장음표시 사용
41쪽
ce, re o Iutiones cochleae integras
rum inventioni coaevi sunt, solentque applicari laevo dex-' trove Micrometri lateri ex. r. DE, cujus pars ad tantum intervalluin longo fhramine pertusa est, quantus est quadri filorum molailium hinc atque inde excursus. Quadro . huic adfixa est longa lamina orichalcina e f, fissuram eam in capsa sectam adversum pulveres obtegens , Portatque indicem i; divisio vero immobili lamine g b insculpta est.. Id incommodi habet haec methodus, quod in subtilium helicum cochleis dicisionis intervalla, revolutiones distinguentia, nimi S eXigua prodeunt, quae, praecipue nocturno tempore in errorem ves dubium facile inducere poseiunt observatorem, cui persaepe ipsum Observationis genus moram omnem interdicit. Quapropter in Micrometris usui Astronomico destinatis tralapanorum duorum, duarumque rotularum dentatarum combinatione ea divisioniς inter x alia quidam ampliarunt, du e praeprimiS celeberrimo Grahamo b , cujus exemplo & ego meorum micrometrorum unum ea machinula insti uxi. Nuper vero haec animo versans Vidi, brevius minoribusque sumptibus rem confici fortasse posse, Sc reipsa eXpertus sum. Nimirum R est rotula serrata gallis a rochet) mobiliς circa axem in inferiore plano orbiculi A B, cujus divisiones index C percurrit. Rotula haec ab axiculo a quem hahet cochleae micrometricae annulus m n, Fig. Ι ) per exiguam in capta latere FG factam aperturam proiiliente, post quamvis cochleae revolutionem uno dente promovetur , & in aversa par e intra fenestellam it, in orbiculo exsectam, insculptum revolutionum numerum monstrat. Elastrum γ rotulam ab axiculo promotam in situ suo retinet. Tota machinula, ad arcendos pulveres , tenuis
42쪽
laminae orichalcinae operculo clauditur. Oh tulit se tum menti & alius modus, priore adhuc si inplicior; si nempe micrometricorum filorum cursori, loco indicis i normaliter infigatur stilus cylindricus : sit dein vectis, in axiculo lateri F G parallelo mobilis, cujus unum braclitum alterius subduplum, subtriplum &c. is stilus moveat; eX-hibchit alterum longius brachium , in erecta perpendiculari ad latus F G lamina, divisionum intervalla priorum dupla, tripla &c. Sed in viam tandem revertamur. Descriptis itaque Jais duolius circinis micromethicis & animo ad Iaatientiam comparato instructus liennensis Hexapedae in lineam A BtranStatae divisionem adgressus 1lim. Divisio tota peracta
a me est Novembri mense I76O. Thermometro pone he Xapedam collocato, atque eundem I 3. supra congelatiorem gra luna monstrante, sul, quo hexapedae Parisinae longitudo a Condamino & Catilio Parisiis est constituta; eaque de causa conclavis mei calor huic gradui attemperatus semper crat. Usus sum diligentissime Microscopioe duabus convexis lentibus composito- cujus insigne augmentum claritati nihil detraheret. Puncta, queiS hexaptaae divisiones signavi, pereXigua sunt , rotunda atque ita posita, ut aequale utrisque puniti segmentum infra supraque lineam AB promineat: neque lineolas duxi, quae
ea contingerent, aut bisecarent, ne eorum figura ullo modo vitiaretur. Equidem & cinn hexapedarum divisiones examini subjeci, S: cum in rationem indagavi, quam hem
Napcda nostra ad Parisinam haberet, necesse erat non raro arcuS exiguos ducere: tum vero eos duxi subtiles adeo,
qui oculum pene fugerent, lenique pumicis vel carbonis attritu disparerent. Neque enim , quod quibusdam solemne esse novi, in punuorum determinatione aut eXa
43쪽
mine eo contentus eram , ut viderem , num circini pes alter determinando punctulo responderet, aut cavitatem
imprimeret a puncti peripheria ubique aequi distantcm, dum pes unus alteri puncio infixus erat. Accidit enim percipe, ut summus stili apex non sit in axe cuspidis conicae ; unde fit , ut cavitas impressa intuentem deludat. Accedit, quod immersa etiam tantillum stili cuspis inhaerentes pumicis carbonisve particulas e puncto extrudit, quae microscopio inspectae spuriam quandam Iucem reflectunt, ut adeo oculus facillime fallatur, praecipue ubi Iumen oblique illabitur. Quapropter & illud curavi R-
Iicite, ut ea, quae sub manu erat, hexapedae pars medio fenestrae immineret, punctulumque plenum, nigrum, beneque terminatum appareret. Neque solis radii unquanthexapedae aut ThermOmetro incubuereos. Ut iam rationem hexapedae nostrae ad Parisinam misMet dus nime dubiam eruerem, hanc viam tenui. Habebam pri-
qu ihVς hexapedae Viennensis pedem A c in I a. pollices sum- divisum. In hu)us decem intermedios polIicessu, ἐεχ, transtuli excessum B b, quo hexapeda Parisina nostram su- pedae P. perat, ductis tenuissimis arcubus. Exiguam, quam sin- risinae su- guli, singulis novem polIicum punctis vicini arcus de .., - niebant, a duobus pollicibus dinrentiam, multoties r ' petita operatione determinavi tam meo, quam Parisino
circino, cuius micrometricum Orbiculum etiam in Ioo. partes diviseram , quo planior evaderet comparatio partium huius atque mei circini, cujus orbiculum in I .
partes divisum esse jam supra n. 4.) dixi. Tria hac in thodo consecutus sum z primum quod extima precipue illa, quae hexapedam; quin ea etiam, quae pedeς integros
terminant, puncta pura atque integra conservabantur
quae repetenda toties circini applicatione laedi utique po
44쪽
tertat: deinde quod simul de divisionis ipsius seu polli
cum aequalitate certior reddebar, quae si insuisset, variam etiam excessus quantitatem existere necesse erat: ac d mum ad determinandum hac methodo excessum non nisi dimidia circiter cochleae micrometricae revolutione opus
esse videbam , ubi si integrum excessum b B immediate mensus forem, cochlea per duos fere pollices promovenda fuisset, cum majore utique errandi periculo , quod quisque rei peritus facile mihi dabit. Hac igitur methodo si adsumantur determinationes ex pluribus mediae, adfingulos successive novem pollices exactae, reperi Bb excessum hexapedae Parisinae supra Viennensem esse. . . .
Summa per numerum ν determinationum divisa dat medium arithmeticum. . . a ponte. Vicndens. - Ο, 468 .... - OS
In eo nunc enitendum mihi erat, ut valorem lineae Viennensis in partibus utriusque Micrometri quam ce tissimum elicerem. Longum foret & inutile singulos observationum numeros, permultos sane , hic adscribere.
Quaesivi enim primum, quot partes Micrometri, pollici
45쪽
Viennensi integro, quot dimidio responderent, atque ex iis valorem lineae erui; demum I 2. linearum singularum, in quas primum pollicem diligentissime diviseram, valorem exploravi, factis utroque circino in quavis determinationum specie pluribus Observationibus. Summis singulis per observationum numerum divisis, valores lineae Viennensis arithmetice medios, deduxi sequentes: in quibus quinae notae decimales non utique ex immediata observatione , sed ex calculi approximatione ortae sunt: Valor lineae duodecimatis Viennensis.
ex determinationibus pollicum integrorum pollicum dimidiorum
in partibus Micro- in partibus Micro. metri Parisini. metri Uiennentis.
Ratio h Innotescit inde valor partium O, 468 micrometrici pG circini Parisini, & partium o, sos circini Viennensis, Vi R ' quibus excessus hexapedae Parisinae supra Viennensem a duobus pollicibus deficit. Sunt nempe partes o, 68 Ο, II 8 8IO;&O, O, O, II 8 798 lineae Viennensis, seu - . , II 8 8o ; quae quantitas si subtrahatur a et pollicibus seu 24 lineis , prodit excessus hexapedae Parisinae supra Viennensem aequalis lineis Viennensibus 23, 88is I96. Igitur hexapeda Viennensis zz86 lin. est ad hexapedam Parisimam ; uti 864 . 887 , 88IIa , stu Iooom: Ioz76 Non Dissiligod by Cooste
46쪽
Non inutilem operam , neque a praesenti materia IO. alienam praestare me arbitror, si pedis Viennensis ad alia- Ratio perum. gentium pedeS rationem hoc loco adnectam. Leguntur passim atque nulla auctoritate , nullo appellato 'idoneo teste ex libris, aut lexicis Mathematicis, Physicis, iiii umoeconomicis exscribuntur rationum harum numeri tape nationum.
parum certi, ut qui iis uti cupit , incertus merito fluctuet, cuinam anti apho plus tribuat, siquidem, quam prae manibus habet, majoris momenti, ac altioris indagationis res sit. Neque ego de om bus , magni licet nominis virorum Picardi & AuEouti determinationibus vadem agam, Praecipue quod ipsa hexapeda, quae in suprema Parisiorum Curia exstat Toto du Chareset de P
ris ) tum Picardi tempore, tum deinceps variis scrupulis locum praebuerit , atque jam extra dubium positum esse videatur, Picardum in Parisini gradus dimensione hexapedain illam fere novem lineae decimis minorem, quam par erat, adhibuisse c ). Nihilominus in tantorum virorum auctoritate tuto interim adquiescere licet , dum major materiae huic lux adfundatur ab opere de Mensurisb Ponderibus, quod sub celeberrimae Parisinae scientiarum Academiae auspiciis lariasse proxime vulgabitur. In subjecta tabella supponitur pes Viennensis constare partibus
1 ooooo; harum partium habet i .
47쪽
Paris S. . . . . . . . . . a. IO276
Ponuntur in Scala universali pedes Parisini 1 ooo Io33. pedibus Viennensibus, cum aequent duntaxat Ioa 8.
48쪽
Silesiae. R. p. Frana ad modulaem arcbet pura 9IS OSinensis. posita ratione bubus ad Pardinum
Taurinensis. Auzout, sur la mesure de cuivre dans l2ὸtel de ville I 62 28 IId denique velim probe observet lector, herape dam Parisiis ad me missam, illi aequalem esse , qua in graduum dimensitone sub A quatore usi sunt celeberrimi I riumviri Godin , Bouguer & de la Condamine ; quod ipsum etiam allata num. a. regulae incisa inscriptio notat. Constat enim hexapedas , ad quas diversae graduum dimensiones exassie sunt, jam a pluribus annis in Regia Scientiarum Academia variis disceptationibus, ac subtilissimis dlicus Itonthus ansam dedisse; quod eae non nihil inter sese differunt. Videre id est tum in operibus supra nota c) citatis, tum in opusculis duobus anno IIsreditis, quibus delectae ab Academia duae doctissimorum
sociorum turmae, operationis suae rationem reddunt, qua
alternis vicibus diniensionem Baseos inter Villejuive &Juvisi iterum repetiere h); ego vero, quae huc pertinent,
reipsa sit Parisiis missa he xapeda
49쪽
plenius didici ex Condamini litteris is Januarii r 6s ad
me datis Qua quidem in re utcunque demum ab Ac demia decernatur, non nisi paucarum hexapedarum diseserentia in unius gradus mei mensuram inveheretur, quam, a pronunciata Academiae sententia facile erit statuere. Hexapeda haec capsae solidae , e ligno quercino compactae, atque interne panno vestitae inclusa Parisiis ad me peri ta est. Ego eandem capsam inclusi alteri, longiori, ut in eodem cum hexapeda plano loculamentum suum etiam , Thermometro esset; profundiori etiam, ut inferior si ita loqui licet contignatio recipiendae circinimicrometrici perticae, septem fere pedes longae, locum daret Capsa ad excludendum humorem crassis pigmentis oleaceis semel iterumque tincta, singula haec adeo firmiter clausa continet, ut per omne iter ne Thermom tro quidem quidquam damni illatum sit. Custoditur nunc Hexapeda in observatorio Collegii nostri, sebo probe illita , atque singulis annis saepius inspicitur , ne qua parte rubiginem contrahat. Atque ne ullum unquam dubium suboriri queat, hunc ipsum esse verum & Parisinae&Vie nensis Hexapedae modulum, quo in mea graduum menstra usus sim, duplicem inscriptionem incidi feci, est ram quidem externo operculi, quod capsa lignea habet, plano hanc: Hexapeda pari iram, iramenses alteram vero ipsi serreae hexapedete regulae eo loco, quo prior Parisiis insculpta, ac supra num. a. allata inscriptio desinit, hanc: Mense Muem ari in emdem lineam sB , ex I in btranslata es hexapeda Hermesis a Jof Liesganu, S. λQuanquam si quocunque modo veri hi ambarum hexa
50쪽
pedarum moduli perirent, semper tamen constaret vera earum, quam inter se habent, ratio ex longitudine Penduli , Viennae secunda oscillantis, quam infra num. 173. constituo Parisinarum linearum 4 o, 362; Viennensium Ia, 739.
ΛRTICULUS ILDe tigillis dimen oni solam desinatis.
Tntelligebam, superstitiosam pene industriam ac sollici- ret. I tudinem in dimetienda basi, totius Geometrici operis Cujus- fundamento , adhibendam mihi esse : dimensionis vero' 'hujus successum pendere praeprimis ab idoneis perticis,
quae, quoad fieri potest, neque flexioni, neque vagis mutationibus essent obnoxiae. Quamnam materiam hiS maxime aptam eligerem , haud diu quaerendum mihi fuit. Tot clarissimorum virorum, qui in eodem ante me OPere cum tanto totiuS litterati OrDis applausu versati sunt,
& experimenta & exemplum tigilla lignea tinperabant. Erat tamen quidpiam tigillis meis proprium. Constabat mihi, vexillorum militarium perticas, quo lalidiores essent , recti Gque perstarent , ex tigillo per longitudinem bifariam secto ita conjungi, ut dimidii unius fibrae
adversum ei, quem ante habuerant , situm obtineant, proinde in composita pertica oppositas plagas fibrie respiciant. Animadverteram quoque ante annoS complures perticas hoc modo coagmentatas, quibus ad excollendos Geometria pfactica discipulos uti solebam , 8r rectas & fere mutationis expertes perdurasse. Quapropter tigillorum , quae dimensioni baseos destinabam , quodvis non ex integro arboris trunco , in longi parallelepipedi figura