장음표시 사용
21쪽
M DE PRINCIPALI CAvs Apeipetuum cssicerctur. Multum, Putabat enim, ius certum iuri a quo praestare. Habct autem haec Labeonis doctrina secunt duas res, unam commodam, alteram vero incommodam. dic mi e
VII. commodum, quod hanc doctrinam comitatur, est pu
chritudo a1 Iis et quidam ordo uniuersi concentusque iuris; quem vii. descripsimus. Incommodum vero, quod CX ca consequitur, illud, quod VIII. saepe summunitus, sinima euadit iniuria. Fieri enim
solet, ut, quoniam leges non iii singular causas sed generatim scribuntur, id, quod generaliter aequum est , tamen in liae vel ulla causa aequum non videatur. Non enim uno collyrio omnibus posissimus oculis mederi, nec ulla lex aut senatus coiisultum ita scribi potest, ut omnes casus, qui quandoque inciderint, in co continen tur. Satis , ut Opinor , accuratam de summi iuris ratione ex his intelligentiam consecuti sumus, quare nihil praeterea nisi hoc notamus, hoc summum ius, in libris nostris, saepe etiam interpretationem strictam,suhtilitatem, iuris rationem, duritiem, rigorem, asperitatem, scrupulositatem, ciuilem aequitatem, quae naturali opponitur, apices iuris,sci iptum,anxietatem atque nimiam miseramque ligentiam adpellari.
g. IX.s' 'βm ' anquiramus, quid si aequitas 3 Res ardua profecto et dissicillima,
qumdam huius atque veram imaginem breui oratipne describendi. Nam aequitatis notio ex earum genere, quas se omnino tenere unusquisque putat, licet eamdem aliis satis scite vix Vllus possit explicare. Tam . . vage, peritos etiam, et varie de ea videas loqui, ut quo magis in coriam descriptiones quis attendat, eo magis audientis distrahatur in ambiguum animus. Dicitur ea saepius ι bona fides, humanitas, commoditas, benignitas, naturalis iustitia, mediocritas, utilitas atque si plicitas. Ex AnisTOTELE s, quid illa st 3 quaeramus, respondet: aequitatem cite επανορ θωμα τῆ νομὶμου λκαίου, siue correctionem legis in ea parte, qua propter uniuersalitatem suam deficit. Esse enim boni et aequi interpretis, ait, ea quae a legislatore omissa fiant, humanitor 1upplercet leges ad sectorum Ipeclas attemperare utiliter, ac omnino facere, quod legislator ipse secturus videatur, si praesens esset; utque legem scripturus suisset, s hanc sata speciem animo praevidisset. Videtur I V s T I N I A N V s I. s. L. de legit. Un. tur.
ad hanc Aristotelicam aequitatis desinitionem respeΣisse ; laudans enim 6j0jligod by GOrale
22쪽
enim iuris honorarii aequitatem, praetores vocali mulatimasseritatem Diras Auilis corrigentes, me, quod deerat, implentes humano proposito. et C i c Euo pro Cluentio capite XXXIII. aequitatem vociat Iaxamentum latis. Haec Aristotelis definitio quamquam aliquid ex vero habeat, tamen, cum non omiti ex parte sit euidens, illustranda est nobis et paulo copiosius explicanda. Videamus igitur, qualem CAPITO doctrimm instituerit. Primo quidem Is cum intelligeret, plura in vita negotia, quam leges et . rerum vocabula adesse , L XIX. f. de praescr. verb. neque sieri posse , ut propter infinitatem rerum leges et senatus consulta ita scribantur, Ut omnes casus, qui incidere possint. comprehendant; I. Io. l. Ia. I. F. de legib. Nam de his, quae semel sorte aut bis accidere solent, iura non solent condi, sed de iis, quae plerumque fiunt, Vt THEOPHRAs Tvs, dixit, L s. l. y. l. F. t. ε. F. cori accidere interdum potest , ut propter quasdam circunistantias, utamur enim hoc vocabulo,ὶ saepe lex, si generatim spectetur, iustissiina videatur, huic tamen et alteri grauis. Hoc ipsum est, quod veteres dixerunt: summum ius, summam crucem et summam malitiam esse. Non raro itaque lex, quando tamquam sorma quaedam de materia detrahitur, et in animo generatim concipitur, omnino aequa videri potest, sed in hac vel illa persona iniqua. Nam et medici aphorismis ci praeceptis suis non omni tempore utuntur. Tametsi enim regulam et generale praeceptum habeant, hanc vel illam herbam labri cuidam mederi. tamen interdum illam adhibere prohibentur, ob alios quosdam vicinos et circumstantes morbos, qui si adsunt, essectura quidem herba est, ut febris pellatur, sed excitabitur sortasse unus ex circumstantibus morbis, ipsa subri multo perniciosior. Idem cum in legibus fieri soleat, Capito decreuit:
nerum ipsorum uniuersali consideratione, sed speciali utendum esse, utque medicus interdum abiiciat regulam, ita propter remporum facto-ν rumque varietatem,quae omne ius immutent,interdum recedendum csse a lege, ne, si eam aequaliter ubique applicemus, iniquitas quaedam et iniuria, tamquam morbus, Oriatur. NOrabis ergo .
Ieismb, et ut verbo dicam, a circumstantIIs dependere. Ita aequit tem sinit EusTRAT ivs MAriso:eL VI. Nicom. M. f. I. Nam ita ait: Aequanimus appetiatur cumpersonis rebus, causis et modis accommo Maς - . iudicia
23쪽
hiantia ex t.Similiter i. g. MXLF. de reis. v L P 1 A N V s.' Aequum autem aecipitur DIGNITATE eius, qui funeratus es, ex CAv
s A, T EM PORE, et EX BONA FIDE. Idem VL PI A N V s l. I a.
f. r. VII. ff. de usu et hab: Aliquando largius cum inuario agendum es, pro nis Ni TATE cui mictus es usus. adde I. s. a. XXII. Is de test . Conuellendam ergo ob eiusmodi causas scripti legis non raro auctoritatena, in primis autem ob personarum dissimilit dinem ius inflectendum esse, Capitoni videbatur, si quidem hominum alius sit excellens, alius humilis; ille sacerdos, hic profanus; miles alius, alius rusticus; minor vel maior viginti quinque annis; mu- lier; senex ; infans ; impubes. Vt rem omnem teneamus, ecce I. ια. XLVIII. F. de poen. CLAvDIVs s A TURN NUs: Haec,
inquit, genera consedero sutieptem modiso cavo ; persona; lo- eos tempore; qualitate; quantitate et euentu, quae singula deind exemplis illustrat. Iam quia aequitas non eadem omnibus iura, sed ' diuersis diuersa tribuit, apparet. III. in his proportionem geometricam conservari. Hanc vero Ob causam, quoniam aequitas facta potius et rcs sngulares contemplatur , quam uniuersales, indefinita illa erit, nec ulla reperietur in aequitatis defensore certa scientia, sed opinatio me-ra. Scientia quippe constans est et dissiculter mobilis; opinatio autem vaga et sacile mobilis. Est vero, ut philosophi finiunt, opinatio eiusmodi cognitio rerum, quae non necessariis, sed tantum probabilibus principiis nititur. Saepe ergo cum v P I A N O, I. F. s. D. XXXIX. Τ. de damv. ij. dicendum erit: Ego causa cognita, modo bane, modo iliam sententiam probandam iussico. Hinc constat
raliter definire posse, sed indefinita iis pleraque et mutabilia esse.
Nam de iis , quae in aequitate consistunt, nihil in perpetuum neque generaliter definiri, fCAEvoLA dicit. l. i . XLIV. F. de Hu. et temp. praescr. quocum et s E N E C A facit, cum: Iuris regulam esse certam, aequitatis vero infinitam, dictitat. Plane: Diuus Pius Tia.
lio Balbo refripsit, an mora facta intelistatur, neque consit utique τα, neque ruris auctorum quaesione decidi posse , cum sis magis octi quam iuris. l. Ia. XXII. f. de inur. Ex his porro consequitur, eosdem aequitatis patronos
admodum enim in Labeonis doctrina recta et inflexibilia omnia habentur, et singulae res apte inter se et eleganter coniunctae fiat, ita in alia omniac disce Diuiti Orale
24쪽
discedensCapito hanc commissuram artis constantiamque doctrinae saepe subuertit, et mox intensis nimis, mox remissis quasi iuris sidibus, eaeo phoniam miserabilem edit, et pro utilitate hominum iura singularia multaque noua inducit et monstris similia. Infiiguntur hac ratione huic pulcherrimae arti quasi vulnera quaedam ac insanabiles plagae, ut iure Capito per fibr regularum et sententiarum perturbator dici mereatur. Nam sABi Ni, quem Capitonis castra secutuna nouimus, illud est, quod . r. L. V. de reg. .r. dicitur: Regula cum in .aliquo vitiata es , stem dit osscium sitium. et alius Capitonis assecla, I Avo LE N vs I. aoa. F. eod. ait: omnem in iure ciuili definitionem periculosam, et nullam sere regulam esse, quae non subuerti possit. Quare, cum aequitaς semper per nas, causas, loca, euelitus, et te Ora perpendat, illi
uniuersalia , neque aequitatis defensores ius p E R s E , sed ex REOR vM FERs ΟΝ ls, quae negotio aliquo contingunturi consideare, ut dicit TRYPONIus I. I. X, I. F. depos. Quia autem hae ratione nihil seripto iuri desertur, sed ratio praesertur litterae, sequitur, si rem secundum aequitatem consideremus , iustitiam omnem redire ad pristinum iuris naturalis statum, ut hoc modo iacente ct calcata seripti iuris auctoritate, perinde sit, ac si leges omnino nulIas haberemus. Sic
fas decidimus, hane Aequitatem merito dicemus. Plane enim aequitas, naturalis ; ius summum autem , civilis ratio audit. I. Ir. XVI. F. depos. Intelligitur ex his illa Ciceroniana desinitio : Aequitas est, quod naturalis ratio persuasit. et in Partitioni-hus oratoriis capite XXXVII. ait: Ius diuiditur in duas partes primas. nat ram et Iegem. Cum autem quasdam iusti et honesti notitias ipsi natura innixitnia hominum insculpserit, siue, ut PAVLus dicit, in eotita hominum scripserit,sequitur aequitatis cognitionem esse vulgarem iae' poplit em sapientiam, scientiam iuris, acutam. Nam de aequo et bono unusquisque bonus pater familias, imo olitores iudicare possunt; de ciuili lautem iustitia periti tantum et plurimum exercitati, ut rccte INTILIANVS, Aequitatem optimo cuique noti mam esse, dixerit. Est autem iuris naturalis haec praeceptio, ut, in singulis causis, singulas circumstantias ponderemus. Quot ergo lites et quaestiones, tot definitiones totidemque non Perpetuae
25쪽
sed quasi fortuitae regulae. Ecce enim uniuersum ius' naturae, quousque patet, unam solum Perpetuam regulam, sed maXime generalem, seruare videas, nempe hanc : . ne tute sectas, quod pati ipse
VIII.) Aequitatis hane quasi summam esse vi ipse
quod poti nolimus, de aliis ne fatuamus. Ita enim in Epironae ad . Pentadium , capite LX. g. ra. LACTA NTIVs: Risaeis et omne fundamentum aequitatis es Aguae, ut non facias , quodi pati . nolis, sed alterius animum de tωρ metiaris. . Summa igitur eorum, quae hucusque a nobis disjautata sunt, eo Omnis rodit, ut in discernendo summo iure ab aequitatis notione, naturam a scripto separare debeamus. Nam si unice scriptum intueamur, cum leges non in singulas causas, sed generatim scribantur, et si quis ad laeta et personamin dignitates nullatenus attendat, fieri aliter non potest , quin s mum ius, summa euadat iniuria. 'Id CAPITO animaduertens, a scripto saepe recedendum esse statuit. Nam etsi in utilitatem hominum, iura scripta fuerint, nefas tamen, arbitratus est, si ea, quae - salubriter pro utilitate hominum introducta sinat, duriore interpretatione contra ipsorum commodum producamus ad severitatem. Ainc causas, modos, tempora, loca, euenta et similia quaedam in omni secto expendi voluit, et omniato procurari, no in alios quid saluamus, quod nos ipsi cletrectaturi smus. Rem omnem complexus est vetus ille grammaticus , AELIUS DONAT VS , qui ad Te- . Tent. Adelph. a l. I. sc. .I. ita annutat: Ius frictum es, quod omnia recta et inflexibilia exigit s aequitas vero es, quae de iure multum remittit.
fore oria Quas hactenus enumerauimus, de aequitate et subtili iure, diri- ι Wriuique. turnas Labeonis atque Capitonis discordias, PRO CVLus deinde, qui a s ABINO; et PEGAsus, qui a C Ass Io dissidebat tractando augendoque multo maiores illustrioresque secerunt. Audiamus POMPONIVM: Atteio Capitoni Massurius Sabinus suraessit, gabeoni Ner . Sabino successit Casius Longinus ; Neruae juccussit proculus. Sed Prociat auctoritas maior fuit. Nam etiam plurimum potuit, anesiatique uni portim Ctis avi, partim Proculeiani, quae
origo a Casticove et Labeos coeperol. Cassis Coelius Sabinus Iisces
26쪽
se, Proeula Pegasus. Coelis Sabino Prycus Duelenus; Pegasi GL 1us; Patri Celse Celsus filius et Priscus Neratius; Ia leno Prisco Aburnus, Valens et Tuscianus item Sataius Iuliaritas. Haec nai, ratio ut melius intelligatur, hanc quas generationem oculis sibiiciam is Sub Augusto. sub Tiberis. Sub CCUM,Ner. Sub Venafro .
Neque tamen hos duos existimandum est, primum in iure se Iam δει. La ctas constituisic. Sparsum enim longe antea . semen discordiae ras. re illius, quod, cum aliquo tempore quasi occoecatum iacuisset, talutem Augusto rempublicam tonente, per horum studia, in herbescentem/ '. quamdam viriditatem paulo altius fuit elicitum. Atque nos vetustia simam iudicamus discrepantiam scripti ci voluntatis, furnusque exemplis demonstraturi claristitas, idem dissidium iam antiquissimis inde tempori is .in sapientibus obtinuisse. Nam in omni lege cum duo sint. scriptum videlicet et lini erantis sententia, quae saepe latronsaepe aligustior esse scripto istet, fieri aliter non Potuit, quin, ut ingenia tuterpretum fuerunt, ita mox scriptum, mox natura .et voluntas triumpharent. Solent enim tristiores ac seueri interpretes scri pium , leuiores autem et humaniores aequitatem potius probare, vein superioribus g. V. a nobis dictum est. Itaque quas aeternae sectarum .ac necessariae causae . nec Romanis sapientibus hae , t eculiares ac propriae Histensiones, sed omni suerunt tempori et populo communes. Scribit PLATO in Minoeo Lacedae-D a monios Disit ipso by GOrale
27쪽
monios leges suas ex Creta petiisse, quas Minos et Rhadamantus in diuersa inclinantes ibidem sciuerint. Sed RHADAMANTU. M Ple- .raque secundum aequitatem iudicasse, MI NOA .autem iudieia seuerius ac durius exercuisse, quam ob causam hic ab Homero et He - siodo iudex in orco mortuorum inducatur , cum de Rhadamanto idem non fingatur. In Romana historia inuenio apud L i v i v M libro Lassi in illo Horati, iudicio, Rui sororem ferro, Curiatiorum. vii fore,
transfixerat, TULLvM Vocari clementem legis interpretem, cuius . auctoritate esse, ut Horatius absolueretur magis a misatione, NIrtutis, quam rure causae , quibus verbis manifeste aequitas significat .. Ciceronis aetate M CATo iura ad exactissimam rationis
normam direxisse dicitur, et pro summo iure eum saepius ecpugna se, ipse c ic E Ro in oratione pro Muraena, capite XXIae indigitat. Arguit enim eum constantiae cuiusdam ac seueritriis nimiae, quippe qui admodum tenaciter illa Stoicorum tenuerit: Sapientem gratia numquam moueri, numquam cuiusquam delicto ignosiereo neminem misericordem esse, nisi sultum et leuem e viri non esse, neque exorari neque placario omnia peccata esse paria, nec minus delinquere eum, ut gallam gastinaceam , cum opus non fuerit , quam eum , qui pa- trem fusocauerit et Sapientem nihil optuari, sententiam mutare num- qmam. caue quidquam habeat momenti gratia. Dixisti quippiam; et saratum es. Sapiens visis opinatur. Mutare sententiam rurpe es; exorari scelus; misereri sagitium. Ac omnes prope CATON Ex ad incredibilem a natura seueritatem eGrmati sunt, quod vel ipsi regula Catoniana demotastrat, . per quam ea, quae initio sunt vitiose, tempore nullo conualescunt. Huius regulae ratio naturalis reddi nulla potest, eamque ob causam omnino videtur aequitati c6ntraria , quemadmodum BALDUINVs adrex. Caton. optime declarauit. Idem C ICERO in libro primo de Oratore , eapite Lyra meminit diserationis cuiusdam . in qua GALBAM refert, multa pro aequitato contis ius dixisse, CRAssvΜ autem iurisconsultum, cum His summum defenderet, nec paresso disserendo, ad auctores consu-gisse, et idem , quod ipse doceret, in P. Mucii et in Sex. Aelii
commentariis scriptum protulisse. is oratioue pro Cureis capite XXm Q. MUCIUM SCAEVOLAM tam amare et supersti tiose verbis scriptae legis haesisse commemorat, ut aequitatem Ver
his saepe oppugnare visus sir. Huic si addatur, EivsDEM in Bruto , cap. X UILL de Scaevola testimonium, dubium esse non potest
28쪽
potest ulli, quin Scaevola summum ius acerrime defende in , sER-viv M svLpi Tiv M vero in V. Phidimica, cap. V. laudat a contrario: Neque enim, inquit, Sulpitius magis iurisconsultos, quam iustiariae fuit. Itaque quae prosciscebantur a legibus et a iure ciuili fem per ad facilitatem aequitatemque referebat. Plane igitur diuersa in Mucio et in Sulpitio studia ; in illo durities atque scrupulositas,inhoc sa-cilitas, atque clementia summa. Hanc si interutrumque diuersitatem intueamur,ratio reddi potest, quamobrem Sulpitius in notis ad Muhium discessionem ab eo plerumque fecerit, ac ita in eum commentatus sit, Vt huius inScaevolam aninaaduersiones non Notae, sed reprehensMucii pila IQt . XXXIII. F. depenulei Eadem
humanitatis laude concelebratur a C I C E R O N in Oratione pro Cae- Cina, C. AQVεMVS GALLV s. propterea scilicet,
quod iuris GHis ratio-m numquam ab aequitate ieiunxerit. Quam hic Aior Lius autem in aequitatem pronus fuerit, indicio vel illud est, quod de dolo malo formulam, quam Cicero euerriculum omnium malitiarum vocat, contra ius subtile protulit. Confirmat
praeterea id , quod de Q. Mucii subtilitate et Aquilii humanitate
Marrat Cicero, LAu Eo etiam Lam I. I. XXXII. F. de twJ. Cognoscitur ergo, hoc, quod inter Capitonem et Labeonem fuit distidium, omni tempore ac prope aeternum fuisse,et quamquam imperatorum decisionibus,ut illico a nobis dicetur illud sectarum audium paulati mdeserbuerit, tamen postea etiam, licet abolito sectarum nomine, res ipsa nihilom,
nus restitit. Nam v L p i A N v M Capitoni, P A v L v M Labeoni adnumerare non dubito, cuius subtilitas ris, qui eius cssata considerabunt diligentius, omnino illucescet. Itaque verissime iudico , quae de Paulo et Ulpiano G R A v I N A, in libro primo originum Iuris ciuilis, capite LXXV. his verbis retulit: Hoc etiam V ians Paulus dissimitis, quod 'pianus in iuris desinitionibus remissior es , et pronior ad aequitatem, Paulus vero fueriυr et religiosor iuris. Quid , quod
Et nostra aetate viae En Ena ENfEs iurisconsulti ob aequitatem suam, ut clementes legum interpretes, Vulgo laudantur, habeoque certissime perseasum omnes collegiorum uissensiones non ex alio, quam eodem sonte emanare, cuius rei longe Plurima exempla ac t stimonia ad lucere poteramus, si IOHANNIs s TR AvCHII Iuri
consultorum Saxonicorum in s Ias hodie abeuntium in dentes opinio-. 3, quae dissertationibus eius undetriginta ad Ius Iustinianium priuatum, praenusia sunt, ad suos sontes reuocare animus vacaret,
29쪽
eκ quibus, perlectis a nobis, omnino illud intelleximus, se 'ΑκυNos LIPsIEΝsus prae ceteris iurisconsultorum collegiis, Strau-
chii tempore subtilissimos ac seuerissimos fuisse.
Iam quoniam de sectarum interitu quaedam polliciti stimus,
antequam ad probationem sententiae nostrae progredimur, breuiter, quo tempore et quamobrcm haec dissidia desierint 8 ostendemus. Primo si poMPO NivM consulimus, qui locus X. a nobis allatus est, s ALvivs IvLIANus inter Capitonis sitos omnium postremus collocatur, ex quo coniectura capi potest non improbabilis, edictum perpetuum, quod hic Salvianus condidit, sectarum finem attulisse. Nam cum sΑLvius IVLIANVs Sabinianis addictus et summati auctoritatis citet, sane credibile, eum in hoc edictum suum intulisse scholae suae primaria dccrcta. Vsus ille enim in hoc ordinando immani libertate, ut, quae edictis veteribus deesse viderentur, non raro addiderit A XVII. F. de coni. cum emanc. lib. Itaque perpetuum odictum omnino Sabiniana resertum sapientia, cum postea oratione principis atque Senatus consulto confirmaretur , nee quidquam a praetore ullo in hoc mutari posset L U. C de testim, camque ob causim perpetua iuris auctoritas et perpetua iurisdictio vocaretur l. a. C. de resit. mis. auctoritate illius,' ut plerisque videtur, omnino doleta est Proculianorum familia. Quid enim potest clarius sic CALLIsTRATI verbis, qui l. r. g. r. XLIX. U. δε tar I Lita commentatur: An bona, quae fluendo non sint, sese rure adssum pertineant, quaesitum es. LABEO scribis' etiam ea, quae Bluendo sint, ipse iure ad fiscum pertinere. Sed CONTRA SE TENTIAM EIus edictum perpetuum scriptum es. Ac licet tartasse non uno ictu iurisperitorem dissidia prostrata fuerint: nam, dum homines erunt, certum est, easdem inter sapientes discordias fore: XI. certe tamen nomen sectarum omnino desiit, nec post sALVI A N V M quisquam reperitur, qui Sabinianum sese aut Proculianum appellaret. Ab hoc tempore misia est igitur ciuilis ratio sere omnis sub aequitatis iugum. Accessit praeterea imperatorum nimia ad lenitatem propenso, Vtpote quorum maximus labor in eo occupabatur , ut ius vetus, acutum illud et subtile, ad maiorem simplicitatem
iuris naturalis adducereiit. Multa Constantilius, multa Theodosus, multa
30쪽
multa reliqui radicitus amputarunt, nec nouum est, subtilitates illas: iphantasmata, item: prudentiae antiquae ludibria antiquas fabulas atque aenigmata Vocari. ' Sic enim palam, I. I. L. de Iidete. hereae. IvsΥ1Ni ANus: Nobis in lembus magis plicitas, quam d PM-tas placet, et in I. 3. I. de legit. agia. tui. simplicitatem dicit Dibus
amicam, et porro: Iaudamus stractores suae humanitatis. tDEM in i
i3. C. de contr. stip. Idas mi et superuacua scrupulositate explosa.
Ridet praeterea non uno loco, sed ubique stre superstitionem atque subtilitatem eorum, qui non sensum, sed vana nominum vocabula, amplecti desiderant L a. I. C. G consi sec. adde: I. I . C. de vis. hereae. I. vis. C. de legis. I. I. in sui. Q de issi et subst. l. p. pr. C. ad
Sci. TrebeP. I. pr. C. de lib. praeteri l. I. C. de nuae. Ur. Guirit. I. vis. 3. vlt. iv mcae. C. de line Gl. l. Vis. C. M. e m. l. I. XXXVI. F. ad me. Treb. ibi PAVLVS: Imperator autem v erimotus aequi ate rei, contra petitricem provociauit. Nec imperatores solum, verum etiam anteriori tempore praetores, imo ipse Senatus, aequitatis siope patrocinium suscepere, I. I. a. X VI. f. ad me. .
Veliei. I. s. XXXVIII. y . a So. TertuD Vita ergo crat, ut aliqua iis temporibus gliscere posset dillensio; praesto enim imperatores, iqui hos captandae simplicitatis laqueos quasi manu armata, eodem modo, quo ille Macedonicus Alexander Gordium nodum , disserarent: ct quoties quaestio incideret, quae ambiguos haberet inplicatus , non iurisconsultos conuocare permissum erat magistratibus, nec ipsis decidere licebat, sed adeunda erant illa secra principum. atque diuina oracula, ut illi saepe in legibus suis, quae in Codice exstant, praeceperunt. Haec deinde rescripta, nimio quodam iurisconsultorum obsequio, tamquam ius generaliter constitutum ad alias proferebantur species, atque illa sententia continuo recipiebatur ab omniabus , quam princeps approbasset, uti ex multis digestorum locis et
MERI LLI II. OUF. fatis cognoscitur. Ac adeo quidem imperat res antiquam subtilitatem oderant, ut ne quidem regulas veteres in
lege noua valere vellent. I. I. XXXIV. F. M rQ. Cat. Quare, cum praeter modum simplicitati aequitatique studerent, et moderationem in suis scriptis ubique laudarent, emit inde, Vt quemadmodum olim edictum praetosis, iuri contrarium perhibebatur, ita postremis temporibus, Ius contra constitutiones principum, tamquam contrata eis nominaretur. l. II. XXXV. f. δε co . et M*- r. l. g. ol
XLIV. F. de doli mali exc. Sic prustrata Proculi saetione Sabinus Q