장음표시 사용
541쪽
stlo, urget, vero Scauthoritate e ratione Primo quoniam sine linctamine proponit Galeniis lib. de Vietii priuatorum ex o temperamenta narii ratia, quae extra med Aim sunt cotrarium victum exigere. Idem piimo de alimentis in pro heinio, quεd similibus regans tur id solum verum est inquit in medio temperamento ire caeteris quale cum l. intemperaturae sint, contrario visti est utendulis Ad haec dicimus, rationem subdit . de Altin. quoniam expedit corrige rela naturas, non seruare: Intellige, nisi quid impediat, ut negocia, At in alio lib. de priuatis hominibus loquitur, quibus praecepta tradit id est qui negocijs addi et non sunt de quibus verum erit, contrario est victu utendum, ut ad mediocritate in deducantUr. Rursus igitur dubitatur, quoniam G. de tuen San sic scribit in passi uis,huirendo scilicet Selicto: si quidem seruare temperametu inibi de quod inuenisti, utere similibus sin corrigere, contrarijs. At in acti eis contraria semper dare expedit. Sunt enim haec, inquit, efficacissi inae qualitates,&similibus alimenti facile in morbosam intemperiem ambeunt. Ideo etiam in negociosis in quibus permutare non expedit, contrario vim erit utendum. Contra quam dixerat . Tech. quod in quocunq; excessu, seu in activis sit, seu in passi uis, similibus semper conseruatio fiat.
Respodetur, huin id temperies quibusdam corporibus opti in est,& is qua in media, fies erit: ideo si inedia, s conseruandam in t to inagis haec limini da me et pueris. Se in his seruari morine ei ex usu, ni prorsus moil morbos faciat De hisermo Galenusto irritui unde&de late pueror tatim menignit. Similiter naturale est mulieri humido esse corpore prae viris; ideo nisi salubrem mediocritatem excedat, seruanda similibus, de Vict. salubru . At calida, vel frigida tena peries nulli corpori co m. moda est itaq nunquam propria ratione de se seruanda indicat. hinc quantum ex se et Temper contraria exigit Sic locum intelliger Techn. r. Signum noscendi temperamenta est, quod laeditatur facit . similibus iuuatur ex modico contrariorum usu non negamus tamen, quin si seruare animus sit similibus id fieri debeat, ut Galenusa Tec n. monuit Seserit, tile praeceptum, quod conserisoatio fiat per similia, genere inquam gradu, ut diximus. 3c Galeonus cap. 86 annotauit, cum Vult eas milia qualiter a medio decli
Alia etiam causa est quare consulat mirarijs uti quia in passivis
non sacerror committitur, quod lente hae qualitates mori mutim, sic in activis. At non errare dificile est: etenim exacti si in ilia
auis inueniat Ideo satius est adstigida declinare itaq; praeceptum
542쪽
illud verum est l. Tech sed in arte seruare non potes Contre, sin
ne ociosi, quibus permutare non conducit: quomodo Vteris . e Pondetur, tar non adeo ut permutare possit, sed furorem qua litatiun cohibere. Q uod vero sic intelligat, patet Nam de calida, humida natura loques, ait Si permutare velis, contrario victu te re: si conseruare,simili. Intelligit autem si velis ubi modic aberret: Aictim dicit, In activis contraria semper dare expedit quod dicit semper,no intelligit in toto victu, sed semper, id ei seu alterare, Vel seruare velismon quod contrxrbs semper utatur sed aliqua do contrariorum usum omittat, ne dum seruas in morbosum affectu labatur. 8 sic intellexit Auer. qui id cosuli lib. 6. xi. de Regimine corporum calidorum. Non enim debent via quam conseruari solum. ed admiscere ea, quae praeseruet, quanuis semper si fieri pol Sit,deberent corrigi, hi maximo, quibus una qualitas superat quoniam sunt proximi, ut ab externi causis morbos incidant. Ad ea vero experimenta supra adducta de naturis calidis trigidis, dico priamo, quod illae alterationes aeris non sunt similes, sed excedentes: unde acile illis morbosae succumbunt. Nam naturae intemperatqfacile cognato suae naturae morbo laborant. Praeterea sunt temperamenta procliuia ad lapsum, cauo modico contrarioru usu iuuantur. Contra hyems non est modicum iuueni Respondetur elius in tempore re inissiore, sed comparado hyemem aestata, melius hyeme, quia pessi in detestate. Ita de regimine dicatur. Querimus enim
semper modici corrigere hos praesertim du valet. Sed dubi est de senib. Nam si corrigere siccitate eoru studes, quomodo in eoru tactu salita, ita siccantia Galenus admittit lib. s. Rei pondet Galeonu de victu priuatorum senilem aetatem cotraria indicare,propterea quod intemperantias duas patiuntur, quae ambae corrigi postulant Prima est naturalis siccatio, frigus secunda excrementitia humiditas ob frigiditatem. Vide secundo de em p. ubi haec dil- putat 3 6. de S an tueta Ideo solidis humectari volunt sed semper cauere ne multa humiditas aceruetur. Ideo cibi natura humidiores saliti sint, praesertim si glutinosi quando non conficiuntur lentales morbos gignunt podagras,8cnephrati m. M. dicinae Videndum postea est , quam nam medicinae partem profitea- p ixei inur. Nam cum una eius pars, quae physiologia dicitur, naturam rerum, causas contempletur, tum corporum, quae cura da sunt,tum materiae medicae, per quam fit curatio. Hanc uniuersam lupo Oniamus Rursus altera de lignis, tum p r sentium rerum demonstrati, vis tum futurar prognosticis, quam itidem hipponimus. Est terii quae iam homini tuendo praeest, quam proprie medicinam dicta
543쪽
metis: quoniam immediate fine medici spectat hoc est, Sanitate frui Medici
corpus In hoc ergo genere est medicinae pars, quam intendimus, Carteitam hic in is generalis, Sanitate frui, dis inglii tu permodos, quibus sanitate frui efficit. Vel enim eam illaesa in seruando, vel pr cauendo ne in morbum labatur, imittatur, vel eam amissam restituendo. Hinc tres primi partes suiu, conseritatrix, praeseruatri Medicinae Se curatrix Quodq; horum eunde finem respicit: sed diuersi modo prim assequitur. Ille exigua vitia Sc vix sensibilia corrigit. dum talia sunt, P- - ' quando etiam neq; momentum corpori aliquod afferiant sed si in
crescere sinantur,ed perueniet. Vt actiones laedant. Sunt autem haec
minora vitia contracta ex internis causis, externis quibusdam, quae uitare nequimus. Internae sunt continua corporis siccatio, quae a coceptione fit, propter sicci elementia, quod in mistura pr*ualet scilicet ignis Se conformari ex hiimida materia non poterat, quin siccaretur Perdurat vero haec siccatio usq ad mortem. Altera causa ei substantiae corporis nostri fluor, ves effluuium qii odfacit calor insitus, dum humidum depascitur, 3 in vaporem soluit: unde S tertia causa prouenit. Nam ob id necesse est, quod defluxit resarcire resarcimus autem cibo, potu qui cum prorsus similis non sit, mutatione ee et in qua excrementa colligi est necessari uiri, ei lii bus incommoda lanitati eueniunt. Ex his quoq; sunt exerci otia vel quietes de reliqua, quibus necessario cor is alteratur, ut Seexternum ambiens Placer o exigua alteratione corrigit, liti a. nitatem seruat Qtrodisi in horum vi uretur uni Sc maiora vitia. adedit morbis pro Xrina imi, ut dolores, vigiliae lassitudines siue
plus tuli quis capiat, seu minus siue frigido nimium occurrat,seu
excrementa detineantur, Velitu excernatur. Haec vero artis pars pr hil adiice dicitur: luoniam imminete morbo pr cauet Vrae cauet autem dum gliscente in iam corpore causam affert, ut excretrienta aceruata Sunt eni in haec morbori veluti seminaria qui
dam quae tam orbum iacient, nisi tollantur. Tollit autem pro phylactice per contraria lib. de Art cons . Cum ver iam aperte iserintae iones morbi dicuntur: ehi prima pars artis praeel , quae nratrix nominatur, cui nos intendimuS: quae factum iam morbum res picit Sub hac vero etiam istum gerius conprehendimus, ex curaratrice Se praeseruatrice. Nam aliquando hoc inistam officium ad medicum pertinet, cum simul iactum morbuin, futurum respi .cit in his scilicet morbis, qui causam folientem habent, ut in febre Haec Galenus decimo Meth ad principium. MN. ter. Initrumen ta vero, id est praesidia, bifariam sunt inuenta vel ratione quam vel experientia. Quodq; eni in altero horum modora est inuentum
544쪽
- iviri Amsi festo oh.r8. primo Thera.&tertio s. Elt autemultis memoriis experientiam fieri ait, Drimo Metaph. Fit autem
et ratio vel ex his, quae casu nobis Ibciuntur vel ex his quae
contato et enere. Casu dicuntur, quae nihil molietibus nobis sunt:
Consulto, quid remedium quaerentes temere inuenimuS. Fit potenti erant: neq; de rei natura aliquid ratiocinabantur. Nos vero e
ain admittimur sed non sola sumus contentu sed ratione multam-
voluinus, facta irmantiori denominatione: no quod ratione cotenti simius. In quibusdam nun nihil ratio potest iunt quae Traenuinerauim quatuor genera ideo millis experieti subscri
bet obita multa sunt an quibus vere dici non potest, quod
ien ta Anuenta Neq enim casus ullus euenire potuit, quom nris homini affixam reurbitulam,&i instarem Urintuiti. Sic in componendis medicamentis quantum claudicent,
Tendus Galenus Meth Neq enim casu sed ratione recta per de-bi as proportione admisceri est necessarium Sunt quae utraq; via
Perientia inuenit, quia multos ab seruauit sic affectos,' cum his iam initabant . ni undis sua praecepta frigidae potione cu(atos Atrationalis ait,frigida perpetuum febris remedium est, quia
ealidus morbus,&quantitatem,&occasionem dandi ex ratiocina
tione habebit: quia haec natura morbi hoc exigit,hoc tepore:&haeo natura frigidae aquae est. Sic de sanguinis missione dicito.Iuuantve o se inuicem haec instruineta Nain si quid intuti sumus, squidem illi quoq ratio consentiat,statim assentimur ita lim e sererer t timur quam Empirici. Illi enun multo empore vix certi fiunt, nos breui Sic ubi ratio pristidium aliquod is uenit si statim adhibitum in corpore id efficere, id minet, tu inus ille nobis esse praesidium ut ratio inueniat, coinprobet vero' perientia quae inueta sunt ut duobus oculis exactius, certius cernamuS. Quae Vero ratio inuenit, de quibus maxime agedum nobis est dicungur methodo inueniri. Nihil en in aliud est Methodus, riuam rationalis via ad ali Tuid inueniendum Coinparatur autem ethddus ex indicationibus. Est autem indicatio eorum, quae py- is tenda sunt i, sinuatio ab ipsa rei natura tam a vi experientiam excludamus,ut vult calenus et Meth hoc est persuasio a rati,
one proueniens, qua medicu, quid scagedum no vix Vorinris q
545쪽
DE RATIONALI ARTE fvsyllogismuin factitrum, assumens indicantia, collisens quod ab illis
indicatur, Sunt igitur de quae iii dicantur syllogismorum conclusisiones, quae indicant, sillogismi astumptio. Totius vero rationis vis ex inmediato principio pendet quod contraria contrariorum remedia: hoc vero ex altero deducitur, quoniam quod praeternaturam est, tolli seposcit, tollitur vero contrario. nde quid scopi, vel propositi nomen medicis significet, apertinus, cuius voce in toties in ore habent. Est enim quod medico proponitur. Proponitur,cryaliquid dum consultat, aliquid vero dum ad agendum se accin- it: utrumq; scopum dicunt. Nam Sc Galenus magnitudinem mori, de robur virium scopos ait inittendi sanguinis. Intelligit scopos. d quos respicientes consultamus ideo seopi a nobis consultandi dicuntur. Rursus inedici copus es , nosse quid agendum, quomodo Se quo tempore: quos curat uos scopos istinetionis gratia
dicimus. Cum medicus rationalis ex rei natura remedia inueniat,ut monstrauimus, necessi est nosse quae 3 qualia sint ea, qui inquirit mox de his, quae ea, quae quaeruntur, indicant agemus. Sunt igitur ea . . uae quaeruntur haec in primis, quid sit agendum, ut num vacuan e um calfacie dum sit hest quidem id primum ordine quod occur rit, sed quod exiguam noticiam pristet medico,ut videatur plebeio
quoq; communis esse,&ita nihil artificiale in se continere. Statim enim a natura ipsa morbi indicatur, unde 3 illi talia quirunt remedia: ctim stuant se in fluuios proh ciunt siti vehementer vexati, bibunt imo Sc bruta hoc eis indicante sensu remedium exquirunt.
At dignu postea artifice est, statim quaerere, quibus id fieri debeat. scivi e enim tu in genere quod refrigerandum est, id vero non magis utile quam inutile esse poterit, nisi ualia esse debeant,recte
noris: multa enim sunt, quae refrigerat, ut alia mitiuS, alia vehementius, alia actit, alia potestate sol tim, alia ex accidenti:&in unoquoq;
horum generum multa es differetia Iuuat ergo diuidendo qua, ita refrigerantia esse debeant inuenire, ad usq; vltimas differentias. Vbi haec noras, noscenda est quantitas, id est quatum sit refrigeran. dum Namsi intra limites coos stas sanitatis metam non attinges: s ultra procedas, naturalem quoq; aegri temperie in vitiabis. uantitas ergo diligentissim est Perquirenda. V d oc quarto loco occasio, id ei qtio tepore id facias nec enim quouis tempore id sacere licet e oportun8 Tam sic exhibita praesidia iuuant sin secus laedunt. Est autem hic animaduertendum ob Galenuni, qui videtur dicere occasione in riualitate in idem esse. nec plures scopos ponodo S,S,Tcch. cap. 86. Nec enim vult has quae
546쪽
stiones sese includere, isnam earum esse superfluam sed quod
certa quantitas sciri nequitini etiam sciatur tempus simul, ut tempus praefinisse oporteat, hab hinc quantitatem. Nam cum continue status aegrorum mutentur, qui potest probe nosse quatumbi medicamenti exposcat aeger, nisi norit, quo tempore pr cile sit dandu hic est Galeni sensus verus Veh igitur, illis qui temere qualitatem mittendi sangit in is vel medicamenti statuunt,& multo antea per plures dies statuunt. Quantum in aegro peccant Quinto loco, quomodo id fiat quiritur Multi enim Miuersi sunt modi, vitibus in dicamenta applicari solent, alia confertii alia sensiim, alia irrigatione, alia fotu, alia liquida, alia sicca Sc sic de varis Sao-plicandi formis multumque refert ad curationem utrovis modo
Addimus Se sextum sconsumardines curationi Set Culus qui dein Galenus meminit .& M th. Hoc autem non semper in cuiusui S
curatione quaesiuisse necesse est, sed solum in flectibus complicatis,Vbi inquam multa, varia sunt, qua monstrant, nec sati Stissueta quo sit inchoandum attamen hoc nosse est necessarium: quaeda in enim curari sine alijs non possunt. Neq; enim morbus tollitur, ni prius causa auferatur nec caro noua gigni, nisi a subiecta carne: tollantur sordes, intemperantia quaecula' si C. neq; vulneri labra uniri, si quid intersit. Qui igitur haec perfecte inuenire norit, pertactus artifex erit. Et Empiricus quide obseruatione se inuentile diacit Rationalis vero methodo ex indicationibus coteXta. Haec ana tura rerum indicatur. Quot vero, c qualia sint quae indicant modo monstrandum, genera primum proponendo, de mox per diuisivam
artem singulas differetias inuestigando sic enim melius in me motaria haerebunt. Genera igitur tria sunt primum ea, quae secudum naturalia aegro insunt: quorum enumeratio est,temperametum,yire Si habitu cog-poris, consuetudo vivendi, seu anteacta vita, naturae mi eta S. Quae singula inebra ita declarantur Temperamentum enim secundum naturam aegro dicimus, quod inodo sanus obtinebat seu sitidem, quod a priina origine sortitus est, seu aliud acquisititi tempore. Acquiritur autem nouxura, sermutatur antiquu ex victus ratione uniuersa, quae invito tempore corpus alterauit, priori te misperam et contraria, cuin homo lanus vivebat, simunia sanorum exercebat quanuis multa in latitudine, tum sanitas, tum temperamentsi sanitatis causa versetur. Quot autem sint modi teperamentorum,3 medium inquam, quae a medio hinc,vel illinc recedunt
vitiorum stra libri de Teinperamentis.
547쪽
Vires intellipo facultatu robur quod quomodo D habeat consideremus intelligo eas, quae corpus gubernant. primum trium inuam principiorum, e quibus vita pedet: in quibus etiam ordines ignitatis talen usitatuit . Meth. vi videamus cuius principis robur in axime indicet Cordis enim facilitatis hoc est vitialis facultatis, qua ipsum mouetur Se arteriae in primis rxtio est habenda nedum sanare contendimus, interim eius imbecillitate non pereat. Tandiu enim vivimus, quandiu mouetur cor Cerebri vis non adeo nobis necessaria in aegris est, ut in sanis: quoniam consueta munia ageres nequeant, non curamus. De iocinoris facultate, unde corpus alitur praecipu sumus soli citi cu morbus materialis et .viro b alimentum concoquatur. Cum vero eae parte priuatim la-orent,ipsarum viri uin habed ratio est, ut cerebri. Vide discursum Galeni a. ad citavc. r. Attamen generatim hoc intelligendia quod una facultate tribus pereunte breui reliquas perire ei necessarium. Intelligitur breui absolutia cerebro ob respirationem, quae per musculo fit, non a iocinore quoniam sero Se et aliori comis Paratione vis. de Loc primo Sed non modo a principes consideramus, sed eas quoq; quarum opus toti Vtilitate asteri ad vitam necessariam ut spina motricem facultatem deferens, unde respiratio. enter aequam vim habet iocinori, Renes non adeo prestantem at magni vius ad vitam, ob morbo imminentes. sic Lien . Nun de habitu corporis dicendum. Consideramus enim cuiusu modi sit naturalis eius habitus, num mollis carnis sit, an durae sit cnum rari an densi habitus. Quonaodo autem haec cognoscantur, ex secundo lib. Temperamentorum habetur. sic de obeso,vel carno
so dicimus. Haec eni in omnia in usu remediorum conducut, si quis
Et ate quoq saepe cosiderauit Hi p. ut . de ich. xx. Sed de Uict.&priino Aph seu in victu seu in remediis adhibendis. Quot vero
sint aetates, cquid unaquaeque indicet, ex mutatione quam circa corpus facit Galenus. a. de Temp.&Aphor. exposuit:& nos infra dicemus. cum de eam dicatione agemus. Consuetudo quo s. n 6
tam vivendi, quam remediora spectatur. Vtrobiq; enim vim multa indicandi habet, binos rauimus. Consistit autem in victu, id es in sex non nat tiralibus generibus, Sseo ruinisti, a quibus necessario corpus nostrum alterari dictum est, atq; hanc contra The alia ina xlinam vim habere monstrauit Galenus . Meth. S: Hippoc. sed Se vulgo etiam ab omnibus est obseruat tim. Haec sunt ii ae in toto corpore considerantur. Sed si priuati in pars aliqua corporis labo re uri inuin ut in toto, irae in ea temperiem considera, Muniuer
548쪽
sam constructione. Multum enim variant teperatura partes,&pmcundum nat ram,unt,de in sum aliquem natura instituit, ut gib
lati in Galenus monstrauit. - --- l. e. At no-
Nec minus ipsius instrumenti praestanx 'm '
instin mi modo pristan a noscitur ex vinitate qua nob
tia. Potes itas discurrere in omnibu' 'd 'g' ibi, sibietis
laborantis robur,quod etiam ex robore
Demum visens iis est, vel stupido illoc partes distant:& hinc multum n e liminent uis riant.Hic igitur est omnium,quae secundum hram,aceruus, quibus perpetuo aliquid indicatur. ij I S.
et GisT mecum siperioribis diebu Noctifim Hicroti me, ut ostiirdi lacchinquiris ne omniat, uos utiquam nouerim, Galenicis praeceptis addicti iramentari aliquot quae Lugdunum proficiscens dipographis datim ecum d tu eram, re tibi h douan nam denegares ij eo obmxtu petebas, quod Leonardum musta ipse se dicerem,non emuli in P, ritur. En ut libra toriquo trediorsumin ec en rari
' peries qui Hetruscim antiquis Philosophumillo labore conferendim
549쪽
LEO NARDI IACCHINIME DICI EMPORIENSIS, DE
ITTO a trimi arbe, di putationes, suas
de Acutorum morborum curatione comsi Estram ut ea, quidem tali ouent di ai uidebutur una Petro Aracifico Paula,c ri-Eophoro a dae, caeteri assida bis eruditissimis e asprabeas. 'abebitis enisis Noe ex earum lestione quo semelsouanu ales his Ange lepidiores Ob desint iumstrum con satis. Mentimilis enim, scio hi oriam omnem, quomodo ex contentione ita,' mihi cum celebri urbis no- Iurae medico contigit,origine traxerit. Alis uolismo opraeterno vhiaborii reco ut o insitaui esse debet,cum iam inui basmnis deuic tam cum nolui as apsenta adeo tituro
pa ne mi sit, ut natas ampla Sapiniuis sic, supersi caete
rumno iampropria ratione hbelli huius lectione uobis .mnis tigratam fore confiso,quam Occhini uestri, que unice X vere fletis. Ego uero,ut de me aliquid dicam,mcundam satis uitam ago, totus asse dedimi , possini 2 et enim ibua corporis alitudo, qua nihil optatius alias a D a vitam mihi conties. non amici eruditi defint, quorum consue, estuare, deserat quos ibi uel icent,mordeat uerum tamdiu animus occaruit. ui enim uestis, crabrembis ad uetus,cubcem curet se, S Sodalis omminuo nomines M.
550쪽
LEO NARDI IACCHINIME DICI EMPORI ENSIS
VANTVM veritatis studio ossiciat,malos praeceptores sortiri, dudum ratione exeinpiis mostrauit Galenus. Cum enit sua teinpestat quainplurimi eo pestis genere laborarent, atq; de boni S diiciplinis nexocium facesserent dum in his ruditatem,l inae I in aliis contumaciam, trauitatem taxat, pro vitis scilicet ratione,multis in utrunq; hominu genus inuectus est 1 or-r orauitatis arguebantur Sophistae, quod veritati, que e in
dico, eos qui non multo antea decesserunt, nostris oculis sob- eceri: Adeo ut nonnunquam nobiscum vixisse eum dicas,siquando,nores ingenium i vitam demum omnem verbis depingit in eo Praesertim libro, quem,rei nee irruanses scribit. Qui namulis veterum ambitione, auaritia, callidix/xe, J Al x At m. , , Praeter caetera tamen pervicacia insignes, ignoranxim
fores acerrimi. Nam quod ad disciplin
ssi in oretio solet, quod barbariem non oleret Aristoteleim ero,
Pla in Hippochatem, aut Galenuin summis quidem bis lautitit e rum ne per minnium quidem viderant.Hinc deprauata uene d II quid quaeso alius patrum diligentia contraratum est, Ha ostis apertisq; inculta' vepricosa pro nitidis,sordia