장음표시 사용
31쪽
as D. ERAS. RO T. DE RAemuenit exerceri iuuentute: qu5dpraeter 'dili fructum, uetustis ac memorabiles hil orta, hae ratione uelut liud agentes imbibent,uc penitus infigent memoria: honmnm et Ioco, nominibus as uesicet: ad haec decori uiri
et probitatis naturam, praecipuas orationis virtutes mpotii reum cognoscent. Quare doctoris erunt partes,
prius quam epistolae Frmam proponat, rem gestim, unde
necesse erit repetitam, et quemadmodum conueniet, acet ratissime pueris exponere, indicatis et temporum mommentis,et personarum proprietatibus reliquiis circunas tintiis: ne aut aberrent si decoro scribentes, aut parum consentanea dicant. Denique ut sint parali fontes, unde
ducant uel argumenta, uel argumentorum confirmatiorenes: quam ad rem non vulgariter adiuvat circuit tinfidae
rum cognitio. Tum locos aliquot indicabit, ubi ea tralactentur apud autores, ut ipsi uerborum ac sententiarum uim inde vel colligant,uel imitentur, ex alijs similia conmiectantes. Iam qualia argumenta suppeditant bifloriae,melia licebit Ex confingere, cuiusmodi pleraque sunt de lain maiori ueluti Luciani de medico abdicato:cr Auli Geli Iij de puerpera, cui suadet Favorinus, ut proprio lacte nutriat insentulum, de quo genere mox nonnihil attines gemus. Sed est et illud breuius, ac puerorum ingen sappositius exercitationis genus, uarios locos communes, aut excogitatos, aut ab autoribuZ traditos, arte tractarere. Hi fere sumuntur uel ab apophthvmatis ueterim cralebratis, vel a Proverbiis, uel ab apologis, uel si simiae libu8, ac metaphoris. Siquidem ex horum unoquolibet potes detumentum epistolae compingi. De apophtheaegmate
32쪽
TIONE CONSCRIB. EPIST. aygmate sit hoc exemptu: Socrates bibitum cicutam, uxori Xanthippae uociferanti, qu)d innocens cliet moriturus: Quid abhinquit, imiter, num me malles nocentem moris ' Id ualessi in epistoli con latoria. Si unusquispiam epes de turba uulgi, merito grauiter 'rres exiliem, quod lotu:
ge aliter pro merito contigit: sed quoniam scio te uirium cordat , ac philosophiae quos praeceptis non uulgariis ter institutis, hoc ipso leniter 'rre debes Fortuna tuam,
quod indigno obtigit. Ea demum grauis et acerba est calamitas, quae accidit commerito. Nunc liti fortunae procella, quid aliud, quam integritatem tuam,ac in Remis pub merita illuseati Sub haec narrabitur apte, quod moedo retuli de Socrate. Prouerbrum exemplum esto: si me duo tandesines tam mestis coniuratis contendete. Nili Hercules es, nec res im uirtute geritur. Et timen In prouerbio credimus, ne Hercules quidem aduersus duos, et tu cum tot cancris,cum tot tactis congredieris unu3s Apologi exemplum erit: Sic item admonebimus, ne pia
riculoso negotio se temesi admisceat, nil peram iratione,qua confici posit, quod instituit, adhibebit Iogum de capro, quemsiti periclitantem vulpes pertrais xit in puteum, unde postea non dabatur exitus. Item siquiis admonebit amicum, ne pendeat ex officio quorunis dam, qui magnifice pol liceantur. sed i secors in tuis agat negotium, eleganter accommodabit fibuldm a Dculae casitae, quam in Noctibus suis refert Aulus Gellius 'Parabolae uero fit hoc exemplum : Si quem admonea bimus,ne pertendat obstinate, quod per se quidem optu
mum esse iudicili, sed praesentibus rebus semet accommois
33쪽
3o D. ERAS. RO T. DE RA 'det, similitudinem adhibebimus de prudente naucloeo, qui non sempor eo dirigit clam, quo recto cursu cuperet ire, sed equeter obsequvndat .stui equenter lictis ac licitis flexis,eu portu petit,non quo cursum instituerat,sed que praesens tepestis cocedit. Haec mihi uidetur aliquanto plus coducere ad paranda orutionis, late, quam quaedam,
quie in suis prog mnasmatis tradit Aphthonius. Caeteruquod de apologis diminusiidem habebit locu in poetarum Fabulis,ad seriam rem uel confictis, uel detortis. Velutis quem a negotio maiore, sum ut ipsius uiribM coueniat,
deterrere pares, Icari,aut Phaetontri casum accomodes.si quem a studio congerendae pecuniae reuocare studea , in tempore adhibetur Traiai Abula. In huiusmodi theae matis praeludat aetas illa rudis, ut, quod diligenter admorenet Fabius, tenerae adhuc mentes, ueluti sub nutricibus mollius alantur, et uberiore quodsi iucundioris disciplianae cibo lactes saginentur. caeterim adultiores iam, ad materias uero proximas paulatim sunt adducendi. Eiis praeceptor uel aliunde sumptas proponet,uel ipse comprimniscetur, ex omni genere causarum uarias,maximes foemcundius. Nioqui fiet, ut pueri nihil aliud discant, quam inepte scriberes, queadmodii in plerus ludis fit, liter tor indoctin pro themate proponet friuolu stoli capitis fomniit,in quo nes sit ulla sentetia, neq; quicqu1 cohaerereat, ne sermontis quide ulla gratia. Forro in cactigando eantu nolantur insignes soloecismi: ueluti si deprehendat, admoneo uobis,pro admoneo uos, qua Aia quae dii inium Iantur, metu etiam ad rem sciant. Nam iiti uitia uel eisu dediscuntur. Ita neglesti haerent in omne usis uidim. Qisomodo
34쪽
TIONE CONSCRIB. EPIST. 3 rQuomodo proponenda materia.
AT doctor nec absolute pertratiam materiam pro ponet, ne nihil relinquatur inuentioni puerorum: nes nudam tamen,uerim circunflant f aliquot circunta scriptam,ut liuescant, velut ad certum scopum dirigeres agims,er ex his sententiai,argmenta, et a mentorarum probationesiamplificationes,alisis figuras commimnisci Veluti siquis suadeat puerperat, ut suo lacte alat quod peperit: addat, puerperam ese puellam, puerum elegantem, ac patri similimum. Ovaliquiis uix aliud aragmentum reperies,quod alienim sit a circunstanti s. D. Hierondimus in epi ola, qua matri recociliat si iam(nam ipse propemodum stetur,hoc argumentum ab se scholarestico lusu conscium non nude proponit, filium indecore diuulsama matre: addit man em uiduam, fliam uirgis nem,cui'uter esset monachlis: Fliam adol centulam,corpore uegeto, relim matre, contempto fratre, in monachi cuiusdi nulla propinquitate coniuncti, frino suli di adori
sescentis,domesticum contubernium concessisse, cidii hoc coiuncti inre uiuere: nec aliud incusare, quam maternorarum morum discultatem: cognatos suspectum conuictum grauiter 're 'atron in primis, nec tamen adduci puelilam, ut cum matre redeat in gratiam et 'atrem contemis Pim, ordine rem omnem Hierondimo dellare se. qui sieproposuit, non ne eadem opera multam orationis supelilaei vi suppeditnuit s Ad hanc Metinem multa licebit confligere. mod genus sit: Lucim et Antonius utrique adolescentes, sed alter mediocri fortuna, alter beati iamii parentibus natus, i primis annis sese non secus ac
35쪽
st D. ERAS. RO T. DE RAfratres amarat. In lusibus,in conuiuijs, incompotationis bus,in amoribus, alijsq; voluptatibus, et uiti js,quibus ea Pe laborat ietes,utres alterum et conscium habuit, crsodalem. Natu maior Luci re male profligata, et in iis imae iam prouulgata, et amoris instricis taedio, clam paetria profligit:Lutetis, sorte friun quendam amicum pax ternum nactuGab eos excitatus, sitnul et adiutusibonius literas non minus ardere coepit, quam antea scortor amoribus aestuauerat. Hic Antoniosodali Brugis relicto
scribens, et sibi de mutato feliciter animo gratulatur, Crueterem sodalem a perdita uita ad literarum studium peris
trabere conatur. Sit haec propositio totius argumeti,non
sine circunstitit s. Nox ostendet argumenti genu ,quod est suasorium. Deinde demonstratis partibus, quae solent in hoc genus incidere communiter, quaeq; traduntur ab artis rhetoricae scriptoribus, quae sint huic themati pecureliares,indicabit. Admonebit totius epistolae caput in hoc esse,ut corruptae illius uitae turpitudinem, infimai perire
Ia,incommoda diligenter enumeret, atrociter exaggereret, dilucide subi ciat oculis Lucius. Tum innoxiae uitae,er honestorum studiorum commoda, cum amplificatione recenseat: quantopere hominem deceant: quam ad beate
tituendum conducant: quantum item ornamenti,quantum
solatij in utras fortuna praestent: quam sola nominis imae
mortalitatem,ac nunquam intermoriturum honestaefixae decus largiantur. Deinde per collatione doceat has uerure solis esse opes: in his uera esse uitae oblitamenet: ex his ueros honores proficisci. Et haec erunt futurae epistoret ceu liniamenta quaeda, ueluti carbone denotata. Addet deinde
36쪽
deinde ad unanquans partem diuitemsupellectilem, ramilanm,c imation fmlim,exemploraeminententi lacri . Ostendet qua parte possint comode succurrere loci communes,et quomodo trareri. Siquide hic locaes communis esse potest Peregrinatione corrigi sepemmem, quos patriae delitie corympunt. Alter: Nihil homini 'aelicius accidere posse, quam sidum et amicum consilium. Deinde exordiedi rationes aliquot aperiet: Iucundis imiconuictus memoria, cum uoluptate renovabit. Dicet suam charitatem ob intermissam vitae consuetudine neutiquam
restis he erga ueterem sodalem, ueris id optire se uotis ardentillimis, ut ea charitas quae puerilibus auspici s, ineptis uoluptatibus alim, pliqud uerior ac diuturnior esse possit,adamantinis uinculis astringatur. Id futurum, si quam in stultis uoluptatibus habuisent societatem, crconiunctionem animorum, eam in honeaus udijs oblis nerent. Et hic Flatim incidit locus communis, de uera missas, defrina et infrma amicitia. Negabit se satis sibi
etiam 'licem uideri,quod ab illa insania resipuerit,qu)dhonissimis disciplinis, pro turpifimis delit s stuatur, nisi et alteram sui partem,e similibu malis raeptam,suae felicitatu participe uiderit. Nec id difficile futuru: si quiadem ille sodalem his auribita audiat,de comuni salute diseserentem, quibu sepemunero audiuit de sui flagit s pueriliter garrietem. Rem agi nes levem, nes summis auriis bis hauriendi,sed in intima pectoris penitus demittenda . Et huiusmodi quidem exordiendi ratio poterit indicari.
Quod si quid erit cause,cur malit obliquo ductu utis gelse nihil dubitare, quin ille quos totus sit immutatu3:c atq;
37쪽
3 D. ERAS. RO T. DE RAates isti ueluti ad meliorem frugem immutato pro suo in illlim amore gratuletur, praedicans ab eo fieri, quicquid ab eo feri uellet. Tum suasionis ingressus quidam,ac ueluti transitus o tendetur. Negabit Lucius Antonium suum
mirari oportere,' quae nunc scribit, Ioglyime a pristinaitici diyideant: imo si frequenter in sillis bonis, uerus malis sodali gratulatus est errans erranti, nunc demum iustifimam ese gratulandi causam, qui stultifimas, ac peni'ras uoluptates, cum 'licii imo studiorim amore permetiarit. Deinde tanquam diuisione proponet, se duo quaedam in ea epictola conari: alteru, ut prorsus illi perinsuadeat, quanta sit ipsi gratulandi causa, id est,quant effugerit malorum,oe quid filicitatis fit asequutin.Alteis
rem utriusque interese,ut Antonius, abiectis nugamenistis, quibu3 iam nimium aetatis datum sit, ad eadem studia totum se conuertit, et ipsesaluus, Perithoum suum lanis quam ab instris reuocatum, conspicetur. Id erit velut aris gimentationi uestibulum. Sub haec propositiones indiscabit argumentationum, ceu bases totivi negoti . Qx ram excogitatio, ut longe omnium difficilinia est,ita cum primis necessaria: adeo, ut nisii hii repertis, reliqua futuis ra sint ocio a. Et non aliud est quod tanta arte praestriaebi posit. Qua de re peculiaria quaedam tradidit Fabius Quintilianus, proposita controuersia Thebanorum de Thessalarum: et nos in commentarijs de copia, rem, si non erudite, certe crase explicasnlis. Huic igitur arae; gumento huiu odi proposition, generales constitvere
38쪽
TIONE CONscRIB. EPIST. 3squod natura quidem ab honesto separatin non est, sed persuadendi causa separatim trassitur. Nihil suauius: Eas itur a iucundo: Primae quae generalis est, huiusmodi secundariae subseruient. Maximesecundu hominis natuetram est scire,eos nec hominis uocabul a mereri, qui lis temra nesciant. Proindest literae nihil adferrent momenti ad famam honestim, nihil ad uitae iucunditatem, nihil ad opes aut dignitates parandasmmen propter sese expetendas. estera erit,Ad perfectim uirtuteiii,solas literas es' duces,ac ueluti paedagogas. Cum ut semina proficiscunmtur a natura,ita si literis petitur absolutio. Ab his praestiri
cognitionem rerm expetendarum,ac fugiendarum: has mederi morbis animorum, itaquillare mentes mortadium.
Ab his compesci sequvndps in rebus insoletiam: ab i fidem petilenime ac robur in rebus afflictis. In priore propos tione cdirmanda adhibebitur argimeti uice,quod puelli quos nailira gaudemus , si proposito aenigmate sensim
coniecimu8,aut siquid novae rei discere contigit. Contra
fili moleste serimu . N philosophis ceu propriam notam tribui,rationalem esse: at haec non in illaen copetit, qui ni .hil ratiocinatur,sed pecudis more sensibita et usu duciatur: Esse uero, qui negent hominem a reliquis animantia ,
bus di Frre rationis specie,sed gradibus duraxat: ita fieri pose, ut paulatim adiectu institiae stultitias ineremgtis,
homo deducatur usque ad pecudem. In hoc natura finxit hominem erecit , instuit cognoscendis ludi , ut in rebita 1 Deo conditis philosopharetum. finiuis et Deum omnim opiscem,et seipsum, et reliquam huius mundi machinam contemplaretur. Ad haec locupletanda poteri
39쪽
D. ERAS. RO T. DE RAaerunt adhiberi, quae poetae,Platonici,reliqui ; scriptores, de hominis conditione prodiderunt. De luteo Prometheis udachro,cui igniculus ille coelestis inditus fingitur: de luto quod Deus summus ille ulus, Catu suo animauit: de particula dii initati , iuxta quosda corporibus hinsinis addita. Ovidi enim arbitrati sunt animam nihil aliudes e,quam scintillam ex igni, ut radiolum e luce illa diuina. De mentibin e stellis petitis, aut certe e thesauro Dei. Huc pertinebit illud Platonis sigmentum de animabG in
terram delapsis,quibus hic scire nihil est aliud, quis ceu
per somni lam remnisci eorum, quae quondam liberae coraporibus uiderunt apud Iouem. Haec,alias multa, diuiniaetatem quandam animi declarant. Declarat et illud, ubduralis animu3 exiguo corpusculo inclusu , tot, tam varias
ac dissiciles disciplinas intellectu complectitur, memoria retinet. Id prodigiosum uidebitur, si quis perpendat,
quot horninem ac rerm uocabula tenet, qui unam modo
linguam didiciti quanto prodigiosius, quod Mithridates
unam et uiginti linguag calluit s Et haec est minima porretiuncula mentis humanae. Addendum his quod Plato ne gauit, comm ad hominis naturam pertinere: nihil enim aliud esse, quam infirmentum,donili cilim, alit vehic Ium anim: animum ese totum hoc, quod hominem nomiae nainu . Item illud quod dixit Seneca, ni filor: Vita sine literis mors est, et uiui hominis sepultura. O Nid minus est
homo, quam hominis cadaures Iam enim corpii ,non coriapus est, sed sepulchrum: animum etiam ipsum a nativo uigore cohibens: Cr hinc philosophi dictum puis tallt, quasi r Aa, hoc est, sic pulchrum. Nec alio ste t
40쪽
quod Plato scripsit, philosephiam nihil aliud cse, qil
mortis meditationem et Namsi abduci a corpore, dicitur animae mori: et philosophia abducit animetu si rebri comporeis et cras is,ad res aeternas et intelligibiles: iam inaecipit animus uiuere, quum ab hoc sepulchro emicat. Ex historia sumi potest, quod Diogenes accensa in meridie lucerna rogatus quid ageret, respondit se hominem quaererere. Rursus aduocata concione populi hac uoce: Audite homines,audite homines. Quam iam satis magna multis tudo congregat rogaret,quid vellet dicere.rei ondit se se homines aduocase, non illos qui nihil haberent homirenis. Adhiberi poterat et illud Mimi cuiusdam dictum de homine crassio et indocto: Nullus, magnus,malus,pistis. Nullum appellabat nullius pretq, nihili et magnu, onum ym obesio corpore, ais abdomne pigrum: mali nulla uirtute praeditum: piscem, ijntem et elingvem. Huc rem
yrri potest, quod uulgo quos iactitu prouerbi s stupidis
er indoctis adimul hominis uocabulium. Quid enim aliud sibi uult,quod stupidum et indoctum appellant stituam, ueluti siguram duntaxat hominis,no honunem Item, imnium ad bram,suem: Suem Boeoticu, intre Antroni , nihilo dis imitem elephanto:ouem,belluam,peclidem ulimgum, pipitem, caudicem, plumbum , somnium homirus, nionstrum hominis. Adhibebitur et parabola: Vt auena uitio soli in lolium degenerans: ut triticum simili de caumfa degenerans in hiliginem, nomen fui generis amitit:
ita homo pecus es incipit , si neglectis honestis studiis,
uentris tantium et inguinis curam agere coeperit. R tir*sum alia: Et sicut materia sculpendo fili lachro habilis,