장음표시 사용
771쪽
Tu nihil admitte in te formidine petnae. Quin Euagelicus ille diues in peccatis mortuus, ad poenis inferni crueiatus.orat Abraham si, ut quinque fratres sui moneatur legatione Lazari, quo absistant a peccatis, ne & ipsi in eum tormentorulocum - deueniant.Qiii igitur poenas malorum cogitat, ille paulatim progreditur,& ea perpendit, quibus tales pcnas queat effugere, & sic enascitur Deo propitio, monstraturq; uia ad uirtutes,ad iustitia dei,ae Chri stum Iesum:'qui asit bonus est, bonitate quaerit, is , mox amat bonitatem, amat uirtutes, diligit Chri, num,diligit proximum suum sicut seipsum, nec iam - uult aliud, quam quod Deo placet.
Oderunt peccare boni, ut tulit amore.
r ΤAntequa tamen aliquis in haere perfectus est, uaria interuentur, semper uero adest conscientia, quae est scietiae in animo dictitantis quae quis bona, quaeve mala secerit, applicatio quaedam, siue actus. Hare conscientia ab Ethnicis mille testium locum habe- έ re dicitur.)Haec est in bonis, ut quς non nisi bon tu sibi conscii sunt,& qui iam mala uirtutis amore: adeo nesciui, ut coteplatione boni mille testibus terum benὶ factatum protegantur contra mala,& malorum insultus. Hine Horatius canit.
Si recte facies, his murus aheneus esto Nil conscire sibi iusia pariscere culpa.' - . propheta dicit: Non timebo millia populi circundatis mci Exurge Domine, saluum me sae Deus meus. Nec hoc Menandrum latuit, qui manifesto feti, quod mortalibus Omnibus conscientia, nimiruconscientia bona Deus est. Cicero uero in Catone maiore,de hae quoque sic scripsit: Conscientia bene actis uitae, multorum benefaciotu recordatio iocuni dissima est,rursus: τ t Conscientia est in malis hominibus: quorum alii du incarnalib. cocupiscentus sepulti uiuut, & conscientiam omnino a se alienasse existimant, a conscientia
772쪽
i seientia attestante tamen condenantur, dum ex hac uita migrant,& in iudicio altissimi rationem depro- , priis factis sunt reddituri. Ideo Paulus Roma. z. dicit degentibus peccatoribus,quod demo strant opus te sis diui me scriptum in eoidibus sui, attestante conscietia ipsorum, & hine ratiocinationibus inuicem .itae, au taccusan tibus , aut defendentibus in die eum iudicabit Deus occulta hominum secundum Euan gelium meu per Iesum Christu. Quinimo hoc Ethnici ipsi iacile intellexerunt. Vnde Iuuenalis Satyra. 3. sic seripsit ad Caluinum quendam Ethnicum, longe tamen meliorem pessimo Caluino huius temporis
Exemplo quodcι urne malo ommittitur, ipsi
Displicet auctori. prima e H haee ultio quod se
Iudice,nemo nocem absis luitur improba cuam uir Gratia faliacis pratoris uicerit Arnam .
De hac quoque malorum conscientia in malis hominibus sie Sallustius prodidit. Tum sceleru suo-1 1um, imprimisq; co spirationis eo seletia soliciti, quo
seuerterent non uidebant, unde patet etia, quaesit cos scientia in bonis, quae in malis. 'Αt boni sedulo
laborat, ut omnem rei mala conscientiam extirpare possint, ut omnibus uiribus, toto corde, omni anima sua Deo placeanr,& momen tes animam sua Deo
tradant in tranquillitate conscientiae, quod quidem absolute boni in gratia Iesu Christi facile consequutur. Vnde paulus siepe clamat: Nullius mihi costius sum . & 2. Cor. I. Na gloria nostra haec est testimoniuesi scietiae nostrae,& Ioanes in . I .Epistola cap. 3. Filio 3 a -3 li mei, inquit, no dligamur uerbo, neque lingua, sed . opere & ueritate: in hoc cognoscim', quonia exueritate sumus & in conspectus eius sua debimus corda nostra, quonia, si reprehederit nos cor nostru , maior. ςst Deus corde nostro,& nouit olo. Est enim tranquillaco scientia, secura mens,de qua Sapiens sic dicit. Secura mes quasi iuge conuiuio, & Ioa.in prima Cano Carissimi : si i nostrum nos non repre-Αaa α henderit,
773쪽
- henderit, fiduciam habemus ad deum, &qui uidcthpetierimus, accipiemus ab eo. Caeterv qui nondam uestigiis bonitatis insistere possunt. <amen iam in Q 'ci prunt esse bona , in his multiplex oboritur dubitatio de bono,de peccato: Et, quum bene egerunt, imputant se male secisse ac contra. Ita ambigui feruntur inter spem,metumqrii inter incudem Sc malleu,
1 o. Fit interea quod praegrauante malorum coscien Sap. I7. ria nonnulli a bono auocentur, Ut Sapientiae decimo septimo legitur. Frequenter enim praeoccupant pessima,redarguente conscientia. Cum enim sit timili da nequitia, dat testimonium condemnata, semper enim praesumit saeua . perturbata conscientia. Nonnulli autem uirtutem amplexi, & gratia domini Iesu talem praeteritorum malorum consilientiam allidunt ad petram Christum, & conscientiam bonoru. Christi sibi ingenerant eaq, imitantur , unde fit statim, quod adeli tamen synteresis, ut quae est uoluntas instigans regulam rationis ad bonum & de ma , li fuga solicite semper cogitans. hane aliqui scrupulum conscienaiς, uel scrupulositatem uocat, ut quas de paruo peccato, uel resimili, quam aliquis pecca tum putare possit,anxietatem efficit. Verum est au- . tem, quod dicit Horatius in arte poetica.i In uitium ducit eulpae fuga si earet arie. λ i n,Et quod alibi in Sermonum primo clarius
Dum vitantstulti nitia in contraria currunt.
Ita multi non dii satis firmati in uia motu & ua tutu, du et quod peccatu non est, peccatum putant, saliuntur,& pro peccato benefaciunt, & in benefa-- ciendo peccant: quia quae faciunt scri*ulositate co- scientiae suae non recte diiudicant. Hi etiam in extremis,& quu. bene uixerinr, uel quam bene uiuere et . A potuerunt, de re aliqua do in uita perpetrata angunc retur, dc maxime malo spiiitu tu tetationibus uariis
774쪽
nimam sollicante, ut eam deo adimat, huhe scrupuIllum conscientiae sen ii uti t. Quare pa u ca adam, quae
huc pertinet; Christiano Lectori haud in frugiferat*yn teresis, male a mul tis synderesis scri pia, cst affectus animae cupies se a uitiis co seruare.& immaculata a peccato trader e Deo . Iraq; rem urmurat contrae ἔmatu,& de re perpetrata uel fataeda dubitat male ne sit, nec ne, atque ita Oritunscrupulus conscieriae, uel I3 res, quuae semper conficientia remordet. Multi putat
hue scrupulit fieri ex nimio metu, ut qui tesse Damasceno, cor ipsum premat naturaliter. Alii melancholiae uel laes .e imaginamiae parti animet in capite ascrihunt: alia illusio inbus diaboli obruentis imaginatiaua: alii malo iiii ς regimini, ut nimiis uigiliis, nimio isomno, abstinetiae .& simili biis, alii et complexioni plus aequo refrigeratae imputat, unde eminas naturali rer scrupulotiores uitis este existimat, sicut sunt Σ .,ὶt Ut aute hic scrupillus conscientiae, undecunque De fiat, animo eximi possit, ta sani, quam motacti, Opori s eri atet post contritione peccatorum generalem, & saxis stilo. factionem. ab Ecclesiastico uiro bono in itinctam olyti uisci omnis tran factae uitae, & tanquam e sepulcro ad nouam uitam resurgere cum LaZaro re sui citato, Halis oeum Chris esu,& huius gratiae ita firmiter tu hae- PG. iis
Tere, ut igne amoris erga Iesum sentiateat ingui scitipulum, ut liceat dicere cu propheta : Miserere mei Deus secuti dum magnam misericordiam tuam :De prosundis clamaui ad te Domine, uel dicat si no uit, septe Psalmos paenitentiales , uel certas ex his rsententia, quibus in misericordia Dei corioboretur, nihilque dubitet de omni uniuersorum suorum peccator u remissione: certus de gratia Dei, & Domini Ielu. Si non omnia se confestu in esse putat per ignorantiam, uel obliuionem, uel similem causam, sciat su ilicere, si ex toto animo doleat de peccatis admistisis, gaudeatq; de quibusdam peccatis non amplius
775쪽
sessio ex humili, prompto animo, apud hominem Ecclesiastieum ea tholieum Sacerdotem Dei, faeilὸ deleuis peccati praeteritione excussat ὶ Deinde quod
homo in uita activa, in iaculo uiuens, nullo modo potest tam purὸ uiuere, sicut homo deditus uitae coni siemplativae, & abstiacto a mundanis . t Postremo quod homo uolens Deo placere, non debet suorum errorum, peccatorum, maliciei ampIius meminisse , sed cogitare sapientiam, magnitudinem, Bonitate, misericordiam, gratiam, potestatem,uirtutesque immensas,& perfectissimas summi Dei, & Domini IPsu, 6 in his penitus uersari, suumque spiritum exescere, orando,obsecrando, gratias agendo petendo,&ut ad gaudium Dei, Sanctorumqu e intromittatur, iuguer instando, orationes quae huc faciunt, intentus ad Deum & fetuens spiritus per se suppeditabili uel lectio sacrae seripturae, uel aliquot compositae in i hunc finem orationes. Nam Deus misericors misi ricordiam petentibus non denegat, praesertim eis. qui certo animo proposuerunt fugere omne peccatum, in primis septem peccata mortalia; & quς charitatem proximi laedunt: & incirmis , sed a peccato Iesurgere paratis , imo non irascentibus propter de licta, unde posset perturbatio oriri, sed ita comm iis , ut dent palmam &praemia recte factis, et sperinfirmitatem septuagesies septies Deum uno die OLsendissent, de facto dolenti bim, & ueniam petentibus ex toto animo, ac ad bonam uitam se conueris
1 ε tentibus semper ignoscit. 4 Quod si per huiusmodi remedia nondum eximatur scrupulus conscientiae,tum eo deueniendum est, ut certo persuadeatur scrupuloso homini, quod debet cr edere ea, quae sancti uiri dicunt, & acquiescere illorum,uel sui consecsoris consilio, ac monitis. Nam in uitis patrum legitur,quod heremitae scrupuloso ualdd, apparuit tanda quidam Religiosus dicens illi, de mandans haec: Tu pete consilium a prudentibus uiris, & eis acquiesce.
nec sis amplius scrupulosus :quinimo frater quida
776쪽
it pigebat serup*lo conseiati' nemitam dicere auderet: dixit illi sanctus Bernaidus: Frater uade in fide mea, & fac sacrificium, quod scio scrupulum suum Auem salso putas, nullum esse. Vnde frater obediens, & eonsilio aequiescens sacrificium feeit,a nec scrupulum amplius sensit. t Neque uero omi tendum est, quod scrupulosi homines solent hare al- degare,quibus suam scrupulositatem desindut Ex rebus aiunt dubiis certissima est eligenda, ut quae minimum peccati continetitum Qui amat periculum, pe Eccle. in eo, ut Ecclesi. 4. legitur. Denique: litera sacraris scripturae est rigidὸ obseruanda . t His Se similibus
sen tentus ex sacra scriptura, Ac uulgari sermone col- ectis parum absunt, qui insuperstitionem, uel haerelim delabantur . Quare ne peccent, dum peceata sugere uolunt, succurrendum est opinioni huiusmodi. Lo T Neque enim semper eertissima res ex dubiis elit da alioqui omnes debebant esse contemplativi, uel monachi, uel sacerdotes, sed nune tales omnes non reqvi untur , nec omnes possunt esse uirgines, teste Paulo. Itaque nou semper certissima ex dubiis est ili , Corgenda, sed ea, quam Deus dat,uel Saneta heclesia Ca. tholica, uel Catholici Sacerdotes non improbant, 'am quae improbatur, est omittenda. zz.
a i t Seeitudo loco, quod dicitur de periculo: id ita
verum est, ut si quis sciat esse mortale peccatum, &tamen sciens prudensque id facie, quod is peccat, deest in periculo. At si quis nesciat esse peeeatum, sed
dubitans de hoe, uel huius opposito, nec resoluti nem habens, aut determinationem boni aut mali,&interea faciat malum,'quod putat esse minus malum, uel etiam bonum, is non peccat mortaliter: nee est in periculo. Nam elegit uel auctoritatem ali-
quam patrum,aut doctorum Ecesesiae, aut loci saetiescrip tura, uel rationem probabilem. Quod si minus tale quid sequutus est, sed fecit contra auctoritatem
honam, uel contra rationem, ueIdecretum Ecclesiae
Catholicae, haud dubi E peccator est.
777쪽
aa t Restat adhue quod nonnulli putan t strictὸ uiue
dum esse, seeundum leges , & mandata scri plura . At ipsi non uident, quod iacra scriptura multis lG- eis humano ingenio uidetur contraria e unde expositione eget,& Catholica doctorum Ecclesii interpretatione: tum quod aequitas est praeferenda rigori tu l stitiae. Nam aequitas est iustitia temperata eum dulcedine, & misericordia,sacta diligenti conmeratione omnium circunstantiarum. Salomon dieit, Non sis., d, e nimium iustus, ne pereas in propria iustitia.&, Qui risu. 1 o nimium emungit, elicit sanguinem. Non itaque se Eeel. '. .cundum rigorem Obseruanda sunt praecepta, sed se- ., ' eundum aequitatem & ubi esse uidetur contrarietas, ibi pars mitior est praeserenda: iuxta sententiam Catholicorum anctorum. Deinde Deus, & sancta Ecelesia Christi non obligant hominem ad impossib*lia, uel dissicillima: Nam alioqui quomodo posset a Misit, intelligi ille locus Matthgi decimon ono. Onus mea leue est, & iugum meum suave est: Etenim leuia precepta leuis doctrina est Christi, non dissicilis, denti
.., que ex sententia diui. t Augusti si dicentis: Serua quodeertissimum est, relinque incertum, non statim oportet ex contrariis sententiis eam recipere, & seruare, quae rigidissima est, sed quae usitata sanctae Ecclesiae & uera, tu diuus Augustinus non dixit hoc de dissicilibus praeferen. dis, sed de non differenda eorrectione uitae in extremum tempus. Nam tu potest esse incerta conerso, & poenitentia. Haec sunt igitur quae paucis adiecta esse oportuit tranquillitati conscientia huius qus tol-ilandis scrupulis, cuius negotium, uel clarius appareat subiecimus hanc inhellam.
778쪽
mos pniales . Dicendo senten tias pertinentes'
Nihil dubitado de remissi oe pec
nssorum, quam sorsan omissoruin consessione. Satisfactionem consessionis ratificando.
mitatis suae, pro .pter uita activa si non respodeat uitae contemplatius
ad 'pete do. rdei miseri ora do .ricordia i ut fit obsecra. & huius t exer-ido gra- . uirtutes t cedo tias age Gratiam i spiri- do, par- Christi ia tu initicipan- Auctoritatibus sanctorum prae do decipientium non dubitare de i gaudio sericordia dei, & remissio i caeli.
ne peccatorum. Eis Doctrina, qua allegationes scrupulosorum hominum refelluntur.
vin is libelli D. Iodoci Damhou detii Brugesis de persecta peregrinatione christiani hois cotinentis succinctas declarationes, quibus per christia
779쪽
ELOGIA.. nam doctrinam pius Lector in formatur de morte& uita , huiusque in Christo persectione, de conscientiae tra uillitate, ut ex halus saeculi nequam labyrintlio, libet E peregrinetur, & migiet in v eram patriam . , f
Cum alioqui semper tum praesentia quibus eo'. Iuctamur tempora exigunt id ut nos firmis Christiani hominis armis munitos praestemus contra uexsiata & occulta tela hae teticornm, quam ui s studium iuris trofiteamur, non temere tamen haec Theologica delibauimus: nam sicut nautae in tempestare anchora se muniunt , & expeditis ruden Pibus iuuant: ita nos arma inter media & rabiosam daemonis iram haec meditando, uoluendo sacras, catholicasque institutiones obseruando, atque scribendo haud parum utilitatis ac firmat salutis sensimus, unde ea in publicam lucem quoque emittimus, ut hoc nostro exemplo alios qui aliquando, uel aliis in locis possunt periclitati simis bus intempestis,&ealamitosis procellis, iuvemus,& praeluceamus. maod si etia studio iuris tantam operam impendimui, ut quod facit ad temporalem honorem,&scelicitatem, quid in longe ardentius,& qualicunque ratione possumus. Theologicae uera tali incumbere debemus Vnde haurire licet contra haereticos, & omnes insultus inimici Iae thalis,& contra damnationem aeterna uerissima auxilia & adipisci immortalem beatitudinem , quam nulli inuidemus, cuius causa multi alii Iut econsulti quasi interpolato suo studio Theologiae uacauersit, & in ea, conscripta opera aediderunt. His de causis. silisc nostro quoque publicata desideramus, non in-
conueniens erit.neque quicquam ampsius Dendic mus nostrae auctoritati, aut his scriptis, quam a sancta catholica Ecclisia Romana, & Catholicis doetisque
780쪽
ctisque uiris eomprobatur. Etenim iudicio,censurae, α sanctissimae atque inuiolandae auctoritati, potestatiq; Catholicae Ecclesiae omnia subiicimus, tum pia lectorem oramus, ut singula candide & sobrie accipiat procul calumnia,& eo, quodam usi placido animo perlegat, atque fruatur ad aeternam salutem. Itaque breuiter concludam hoc disticho, Hae ego seniuo meditatus tempore pando Su bonus interpres, nil mea scripta nocent. Vale candide Lector in Domino.