽

as D. ERAS. RO T. DE RAhuius generis quae sunt,ut sunt amoena, et ingenij filicia

ratem arguunt,ita non mit sciunt ad uima commutanem. Huc propius conducunt, quae re comicorum argues

mentis ducuntur. Quod genus ferit: si Phaedriae sodalis

illi scribat, ut Thaidis amorem penitus excutiat ex antet

mriae pristinae suae si ueritatis memor, ineptire desinat: praesertim cin magno fixae, rei ab distendio sit aleno, quae nec amet ex animo,nec ulli sui copiam sciat. Si quis diuiti illi plautino studeat, ut E uclionem pauperem prombe potius quam diuite illim procum asciscat generum: aut contra,diuiti potius collocet filiam, quina pauperi. Si

Demea 'atrem ad suum uitae lacti tutum uocet, hoc est,ab urbana uita, ad rusticanam: a caelibatu, ad matrimonium: ab indulgenti liberorum educatione, adseueriorem. Si ediuerso Nitio Demeam, ad sum uitae genus adhortetur. Et haec quidem pueris natiora. At illa quae ab historiois graphis simuntur,propius etiam ad uerum accedui, eos plus 'ugis adyrunt, nec ita multo mirus ivruditatiE. Volatis Horatius iam capitis damnatus putris opem imploeret, suanas Fortunam tam repente mutatam deploret. Si Cicero Milonem, ut Frti animo strat exilium, hortetur. Si quis Catonem aliteris Graecis, quas iam senex appeterebat, deterreat. Si quis ciceroni secu deliberanti, an moraetem sibi consciscat: an Masaluti considere properet ranexu A Philippicis,uitam ab Antonio redimat: quodlibet horum trium, uel seuadere, uel dissuadere conetur. Si quis v. Curtio gratuletur, tam fortem ac pium animum, qui

priuatam saeuiem posthabuerit suae ciuitatis incolumitarati. Si quis Delphicis sacerdotibus suadeat, ut Phalare ridis

30쪽

TIONE CONSCRIB. EPIST. arridis laurum recipiant. Si quis Luctetiam ui constuprais illima uoluntaria morte reuoceli si Ionathri; Sisis Flius, Dauid amicim regis metu latitantem, vagantem l consomlatur, ut pronici diuinitus imperi j expectatione mentem

in rebis tam elictis Fiaci LSi Plato Dion ium regem ad philosophiae s adium adhortetur Rursu si alius quis iam

dehortetur. Si Rei ub. Romana Camilli ex vis uirtutem, aduersus Gallos extrema molientes, imploreti Siteles calis heni ad Alexandrum Magnaen prosciscenti rationem praescribat, qua debeat regis consuetuitne uti, docens cum regibita aut quam rarii ime loquentam, aut

quam iucundis iniri quo uel silentio tutior fit, uel femorine gratior. Si Calisthenes Aristoteli restondeat, constes

Ilim futurum fuisse philosopho dignius, si potius autor

suis et non prosciscendi in eiusmodi principis a lam, in qua philosopho uel seruiliter esset tacendi re, uel turpiter ad andini: sibi magis cuine fore, quae sint honesti, quam

quae utilia aut tuta. Si Alcibiades Socrati suadeat,ut uxorurem rixosam ac procacem domo exigat Aut si Callire itides,ut oinc o philosophiae perenni studio, ad mores coemines, et Reip. administrationem pse consis es. Si crito eidem suadeat, ut elagus e carcere, uitae suae considat. Huiusmodi copios imam uim Valerius Maximus, alijs scriptores, qui res memorabiles, ex historicorim libris decerpserunt, citra uestigandi taedium suggerenti Quis ex una quapia hii oriasuelut e uita catoriis, aut Antonis, aut Iulij caesaris, plurima themata duci possunt Quare nos rem et infllit inmet cuivis promprum non prosequeremur plurimis uerbis. In hoc genere uarie, diligentero

colive