장음표시 사용
681쪽
mortem corporis, quodq; Adam pp corpus animale ut eae tera animantia tantum corporaliter mori debuisset, & peream mortem sic ad sanctoru requiem transiuisset Verum huic errori aduersatur Paulus: Corpus, inquit, mortuum est, propter peccatu, spiritus autem uiuit propter iustificationem. Quod si spiritus eius qui suscitauit Iesum a mortuis habitat in uobis,qui suscitauit Iesum Christum a mortuis,uiuificabit& mortalia corpora uestra, propter inhabitantem spiritum eius in uobis, &c. Ex quibus uerbis patet quod mors corporis tam sit propter peccatum,
Fuit enim Adam a Deo conditus immortalis, mea te rectus ac syncerus, liber ad oe bonum, cum Deo familiaritet colloques, iustus, in statu in nocetiae constitutus, incorruptus,nullis uitae necessitatibus, in-eommodis, aut miseriis obnoxius, ratione, intellectu, ac dominio in omnia reliqua inferiora creata Deo smilis,& ad imaginem Dei creatu.
t ' Verum mox, ubi Adam nulla neeessitate ductus libera uoluntate diuinum contempsit praeceptum, α uxoris Euae, atque serpentia malesuadis acquieuit,& obsecutus est uerbis, mox his omnibus bonis, & ornamentis tum sese, tum uxorem priuauit, paradiso exclusit,& regni coelestis exortes secit, & pro immortalitate uitae, ad econditus suit,lsese in miseradam tum corporis , tum animae mortem coniecit: Rectitudinem originalis iustitiae in ueram commut uit hypocrisim, & cor prauum, & ad omne malum propensum acquisiuit, be seruum peccati constituit, Iram Dei,&ad aeternam gehennam promeruit, omnis genetis miseriis molestiis, & tandem corruptio
682쪽
ni se subiecit, ae mortem denique non minus a te nam,il corporalem sibi contraxit. Imo non solum sibi, ac uxori suae transgressoribus haec mala omnia
promeruit: t sed omnibus suis posteris, & ex se ad
finem usq; mundi generandis haec ota eadem, hoc est omnes hasce inscelicitates , dc naturet suae corruptelas,ueluti ex insecta radice propagavisi& transmisit. Ita ut ne infans qui de unius diei ab hac corruptionis, & peccati contaξio, a morte,ab ira Dei, a diuina condenatione,& a reliquis A dar corruptae naturae
molesti js unquam extiterit liber. Quod de tella turdi . uinus ille propheta David,eu ait.7Ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, de in peccatis concepit me mater mea. Psal .s I. Et Paul. Per unum homine UM- νι peccatum in hunc mundum intrauit,& per peccatu mors, ita & in omnes homines mors pertransiit, in quo Oes peccauerunt. Et unius delicto multi squia omnes mortui sunt. Item per unius delictum in omnes homines in condemnationem sc mors transiit -ὸis quia regnauit peccatum in mortem RO. F. In Ad- i cos 1 somnes moriuntur I. Cor. Is . & mors pertransiit in omnes . Item eramus natura filii irae,scut& csteri.
Eph.Σ. dicit natura no creatione, sed propagatione per peccatum Adae Ex quibus locis patet,l peccatu Adaecu ipso actum non transiit, nec interiit, quodq;
no tu Adae,& Euae qui peccarunt adhaeserit, sed Ppermansit& humana ipsius natura sic uitiauit, corripuit,& in secit,ut elutidem corruptionis contagiuimbiberint quotquot ex Adam postea sunt progeni- λ d ti.Nam sicut omnis earo ex Adam descendens peccati contagione insecta permansit: ita & mortis sententiet,corruptioni,&omnis generis molestiis ac miseriis subiacet: non secus quam tota massa ex modico sermento comimpitur: aut sicut amarae uitis succus
ex amara radice in oes suos palmites distribuitur. Deliae insectione generis humani dixit Deus. Cta Genest. meogitatio eordis humani a pueritia in malu pro- I. r. a. na est. Gen. 8.& Paulus.Animalis homo no percipit
683쪽
ea quae Dei sunt. I. Cor. 2. Et video alia legem in mebris meis repugnantem legi mentis meae,& captiuatem me in lege peccati, quae est in membris meis Ro. . d. in fi ne. Sapi entia, uel assectus carnis inimicitia est aduersus Deu, &legi no subiicitur, nec enim potest Ro. 8. Ite, Prauum est cor hominis,& inscrutabile. Hier. II.& uti ia ante diximus. Ecce in iniquitatibus conceptus sum,&c. Consequitur ergo,quod si Ada nunqua peccasset, ipse in statu in nocetiae uixisset rectus, innocens, iustus, & sine pudore, uti insanates uiuut innoxii, usus suisset diuino colloquio curecta, & illibata conscientia, sine hypocrisi, animo recto. Integro, omnisq; boni,& aequi amate. Nulli peecato tu aut Satanae uioletiae fuisset obnoxius: sed uera libertate ad omne bonu retinuitIet, si peccado ambst,& seipsum, & posteros suos oes peccati seruos costituit Sicut & Au. in Enchiri. ad Lauretiu .c. Io. ait: libero arbitrio malὸ utes homo, & se perdidit,& ipsum. s. liber u arbitri v. Rursus libera uolutas protoplasti, ante culpa fuit fana, non corrupta:& facere potuit quae uoluit. Ad uelle enim & nolle liberum arbitrium cotulit: quod& Eccles. co firmat, dices: Deus
ab initio fecit homine, & reliquit illii in manu conia silii sui &e. Eccles. as. ubi aperte uides, ab initio, ut
illa libertatem no reseramus ad nostra nuc corrupta natural sed dueo incautus male usus fuit, du sponte
serpeti suadeti co sensum praebuit, du praeceptu prae-tς iii hamisso possibilitatis bono solii potitus est albit tau ad uelle uulneratu . A tq; cu hoc uulnere cuncti libero claudicamus arbitrio, ut ex nobis naturaliter,
quod bonu est, implere non possumus. Possibilitate eitim liberi arbitrii per inobedientia Adam cum suis posteris priuatus est, &per uelle malu bonum posse perdidit: qui per bonum posse potuit uincere maluuelle : ideoq; hunc peccato captiuu Deus uoluntati deprauatae dimisit, ut eidem haec esset petna in non faxi o quod uelit, qui semper si Deo obedies fui siet,su ceις potuisseti ad omne bonum quod uoluisset.
684쪽
et Deindet serpenti diabolo eui obedire maluit, quam
Deo factus est captiuus,& peccati seruus . A quo. n. sis superatur, huic & seruus addici tur. teste D. Petro Σ. c. E.& ut habet D. Ioa. 8. Omnis qui peccatu facie, seruus est peccati, An nescitis quoniam cui exhibetis uos seruos ad obediedii, serui estis eius cui obeditis, siue peccat ad morte,siue obeditionis ad iustitia.
Et cuserui suistis peccati liberi fuistis iustiti , hoe est liberati, ae iustitia uacui. Rom. 6.c. d. Per se itaque homo lapsus est, quia uoluir: sed persea lapsu p propriam uoluntatem resurgere non ualuit, nisi manu domini clementissima erectus fuisset, quomodo eius pietati placuit, sicuti dicitur: Allevat Dominus omnes qui corruunt, & erigit omnes elisos , & non est uolentis, neque currentis, sed Dei miserentis. Rom.' . Sine me ii ihil potestis facere. Ioan . I s. Non potest homo a se facere quicquam Ioa. I9. Non sumus sus.ficientes cogitare aliquid ex nobis. 2. Timoth. a. Sic& Aug. tom. .Nisi dominus Petrum respexisset nu- quam poenitentia motus amare sevisset, &c. Per peccatum itaque possibilitatem liberi arbitrii perdidit,
2 non nomen,& rationem. t Est enim omnibus hominibus liberum arbitrium modo iudicio rationis polleat)sed non tale per quod sit ideo num, quae ad Deupertinent, sine Deo aut inchoare, aut peragere, sed tatum in operibus uitae praesentis ta bonis, quam ma lis. Deinde si homo propria uoluntate,ac possibilitate se erigere potuisset non opus fuisset, ut Christus moriendo hominis mortem consecisset ac a contracta morte redemisset. Sed quia id homo non potuit, Christus propitiatio nostra in mundu peccatis nostris abluendis uenit,& ut morte nostra destrueret Scabsorbere simortuus est, uti exsequentibus patebit.
685쪽
plex, unde nata, & quid damni mortalibus intulerie
eonsequenter pauculis ostendemus quid remedii oppositum sit aduersus mortem, non dico corporis qahaee omnibus insidiatur ,& omnibus ad unum usq; subeunda restat, uti diximus quos in Adam omnes moriunturi sed de morte an imae, atque adeo demo te secunda, aut aeternae damnationis , pro quo sciendum est, duplex esse remedium contra mortem animae, Sc mortem aeternae damnationis, unum uniueris
Remediu mortis tenerale est quod uniuerso mortaliu generi impentum est, quod omnium morte de struxit,omnibusq; amissam uitam restituit, id autem remedium penes ipsum, atque adeo solii Christu seruatore nostru clementissimu suit, qui morte sua morte nostra destruxit. Na quamuis per unu homine. s. Adam non per Euam quia peccatu originale Adar, ae ipsius semini imputatur, no aut mulieri peccatu intrauit in naudia,& per peccatu mors, in oes homines pertrasiit,qui in Adam peccauet ut: solus tamen
Christus absque semine Adae hoc est uiri ex uirgine Maria factus est homo, Sc ideo expers peccati Adae, natus est Deus,& homo, solus dignus, si lapsum humanu genus sua diuinitate erigeret . quiq; id ipsum
mortuu reuocaret ad uitam. Quod itaq; homines tu corpore, tu anima mori utur petna peccati est, i reuertuntur ad uita, Domini miseratis est.Ied ille ad uera redit uita, qui per bona couersatione ex gratia Dei uenietem, sanguine Christi sanctifica us in regnum coeloru ingreditur & quasi reuersus in reg one sua, de qua per peccaru suerat exulatus , Drao placiturus gaudes,& quasi morti insultas dicit mimae suet: C uertere aia mea in requie tua quia D Js benefecit mihi:eripuit. n. animam meam de morte, Oculos meos
a lachrimis,& pedes meos, a lapsa, Placebo D no in
686쪽
regione uiuoru,& tunc morti danatae in sulta do, di-eeti Vbi est mors nunc uictoria tua, ubi nunc tuus est stimulus et a pretiosa est in eo spectu domini mors sanctorum eius. Vnde tametsi mors dicta sit a mor. dedo, quod scilicet morsu serpetis uenenosi . i. diabolio da in paradiso corruptus Sc intereptus fuerat, Minferno obnoxius,& traditus, ne tamen in perpetuuperiret uniuersum genus humanu, quod ad sui imagine si diderat, contrariu morsum morti minat'. Ero inquit mors tua, o mors,& ero morsus tuus inferne. inaeduos. s. mors,& infernus etiam de ipso diabolo intelligi possunt, qui mendaci persuasione Adae mortis & inferni causam primus protulit . t Sed &huc qiioq; mors atq; morsus Christi deuicit, dc perdidit. Venit inquit princeps huius mundis. i. di ab los, g mu danis Oibus imperitari sed in me no habet
quicqIo. l . Absorpta est enim mors eius,qua omni Dam I .hus intulerat, in uictoria, aut per uictoriam Christi qua per mortem suam, mortem diaboli strauit,& an nihil auit. I. Co. Is . Deinde Christus a morte primus resurgere nobis uoluit, ut& nos tu Deo, tu iustitiae Ireuiuisceremus, teste Paulo: Fidelis inquit sermo, dc omni acceptione dignus, quia Iesus Christus uenit in hunc mundum peccatores salvos facere, quorum primus ego sum. i. Ti. I. Et ip E est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris tantum , sed etiam x.7 . 1. Iro totius m udi. I. Ioan . I.Qui peccata nostra pertuit in eorpore suo super lignum, ut peccatis mortui, iustitiae uiueremus, cuius livore sanati sumus. I. Pet. 2. Hoc autem beneficium mortis Christi ,& r conciliationis humanae per mortem, ac pretiosi san I '
guinis Christi effusione nobis pariet nobis passim inculcat sacrae scripturae,ideq; testatur sacrosancta E clesiae sacra meta, neutiqua eius beneficii nobis obreperet obliuio, sed ut ex eo beneficio uel audito, uel Iecto, uel in sacra metis etiam conspecto, perpetuo eiusdem beneficii essemus memores, de de eo grati quae assidua memoria, de iugis gratiarum actio nostra tali
687쪽
ei ter resusciat per Dei gratiam, anima. Haec de rem dio Christi contra mortem.
Caeterum quamuis per unica Christi morte, nobis quantum in se est parta sit aduersus mortem animae uictoria, reconciliata ira diuina,& restaurata salus Auita aeterna, hoc tamen beneficium quamuis ea se gratuito nullis id promerentibus humanis ineritis cotulit, ingratis tamen,&reprobris, id ad salute prodesse noluit, sed solis id agnoscentibus,gratis, Scelectis, iuxta illud August. Qui redemit te sine te, non salutabit te sine te. vult enim Deus nos p petuo eius beneficii esse memores, & gratos, eamq; gratitudinc
nos continuo declare in comembres suos,nostrosq; proXimos . No amat Deus socordes,& in foro states
otiosos, sed quaerit operarios, quos mittat in uinea suam, & negotiatores sedulos, quibus taluta sua ad I lucrum committat. t ucto circa & nobis singulis particulare aduersus morte animae remediu reliquit, si suu uniuersale remediu nobis promtum eu uoluerimus, hoc est, uult nos omnes beneficium Pari reco-ciliationis p petuo recollere,& agnoscere, a uita scelerate contineter penitudo resipisccre omniaq; nostrata in terna, quam externa ad gloria suam, & ad commoditate, & salutem proximi diligeter expendere quod spiritus Dei per os Dauid hisce pauculis uerbis expressit. Declina inquit a malo, & fac bonum
Psalm. 36. Oportebit enim nos oes in extremo Iudicio ratione reddere de omnibus nostris quomodo ea acquisiuimus, quomodo ea expedimus,&quomodo
ea reliquimus posteris, quales fuerimus mobsequio mandatorum Dei,& quales nos exhibuerimns erga proximos, aut in ipsius subleuandi , , aut in iisdem opprimedis . In quo iudicio tu cerit uera iustitia, qua reddetur uuicuiq; prout gressiti i corpore suo, siue
bonu, siue malu . Opera. n. illorti m quit Io. I Jsequc-tur illos, nam quamuis opera nostra ex se no sint co-
digna ad gloriam Dei, quae reuelabitur in nobis, R
688쪽
quamuis gratis nos salvabit, sicuti gratis nos redemit,& creauit, ob mala tamen opa ad morte aeterna I conden abimur, si in hoc tempore dum lucem habemus, non uere resipi scamus, non in Christo renasca mur,& si ad uitam animae cum Christo per baptisma in mortem consepulti non resurgamus, ut in extremo iudicio cum electis omnibus ad uitam aeternam resurgere ualeamus. Vt enim animet mortem osten- dimus es Ie duplicem: prior qua per peccatum in corpore adhuc uiues moritur,altera quando in peccato
moriens corpus deserit: ita sciendum est quod & duplex sit animae ad uitam resurrectio: 1 I t Resurrectio animae a peccato, quae prima dici, tur, qu q; hic sit plurisqua ala corpus deserit I quado audit uoce filii Dei: & in ea constanteri pinanet,p quod a peccato rediviscit. De hac rei surrectione dicitur: Venit hora & nunc est quax Sci Q domortui scilicet peccatis laudient uocem fi- r i ii Dei:& qui audierint uiuent, id est, in damnationem no ueniet, quia qui uerbum meum audit, & credit ei qui misit me, habet uitam q- ternam, &in iudicium non ueniet, sed transibita morte ad uitam. Resurrectio corporis ad extremum iudiciu cu redditur animae uel ad uitam aeternam, uel ad morte
licet aeternam, de qua IO. s. d. Veniet hora, in qua omnes oqui in monumentis sunt, audient uoce filii Dei : de procedent qui bona secerunt in resu rectione uit , qui uero mala egerut in resu rectione iudicii. Quare ut hae hori bilem ad iudicium codem nationis resurrecti one holes in tetius p timesceret, i ad qua certo cem tius pucturi sunt priorc a peccato du uiueret resurrectione neglexelut admonetous spiritus Dei p Eccl. dices. Memorare nouissima tua,&in aetere ii no peccabistNa si secuda haccc de nationis resurrectione es fugere uolet, is a peccato abstineat, & resipiscat. Veautem inus quis peccet, is isthaec nouissima quotidie ob oculos ponat, ut si no uirtutis ac caelestis uitet
689쪽
amore a uitiis abstineat, saltem formidine poenae a perpetrado malo suos affectus coerceat, ut ita a morte aeterna liber hine discedat, moriatur hic in Domino sceliciter, & ad uitam cum Electis Dei resurgat ternam. Quod ut scelicius consequamur omnes unsiduntaxat quantum in nobis est uideo nobis restare; necessarium, i nempe diligens praeceptorum Dei obseruatio , sicuti ipsemet Cnristus testatur: Si uis sinquit ad uitam ingredi, serua mandata, apertὸ indicans alterum aeternae uitae potiundae medium in nobis quodamodo situm esse, ut moribus digni habeamur aeterna uita per beneficium mortis Christi parta,& ut uero obsequio prςceptorum Dei declaremus nos esse germanos Dei filios ,& esse de numero ele- ct rum suorum, quos a morte aeterna redemit, 3c ad uitam aeternam a s Ierere uoluit. t Quare ut praeceptorum Dei non neglectores,sed strenui eoFndem inueniamus Obseruatores, non abs re me hic facturum esse putaui, si uel me ipsum in hac aetate, uel alios imperitiores in his madatis docedo exercuero, eadeq; pro uirili portiuncula explicare perrexero. Mandata itaq; Dei q*ibus adimplendis omnes ex aequo debemus esse deuotissimi, sunt duplicia.tAlia enim sunt generalia, alia particularia. Generalia uoco, quae citra ullam exceptione omnibus ex aequo praecipiuntur. Particularia quς explicatius certis quibusdam personis,pro officio, aetate, sexu, aut conditione uitae competunt, de quibus iam ex ordine.
3 1 Praecepta Dei generalia bifariam distinguun tuta
Horum enim alia in certum numerum , & ordinem redacta sunt , nempe quae praecepta decalogi uocatur:
quae Dei digitus duabus Mosi tabulis i scripsit. t Alia
u ro non in uno loco tantum sed sparsim per uniuersa Biblioru loca a Deo sunt pcepta, qui inhibita, quaeq;
690쪽
DE CALOGI. 328 quaeq; nihilominus ad illa decalogi facile referri pos
Explicaturus itaq; primum praecepta dccalogi M'.
quae Exod. 2O.& Deut. . expresse legunturὶ nescio quomodo in eorundem distinctione antiquorum patrum auctoritas magis qua posterioru saeculoru, aut neotericoru iudicium arritetit. Philo enim Iudeus, Iosephus, Auctor operis impersecti i Matth. Athnasius in sinopsi scripturarium , Chri stomus in exepositione 2. super Mat. Tomo. 2.colum. Ioso. d. liomi. 9. Greg. Naz. in carmine Mosis decalogi. Origenes li. 3. in Exodo, Ambros. super Epist . ad Ephes.
ΤΟ. q. colum. I T. nihil asserens dicat sibi aliam distinctionem uideri conuenientiorem,& t Hieron. super
Epist.ad Ephesca s. mihi animia addiderunt, ut sua ipsorum in praeceptis distinguedis cu protestatione Ecclesiastici iudicii,& quorundam nostri seculi Theologorum sentetiam,& reliquos sanctissimos primae a caesiae eatq; purillimae patres potius quam posteriores scholasticos imitari uoluerim: reliquens interim hac in re suum cuiq; utros sequi uolet iudiciv. Αugastinus tamen sententiam potius sequenda uidetur qui super Exodu q. 7 I. tractat hae q.& adducit rati nes efficaces , quibus hactenus permota Ecclesia iuli assensit. & Catechismus concilii Tridentini hane sententiam ab Ecclesia receptam probat. Caeterum ante haec enuiactanda praecepta notandum est quod Deus praemittit primo praefati uculam quandam perquam se ea praecepta posse tradere significet, & perquam suos ad eorumdem praeceptorum debitam o seruationem aliciat, aut potuis ipsos astringat. II ius praefatiunculae uerba sic habent.