Dimensio graduum meridiani Viennensis et Hungarici augg. jussu et auspiciis peracta a Josepho Liesganig, Societatis Jesu. Cum figuris aeneis

11쪽

hoc quidem commune mihi cum ceteriS, i, .lud vero dom licum erat, quod bonum Ci-Vem, animum patriae amantem, Principis obsequio devinctum , utriusque ac Litterarum commodo decorique studentem impellebat, urgebat. A multis annis Gographiam Amstriacam gravioribus naevis laborantem vidi, &emendatam cupiebam.

12쪽

Vix ea litterati orbis Vota; vix haec mea

ad T E perlata sunt, AUGUSTAl eorum

damnatum me jam intellexi: idque eo tempore, quum graVissimo atque ab hominum m moria cruento bello implicita, in tuenda populorum TUORUM taute& vindicanda Amgusti Nominis gloria, curarum agmine Obru ta videri poteras. Sed nempe admirationi QD

13쪽

his nata, amplissimoque pectore vastam imperii TUI molem cimplexa, curas TUAS, in partes ejus omnes ita dispertiri nosti, ut, quod ad reipublicae commodum: ad stientiarum aditiumque incrementum, ad augendum aviti splendoris decus secere queat, mentis TUAE aciem fugiat nihil, nihil animi magnitudinem, regiamque munificentiam transcendat. Ves

14쪽

nim quid in 'exiguam haec paginam stribo . queis enarrandis Volumina olim non sessicient obstupestet sera posteritas, tot a T E una tamiasque geri res potuisse. Felicem me, cui h nignitate TUA concessim est amplificandae huic gloriae TU E laborare; stlicem, si con, tum hunc meum benigno oculo digneris.

15쪽

Servet ΤE DEUS OPT MAX. diu saperstitem, Τ U O R U M ac populi TUI

amorem; religionis, stientiarum artiumque columen; aetatis nostrae sexusque ΤUI glo

riam.

16쪽

intersit, veram Telluris figuram nosse, lat on potest, nisi eum, qui in saniore Philoso- omnino hospes est; aut qui, quem scientiaet se & cum populi ac Principis emolumento nexum habeant, turpiter ignorat. Hinc est, quod tantis Prin-- cipum impensis, lain indefeta doctorum Virorum labore in eam indagatum sit. Quid veteres ea in re tentarint, refert P. Rieci

ius a , quae recens, post constitutas scientiarum Academias acta sunt, videre est in doctissimis Picardi, Maupertris, de lacti Dilamine, Bruguer, Cog orum, RR. v. BUc'vicb Scis ire, duorumque Hispanorum rei nauticae 'praefectorum Dan & UDa de Telluris Figura, vel Graduum Dimensione operibus, atque in 'ipsis Academiarum monumentis. Haec, qui plura nosse cupit, adeat: piget enim toties dicta repetere bb.

17쪽

Communibus his studiis effectum est, ut jam ambigere non liceat, Tellurem ad AEquatorem protuberare, ad Polos subsidere, ac proinde gradus, quo Polo viciniores, eo majores esse; quam vero Graduum incrementa rationem sequantur, dubitationem adhuc habet, graduum dimensione experimentis Pendulorum atque Universalis Gravitatis Newtonianae theoriae , tot iam argumentis stabilitae, non admodum consentiente. Μultia Plicatae itaque graduum tam Latitudinis , quam Longitudinis, sub iisdem diversisque Meridianis dimensiones, multiplicata Pendulorum experimenta nodum expediant, est necesse. Haec videbam, videbam una, me ab instrumentis dom sticis sat bene comparatum, ut in terris etiam Austriacis tentare aliquid auderem. Addes at stimulos stys ram scientias h nasque aries amor, ac munificentia. Hujus itaque auspiciis jam anno I 739. opus adgressus sum , itineris laborumque socio fit. p. Carola Sobefer pri ni inter nos ordinis Geometra, atque intra domesticos parietes eorum ordinis nostri Prosessore, qui ad Mathematicas disciplinas adspirant. Erant vero tum eae tempo- . ris rerumque circumstantiae, ut abrumpere laborem necesse se rit; De la Contamine, Mesura dei ιrois premera degrti si inridien. do. Hia

18쪽

rit; eo tamen temporis sumptuumque in fueurum lucro, quod percursatis hac illacque montibus stationes pleraeque iam tum delectae fuerint, quae constituendis Polygoni triangulis servire possent, ae servivere.

Laetior proposito meo exortus est annus II 6x, quo staGUSTA auspiciis Μeridiani Viennensis graduum, minimum duom rum, dimensio mihi commissa est, sumptus, aliaque alumenta omnia munifice suppeditata. Et vero quid evenire poterat aliud Postquam pro ea, qua immerentem dignatur gratia, gravissimum cauta patronum nactus sum Celsissimum Principem DE Ys NI TZ, cujus in dispiciendis rebus sagacitas, in diiudicandis consilium & sequitas; in exequendis promptitudo ac constantia, in scientiis bonisque artibus promovendis ardor, in procurandis quibusque reipublicae commodis augendaque patriae ac Principis gloria madium eas magni Μinistri dotes ericiunt, quas omnis nunc Europa celebrat, laetaque posteris annalium monumenta

commendabunt.

Itaque die xx inii eius anni iter ingressus sum , comite artifice meo domestico Iosep Ram ach, ordinis nostri, uti v

care solemus, Coadiutore temporasti, qui me duce tumeas, quae ad dimetiendos Meridiani gradus necessariae erant, tum plures alias Speculae nostrae astronomicas machinas construxerat. optas.sem Scher in quoque itineris mihi socium rursus adjungere, nisi plura obstitissent. Sector cum horologio astronomico &tigillis ad metiendas bases destinatis alio; Quadrans eodem, quo

19쪽

n nos, curru Vehebatur; tum ut majoris securitatis gratia semper' sub oculis nostris; tum ut in promptu illico esset, quoties ad novam stationem pervenire contingeret. De cura, quae tranS- Portandis instrumentis impense est, dicetur suo loco. Fixum vero erat animo, intra residuum anni ejus spatium eo usque proferre laborem, dum omnem absolverem. Et

vero effectum id dare forsitan potuissem, nisi ob caeli pluvii nu-hilive inclementiam dies sex de triginta Brunnae, viginti quatuor

vero Graecii adhaerendum mihi fuisset ad observationes Fixarum peragendas. Eo tamen trium non ampliuS mensium intervallorem adduxi, ut anno proximo non nisi in vicinis Viennae locis laborandum superaret. Quae ad itineris rationem molestiasque spectant, nil attianet dicere. Qui arduas ac confiagosas vias, Cumque his comnexa pericula horret, montesve pedibus emetiendos; qui tempestatum, aestus frigoriSque vicissitudines, aliaque nocturna juxta ac diurna corporis incommoda refugit; illi bonam pacem, ac mollem pulvinum exopto. Id unum dicam, me ducto a locis maxime borealibus, Sobtestariis, Brisma &c. initio, stationum ordine versus Μeridiem progressum esse rarasdinum usque; pr gressurum etiam ultra, nisi praeter alia ac praecipitem autumnum

absterruisset montis Lamossa jugum, densissima silva horridum, ac pene inaccessum, in quo figenda statio fuisset. Quae

20쪽

. mae vero ad stationum delectum & Triangulorum seriem pertinent; cur item a Meridiani directione occidentem versus d flexerim , Pan. I. Ses. II. Art. II. expediam; stationum tamen Signa sive puncta, ad quae Triangulorum vertices terminantur,. quaeque paucis duntaxat verbis in Triangulorum serie post num. pr. complector, uberius hic indicabo; tum ut cujusvis trianguli a me definiti latus quodlibet a quovis examini subjici; tum ut idem cuivis, qui eo uti cupit, basis loco servire possit ad aliorum vicinorum objectorum, quae a me determinata non sunt, positionem constituendam. Exponam vero singula eo quo a septemtrione versus meridiem se consequuntur ordine Vid. figurarum TAB. V. In templis , nisi aliud adferatur, turrium

vertices si Tnorum viceS eaere.

Abiesebaii locus sectoris respondebat angulo horeali tem, diversorii publici. In monte S. Crucis tholus templi. BRU A in arce Ssilberg fumarium, versus meridiem positum ei camerae, quae Praesecti praesidii habitationi, qua Aleridiem spectat, proxima est. S. Peregrii sacellum exiguum est, in Via, quae Brunna ad pagum Urchnu ducit. ' εῖ Atoici templum pago Arest vicinum est. His GI, Moravis Lenona mons, pago Britatin vicinus : signum in sumino ejus jugo erectiam est. . Prope castrum 'lau signum erat in montis Maste erg summo