Francisci Vilierii De statu primitiuæ ecclesiæ, eiusque sacerdotiis. De patriarchis, metropolitanis, archiepiscopis, primatibus, primæ sedis episcopi, chorepiscopis, presbyteris, diaconis, hypodiaconis. De pontificis romani potestate atque amplitudin

4쪽

FRANCISCIVILIERII DE STAT V

primitiuae Ecclesiae,eiusque sacerdotiis. De Patriarchis , Metropolitanis, Archi L opis, Primatibus, Primae dis i ιο-pis,Cbompiseopo,Pm bteris mi ollis,

Impodiamnis. De Pontificis Romanipotesate atquc am

plitudine. De Rcligione populi R. ex Numae in bruto

Ad Remundum Rusum defensorem Pontifici R. adou rsus Carolum Molinaeum iurisconsultum. Adtic est Index,qui rerum capita rammonstret. HIER APOLI, AP vD Io. CRIs PINUM M. D. LII M

5쪽

LIBELLO v SI SUMUS.

Libri sacri. Xm antiquissima Ecclesiae concilia Graecis &Latinis conscripta literis.

Irenaeus, Tertullianus. Cyprianus. Chrysostomus. Hieronymus. Eusebius. Socrates auctor hist.EcclesGreguriusNMan. Eutropius. Paulus diaconus. Codex &nouellae Iustiniani. Rufinus.

Codicis Theodosiani libri xvi

6쪽

FRANCISCI VILI ERII DE STATU PRIMI-

.tusque Sacerdotus.

cis hisce diebus volumen ingens promulgarit aduersus Carolum Molinarum,uirum,ut Rufus ipse saepe testatur, in scribendo acerrimum de copiosissimum: non est parua spes, re ut Molinaeus clim ingenio & doctrina, tum causae bonitate & veritate fretus, et acriter αcopiose respondeat. Sed quoniam & quibus in terris sit Molinaeus,& quid rerum agat incertus sum: ac vereor ne si aut voluntas illi, aut otium respondendi,aut fortasse utrunque desit, nouus hic R. Pontificis patronus quasi parta victoria ceruicem iactet, & populo se ad coronam & triumphum praebeat, breuiter adipsius longum & verbosum volumen respondere institui. Eoque lubentius,qubd ille per mul

7쪽

iis sui libri locis,confidentia ut appareoingenii& eloquentiς suae fretus, confirmat perlecto suo volumine, quasi hoc a se confecto berulo , tam audace posthac fore neminem,qui hac

de re controuersiam moueat. Nam caeteros

mnes extra Molinaeum,qui sedis Romanae celsitatem adhuc oppugnarunt, pag. Iz. rudes αhebetes appellat. In hoc negotio nihil necesse est volumen illud ingens scriptis exaequare: prinatim quia hunc laborem suscipimus,non istorum Balaamitarum de sycophantarii causa,qui mercede adducti nostras Ecclesias oppugnant: sed candidoru &simplicium hominum,qui veritate solam exquisiit, quς minimo negotio potest intelligi. Pr terea cu id quod caput est, αve causamque maxime cotinet, qua ille perpaucis paginis complexus est, tantumodo tractare mihi in animo ut nihil attinebit istum imitari, qui otio & literis abutens,ad perpaucas Molianaei libri paginas ita prolixe itaque profuse disputauit, ut menses duo vix adlati libri lectionem satis esse videatur. Et cum integrum prope bienniu in isto libro moliendo consumpserit: tamen non est veritus ita illum exordiri, Cum nuper Molin us edidisset commentatio nes suas,&c.quasi ille unum aut alterii abhinc mensem eas promulgasset. Tametsi clim iste taxopere verborum interpretatione delectetur,

Vereor prope ne nobis hic litem de vocis istius Nuper

8쪽

Nuper significatione moueat : & ex Cicerone demonstret, etiam ad multo longioris temporis memoriam accommodari. Ergo quae iste feriatus & otio abudans,in suum volumen extrarem causamque cumulauit, quales sunt illae ex Iurisconsultorum libris pene pueriliter descriptae authoritates,digresi1oncs de summissione animi,quam Tapinophrosynem Latine appellat,pontificum R. prosopopeia cum Molinaeo expostulantium, excursiones de Thoma Ca tu ariesi,de Erasmo,Alciato,Episcopo Vaures, Bunello,' aliis generis eiusdem non ignotis hominibus: ea cum ille ut orationis suae Ciceronianae diuitias ostentaret,instituisse videatur: ego qui quatum ex paupertate Latinae linguae laborem non ignoro, pueris in ludo Co derii vexanda& cxagitanda relinquam. et smmulatque duo quae modo mihi proposui coi secero,perorabo. Nostra quidem quae sit contentio,non ob scurum est. Dicimus Ecclesi e Christianae vitia cum a Deo impositum fuisse siue caput, siue principem, siue etiam summum aut Ponti cem,aut Episcopum,aut Papam,aut Pastorem aut Sacerdote: siue alio quouis nomine appellari placci . Rusus e Parisiensium ut ipse dicio patronorum numero,cotra pugnat: Sprς-

ter Christum, Romanum etiam Pontificem de caput &principem &quociique nomine apriI A. iii.

9쪽

lauimus,im postum Ecclesiet defendit. Ex quo quidem in telligitur hac ad disputandu propo-utam esse quaestione,Solusne Christus,an pra terea etiam Romanus Pontifex sit caput E

cles . Hic quinio facilis & aperta est:& a me, ut spero,candidὸ ac perspicue tractabitur.Si inter nos, Rufe,de numero,utra plura essenta aut de maiore ac minore,deve grauiore ac leuioris dissentiremus, perfacile nostra cotrouersia calculis, aut mesura aut lace adhibita disceptar tur. Neque unquam de hisce rebus ut scribit

Plato) longa est dissensio. Simillima & pl

ne gemina est earum,quae de religione nascuntur,contentionum ratio. Omnes enim illae munimo labore, errore nullo explicantur,adhibita ea regula, quam Deus nobis propterea tradidit . Ea autem perpaucis & minimὸ obscuris literis continetur, quas Sacras appellamus. quibus tu si de hac nostra dissensione iudica di auctoritatem tribuis, celeriter conciliati, mici ct concordes discedemus. quanquam trubi ego Ruse etiam hoc loco gratificari malo. Alium tibi praeterea iudicem sero , quem te video multo etiam lubentius accepturum. E. tant XIII concilia veteris Ecclesiae, Graecis&Latinis mandata literis, Niciunum, Ancyr num , Neocaesariense, Ephesinum, & caetera, quorum volo arbitratu ac iudicio nostra haec

controuersia disceptetur. Primum igitur de primo

10쪽

primo, id est quae sit Scripturae sententia cin

Paulus in epistola ad Ephesios scripta

Et omnia,inquit, subiecit sub pedibus

ipsius:ipsum vero dedit caput super omnia Ecclesiae,quae est corpus ipsius. At quale corpusὶ in eadem ep. cap. v declarat his verbis: - ποῦ σαρυς;-,s Mων ini: id est, ex ipsius ea ne x ipsius ossibus.Christus,inquit,sit & uet Ecclesia, quia membra sumus corporis irsus,ex carne ipsius,ex ossibus ipsius. Nunquidnam est praeterea quod ad istius corporis int gritate perfectionemque desideremus 3 Atqui hoc amplius scribit Paulus. Corpus Ecclesiae, inquit,complementu est omnia in omnibus coplεtis: id est Christi. Quibus verbis significat, atque adeo aperte ostedit, Filium Dei se quodammodo impersectu arbitrari, nisi nobis qui reliquum ipsius corpus sumus, sit coniunctus. Mirifica sanξ hqc cosolatio est,cum cogitamus FiliuDei tu denique omnibus partibus ac numeris costare,& integrum velle haberi, cum sibi nos colunctos & quasi coagmentatos habet.

Quae cum itasint, quaero nunc ex te Ruse familiariter & extraomnem colentione: Cum

Ecclesiae corpus taperfectu itaque suis omm-