장음표시 사용
661쪽
granatione hominis Christiani ex hac uita, una cum succincta Exe
sesi Decalogi . A DIECTIS TIT VLIS CONTEN-
torum, siue materiet eorum quae tractantur in unoquoque capite.
Praesens pagina ordinem contento rum indicabit. I Mors quid a Vnde mors r3 Mors duplex. Vita corporis.
Mors corporis. Vita animae . Mors animae. Mors animae a corpore exutae.
9 Anteiudicium.1 o Post iudicium. 3 I Mors peccati, uel mors animae spiritualis . 11 Disterentiae.13 Mors unde nata 1 Status hominis ante lapsum. Is Status hominis post lapsum. 16 De remedio contra
I Remediu uniuersale .i 8 Remediu particulare . 19 Praecepta Dei gnalia. 1 o Praecepta decalogi .. . Σ1 Titulus in praecepta decalogi .eta Primum praeceptum. Secundum prςceptu. α Tertium praeceptum a s Quartum prςceptrum. 16 Quintum praeceptu. 27 Sextum praeceptum . et 8 De homicidio uerbali. 23 De homicidio metali. 3o Septimum praeceptu. 3 i in moechia mentali. 3 et De moechia uerbali. 3 3 De malitia. 34 De poenis costitutis. 3 1 De mechiae causis . 36 Octauum praeceptum. 3 7 Nonum praeceptum . 38 Decimum praeceptu.
662쪽
ad Lectorem eui de ea scriptum edidit auctor.
Mors Iento tenues passe quae pasteris aurar,
Et uiridir nitae munera grata rap. s: Flebilibat de sent mortales saepe camaenis Funera o exequias, Imperiumque tuum et . Sed tua prguertit cantando numina Cnuus , Dum seruit me ris robora lapsasbis . Tustadii requies, cunctorum mera laborum, Aeremae uitae tempora sancta refers . dies pirant meditantes taedia uitae , Qui curis nimiis tempora cana penent. I sc quid habes iuris musas vexare perennes, In quarum cactris maxima signa tuli. Hactenus explicui sanctarum arbitria legum .' Iustitiae docui quaepia iura forent. Adde quod immensis causarum etiam obrutus undis, Iam grauiorsinio regia carii sequor. Num cura rapiunt alio, dum murmura Musae, Impendes capiti mors invisa meo . . . Quocunque ingrediorsequeris uestigia lustrans , Incautum Paeris fallire caecasenem. . Sed tua mora contra quaero diuiscere tela , Quo moriendo mihi, uita perennis eat. Vnde tua ante obitum modulantur iura Poetae, i. Dumgeli somno membra quieta parant. Prudentesque uiri mortis monumenta laborant, Vt feriat cautos noxia raeda minu
. Humanae quantum dissolvis robora ea r, Erformae pulchrum tu popistaris Opur. Diuinae tantum florescant numina mentis , Hesesque choror laetasubire queant. Iam Dambouderi quamuis pari magna susperA. Essparsum toto nomem in orbe manet:
663쪽
Um, ct ut in portu naufraga uela feram,
Hoc opus as restur per mortis crrula Mada, Caelestem ad superos scandare trado uiam. Utque cliens Christi deuicta morte triumphet, Mens ιmmortalis o redimu a cατο
PVm floruerat aetas,& anni uiriles adhuc caluerant, nihil tum praeclarius, tu Deo gratius esse, quam derepv. iuuada bene mereri. Quare tuc temporis in hoc unum incubui, ut patriae, cui bonam uitae partem debeo, pro ingenii mediocritato prodesse potuissem: Quod certe consiliis, tum priuatis, tum publicis partim in praeclaro Magistratu Brugensi, cui I 8. perpetuos annos meam consecrauera operami partim in Imperatoriis, ac Regiis negotiis Aulae Belgicae hactenus is . annos non minus fideliter quam studiose praestare euraui. Deinde ubi inter hic ardua negotia i 6 nihil ocii irrepserat, id succi suis horulis ad aliquot ciuilis praxis tractatus colligendos impendere uolui: ne uel hac in parte aut mihi, aut publicae utilitati deesse uiderer: Collegi naque ac in publicum usum edidit primo Subhaliationis compendiosam exegesim: quam ubi multis non displicere cognoueta, animu recepi ut Se pupillor a patrocinium Latina, ac Gallie λ Postea uero Praxim criminale edere tentaverim. Tandem ubi hos libellos ad exteras quoque nationes per uagatos, saepius que Latine Galliee, Allema hie , ac Teutonice recusos esse intellexissem, perrexi, dc praxim eluilem εν fredi,quam in ducent sexaginta noue capita commodissim Edisposit5 t iidem ingratia Duci Te Parmesis edidi, Tum his adiicere uolui Similia iuris, quae in enchiridion quodda contracta, iurium cadidatis, non doctis quod de de aliis quoq, intellectum esse cupiol extremis hisce annis meis edidi . Postqvς ' multi. Mus me grauatum, corporisque u ires in
664쪽
grauescentes persentiscere canosq; prorumpentes conspicerem: statu litandem per aetatis incommoda
me nullis amplius scriptis ςdedis diuexare uelle, sed
potius tepori,ac mature, manu e tabula reducere, nes ut equus ille Horatianus Peccem ad exiremum,nu uitia
ridendus ct ilia ducam . Quia tame mens humana nunquam est ociosa, quicquid amplius datu suit teporis, id omne non de i ure dicendo, sed des elieitet
moriendo impendere,& tanquam uitae uela colleciturus ad mortis meditationem. in cuius portum me
paulatim illabi, atque influere sensi conserre uolui, ut in eo certa uitae stationem figerem. Ideoq; omnia quς uel assidua meditatione, uel priuato studio , vel, lectione quotidiana ad hanc stationem eonducere uidebantur, in hunc tractatulum unum ad pietatem Christianis hominis iuuadam collata digessi, in quo Christianus lector clare eon spiciet, quae ad talici ter hinc emigrandum expedire poterunt. Interim s spe arol mihi dabit ueniam theologus , si ego homo politicus, in alienam messem meam usurpem sal - , cem, quum diuina, ac salutaria proponere populo Dei nulli non putem a Deo eine concessam, modo ids'bri modeste, accii sola scriptura canonicet auctoritate id praestet, qui omnibus ac singulis ubertiniscaturit, nulliqf praecludi, multo minns obtutari, debeat. Quod nobis certo documento esse debenter empla euagelica, de muliere Samaritana, quae christo quaestionem etiam theologicam proposuit, non propositura, nisi prius de controuersiis theologicis utcunque imbuta suisset. Docuit etiam titra ostendiculum, imo cum gratia D. Ioanes Baptista, docuerunt &in Synagogis amplissimi tempore Christi citra Pharisaeorum offendiculum . Imo docuit , de
in templo ipse Christus Saluator noster anno aetatis duodecimo cu applausia, ac stupore omni u sacerdotum : & absque ullo consensu aut auctoritate sacetidotum is qi non ut Christus a ut Dei filius habitus, sed solum ut filius fabri . aestimatus. Non igitur
665쪽
a me alienu esse putabo, si ipse quoque ad comunem
salutem hunc tractatulum pro scelici emigratione in uulgus edidero. Sed hanc materiam tractaturus, in qua & uiri docti magnopere desudarunt: dum nego. iii grauitatem ex una parte conspexi,ex altera parte uero ingenioli mei uires, quid ferre possent, mensus sum , ea me ab huius institutionis incoeptu merito deteruerunt' Attamen perpendens quam sit istius materiae assidua consideratio Christiano homini ad non peccandum utilis, adeo ut Sapiens ille moneat
quem uis, Memorare nouissima tua, & in aeternum non peccabis. Imo consideraus quam sit mortis moditatio plane necessiaria,ob id quod mors ipsa sit uitae nostrae terminus & in aetabilis ultima linea reruquam nemo euadere potest, animum tandem recepi ut quam ad hanc materiam coducere uidebantur
succisi uis horulis in schedulas aliquot colligerem, easq; postea recogitas incertu Ordinem disponere, uulgoq; candidὸ impartire, quod pro uirili portiuncula in hoc tractaculo praestare curauia quem mebris di capitibus in hunc modum distinxi.
i l Ptinet pio itaque sciendum est, quid sit mors, priusquam de ea multa differamus'. Verum ipsa quod sit res non positiva, sed priuatiua non recte definiri aut cognosci satis potest, nisi per notitiam rei sibi prinative oppositae. Cum itaq; uita morti se priuatiue opponatur, necessario etiam mortem definimus esse uitae priuationem, aut uitae carentiam, & mori
nihil aliud eme quam priuati uita, aut desinere uiu re. Vnde quia uiuere est actionibus uitalibus apertEperfungi, ita & mori estusdem actionibus uitalibus et destitui . t Et sicut illum censemus uiuere in quo uitales actus conspicimus, ita & illum mortuum iudicamus, in quo nulli uitales actus apparent. VN-
666쪽
DE PEREGRINAT. EX HAC VITA. 3rs UNDE MORS.
3 ' Mors itaque quum tan tum sit uita priuatiri,
ipsa recedente vita solum nomen habet, estentiam uerae rei non habet, quum res non sit solumodo rei priuatio, ut rei desectus,ut tenebrae, fames,sterilitas: silentium,ete. quae rerum priuationem nihil nisi inania nomina esse, nullamq; essentia habere inueniuntur. Ideoq; nec Deus mortis auctor, aut creator mor
tis dici potest. Quicquid enim Deus secit id species est.& essentiam habet, ob id quod sit. t Dieitur enim essentia ab eo quod sit: quod quamuis soli Deo persectissime, & proprie competat. Iuxta illud Exod. 3.
Qui est, misit me ad uos, etc. De creaturis tamen nihilominus dici potest, quae qua uis no sint, ut Deus, qui sine principio est existens, sunt tamen Ob id qnod initium accipietes esse aliquado coeperit quod
Vt homo ex duabus constat partibus ex corpores uidelicet, & ex anima, ita & utraque partium sitam habet & ni tam, suamq; habet 3c mortem . Vnde &duplex est uita, Cuita corporis, se ii ita animae. Et duplex mors, scilicet mors corporis, & mors animae.
6 it Vita eorporis est animae in corpore presen tia,
quam corpus animat, quae corpori uitam donat, quam natales operationes in corpore exercet, quae sunt,inspirare, expirare respitare, uigilate dormire, edere,bibere, excernere,& in sanis ambulare, loqui,au dire, sapere,olsacete,corpus uegetare, &similes aliae, quae nobis cum animalibus brutis sunt comunes, ideo si solas has operationes uitales in holeaesi spiciamus. No est quod eu homine hominis uitam uiuere . . Mi R r dicamus
667쪽
dieamus, qui solam ita animalem uitam uiuit, uel qui iuxta has solas operationes animaliter potius uiuat,quam humaniter. Cum enim homo ratione, intellectu, uoluntate, ae dominandi potetia praeditus,&ad imaginem Dei factus sit,& si iuxta rationis, intellectus, uoluntatis, ae interni hominis praescripta non uiuat,n5 uere humaniter, sed solum animaliter uiuere ieeundum dictas uitales operationes uiuere putandus erit, imo & haeeipsa uita nostra, qualis qualis esti uerius mors,quam uita dicenda est. Vivedo enim ut ait Senecaὶ quotidie morimur, quia quotidie nobis aliqua pars uitae demitur. Quid enim aliud singulis horis,ae mometis agitur, quam quod assiduis morsibus uita isthaee mortalis deteratur , dc
mors continuo peragatur, donec tota consumetur, ae compleaturi dum ex eo momento qui esse,ae uiuere incipimus,continup eursu ad morte properemus. Imo uerius cotinuis mometis morimur quotidie.
quia in assiduo moriendi actu sumus ,& ad mor terminum assiduEcurrimus, donee ipsum comprehεdimus.Tune autem eam comprehendimus, quando mortis terminus hic finitur, hoc est,quado ad huius uitae perueniemus exitum, Sc facti immortales uera uitam post hane mortem inehoamus . Vnde ει hie uiuentes simul etiam morientes dici possum us.
1 Sieut itaque corporis uitam giximus esse anima
uiuificatis praesentiam, ita ex posito : Mors eorpotis eii animae a corpore absentia. Tum enim corpus animale mori tur, quado anima sua destituitur, hoe est, quando uiuificantis potetis uis rece dit, & caro occi; dit,& in terra, de qua asinmpta est, redit, amissis sensibus,& uitalibus operationibus cometis: quos no ex
L se sed ab anima habuit. t Anima enim du corpori insunditur, corpori uita , ut sol diei luce attribuit. Du uero iccedit tunc mortem efficit,quet utraq; licis partem
668쪽
partem suae reddit origini. Corpus quod ex quatuot
temetis eopactum est, dc corruptibile existit terrae reddit, Anima uero quae ex nullo elementorii, sed ex nihilo iacta est, a Deo hanc iterum suo creatori, aut ad Beatitudine, aut ad damnatione reddit Hac autemorte corporis nobis nihil est certius, mortis uero . . ., hora, loco, ac qualitate nihil est incertius. Nescimus enim quado, ubi,aut quomodo morietur, quia mors nos semper,& ubiq; expectat. Ideoq; 3c nos eande, si saperemus, dc aduentum Domini in morte semper& ubiq; expectare deberemus, & essenius parati, ut du corpus ad terra, unde assiumptu est, reuertetur, spiritus redeat ad Dominu, qui dedit illum , iuxta
illam ipsius Christi pis monitionem: Vigilate, quia
nescitis diem neq; hora Mati. 21. 8c ideo εc uos esto te parati, quia nescitis qua hora filius hominis uetarus est Mati. a i Item Dies Domini sicut fur in morte ueniet. Cum enim dixerint pax,& securitas, tunc Iepentinus eis superueniet interius. i. Thessis. a. Por Thuyro ut homines huius mortis perpetuo essent memo . I res, ueteres hominem definierunt eme animal ratio.
A nate mortale. t Illud homine a bestiis separat: istud ab angelis,& diuinis. Quum aut haec mors corporis si omnibus ex aequo communis , deinde quum sit 'per se indifferens , nempe ex se nec bona, nec malat nisi quatenus est peccati stipendium sicuti & instadicetur Jcostat noli eam eise metuendam , nisi malis, uti & insta dicetur. Est enim bonis bona, Sc solis
malis mala. Mala enim inquit Augustinus mors n6 iest putanda,quam uita bona praecellit,no enim mala mortem facit, nisi peccatum quod mortem praecedit. Quare non est multum curandum nobis morituri siquid nobis accidat, ut moriamur, sed potius curadu,
quo morituri hinc abire cogamur. Mors enim .pau
peris Laetari Iter lingetiu caitu linguas multo fuerati licior morte epulonis diuitiis, gemis; purpuris,dchisso amicti, quia illi mors nil obfuit, sed ad uita tras ulit sterna. Huic mora exitialis suit;&. in serno sepe
669쪽
liendum demorsit. Hine est, quod Christus dixit.No Iite timere eos qui occidunt corpus, animam autem non possitnt occidere.Sed potius timere eum, qui potest & animam & corpus perdere in gehcna Ma. t o. c. Et beati qui pie in Domino in oriuntur. Hi enim
quamuis moriantur corpore, M ruere tamen dicUtur,
sicut Abraham, Isaac, Iacob, Prophetae,&sancti martyres, qui quamuis mortui sint, Deo tamen muunt. Vnde& Deus non mortuorum, sed niuetium Deus dicitur, quod hi Q in Domino sunt mortui, non ortui,sed uiui ceseautur, iuxta illud: Placebo Domino in regione uiuorum Psal. t I . Impii uero dum moriunturm 'corpore & anima.moriuntur,corpore per separationem anima a corpore, An ima per absentia gratiae diuinae, qua ipsorum animae poenas luent, donec corpora simul cum corporibus reuiuiscentibus poenis adiudicabuntur aeternis,de mortem subibune secundam. Sed quoniam haec corporis tum uita, tuniors nobis ad sensum nunc notiores sunt, quam uelongioribus logis ad docendum pertractentur, idcirco uitam 3 3c Ortem animae diligentius consideres mus oportet, quae nobis cum brutis non existunt comunes, u i sola uitalis seu animalis uita, ac mors hi
Sicuti eorporis uita est anima in corpore praesenti,ita & uita animae est Dei in anima per suam gra-hiam praesentia. Cum enim Deus per te sit uita, amosons uitae, atque adeo ipsa uita aeterna, is prosecto solus dat animae uitam suam, & uitales aptius operatio nes in ea solus exerit, quae sit ut in Deum syncere credere, Deum ea tota anima amare, In Deum firmiter sperare, Deum pure colere, & prox mur propter Deuin omnibus necessitatibus uti ieipiat inamare,de om nibus bene mereri, mitem esse in uobis,misericorde esse erga afflictos,tum uerbis, tum moribus esse probums
670쪽
bum,& eorde mundum, esurire, & sitire ueram iusti
tiam, ueramque uirtutem patientem esse in rebus aduersis, cunctaque incommoda,tam externa, quam interna ueluti crucem a Deo imposita, uelutiq; a Deo illata flagella patienter propter Deum perserre, bona praecari illis a quibus vim, & persecutiones perpetiatur:& ita de similibus, quae uirtutes no omnibus pariter insunt, neque cuiuis homini ex aequo contingunt, sed solummodo electis ex uoluntate Dei,&ad mensuram donationis Christi, qui sancti amoris fi
missimo nexu Deo indesincter adhaerent, ex Deo uiuunt,& ex Deo succum suum uitalem exugunt, nosecus qua palmites succum suum ex uite hauri ut,& I. I ex eo uitis suem uiuunt: iuxta illud Pauli: Qui Deo et adhaeret unus spiritus est. Et christus apud Ioan . I s. Ego sum uitis, uos estia palmites , qui manet in me&.ego in eo, hie seri fructum multum et quia sine me nihil potestis facere.Quisquis ititur has uirtutes dictas habet, & sese ad hunc mundum eet succo diuini spiritus intern E ali persentit,is profecto animam sua Deo uiuere credat. Is quoque indesineter Christi eatnem spiritualiter madueat, & assidua Christi sanguinis potatione spiritualiter reficitur. In Deo mane & Deus in eo. In Deo uidit, & Deus in eo, uti ipsemet testatur per Ioan . 6.Qui manducat meam earnh Dan. c.& bibit meum sanguinem,in me manet,dc ego in eo. IQuod& Augustinus confirmat super praedictum locum dicens sic. Hoc est ergo manducare illam escam& illum bibere potum, in Christo manere,& illu manente in se habere, ae per hoc qui no manet in Christo,& in quo non manet Chriitus proculdubio nee manducat spiritualiter carnem eius nee bibit sangui nem eius, licet earnaliter,& uisibiliter praemat denti bus sacramentum corporis,& sanguinis Christi, sed magis tantae rei sacramentum ad iudicium sibi manducat,& bibit, quia immundus praesumpsit ad Christi accedere sacramenta: quae aliquis non dignEs