장음표시 사용
11쪽
pare aliena decrerunt. Orum certe seculorum ea Jam
est ratio , ut qui minime istarum belli artium periti sunt, prompti, summis ubique in coelum tollantur laudibus, nec fortes tantum habeantur, sed o dignissimi, qui populos imperi regant. Quin immo inhumanum saepe cellas, inprimis si etiam sit felix , tan- uam res bene gesta , specioso Virtutis titulo ad po-eros quoque propagatur, Nobilitatem, quae sane apud nos omnis ex bello est , auctoribus suis conciliat.
Hac itaque mercede plus satis irritati jam olim' ges Populi, quicqci contingere possunt, rapiunt plerique .gloriae sibi ducunt, ad imperium Orbis terrarum hac via contendere. irae reliquis vero Galbli , ferme dixerim, in umbilico Christianae Europae quasi de industria attrectandis aliorum finibus ab psa rerum natura collocati . imaginarium illud universae dominationis decus improbo conatu dudum a clavere, sive isthoc situ stimulati tam oportuno, sive occasione senescentis pridem Hispanae potentiae, quae si periore seculo sub Carolo V., Philippo II omnium
in se converterat ora atque animos, seu denique ipsa
excitati gentis indole, quae ut primas sibi arrout genii atque elegantiae, ita praecipuam qxloque tortunam publice privatimque suo quasi ure sibi compar re semper nititur. Nec abhorret ab isto nationis pserit Regis ipsius animus, quem magnis sane virtutiabus imperio totius Europae parem plerisque visum, sola certe Gallia, quantumVis late jam patens, neut quam capit. Hic ergo Valida satis classe S ingenti succinctus exercitu, magna enimvero agitabat , propagare fines regni, triumphatis gentibus alienigenis imperare tributa, leges parendi dicere suum impo- A B
12쪽
nere jugium anXiis omnibus d exspectatione suspensis, in quos tandem incubitura esset primos concepta haec in Galliis procella , ad obterendos simul complures satis superque idonea. Et habebat Britanniae tunc regnatorem Jacobum, fatali quadam, ut levissime dicam, imprudentia sibi obsecundantem in omnibus, quae an reliquos meditabatur Principes, quorum tamen haud dubie etiam Jacobus ipse futurus denique erat quasi legitima quaedam accessito. Et quid tandem tam gloriosae gentis, tanti ipse animi Rex, tot copiis terrestribus ac navalibus subnixus, pii rnacis-
sinat insuper militibus ducibusque acerrimis fatim
instrues us, nec a pectini destitutus, non ab armis, non a
tormentis, quid ergo ille non profligasset statim, non confecisset brevi P quos ille populos non oppressis et non domuisi et penitus,bello victos, si Britanniam habuis 1et, potentissimam mari insulam, suis expeditionibus faventem quasi succenturiatam Sed dum arma inferebat Germaniae, cujus tunc nudum ostentabat latus con custa gravi motu Hungaria, interim noster ille Atla silutis publicae , VILHELMUS ARAVSIACVS
Britanniam, implorantibus eum ultro populis ad realigionis suae ac libertatis tutelam, Xtorsit facile Iacobo, nimia certe istic atque insolita agitanti Ast ita etiam Ludovicus spe subsidii, quam habebat unicam depulsus, unde auxilii in sibi promiserat, exitium invenit Caeterum isto utrimque veluti sydere mota est confestim funesta multiplicis hujus belli tempestas , quae terra marique detonuit horribilem in modum, .sua spartit incendia in Galliam, Germaniam, Belgicam, Britanniam, Hiberniam, Hispaniam denique, Italiam
Overant enim omnes hae gentes in unum foedus, coruociaverant se contra invalescentem immane quan
13쪽
tum Gallorum potentiam. Nam quid tandem liberum in Europa, quid sui mansurum esset juris, quid
immo non obnoXium fore dc servum plane, si ad unum deveniret populum omnium rerum potestas Marbitrium, caeterique ad illius nutum ora sua obvertere, trepidare, ac se conformare continuo deberent PNon jam memorabo hic singulatim dc per partes, quae belli fuerit fortuna, nec vobis, opinor, audire singula operae foret pretium. Id tantum breviter ociummatim dicam , triumphos ferme triumphis , clades cladibus pensatas satis gloriae utrimque pliis satis acceptum quoque vulnerum superiores quidem variis ex proeliis discessisse Gallos, sed plerumque ad- meam illis contigisse victoriam, o si vera velint, speciosiorem tantum cladem Nam quid aliud est, quidve aliud appellari naeretur, coegisse quidem terga tandem vertere hostes suos, sed paris ferme, immo majoris saepe sui sanguinis pretiora Quae porro illa est
Victoria ξ quam inutilis' quam pene eXitios, quae
Vincendo debilitat gentem , quae aerarium exhaurit funditus, quae non militum, sed cohortium, sed legionum integrarum requirit supplementa, quae denique Victorem populis nullius agri, nullius oppidi, accessione reddit locupletiorem Atii res nostras jam contra conferamUS, nonne Virtus Fortuna Magni V I LM E L- M per se ad Boinam conjicientis Jacobum in fugam &dein Sanruthaeum per Illustrem Athlonium caedentis ad Limericam , modo hanc ipsam, modo Dublinium, Victoriarum praesentem tulit fructum nonne immo omnem continuo Hiberniam in suam redegit diationem Θ Complaires etiam , neque id inficias imus, Occuparunt Galli, eripuerunt foederatis Vrbes, sed temporibus plerumque insidiantes, sed quarum prae-
14쪽
cipuam ac validissimam, amurcum, O Vi pugnando receperunt nostri , quam nunquam illi bello recipi, nunquam vinci posse temere jactaverant. Sed mari semel feliciter satis rem gesserunt hostes, chale mulcatam tunc quidem dimiserunt Batavorum classem, sociorum destitutam operi pugnam e proXimo spectantium. At mox vicissimcilli, annitentibus tunc Britannis, toto exturbat Oceano, in littus ejecti, suarum incendia navium de terra aspeXerunt, nec unquam postea instruendae contra foederatos clasi animum adjicere , aut navalis proelii tentare fortunam ausi, maluerunt bellum in latrocinia spargere dcturbatis navigandi commerciis praedonum more hinc inde maria solum infestaret insulas. Caeterum, dum ita satis quidem damnorum, sed nostris tantum dederunt nautis mercatoribus, interim vicinas nobis terras, in quas sedemi vim belli contulerant praecipuam, omni sane modo habuerunt miserrimas. Nulla etenim sunt armorum mala, quae non
subierint saepius, quae non sustinuerint diu, cum Ger mani ad Rhenum micrum, tum Belgae ad Mosam QSabin fluvios utrosque Christianorum clade mul tiplici jam notiores, quam Phasis olim aut Scamander expeditionibus Graecorum Nam quid memorem exustas istic passim segetes, dejecta rusticorum tuguria, praedas pecorum abactas, spoliatos aut abductos ipsos homines Z Vulgaria haec sunt, usitata dudum, ataque ideo non animadvertuntur. Graviora sint oportet, quae hu)us commonstrent diritatem belli amplissimos videlicet terrarum tractus jacere desertos, cultu humano vacuos, urbes integras, satis exornatas antea Opulentas, in cineres nunci rudera, in lustra clatiabula ferarum , redactas, infestos ignes templis quoque
15쪽
qtie .sacrariis illatos, nudatos etiam Principium manes , jura ubique Omnia , divina simul humanaque, prorsus polluta Haec illa sunt scelera , quibus efferata Martis indoles etiam inter Christianos quoddam quasi jus jam dedit Haec sunt armorum flagitia, quibus hodie militum imbuuntur tirocinia. O duriorem ipso suo ferro Bellonae Genium foedos, o trimculentos seculi hujus plus quam ferre mores, qui non hostibus, non injuriis, sed aequitati, sed ipsi humanit ii, sed virtutibus omnibus bellum indixisse videntur Dcerrimum, per quos omni lege, omni freno, sollitus plane gladius promiscue in quoslibet bacchatur C gitate mihi, Auditores, laetissimam nuper Rheni sp ciem , florentissimas per ejus ripam sparsas tunc passim urbes. At quam tristem nunc solitudinem, quam horridum undique squalorem, omnia istic ostentant Urbium vestigia, in bium busta abunde videas, Vix urbes ipsas, vix moenia, nisi si quae multo dudum opere .milite fuerint firmata. Ab Rheno jam paululum digressi, spectate , sultis amoenissimam antea Heidelbergam, illam Musarum quondam sedem jucundissimam, illam verae Religionis fidisamam nutricem. Quid quam deformes illa sui nuper splendoris reliquias visentibus nunc offert quam barbara, quam dira infandae prorsus inhumanitatis ostentat monumenta sed quae perpetua potius sepeliantur oblivione, quam per me in Rusquam reVocentur memoriam.
Circumjectam vero in regionem , veteris Campaniae semper aemulam, si conjiciatis porro oculos, vix fidemiis habebitis. Ita nihil pulcherrimae nuper i gae agnoscetisci nihil istic amoenum, nihil frugiferum amplius, omnia e contrario vasta, omnia repsrietis foeda d. inculta. Jam de Hominibus ipsis quid dicam
16쪽
dicam per omnem serme melioris Germaniae tractum Caesi sunt partim crudelem in modum plerique si
tum vertere coacti errant etiamdum eXtorreS, suarumque miseranda circumferunt fortunarum naufragia.
alienae jam opis indigici pauci, quos reliquos recit
militaris truculentia, miseriorem inter quaelibet calamitatum contumeliarumque ludibria Vitam traxere. ne in ipsis quidem cellis aut subterraneis suorum pGnatium cryptis satis tuti aut vexationum immunes. Qtii videtur Auditore. Ita, ita grassari, Xutos ne omni humanitatis sensu, solent arma ea gladiorum nunc est licentia , ea immanitas militum, quia bus , simulac datos sibi qualescunque accepere hostes, nulla plerumque injuria ipsis cognitos , non a tas, non sexu , non virtus , non dignitas, non eorundem societas sacrorum, non humanarum rerum vicissatudo, miserationem affert ullam Linguam habent& figuram hominum, quin, verbis Christianam illi profitentur religionem, sed rebus ipsis efferatiores vi vunt, quam ultimae barbariei Gentes, quam ipsae in
saltibus suis Bellum ura certe sibi negant scripta, aequum vero bonumque quid sit, ignorant penitus, interdum amicos aeque ac hostes promiscuis onerant cladibus. In quaequae incidunt, aut verius dicam im pinguntur, rapinis ea e hauriunt, conspurcam libidino, incendiis foedant, sepeliunt denique ruinis. Neque vero nunc solum, sedjam olim, etiam priceis illis seculis, crudelis adeo bellandi fuit ratio, qu si isthaec Martis sacra aliter non constent, nisi omnem excedant saeviendi, aut certe impleant prorsus.
modum 8 Nam quid fingi, quid excogitari potest testabilius P quam , quod in legem dudum aratem
17쪽
tem bellandi praecipuam abiit suos ipserum fines igni ferroque vastare, tantum, ut hostibus sterile ac nudum objiciant solum inflammare proprias Vrabes, ne relinquant illis adventantibus quidquam, quo tueri se aut sustentare queant. Quid enim aliud in Hsi quondam egerunt Persae , exspectantes Alexandrum dioniae ultro tunc ipsi Ciliciam suam depopulabantur, quam ab illius populationibus vindicare de
buissent Quid Pompejus Epirotari Thessaliam , qua
tandem gentis culpa, qua quaeso causa, ita exscindebat olim, perdens consulto istic omnia, quae usui hominibus esse poterant ' Nonne unica haec fuit, ne utilis Caesar, ne exercitum alere posset id vero quid
est aliud, quam si vera volumus, per Amicorum I tus Hostem incerto petere ictu, , ut eum arceas, Vel saltem incommodes, illos prius dirissimis amigere modis Verum omnem superat fidem, quod vir tamen fide dignissimus, Bilibaldus Pirhheimerus, toga potissmum, sed 'ago clarus, ante hos ducentos ferme annos, se in Helveticis Maximiliania bellis vidisse affirmat, quondam non sine horrore summo apud ipsum legisse memini. Transibat ille cum copiis, quas duc bat Imperatori, per oppidulum, interfectis fugatisve ejus
ancolis, desertum penitus atque exustum, in qu amen duae supererant vetulae, quae XL ferme parvulorum utriusque seXus quasi pecorum gregem ante se in prinximum loco pratum agebant, si miserandum illud agmen media macie confessiim in genua continuo prinlabebatur, herbasque manibus evellebat, ut miserrimas vitae reliquias earum se utcunque sustentaret, vespotius mortem in paucos tantum dies di ret. Nam
singulis pene diebus aliquot ex iis fame defecerant
18쪽
brevique spatio redacti fuerant alteritis cibi inopia ad
hunc nilmertina, quum paulo ante etiam duplo fuissent plures. Quis talia findo talia etiam cogitando, temperet a lachrymi. Qtiis non , ea audiens, detestetur bellium, furorem ejus horreat atque abominetur, saevientis longe etiam crudelius in illos, quos gladio subtraxit, quam quos subjecit Z Quis non quavis jamj ce,modo non iniquissima, permutatam libentissime velit tam diram armorum rabiem, qualem qui oculis nunquam usurpavit, animis concipere aut credere vix possit Sed dicetis, opinor, nihil ejusmodi metuendum fuisse Vobis, qui himus belli tanquam alieni mala tantum audivistis,uidistis nulla,nulla ferme sensistis ipsi Quid vero, Auditores 'Non cogitatis ergo Bellum esse, de quo agimus hellum esse, in quo, strictis semel gladiis, quod cuiquam evenit, id enim vero e venire possit omnibus 8 cujus initiis neutiquam respondeant semper exitus, sed in quo
musta vehat subinde vesper serus incurrentia e transverso, quae minime fuerant exspectata prius Nam quid tantadem est rerum humanarum magis incertum, quorsum
evadat quid magis anceps, securitati magis contra rium' quam desultoria illa bellicae fortunae varietas Proponite vobis veteres,quaeso, Carthaginienses. Quam
procul δε illi ab sua Africa, quam feliciter diu contra Romanos bellum ductu Hannibalis gestarunt Z Quam nulla prorsus ansebantur tunc sollicitudine, quum amma ipsorum per Europam quasi peregrinarentur, quum principem gentium Populum aliis super alias assicerent
cladibus, quum Italiam passim urerent, eamque tantum
non totam suis jam haberent imperiis subjectam, dicto audientem' Quid Num minus tamen milli suis quoque portis aliquanto post obequitantem Viderurit hostem, suisque imminentem cervicibus P Num ideo
19쪽
minus in sua dein Africa Scipionem Xperti sunt, Italiae
vulnera vindicantem' An ergo non liquido satis probavit rerum eventus, dedisse eos bello, quod longe quidem ab domo fecerunt Romanis, Remp. tamen totam
in discrimen maximum civisse in ancipitem imperii servitiique aleam huic ad extremum suisse longe
propiores, quam summae rerum fuerant prius. Si plura rei tam certae, quotidiano pene firmatae usu putarem Velle vos eXempla, repeterem sane ex Historiis Graecorum Lacedaeinonios Atticae incubantes aut Boeotiae, narrarem vobis Antiochum ilhim Magnum, Aetoli se jungentem in Graecia ad expellendos inde Romanos, memorarem Mithridaten Ponticum Graeciaei ipsum inhaerentem visceribus. Omnes enim illi exteris Oris, in quibus bellum secundis coeperant initiis, detracti denique vel excussi, ad sua ab strages populatione invicem tuenda citato reverti cursu debuerunt, atque ita suam ipsorum patriam, quo hostem penetraturum nunquam , sibi persuaserant, maximis accepere tandem motibus concussam. Sed neque vos desideratis rem clarissimam pluribus illustrari exemplorum documentis, neque vero opus est, in eo, quod per Dei benigni-x tem non accidit, longius immorari, praesertim, quum, si maxime nihil bellicarum calamitatum vestros intrasne e ceperitis, alia tamen abunde sint in promptu in
quibus importunitatem Martis persentisceret ipsi satis superque potuistis.
Quid enim ρ Annon acuit penitus Mercatura, quae nostrae tamen Reip. nervus est potissimus ' Nam quot captae sunt identidem naves ab hostibus , quot clas es naviculatorum dissipatae , dum impune lembi illorum Omnia persultabant maria, omnia agebant ferebantque, nostras majoris molis rostratas agilitate sua facile elu-L, Mn-
20쪽
dentes Portiis immo nostros, ipsa Mosae levi ostia,quibiis spiritum pene & vitam ducimus, catervatim illi obsidebant, ut navigaret vix quisquam amplius, quin periculis se exponeret certissimis. Inde ergo dubiaJam erat negotiatoribus sua cuique possessio. vacillabat in foro fides; quippe quum neutiquam possint multi in una
Civitate fortunas suas atque Opes amittere, quin alios secum in eandem trahant calamitatem dc quam plurimorum simul rationes conturbent. At qui jam praediorum aut pecuniarum fructibus vitae impendia tolerabant, quot obsecro, 6c illi premebantur rerum angustiis ξquam gravibus exhauriebantur tributis' quam exigua,
&pene nulla suis ex bonis humanae necessitatis subsidia percipiebant i Effundere debebant tantum non Omnia ad sublevandam saepius aerarii inopiam. Neque Gnim plebs suffciebat amplius tot oneribus quotannis gliscentibus. Res p. autem ipsa grande jam conflaverat
aes alienum, sub quo parum aberat, quin penitus subsideret. Et tamen cogi undecunque debebant pecuniae in stipendia militum nostrorum simul atqueeXterorum,
in belli terrestris maritimique impensas, in subvehendos
exercitibus comimeatus Nimirum, Ut acerbae illae ar morum populationes longe ab nostris prohiberentur fianibus, S , dum foris bellum gerebatur, domi saltem secure postamus S pacate vitam agere. Et quis non lubens suas opes, maximam certe par tem, in publicum conferret, ut ne hostem suis in moenibus videat, suis ve experiatur in penatibus 8 Romanos
legimus ultro quondam indixis sibi pulcherrimum adjuvandae Rei certamen, in quo Senatores ipsi reliquerint sibi nihil, praeter aeris signati quina millia. unicam argenti libram. I xistimabant videlicet Viri Prudentis. simi, Remp. incolumem facile privatis res suas pra