장음표시 사용
2쪽
VIRO MAGNIFICO ET EXCELLENTISSIMO
L V. D. INSTIT. PRO P. PUBL. ORD. ET FAC. IURID. ASSESSORI
G V I L I E L M V Saud perperam me factumn arbitratus sum, se im
mentis meae erga TE deditis ae testificationem hoc tenui quodam documento obrignarm. Dubegsma enim animum meum stibis retardatis , me sudiorum
inco incrementa sub TUIS auspiciis mono meo solatis
3쪽
posuisse , cuius rei imago tam alte sipua me rstarces egit, ut Iummo cum gaudio semper aeui illius memoriam mihi renovem. Verum enim cero se huius meae felicitatis causam exactius pripendo, modi-
illa incrementa modicasqtie accessones TIBI. VIR EXCEL
LENTISSIME, acceptas debeo; cui ergo c uenieritius quam TIBI Use hane sudiorum meorum coronidem senem atque eonsecrarem p Multum inmmeliano nomini semper tribui, et hine FILIUM Praesdem, PATREM Patromma elegi. Non dubito autem fore, ut praesentem deuotae religi is meae tesseram TIBI submisse oblatam, serena , uti semper soles, fronte a ripias; ex his emim argumentum propens TUI fauoris et summi
patrocinii mihi eapere liceat. Quod superes , grusiam intermittam occasionem, Dema Ter Optimum Maximi ardentissimis defatigam diprecibus, quo TE, PATRONE SUBMISSE VENE RANDE, saluum ac sospitem minique felicitate construet, quo familia I sphnidissima, quae in TE Optimum decus et praesidimn Armis um ecimum, fluum in omnem aetatem teneat splendorem. Tuo autem in stertina fauore atque prae B frui, benivm
sie gratiost, quod unice rogo, mihi clienti TUO eomede.
4쪽
,4 ου maxime discrepantes, quae a LABEONE Halas di pu-
et CAPITONE profluxerunt, deinde a PROCv- pro LO et SABINO auctae sunt, iurisconsultorum pqsi 'familias fuisse , a multis saepe dictum et copiose fuit; quale autem caput et princeps huius dissidii causa sit, tam est intricata atque incerta quaestio, ut sere , quot de
ea re scripserint, tot diuersae habeantur doctorum virorum senteti
tiae. Nobis vero, qui eumdem campum ingredimur, in quo et alii satis iactati sunt, non ex Digestorum amplissimo opere, neque illis quinquaginta decisionibus, quibus iurisconsultorum hoc ciuile bel-Jum ipse IusTINIANus composilit, ea colligere animus est, quae Proculiani et Sabiniani diuersa senserunt, sis enim anteriorum labor mit) sed potius in illam supremam omnium et generalem causam inquiremus, quae deinde, in singulis quaestionibus, diuersas responsones et illa dissidia peperit. Neque enim haec ditanantia inter se scholae utriusque decreta annotasse, satis est, sed rationes praeterea causasque perquirere decet, quibus illi, ad talem in definiendo respondendoque diuersitatem adduci potuerunt. Una est videlicet, quae in duas partes dissipauit iurisconsultorum familiam, sed capitalis quaedam aberratio et diuersa intelligentia rerum, qua, in singulis iuris articulis, deinde reliquae diuersitates, tamquam a scatu- . , A 3 rigine
5쪽
rigine sua, omnes emanauerunt. Videmus autem in omnibus arti .
bus et disciplinis ita fieri , ut uci unica insorinatio falsa, ubi semel nidulata est et impressa in animis hominum, aberrationes ex se innumerabiles gignat, et diducere mortales seleat
Quaeremus itaque sinem ultimum atque decretum illud omnium supremum, ad quod particulares , in causis singulis, dissensiones colli neant. De Gellio quodam familiari suo, narrat in primo de legibus tibro, capite vigesmo, ille, Romanae eloquentiae Pater et caput, CICERO: eum, cum pro consule praetura Asiae in Graeciam ventilet, conuocasse Athenis philosophos, et quaesisse, quaenam causa sit, quam. Obrem in nulla sere reconsentiant Θ simulque pollicitum esse suam operam, si transigere inter se et conuenire velint. Posse autem, dixit, controuersias eorum facile siniri, si eo essent animo , ut in primis sententiis Velint conuenire. Hoc proconsulis consilium , hominis scilicet in iure occupati, qui philosbphorum disiensiones ut lites ciuium pecuniarias componi masse arbitrabatur, quamquam ioculare et pene ridiculum vidcri possit, mihi tamen , nescio quomodo, cogitationem iniecit generosam illam quidem, sed temerariam quodammodo , excutiendi iurisconsultorum opiniones singulas, et decretum illud perquirendi summum, cx quo diuersae utriusque sectae opiniones pro pullularint. Sane, si HEs Io Dus potuit, deorum in coelo' habitantium generationem carminibus Pandere, .eosque eX chao omnes educere, cur mihi sententiarum non liceat quamdam quasi generationem successumque describere, et dissensiones omnes ab una
et principali informatione, tamquam e chao, educere 3 Ita enim statuimus, ab uno false decreto innumerabiles errores profluere, nec in diiciplinis sellam. verum etiam in ipsis religionibus, idem euenire. Nos enim, qui diuinam illam Luttiori doctrinam approbamus, scriptum potius intuemur; illi autem, qui Caluini, rationem. Haec prima et capitalis diuersitas, quam ipsim arbitror fusus explicasse NI C o L AV M H V N NI v M fundamentali dissensu Lucteranorum et Caluinianorum , cuius tamen librum, quamquam madiose in bibliothecis quaesierim, videre non potui. Sic una plerumque est maximarum haeresium caussa, et perpauca habentur dissidiorum principia, quae, aucta suis progressionibus, facili cursu deinde propagantur seque. diffundunt et dilabuntur latius, ut Iani illud apud o v I D I vM Omnino Verum putem, qui
Principiis cuncta, inquit, inesse suenti
6쪽
Est autem haec dissensionum ac sententiarum generatio explicatu dis-ficillima, et perquam arduum, clare dilucideque demonsTare, quO- modo singula sectae utriusque eflata ab uno quodam principali emanauerint clagmate, proptesea quod non raro postremae concitisiones a principiis suis specie ita sunt differentes, ut ille doctrinae nexus, sine solertia summa, vix indagari possit. Vt enim frutex, qui e semine natus est, maximam dissimilitudinem habere solet cum isto, ita in disciplinis postremas conclusiones Lepe videas discrepare ab iis plurimum, eX quibus profluxere; Et genus omne aluum mediis e partibus θῶ, i
sciret seri, quis nasci posse putaret y
' Sed antequam oriclitem illam a communi tamquam stipite senten- CBusam GF tiarum quasi successionem describimus, operae pretium est, ut, quae- fen Nom nam de musis sectarum alii senserint, breui oratione declaremus. Cum enim, qui de familiis iurisconsultorum commentarios scripserunt, summi viri, Labeonem cum Capitone, et Proculianos cum Sa- . hinianis nulla propemodum in re conuenire animaduerterent, quidam halum altercationum rationem perscrutantes, ab aetatulatione, quidam vero a morum atque ingenii diuersitate, rursus alii a studio nouitatis in uno antiquitatisque in altero, et denique a diuerso philosbphiae genere, causam repetiere. Primus, qui in Germania de diuersis iurisconsultorum familiis tractatum edidit, C H R I s T I A N v sOTTO A BOECKELEN capite primo huius tractationis in sine: Dubium non es, inquit, quis ex soLA AEMULATIONE, auxtrout quisque vel in aequitarem, vel in frictiorem iuris rationem pronior fuit, diuersae eorum opiniones promanarint. Sane magna se per inimicitiarum ac dissensionum, imo bellorum causa aemulatorum inuidia; nam ut LucRET I US canit: macerat inuidia, ora oculos istam esse potentem, 'Isium a pectini, claro qui incerit honore. Ips te in tenebris volui coenotae queruntur. Plane illud singulare est , quod in voce Amita, de aemuIationer EsTus annotat, plus scilicet sorores a fratribus, quam fratresipiss a statribus diligi, propter dissimilitudinem personarum quae ideo
Quomodo autem haec, quae de aemulatione diximus, ad Labeonem et Capitonem, qui duo primum veluti diuersa, sectas secerunt, a
7쪽
in libro III. Annalium , capite LXXV. ita refert: Ida aetas duo δε- cora simul pacis tulit. Sed Labeo incorrupta libertate , et ob id fama celebratior. Cupitonis obsequium dominantibus magis probaba- tur. Illi , quod praeturam intra petit , commendatio ex iniuria; bute, quod consulatum adeptus es, odium ex invidia oriebatur. Verum non inter ciuiles solum et iuris peritos homines, sed sacerdotes et- iam aemulationem ambitionemque causas dissidiorum exstitiisse , L A-c T A N Tiv s libro IV. Institutionum capite XXX. his verbis declarat: erunt quidam muroram ves minus sabilita fide vel minus docti, ' vel minus cauti, qui discidium facerevi veritatis et ecclesiam ae parent. Sed ii, quorum fides fuit lubrica, quum Deum nosse se et eo. Iero Amularent, augendis opibus et honori sudentes affectabant maximum Kacerdotium , et a potioribus victi, secedere cum si ragatori-hus suis maluerunt, quam eos ferre praepositos ν quibus concupierant ipse praeponi. Verissima hic quidem narrat. Nam plane s OC R A--τΕs in hi oria ecclesiastica libro VI. capite M. Iohannis Chrysesto mi cum Seueriano distensum ab inuidia ortum fuisse tradit; quaeso lasse et similia quaedam exempla IOHANNI GvILIELMO BEYE R o occasionem praebuere, quandam, de ambitione haeresum cause, dissertationem conscribendi.
NgRILLI Us Sequitur EMUNDUS MERILLI Vs, qui in libro primo ob- a pbilosopbiae seruationum aliisque locis Proculianos Stoicorum, Sabinianos vero diuerso ro' Epicuri et Academicorum placita magis secutos esse, demonstrat, ρη - philosophandi diuersa ratio itidem in theologia multas et ca ' pitales sectas peperisse traditur. Illud enim TER TvLLIANI de Cretum , quod aduersus Hermog. capite VIII. et in libro de anima, capite III. protulit, satis superque tritum est: Haereticorum patria
ebas esse philosophos. Quid mirum ergo si philosophia , seditiosa
illa morum et veritatis ministra, quae toties subuertit ecclesiam, iunostris iurisconsultorum beatis placidisque coetibus eosdem sere tumultus excitauit ξ Non improbabilis ideo M E R I L LiI ratio , qui philosophiam dissidiorum causam perhibet, cui I A N v s v I N C E N TIvs GRAvis A subscribit, quando in libro primo Originum I ris ciuilis, capite XLV. ita commentatur: Nec parum auxit haec diffidia Stoicorum ρbilosophandi genus, miris Proculiani magis obseriu-xeravi. Guamobrem illi multas iuris controuersias eius scholae fueritare taesnierunt, cum Iulianus, qui ex altera familia erat, subtilis
8쪽
tes ins ureis atque nimiam scrupulositatem intrepitae eontemserint. Consuluinne igitur Stoicorum Proculiani maxime occupiabantur, iudialecticis, quorum Labeo peritissimus habebatin, plumimumque labo- .rabant in regulis coniunctionum et disiunctionum pertexendis ordinam disque verborum nexibus. Igitur uti doctrina imbuti Stoicorum ex eorumdem sententia saepe pronuntiabant. In eadem opinione cum et nos essemus, tandem ab hac parte, nec inuitos, illustris atque doctissimi Viri, G o T o F n E DI M A s C O v II solers et adcurata nos demonstratio
abduxit, qui quidem in pulcherrima sua, is sectis Sabinianorum et Proculianorum diatriba, infreto rapite: utriusque sectae iurisconsultos philo phia Stoica imbutos fuisse,adeoque diuersum sapientiae genus disse tiendi nullam praebere causam potuisse, clarissime ostendit.
Admonet vero iam iniecta a nobis praestantissent viri, grata ΜAseouIus semper illa et iucunda nobis , MAs Cou Ir memoria, ut huius quoque sententiam lectoribus impertiamur. Non possumustem illam tradere commodius aut elegantius , quam di ipsius verbis, quae, in oratione de modestia' veterum iurisconsuItorum p. a . literis consignauit, proponamus. Capito, inquit, etsi . novae Hominationis auram eal de assentando captare indisset, in regulis tamen artis, per manus ipse traditis persitit; Labeo autem. quamquam nisu in republica ratum sonique baberet, nisi quod in Romanis antiquitatissis legisset, in iure tamen noua quotidie comm viscebatur. Haec res magnam quidem habet atque egregiam speciem ob POMPONI i locum, qui I. a. g. I. I. V δε orim iuri ita luculenter tradit: Hid primvim vetati inuersia ectu fecerunt; Nam Attrius Capito in his, quae ei tradita fuerant, perseuerabat; Labeo ingenii qualitate et Mucia doctrinae, qui et ceperis operis sapientiae
operam dederat, plurima innovare instituit. Nec parum eidem opi tulatur Cassii illa, apud TA C 1 T v M libro Q . annalium cap. XLm. Oratio, qui in sinatur Saepenumero, tisi ut, Patres conscripti, in hos ordine interfui, cum contra insituta et leges maiorum, noua δε- , natus decreta postularentur, neque sum aduersatur, non quia dubitarem Fuper omnibus negoriis melius atque rectius olim proiisum et, quae conuerterentur, is deterius mutari, sed ne nimis amore antiqvi moris sudium meum extodere viderer. Fuit autem hic CAssa usCapitonis primarius sectator, qui, cum diserte hoc studium suum dicat, in pristinis perseuerare, Masconianae huius non leue momentum sententiae additi At subtili trutina fictam hanc a Tacito ora-u tionem Diqiliaco by Gorale
9쪽
tionem ponderantibus, probabilius videtur , his verbis , non
proprium Capitoneae sectae, secturisconsultorum commune, antiquitatis studium notari. Nam vetusta extollere et maiorum vestigiis instare, id peculiare iurisperitis ac proprium omnibus,quemadmodum ipse C I C Eoo, in episeria XVIL libri septimi ad inverses indiligitat , Trebatio
iurisconsulto hac ratione rescribens: Hoc quemadmodum VOS Friabere soletis in vesris libris, Mem G. Cornelio videbatur, et ipse vL- P I A N v s l. V. consi princip. indicat, qui generatim edicit: In rebus nouis consituendis euidens esse utilitas debet, ut recedatur ab es iure, quod diu aequum visum OL POMPONIVS autem, qui Capitonem magis in traditis a maioribus perstitiste, Labeonem contra, suppeditante ubertatem ingenio , et ob studiorum fertilitatem, quaedam innovasse commemorat, dubito, an his verbis ipsum caputet dissensionum o nimium summam indicare voluerit Θ Tantum enim hoc tamquam singulare obiter annotat, neque videtur, si rem omni no consideremus, capitalem dissidiorum causam, sed tantum partem aliquam diuersitatis attigisse, ut hoc pristini moris ac vetustatis studium non tam principalis videri debeat, quam accesbria potius et sortuita quaedam inter utrosque diuersitas.
Sed videamus, an .omnino illud, et quomodo verum sit ξ quod νοMpo Nivs scribit: Atteius Capito in his , quae ei tradita fusram, perseuerabat, Labeo plurima innovare instituit. Sane, etiam si multa Labeonem commentum esse, facile largiamur, cum huius rei in libris nostris quam plurima exempla habeamus , quibus eum inuentis optimis ciuilem sapientiam locupletasse, probari possit,qualia fiant in lege 4. g. 3. XII. ff. de condict. ob turp. caus sodmeretrici datur, repeti non potes, ut L An Eo scribit, sED No-vA RATIONE. et in lege M. p. XXIV. K. Qiut. mare. De viro heredeque eius lex tantum loquitur, de socero successoribusque visu in lege criptum es. eae hoc LABEO quasi omissum adnotat; sunt tamen alia testiniosaia Veterum scriptorum , quibus displicuisse potius . Labeoni nouitatem vinci possit, quam Placuisse. Sic vetus INTER- ναεs MORAT ii ad versu m illum : Labeone insanior: Marcus, aut, . Antistius Labeo, iurisperitus memoratae libertaris, multa libere contra Gesarem aetasse et fecisse dicitur, ab eo latas leges contumaciter reprehendens. Ac adeo quidem vetusti moris religiosus suit, ut memorabili quadam pertinacia, cum a tribunis plebis vocaretur,prehendi
maluerit,quam vocatus adparere,eam ob causam,quod moribus maiorum.
Mibuni plebis vocationem non ibibebant. Haec a E L L 1 v s MIL
10쪽
ex epistola quadam CAPIT ONis aduersarii eius retulit; Agitabath inem Mertas quaedam nimia, atque vecors inque adeo, ut d Augusto iam strincipe et rem publicam obtinente , ratum tamen peniniumque nihiI haberet, nisi quod iustum octumq- esse in Romanis amriquitatibus legisset. Guum a muliere quadam in Ni plebis aduem fum eum ariti, Gellianum ad eum misissent, ut veniret re selieri r nonderet: iussi eum, qμi missus erat, redire et tribunis dicere e iis
eos non habere neque se, neque alium quemquam vocandi, quoniam moribus maiorum tribuni plebis strensionem haberent, vocariouem non haberent. Posse igitur eor venire et prendi se iubere, fae vocavdi a sentem, ius non habere. Praeterea, id quod di imus, nempe Labeonem Potius, quam Capitonem perseuerasse in maiorum vestigiis, ipse i v s T INM A N v s,in tituloInstitutionum de dicilli significR; in quo scriptum est: Ante Augusi tempora constat codicussorum ius in usu non fuisse. Dicitur autem Augustus conuocasse sapientes viros et quaesisse: an posset recipi hoc, nec absonans a iuris ratione codicisiorum usus esset y ee Trebatium suasisse Augusio, qDod diceret utili mum et necessarium ciuibus esse. Pose quae tempora, cum et L Ma Eo codicillas fecisset. iam nemini dubium, quin codicilli iure optimo admitterentur. Dicit Iustinianus, codicilli an recipi possent, nec ne 3 dubitationem diu maximam habuisse; insecuto tamen tempore, cum antiqui moris ille missiosissimus Labeo, qui sere numquam a maiorum institutis recedere innovalida haec putasset, placidiores omnes statim insecutos suisse. Itaque tam Veteratorem, quam nouatorem Labeonem diuersa ratione di Cemus, et de eo potius praedicabimus, quod de eius aduersario Pomponius retulit. Licet enim praecellens Antistii ingenium ei plurima sui peditaret, tamen suerunt eius inuenta eiusmodi omnia, ut cum veterum regulis optime conspirarent. Ac in hoc ipso, quod quaedam salutaria excogitauit, secutus est veteres. Nonne enim, qui ante eum fuerunt. formulas, acceptilationes et solemnitates quam plurimas. defractionem surculi in usurpationibus, lapilli iactum in minitatione Operis,mulierum coemtiones, excogitarunt, atque fiducias varias p Ipse CAΥo, cuius duri mores et adstrictior iuris disciplina plus, quam illa , Labeonis seueritas, concelebrata est, regulam plane novam, sed Qbti- . lem et elegantem , quae ab inuentore Catoniana dicitur , reperiit. Haec, quamquam noua et a Catone demum inuenta sit, regula , per 'quam ea scilicet, quae initio vivosa sunt, tempore non conualescunt, ipsa tamen ita est comparata, ut vetus magis confirmata sit per eam.
quam subuersa iuris disciplina. Similiter LABEO noster quaedam