장음표시 사용
91쪽
An occidere peccatores liceat.
rat,& ad secuitutem idoloria usque s vr inquit eccle- Fiarem secundi et unici belli temptritas luxuper Atan, ad inasiae doctori impellit hominem. Quae pestis animo- ί μυ- 'es' mi , qu evanti m nisi Dauriae fuerat exemplum iani-
rum ruina virtutum ita hodie indit VE
& dominatur ubique , ut locus toto orbe sit nullus, Hi Urente magis infante: nauesecissem ornarius aut ille simiugens nullae,professio nulla,quam non impetit de no se mi ob it Romana habuit. Et inma usi mitis, ques humoris , a mittat saepe sub iudum improba dc inexplebilis di- ino viqimvr-m conci deni myrrativio Pulium est perp/- et1ndi voracitas et hi quoque, qui eam criminamur & sequutur holtiliter, vix ab ea illaelos ic praeripiat: e Di primi. esitim. De o furinulis vise per mini in ea gens parte tertia haee venalia iam fecit omnia.Etenim laus, dignitas, visi simia di suasexagesima utilia. Et in sentem Diuiliis honor,magistratus, potestas,his deseruntur, quiplu - 'pleno Pr Amanum meum in repetitione rapituliris emunt. Taiceo Cerdotia dc ecclesiastici qualis
ter dispensantur apices, ne os ponam in corium, bed d serptini inprimam. P. Iuxuria tali gint Abnix sie dieit Valeriuis quae res publicar quis princepsi quod tribunali quis hia dum malum luxuria,quam aeris re aliquantefacilius es quam vi iudex qui ius sententiaque non vendicet Non veri- re unguratur isti libido, querelas Am victorum principitis oritur.
ratem innoxiam, albumque iustitiam violet, indu v ms, asctis legibus, non ad conscientiam & bone x xem is, O - ,. ureatiis, qua est in luxuria . Ommio auim quam ignorant, sed raetatis de intortis ad lucrum tim alis, vestrum: liliariam, eitariam potianum. Vener ecae ratera. atque perfidiam quam iitiunt. Quis in commerciis rem Sc brarrem a cerbi qua fugiendum a sexus Iube r medium dc contractibus rerum pro lucro non falliti non de- inreque . inquit.
cipitinon prodit' non peierati Praeterea furta, pro
F ditiones, rapinas, lites,inlidias, criminationes,ve cui ineendio ne arae.it, nulliam ex quo esse erepit humanitis, rem stimnena: quae intentant, quae putant inde ditari,aut ha, at prelatum reuii maius inueniri, quam recissis feta quod quiraedes scribi. Quae cupiditas si non tantum inualuic 'ν si erum tam amfubitavit c busti favim, MI risi, s set, viverent homines cum natura beati , quR am'. I-- - ardor talendi.Te evigilatera avar ita, vi epit peril pla atque magnifica , omnibusque de se communis, mirium meum in repet. cap. Radinutim uetest.t. sutur verboeatera leuarnecessaria nemini negat , suos partus dulcius alens quia ra. x est emnium malorum instipso auaro di eaeteri .exiguo, quam quidem plurimo. Maximi illi philo. f crimi timet et a Mnneiauefoliet usi O-Ain libremmo artata.
genes, Anaxagoras, Socrates, Zeno, Democritus, ' ponis quantilia stat exular de,q bustasia diaeram Aristides , & his plures diuitias omnino aut proici h miritim emim paupertate hae r per Aminis, meum mcerunt, aut contempserunt: ut vacuo& expedito a V ---γ--um ' tim sum risi a ba sua ire,
- - - casu principali quoplia non sine ut cum mascula . loquendo dipas Io futura sumsumueenseruanda. r
Ouidi hominem nulli crimine debere videtur dire
seruitute an imo,propensius studio, & sapientiae sese dicarent .existimantes (quod est neminem tam qui, dein diuitem, quam qui diuitias vere contemnit. Quanti Romae, cum virtutum omnium se praebuith specimen,paupertas steterit, declarant Curius,h Fabricius uterque Attilius, Aemilius,Cincinatus, Publicola . Scipio, Scaurus. Quin Se cibita, uniuersa, et Occuli hominem nullo criquae munera Pyrrhi vicatim perlata continentis decim rationibM,S ue ad . sime repudiauie. Quae frugalitas, diuitiarumque is Secc ore quia liceat occidere. contemptus, dum mansit, floruit ciuitas, propana ramo uter peccarum com ratur best'. tumque est super omnes pene gentes imperium: sed /I Hominei m beluas trans uermati.
ubi dominari post coepit cupiditas, & priuatim hi o mure considerandis.
bendi studium creuit,decora publica omnia, & au Nobiatm humana natura. O nu.r'. gustissimum ipsum imperium decidit. a Fulmine non ita homo interit,ut res Manimae, Tu Archuane mi,his honestis fortu nis, patrimo ' Fulmine non pcrcutitur aquila nee lauru nioque nee infimo, cui assuesti, sedata sic cupiditate ai Homo qua ratione consi ratus occidipossim latiore uti debebi , ne ad opes immetas seruiliter alia D si uentia alborum an excusetis delicto. deas, quae maiorem quietem honestiorem volu- assiarumento est non si um non committere ,sid eanereueptatem pariunt neglectae, quam certὴ quaestae: gra- committatur. uiorem denique per aetatem eas artes tuebere, quae a Misericordiam facit cumpeccato reclui eum occidit. ciuilem re maturam consequuntur vitam. Quibus O Sepeliri non debet condemnarim simpermissu'iuri . & maiores tui, viri clarismi per omne tempus B uia Anatomia ansat sine licentia iudici rachaerinam familiam decorarunt, vitam ducentes a* Iudex non duci procurare pacem inter litiganteae in ericum laude magnanimam,& iniuriis querelisque va- dura. . cantem. Suavitas fandi tua cum me reuisisti, & epi. aJ Poena corporalis non debet in pecuniariam verti stola subinde ad me transmissa, effecere:vt lixe tibi ap Equiis et currim cuiusuis ea possunt adducendum cosmi Archuane, responderim, optans ut ad maiora te demnatrem adfarcam. et omnium parens,atque saluator Domitius Im so Iudex an cogere quem psit ad exequutandum demi-sus: in quo vale faustissime. E sacro viridario nostro quentem. . H Patauino pridie Nonas Apriles. si Crat, ecundi de Ii non et a Ffat metio deprimo.rson . sa Statutum vertens poenam corporalim in pecuniariam, . secum non habet in delicto minata. Venia
92쪽
sa Venia non est digni sarrisse vim delinquit, pro peccato&crimine occidi non poterit: quia ubis. Ei quam euutiliis delictum aggravato est ingratia lex no uitiingu it,nec nos distinguere debemus. l. iij. Desinaea mentio. st de otii. pristid.l.deprecto.C. de publicia.in re actio. 3s carcerem intrant, ut intrante principe liberetur tonsi, si et sexto,no debet quis velle in proximo suci,quod fieperatur.3s Serum percutiens clericum,ut Romam eat. an ob id li
N Cedendo boni, non liberatur qui eat e debita contraxit. 3T C ratia obtinendae te delinquens, nongaudeat ea. SO Crimina etiam ex quisua magna sequitum utilitas,debet punetri. o Tominus tenetur pro delicto serui ves iumenti. t Innocentem an cogatur iudex sciens condemname
xi est prohibitum in seipso: sed seipsum occidere est omnino prohibitum,& si fiat est peccatum mortale:
quia se occidendo sibi adimit necessarium poenitentiae tempus,& sic maxime sibi nocet.Praeterea naturaliter unaquaeq; res seipsam amat, adeo P naturali inclinatione conseruat te in esse:& corrumpentibus
resistit quantum potest Et sic t aliquis seipsum occidat est contra naturalem inclinatione,& contra charitatem,qua quis debet seipsum diligere. Etiam quia a Deli aquae inpatriai certa Frequentantur ,sunt mago quaelibet pars suo toto,& sic comunitati iniuriam&
3 Decendio ad appellandum nondum 'ito potes semen,
Executi ementiae debetferi de die./s Capua se poena ultimum remedium
3 6 Peccatores reuocandi triplici ma.
J Iudicrum humanum quatuor modis peruertitur. - ' Parna interlocutoria sententia non estperpetua. Io Ira non debet moueri iudex. i Ammim iudicis quibio rebvi posse iviIemoueri. sa Tirati lementia iniquitas. y m. IS. Sales duo inquouis iudice esse debent. Is Populi Picet quat, ra admittendae. Igi sententia vana.
sv Stulti alios hos putant.s8 e uultitudine peccante minuiturpem damnii inferre non debet,prout facit seipsum inte ficies qui comunitati horninu iniuriam re damnum inferi,ut dicit Philoso. v.Ethi.de dicetur infra,&h betur.i Ede his qui tibi mor.cos ciuerunt, per totum,& l. ij.C.qui testa. facere non pollunt. Etiam no debet se occidere, si lit malefactor secudum Tho. in s cunda secundae q.lxiiii. articulo v. Praeterea vita est quodda donum diuinitus homini attributis, eiusq; rorestati subiectum,qui occidit de vivere tacit,ut habetur Deuterono, xxxij. Ego occidam, de ego vivere faciam:percutiam&sanabo. Ergo eiusdem rationibus no debet homo pro peccato de delicto alium occidere.ne faciat alteri quod sibi fieri no vult. t Septumo, minor poena corporalis maior est quacunq; l cuniaria. l. in seruo tu . articulo vi. in fi. H.de poenis. Et alibi dicitur, manimae hominum quibus u bus praeferendae sum. l. iacimus.C. de sacrosian .ccco igitur pro quacunq, causa mundana non debet pe
vaestio ardua apud aliquos semper cator occidi, sed punitioni S: emendationi diuinae fuit, Vtrum occidere peccatores sit 8 reseruar i,,Sc remitti in die iudicii. t Octauo, iniquulicitum de videtur quod no, mediis & iniustu foret,q, propter delictu homo occidatur, sequentibus. t Et primo , Christus quia delicta no debent afficere nisi suum auctorem.
enim dominus, veritas &sapietin l. sancimus C. depcd.Sed delicta secundu sui coditi diuina redeptor noster Matth.xiij. nem comittuntur per unum membria: quod homici
prohibuit ext i pare Zitania, quq significat filios ne- dium per solas manus, rapturum dc adulteriis per sola quam. Sed omne quod est prohibitu a Deo,est pec, genitalia membra , blasphemia per lingua,&scdeass.catum: ergo occisiere peccatores in peccatu. t sh aliis. Ergo valde iniustu foret,pro delicto unius m eundo, iustitia humana conformatur iustitiae diub bri rotu corpus occidi. Susiicit enim membru quodnae, quia omnis Christi actio, est nostra instructio c. peccauit abscindi & vita priuari: & no quod totum nificasti. deIect.sed secundum diuinam iustitiam ' corpus occidatur:ne poena delictum excedat. t N peccatores ad poenitentiam reseruantur, iuxta illud no, quia prohibitum in propter peccata, redelicta Erechielis xviij. Nolo mortem peccatoris,sed ut co- rumpere domum delinquetium de destruere, ned uertatur&vivat. Ergo videtur omnino esse iniustu, morum destructione urbs ditarmetur. In authen. dei quod peccatores occidantur. Tertio illud quod est mand-princ. s. oportet.colla. iij quia tunc respublica secundum se malum,nullo bono fine fieri licet, ut di cui satisfaciundum est, per talem punitione potius cit Augustinus contra mendacium, & trabetur per laederetur,quam ei satisfieret:ouodno est feriau, ut Philoso. ij. Ethi. U. Sed occidere hominem secundum quod fauore ipsius decretum est,m eius lusionem x se malu est, quia erga omnes homines tenemur cha- torqueatur.l.quod fauore.C.de legib. Ergo pari, imoritatem hab ere: amicos autem volumus vivere dc fortiori ratione,no debet homo delinquens,quin esse,ut dicitur lx.Ethico. Ergo nullo modo licet ho--du est una domus quin imo microcosmus, id est, mi- minem peccatorem occidere.t Quartosscriptum est nor mundus, sestrui Cum plusscdestruere mundu, Matili xviij. sc in c. nouit de Iudaeis.Si frater tuus in quam particularem domum: quia homo non solam te peccauerit, vade & corripe eum inter te& ipsum sibi,& parctibus natus est sed reipublicae patriae suo solium.Si te audierit,lucratus eris fratre tuu: si aute l. i. sin generaliter. Ede ventre in posissimitten. Vnde non te audierit, adhibe tecti adhuc unum vel duos, respublica ex tali punitione laederetur:ciam tames ut in ore duoru vel tr ium stet omne verbum. Qubd tis aciendii ae non detrahendum est delictorum pi sit non audierit eos,dic ecclesiae si autem ecclesia non tonitione. t Decimo, certu est hominem propter deli iussiecit sit tibi sicut Ethnicus & publicanus: id est, ctu non posse puniri in facie. l.in metallo. C. de poe- audierit,lit tibi sciit Ethnicus de publicanus ab aliis separatus per excommunicatione & censura ecclesiastici non autem P realiter occidatur, de ani- ilia a corpore separetur. t Minto, quia Phibitu est in lege Exodi xx. Non occides : quae indistincte&simpliciter prohibet omnem homine occidi, igiturnis. Nec etia abscindi ei pollent membra praesertim genitalia, ut vincetur dc eunuchus fiat. l. l.C. de eunuchis.Nam secundis Damascenti libr.ij peccatu committitur per hoc quod reced ii ab eo, quod est secundum naturam, in id quod in contra naturam. Et s cundum
93쪽
cudum naturam est, P colpus liois integria sit mem
bris: cotra natura autem est, it sit naebci, diminutu.
n Ergo maius peccatu est, i, quis occidatur. t Vndecbmo , humana iustitia regulari debet ex diuina: quia ut dictum est.ois Dei actio est nostra instructio. Sed Ecclesiast.xv. dicitur: Deus reliquit holam in manu cosilii sui. Ergo vidctit no est aliquis peccator coe
cedus morte: imb nec vinculis, nec carcere salte perpetuo.l. incredibile. C.de poen. Sed in suo libero arbitrio relinquedus, ciuandiu eu viuere Deo placuerit,ia i Duodecimo & vltimo facit,quia P ad uetntu Chebili lege gratiae fuerunt ora veteris legis,nedum cer mona alia, sed etiam legalia, Ac iudicialia correcta Scabolita, ut plene haberiae ibi Pan. in Ciudet consum. Ergo oes poeni delictorii sunt extanctae: maxime crudens poena mortis, & in diem iudici j delatae,& Deiis iudicio reseruatae. triotra aute, ilicitust: imo cxpediens peccatores occidere,habetur Exodi xxij .maleficos no patieris vivere. Et per os Psal. dictu est,in
matutino interficieba oes peccatores terri.Et Ex d.
xxxij.praecepit Moyses Occidat nusquisq; fratrem suum,Scamicti,& proximia suum,pro peccato vitulii cost titis. Prcterea homo,ppter peccatu coparatur bestiis, iuxta illud Psal homo cu in honore esset, nointellexit: coparatus est i uinctis insipientibus, de similis fac 'est illis.Facit i. i. C.ubi sena.vel claris. ubi
reatus onMae honore excludit.Et Prouerb. x. licitur:
O ui stultus est seruiet sapienti. Ideo quis hominem occidere in suo honore, & dignitate manerem sit sincundit se malit,in homine peccatore occidere potestinebonii sicut occidere bestia. Peior enim est malus homo bestia,& plus nocet,ut dicit Philo.vij.Ethic.& lib. j Politico. Nec ulla maior aequitas in natura,
bolem exterminare criminosum,qui homo no in. sed belua,quae se armat contra natura,vt pulchre dicit Bal in c.super hoc. in fili. de renuntia Pro quo est text. in l. ut vim. C. de iustin tur.& clarior in sobrii. aede veri, sis. Quonia ut dicit Senec. lib. j. de benessi homine no iaci ut ungues, neq; dentes terribiles: sed nudus natus est ut nulli videatur inimicus. Et Boeti. lib.iij.deiasola inserta est,inquit,naturaliter met, bus hominu.veri summiqi boni cupiditas. Et lib. iiij. Et qui virtute deserta homo esse desinit, cum in diu iram co ditione transire no possit, vertitur in belua. Et Tullius libr. ij. de Paradoxis : Tu,inquit,cum tibi
siue Deus, iue mater(ut ita dicam terii omniis natura dederit animii,quo nihil est praestat ius,iam: diu, ne, sic teipsum abiicies,atq; prosternes, ut nihil inter te,& quadrupede putes interesses iijd dicit Valerius lib. ix.) vitiis foedius quid etia damnosius)quibus virtus atteritur: victoriae languescui,sopita gloria in infamia couertituranimiq; pariterin cohporis vires expugnantur. Cum igitur quilibet dicathosem se velle fore,cur per delicta facit homo,ut beis stiae. pareturit Nunquid Lycaone Archadiae rege aduenas & subditos depraedante,ac deo Ioui de sanguinolenta caede Sc rapina cibum offerentem, thal mo eius flamma consumpto rabidum fuiste trastadimatum in lupum fingit Ouidius j. Metamor.ParuerIo luxuriata in vaccam ilico conuersa eodem libro fingitur. Sictaabuchodonosor Babylonioru rex inberitam propter peccatum conuersus a catholicis legitur Danielis iiij.Sunt enim peccatores veluti pecora contra nat u ra agentes,sicut animalia bruta, ut in rata moru peruersitate iam non sit homo, sed iners
dc inscia pecus: qui non est pessimus in Authentica deuncestis nuptiis. s.j.coll.ij secundum Ioan.Fab. in
An occidere peccatores liceat.
, j. instit.s qiradru.paupefecisidicatur. Subiungentem,sis ergo homo no bestia. Non te voluptas unius horae seruu faciat corporis tui rei vilissimae. Et Pr pheta Psalm.xxxj. Nolite, inquit,fieri sicut equus &
mulus,quibus non est intellectus.Et sequitur: Multa flagella peccatoris , M. Nec potest iudex maius bonum osterre Deo, quam occide io vel aliter puniendo criminosos, nec pinguior victima mactar i pol, quam homo iniquus, ut dicit Seneca in tragoediis, secu ndia Pau. de castr. in l. nemo deinceps. C. se epist. audie.pro quo facit tex.in cnec is., . illud. xv. quaest.
j. Vnde olim in Gallia (Caesare de bello Gallico lib.
vj comenta.reserente alia gratiora diis immortalubus non arbitrabatur,quam supplicia eorum,qui in latrocinio aut aliqua alia noxa exant deprehensi. Iudex enim qui malos percutit, in eo quod mali sunt, minister est Dei: v t dicit Barbatus ille Hieroni mus super Erechiele lib. iiij. Et super Ieremiam: homicidas inquit,sacrilegos venenarios punire no in emisiso sanguinis,sed legum ministerici. Et super Isaiam dicit. Non est crudelis qui crudeles iugulat sed crudelis ideo voce quia crudelis patientibus esse videtur, Nam suspesus latro patibulo crudelem semper iudice putat: quia pessimus quisq; asperrime rect et: rem patitur, ut dicitur in epistola ad Caesarem sene
de repub. contra illud Catonis: . Quod meritopateris patienter're memento. De quo plenius. xxiij. quaestio.v. per totumdex quibus utrinq; allegatis remanet quaestio nostra dubia.is Prot cuius vera decisione di dum est, quod homo potest cotiderari dupliciter: uno modo secudum se Et hoc modo considerando eum, non licet aliquem interficere: quia in quolibet etiam peccatore debe- .mus amare naturam , quam Deus fecit tam nobile,
i quae per occisionem corrumpitur. ANobilitatem
hanc&excellentiam naturae humanae ostendit He
mes Trimegistus sic dicens: Magnum miraculum est homo,& animal honoradum,Sic anima intellectiva in naturam Dei transi,quas ipse Deus st: hie per naturam animae diis est coniunctus: hic dem
num genus nouit, terram colit, elementis commi-
stetur:acumine mentis in maris profunda descedit, coelum quod videtur altissimum animi sagacitate metitur, intentionem animi eius nulla caligo aeris confundit. Nec terrae densitas eius 'perationem ii, Peait, Non aquae profunditas aspectum eius obtundit.Vnde Papias:Homo, inquit, est animal rationale mortale,disciplinaeque sensus capax. qui ingenio valet,artibus pollet,& cognitione rerum, aut quod agere debet eligit,aut animaduersone,quod inutile fit contemnit. Videatis Archid. inc in ecclesiastico.xiij. q.ij.ubi de hominis nobilitate puIchra addit Istpariter nobilis ratione artificisae admirati artificij. De quo Mercurius ille Trim istus Moysi comtemporaneus sapietissimus ad Tanctu filium. Age, inquit,fili,& circus pice humani corporis opificium:
cuius admiratioe perdisce,quis tam pulchrae imagibnis coditori Quis oculorum pictor e ais nares at rem; tornauic: Qu is labia dis edit oris: Quisner uos tetedit atq; ligauitlQu is irrigauit vena se lis ossa sit soli cogessit solida i Quis carne pellicula tenui circumeunte contexiti Quis digitos articulis discrevit Qu is fundameta pedum extenditi uis perforavit poros,atq; meatus aperuiti Quis splene coegit atq;compressiti Q u is Pyramide impressit cordis fg rami uis pulmoni sculpsit fistulast Quis hic honorada, de alia corporis membra in propatulo esse um
94쪽
Iulii Quis obscoena in obscuris piorsus abdidit m Tab aspectu cernetiu voluit secreta iacete i vide quot diu uic artis opera in una eadems, materia demostrat ut singulaq; pulchra tecte is limesa, ac in suis priptiis ossiciis disteretia. Quisna singula finxit: Quis tam pulchri imaginis opit ex An uet' ille Demogorgone an felicitet baturnus3 Cretentisne Iupiter ista copegia an luno an l ometheus ille Ouidianus ex luto effinxerit E Si secundu revit ratiois dictame res deamus, id certe dixerimus ipsum inuisibile Deudouidentia ipsam aeterna, vae Promethaei note debonia comune,quod per peccatu corrumpitur. Qua sideratione,sicut licitu est occidere plantagae animalia bruta inquantu ordinantur naturaliter ad bonum usum hois,sicut impersectu ordinatur ad persediti. Et ois pars ordinatur ad totu, ut impersectu ad perfectu:quia ibis pars naturaliter est,pplet totii. Ex quo videm'. t si saluti totius corporis expediat pret
ciso alicuius mebri,ut quia est putri dii vel corruptiuum aliori, inebroru (vt infra dica: certe laudabili ter,& salubriter abscinditur. Ita etia si aliquis hinnost comunitati peliculosus,seadalosus,& corruptii signat ut, no solum homine,sed & cuncta cile partici' lolius propter aliquod peccatu, tune laudabilitet repatia pria volutate fecit te. Ex quo bonitas Dei cla- salubriter occidi pot,ut bonii coe seruetur: modi
re cognoscica creatura mud L praesertim ab homine, que oes microco ii vocat, id est,minore mundis Aelut omni creaturae comunicante,scilicet cu platis vegetado: cu brutis sentie soaeu caletis essendo sc cum Deo intellectus acumine intelligendo,& bonu a malo discernedo l. s.fl. de iusti& iur. Quam obte Ovid. lib. j.Metam. homine mundum meliore anpellauit
cisi em sermeti tota imitam corrupit, ut dicitur i. ad Corinth. v. unde eo tunc poenas ob maleficia lui tapati magna ratio suadet. l. si a reo in ii. E. de fideiussi Cu publice intersit crimina puniri.l ita vulneratus. si ad LAul ut poena unius sit metus multorus.jcadi Iul. repetu.Et ne per impunitatis audacia fiant,quin unu suerant audaciores de nequiores .c. ut satumde& a solo Deo creatum cognouit, dicens: ille optica, at sint ex a Nec eos excusat inquentia astroru coeleretu, mundi melioris origo ,&c. Id ide etia Poeta in stiunt, quibus sors an dicerent se ad malu inclinatos:
suis Geor.senti tibi:coelestis is illi origo est. Facit gl. 3 in s.fi inst. le tui. nat.t Et praecipuu habet interc(tera animalia homo, i, licet omne animal ictum fulmiane intereat, homo tam e no semp interit: imo percussus euadit saepissime. Anchisen em Troianu fulmine areatum fuisse legimus, cum apud Verg. de se dicat: me diu una pater,atq: hominu rex, fulminis afflauit ventis e cotingit igni. c. Et tame longo post tep re vixisse ' sit 'istitem mansisse. De cuius sulguris duplici specie tractat Philos,lib.iij. Meteor viij is Super et quo additu eli,q, de auibus nunqua fulmine percutitur Aquila , uae ales Iouis armiger dice, ut eius fulmine umi feriatur: de quadrupedibus etiam nun i fulminnetic vitulus, seu bos marinus. nec de ramis Laurus.Hinc legitur, Tyberius Caesar Lauto
coronari solitis x. Et tentoria ex vitulotu marinorupelli coposita subire,ut illorii prisidio discrimine
tutus esset tepore tonit tuoru&ius manu, quasi ramodii formidabat ut refert Antoninus archiepiae in
o prima parte Historiali Di vj de xxj.c.S.j.t Maximae ergo nobilitatis in natura sua est homo, i masculucoprehendit, Laeni invide quibus dicit ut Eccles Lquii scriptu siti Sapiens dominabitur astris.Nis lata esset inquetia, quae tolleret censum intellectus, sicut in furioso de demente, secundia Bal.in e .ut litipend.Faeit i diuus fi de off.ptaesi. ubi delictu iurios in ita. rore perpetratu no punitu C.quia voluntate peccadicatuit, & asilicho danda non est assictio: de: delicto aute ante furore comisso tenetur,& puniri potest admin' poena bonoru. l. s. .3e ii quide .C de cura furio.& l tam demetis.C.de epis . audi. quod iudices debet summe aduertere. Vnde Augusti. de ciuita De Noa est, inquit, innocet imid est boni viti, parcedosnete ut in malit glauius incidatur, pertinet ergo ad innocentiae officiis, non sold in nemini malis inferret vetuetis cohibere a peccato, vel punire peccatum, ut aut ipse qui prius odio habebaccorrigatur,experimento,aut alij teneatur excplo. Qui enim vitiis nutilendis parcit & fauet,peccatore nutritin bonos inficit: qa impunitas aliquoru plures alios morti tradit. Et exitio multos tradit, q laberat multotii exitia cogistante. qui eu supplicio addicit, oes salvos fecit. in auth. se mand ptin .s. homicidia . ubi gl. Subiungens idem Aueust. libr. xlx de ciuita.Dei.c. xvii. circa fin. xvij reauit illis scilicet Deus)icientia spiritus sen ets pertineti ad innocetis etiaotactu,non solo neminisu impleuit cor illotu, de mala, de bona ostedit illis. Posuit oculum ipsorii super corda illotu, ostendete illis magnalia opetu suorum,dec. Et Sapien. ij.Cretauit Deus homine inextetminabilem, de ad imagine
similitudini: suae secit illum. lai quis in metallo. C. de poen.de Liustissime .st de aedit edictossit Prophetatis . viii,de homine ad Deum loquens: M inuisti, inquit,eii paulominus ab angelis, gloria de honore coronasti eum, de constituisti eum luper opera manu tuatu. Omnia subiecisti sub pedibus eius, oues de boues,uniuersa pecora came volucres coeli, ec pisces maris qui perambulant semitas malis. unde cons ima tu in seire . verum etia cohibere a peccato, vel punire peccatu, ut aut ipse, is itistitur corrigatur experimeto,aut alij terreant ut ex epioAsali prosecto himines, ut inquit Bas. in t Cassius. de senato pelli debet ab omni honore: quia serui ut diabolo,& sunt sine coicientia. Boni autem diligi debent, quia Deus eos dilig:t,3e semper vincunt. Et maius bonum non rotest in republica facere iudex etiam pro bonod linquentium, quam non punitionem dissimulate reccatorum maxime in primordiis occulted ut hahet ut secundi Machabeo.xj. Etenim multo temporetio sinere peccatoribus ex sevitentia agete,sed statim derando homine secundum suam, tam excellentena 1 vidi s adhibere,magni benescii est indictu . t quia turam, non debemus eum pro toto inudo occidere, omnis qui iuste iudicat, etiam si delinquentem occi
qua uis pricatore: de ira vetalicari & intelligi debent aut horreates de rati s pro parte negativa supram princi . adductae Se ut latius respondendo ad lingula dicetur: quia quo ad hoc coli derata eius natura, quae de se bona et in coseque ter amida, velificari potest quoa g. legatu est,m Deus creauit homine meo te ri in inabile, de sic no occidendu quomodocurrit et Sincundo modo issideratur homo per coparatione addat, dicitur cum eo facere in isericordiam, in eo quod inter stagella ad poenitentiam eum inuitat in ima toribus peccatis in suturum committedi praeseruari pro quibus fortae moraendo im poenit siternaliter damnaretur. Et iudex puniendo criminosum peccato finem imponit, secundu m glos. in cap.omnis qui iuste xlv. distinc. Et se misericordiam cum eo facit,
ut ibi dicitur, potius quam si punitionem differret, aut dissi
95쪽
An occidere peccatores liceat.
Mit dissimularet. Quae enim illa iustitia inimica b nem spirituale, & tempor Ecduertunt in petania natatis palpare criminosos A vulnera eorum usq; in L sulta diualia C.de test. Sicq; restat pro maleficio iudiciu incurata seruare cui ouis diaconus eade imponi posterii a poena mortis, vis atritiat rei publidit tinct. Et est, quod Catilina in secunda responti *'c uius interesinam cuius fauore capi potest asinus ne ad uvieinuam Ciceronis dicebar.Summa, inquit, vel equus, aut curtus cuius ibet depopulo p pori est mithricordia, in parricida subitum supplicui ani- do malefactore ad furca condemnatu, secunda Bar. maduertere:quia ut dixi peccatis suis fine imponit, per illii lex in i iubemus nulla. C. de sacrosan. eccle.& de perpetratis satisfacit taliter, q, si poena es susti Balo Sali .in Lfi. Ede pig. ach. in quo beatus fuit S Dciens pro crimine commisso, prodest,ut delinqvcs in mon Cyreneus, que de villa veniente exeuntes miliatio seculo amplius non puniatur nec crucietur cum tes inueneriit,& angariaue ut vi tolleret cruce Iesu,
Deus non iudicet bis in idipsum. Ideo non denegan dum pro nostra re septione duceretur ad suppliciutut ei sacramenta ecclesie imo nec sepultura solenix allegato Matti cxvii. Quinimo constitui posset de xiii .ilefidcincte.j.depten remis.&clarius in c. publicos alat tu dari praemiues,qui maletae orem quid ergo. xxiij q. v. secudum Pa r. in c. ex parte de repererit,S iudicit' sentaverit puniendit. l. na-as sepul. i Sepulturae tame tradi no possunt line permis uarchor v. in s.ubi Bar.& Io.de Plat. C. de nauicula. u principis, cui est confiscatum cadaver. l. ii.Edech solib. xi.t No tame possiet Iudex cogere,que ad suspendaue punito.quod fuit in passione Christi obserua- dendia aut decapitandia, vel aliter in persona exec tu, ubi Ioseph ab Arimathaea nobilis decurio petiit a tandii delinquente fecundu Bar. in da. fi fisside pigno.1 ilato, qui tunc Ierosolymis vice principis fungeba- actio.que sequitur Io. de Pla. C. nequis liber inuitus tur, corpus Iesu pedens in cruce,ut habet u r Matthaei actu rei publicae gerere cogatur. l. findib. xj. nisi est et xxvij. t me pariter tradi potest medicis ad anat vilis persona, ut dicit Bal. ind.l. Qque sequitur Chrimia faciendam, quod tamen Bar.reliquit cogi adum stopho. Porcus instit. de his qui sunt sui vel alie tur. in il l .fi. Et ue licet puniti per iustitiam perdat omnia Et maxime de taudices occidere illos,qui enormia politica,quo ad honores, vitam,& bona,& tamen in comiserum delicta, quotu calamitate illachrymarii oro constientiae non perdunt diuina ad salutem animi debent l.obseruandu .E.deo Epraelianio constanniae neces latia imo posset in eis tanta & talis este con tes esse ad instat legit, quae appellatur inexorabiles. l. tritio immors tui dixi in totum satisfaceret pro eis, ii.C. letabula. lib. x .cotra quas nemini licet effund unde Hieronymus: Christus in paradisum de cruce re preces, qa sunt res surdae & costantes, quae no molatione tulit,& homicidi j poena iecit martyrium, de uentur precibus,quin cuilibet merenti dent premia, pix .dilt .l c. importuna. Praeterea ex impunitate in & demerenti supplicia,ut dicit Io.de Plat. in d.l. fin. ior nasceretur peccandi licentia. Ob quod Plato dice Ex quo Graecus ille Solon putauit rem publica du re solitus erat: Neminem prudelem punire,quia pec bus reb' cotineri, videlicet praemio de poenam hinc eatum estned ne peccetur in posteru. Et iudex qui cri boni ad virtutes invitentur, quia gloria maxime admen repertu non vindicat, tegere vicoscius crimina virtutem concitantur iuxta illud Ouidij, festinat dicit tex. in l. ij. C.de comet & mere. Et tota sectas crepit m et Omesubmamo habet. rem publica sodalirat, cuius principaliter interest, Et malippoena a flagitiis arceancetia poena mortis
et odelicta puniatur. t hi inde est,quod licet bonus tu si debeas. Iuxta illud Horatis in episto. ad Quinti
dex primo pacem tractare debeat inter litigantes, de Oder peccare boni divirtutis amore: qui nocentem. st de iniur. secundia glo. in .s.c.studem epicaud. in iudices no punietes prouocatur, ac in possum. quam sequitur Io. de Pla. in l. litibus. C. se agri. pulli ira Dei, a quo punitione delictoria venia separatacenti. lib.xi. Ex quo consultissime d sancte ordina- tur.&populi incolumitas procuratur. l. Duiliciarii. uit Carolus quintia rancoru rex sapies appellatus, C defetiis. Praesertim quando assiarii delinquere puanno domini M ecclvj. tunc regnia in absentia regis nititur, et veloci executione a terra veniunt extirpan
Ioannis patris sui reges, q, in quibuscunq; delictis iu di. Nec gaudent venia paschali,vt d. l. nemo. Per que dices res ij nemine recipiant ad cis positionem. Et id texi dicit ibi Gul de Cug.que ibi sequitur Bal. qui, de prohibuit inferiorum dominor u regni sui iudici ii geminat delictu siperare non debet veniam. Ad cibus sub poena perditionis iurisdictionis:sed i delin no valeret indultu principis super condenationes ouetes puniant taundu qualitate delicti. Non enim cunda, nisi fiat metio deprima, quia celetur esse se deliquit butta, sed persona,iuae puniri debet, ut poe- reptiliv.Vnde qui semel gratia habuit de uno homina suos sequatur author . l.sancimus. et de poenis. cidio vel alio delicto, deinde super secundo vult gra-18 Vnde tales inpositiones sunt absurdae. t quod male tu impetrare,debet in hac secuda facere mentiorem seruant domini episcopi, & caeteri ecclesiae praelati, de ptima, secudu Gul. ib Et deinde refert Barbat. inqui omnia dellista conuertur in pecunia propter aua c. superliteris. de rescri vidisse Bononiaequenda d ritia. Et cli vilius est post sententia personae condensi capitari qui in secuda tacuerat dirimas ratia. Ide Inc ob iram et Ia o omne coria ruri tincti in edi secuta Bal singulariter in s. iniurii de pa-
96쪽
ra iurame firmata. no habent locu in reiterante delictum,secundu par. per illu tex. in l. omnes C. de delatoriae. Et in id C. se super exactio. libx. & utrobiq; per lo.de Plaete Bar. in l. quid ergo s. poena grauior. Ede his qui noran. inta. Et Sali in l.&ii seuerior. C. ex quib.cau. ansa. irros. Pro quibus optim j sacit tex. in da nemo.de epis audi. ubi reitetas delictu no gaudet priuilegio illius I.Et ita fuit seruatum in ciuitate
excusari potetantin sine scandalo rei publicae dissi
mulari, in quo eos summe Valer.comendat lib. viij.tit de priuatis iudicias. Multus, inquit,set mo metia
iudicio manavit, in quo quida furti da natus est: qui equo, cuius usus illi vi q. Atilia a Roma dece milli bus passuu distante comodatus erat,vlteriori inis
municipi j clivo veae esset. Quid aliud hoe loci tua
verecundia illius secula laudemus, in quota minuti
Catulet,per euria Senescalli Caturcen. istante iudice 3y pudore excessiis puniebanturi Haee ille. t Plus dico,
maiore magistro Antonio I tu pigno ni te pracepto te, an nodsii M. ecc. In persona cuiusda Gul. Musara, armurat ij. qui peccatu adulterii rei teraue rat,& iuxta statutu ciuitatis. ix. solidos soluere ostebat, qui auditus nota in imo nudus in camilia et ciuitate fuit ductus, ita q, statuto dam illi optione illa, ruduarii poenaria non potuit ei opitulari,ut cu pecu
33 nia liberatori Similitet ii quis delinqueret sub spe& eogdentia futurae veniae, quia sorte icit regein vel principe loci de proximo ventutu,qui sueuit saltein suo p rimo adue tu omnia delicta remittere, & de linquetes captos liberate, vel sciebat pace inter principes de paelino promulga u. Cuius obtentu remittenda et ant damna, &delicta hinc inde perpetrata: non coprehendere, t talis sub dicta generali aboli tion quia natura aequu est eum non esse impunitu, qui hae spe audaciot luctus est. l. j. .j. E. si quis testa- meto libet elle iussius tuerit. aod iacit cotta plures gentes armoris guerrae Fraciae, ut dicit Masuetus ti tuto de priuilegiis in ptin contra illos,qui delinquiit spe remissionisin abolitionis eos uendet.Naabolitio postea coeessa eis no prodest, nisi de hoc ins ea metione fecerint,& princeps eis remiserit. Cum de qualibet qualitate delictu aggravante sit mentio senda in eo essione ad fines obtine lae veniae, P tex. in d. l.s s. j que Bar.ibi notat contra prisectum urbisq, crimina et ia pumeda sunt licet easualiter boti' esiectus rei publicae seque elut secundo Pet. de Anch. in tepe.c.j de costa. ubi dicit, si ingtellus domu ali cuius de nocte ser indu surripuit , in quo eram literae proditio is ciuitatis aut regni:certe hoc patreacta noeuitabit poena futti,cum in tetione habuerit sui ad i. Vnde sottuna,quae selix ciuitati suit,n5cdsderatur, sed solus animus. ideo si occidere volente prodere ciuitate, no coiiderans boni, publicii, sed propria pas sione de vindicta,morte pia medus essem, ac si alium occidi item .secus si intelio fui atis,aut occidetis esset,
ut te publicae prodesset: ut secit Cneus Flauius, qui libro actioni, secreto subtraxit, ct populo Romano tradidit pro bono publico legendo. Cb quod tribu .nus plebis creatus est. l.ij. postea Ede orig. iur quiano propter sui luctu,sed ut publico prodesset hoc se
pi ia.de praesump.quod est notandis pro iudicibus, vidiligentes sint ad extirpandu malefacta res, quos iura humana lato fauore rei publica mota,non solum pro suo proprio delicto,sed etia pio alieno,putate ui, uel ancillae, ut saltim pro noxa eu pei dat, punire voluerunt. instit.de nox ali. actio. per totum Et quhdgrauius est,c meu animal damnii dederit cotra natura sua generis, tenebor de pauperie. instit. si quadre. paupe.fecit lascatur. licet in bruto non cadat animus Romae,qui coronat imperatore,de imperator de con Odelinque ii. t Tame quia aliqua eulpa domino anisuetudine antiqua sit istacit omnibus suis creditoribus. Unde ii praesectus aduentu proximia amperatoris senties audacior factas multa debita eo traxerit sub spe liberatio is sedet a principe certe a talibus dobitis libetati no debet Sie nee ille a poena delicti vela carcere, qui sciens principem venturii suius aduens; tu rei libetatur,deliquit: et vel si iam deliquerat, ut liberatetur,in carcere se posuit Et ide dicti cotta cos,q sub spe pacis fiandae delinquut, quia no consequuntur immunitate. Facit c. relatu, lesent. excom. ivbi se tuu atrociter percuties clericu ea intctione, ut vadat Roma pio absolutione,&sc ea occasione libet tur a seruitute' dominica potestate, no reportabicilla commoditate, ut Roma ire teneatur sed sub pi
testate domini remanes poterit ab episeopo absolui in partibus. Ad hoc facit quod decidit Angel in Lis, set qui bonis. . decessio. bonorum, dicens, et Q conta hens plurima debita sub spe,t liberabit ut cedendo bonis, no gaudebit priuilegio cessi bis bonori, si des s hoc appareat. Que sequitur Fel .ine.s de testi.t Et me audiente leges Tollusae, vidi quedam decapitari, qui sub spein cos letia obtine di gratia a lege homine occiderat, di de hoc ante delictu se iactauerat, tmalis amputatur, qui ncgligenter animal suu brutucustodiuit. tenebitur de dano ab animali illato Adeom si canis meus comedit carnes tuas,tenebor actiost utili de pauperie, licet corra natuta sua canis ro de liquerit,cu satis sit de natura canis comedere carnes
tame tenebor,quia sicut in actione legis Aquilii co- delatur culpa hominis sic etia in hae adii oe de pauperie culpa amni is colidetatur,talis videlicet quae cadere potest in eo.Ex quo dicit Io .Fab. in s.j allega
bot,ubi canis meus stegit vas alit cissa, ubi erat ca res: vel forte terruit ferociter custode,vel sorte evertit ollam bulliente,ubi erat carnes secus. si canis r perit carnes sine custode in loco patenti: quia tue notenebor,propter culpa tua in negliget et custodie locarnes. Ecce quatus Zelus Romano iii in Dunledo delicta etia no sua. Sed maior in Fracia iustitiae relus,m cum eius generis copia desceret, tia ad innocetuiupplicia deos inalo tu punit oe placare cupietes descedebat, ut Casar riseit de bello Gallico lib. metariorii. vj. male tame in hoc intelligentes rationea.
puinciaria prassides.C. se seriis.Cum multo sanctius sit facinus nocetis impunitu relinquere, qua innoceeum occideret, qa pro doce icutis gratia haberet, in Ai te conde nare.l .absente arde poenis.*No enim aetat ri icta iactat ione & sua intentione tacuerat, quae iudices, que sciui innocerte,falsis tame testibus comtanqua surreptilia ei no profuit. Ex quibus omnis clare videtis,quantu suadet bono publicu,q, delicta
puniantur in correctione delinquentis, de exemplucit elotia. Quac derat idem oti rata cutinetia olim vixet ut Romani, ut etia minimos excessus puniret:
qui vi dicitur in s placuit.instrage obliga. ex delicto.
uictu danat et sed diligetius testes examinare ut O casione inueniat liberandi eo .Sicut secit Daniel,D nielis.c. vlta a aute hoc sacere non posset, debet eum
superiori relinquete iudicaduat aute hoe no potest, no peccat secundu allegata sententiam ferens: quiano est ipse,qui occidit innocente sed illi qui si ali
97쪽
An occidere peccatores liceat, s s O
tunt nocente Minister ute iudicis innocentem con reuocare& reducere,nunc minaciter terredo, nunc d innitis si sententia intolexabile errore contineat, verberado,nunc incarcerando& caeteras leuioribus no debet obedire: alias excusaretur,qui martyrcs oc- remediis: ita v ad morte properare no debet, nisi cuciderunt. Si vero non cotineat manifesta iniuiuxta, alia remedia sunt consumpta iecundu Io. Fab. iii Id.no peccat praeceptucxequedo, cu ei no pec Lincat illa C.de summa Tri. Qui em sup titulo iustitiae,depusculere superioras sentetiae. Nec ipse occidit innoceu bli. iudie dicit Iustinianu hoc elare demonstrasse pecie,sed Iudex,cui ministeriu adhibet,secundum Thohi situatione illius tituli in fine voluminis,docendo in insecunda secundae quaest. lxiii l.arti c. sexto, dc Due in hoc iuuenes, squado erunt iudices impositio poena in i illicitas. L .veritas reris.C.de ossi Praeli,& in c-po' ru capitalius it eis ultimur editi. Et quia mors est storalis .de ota.deleg.Si ergo pro peccatis alici ii ii venenii, quod ut plurimu reperitur in cauda extre- pinniatur, multo magis pro suis,quq propria mali id ma parte animalis.Ex quo iudiciu mortis esse debet eo misit,uel quibus obviare potuit & debui scd non vltima interio iudicis. Na aeternu diuinae uistitiae,& fecit: uano videtur carere scrupulo secretari, Occul propriu sempextitisse sacris memoratur in literis tae quia manifesto facinori desinit obviare,c licui di ct reuocare peccatores ad vita via ac ordine triplici, et gnu .de homicidio. Et maxime puniend sun diali vocibus praeconii & vatu,id est,praedicatorum largicta.ciuae in patria & regione frequetantur,qui mul tale quoq; beneficae flagello denique,si duo prioratis plassanti est opus excplo. l. aur facta. st , dc P*- no corrigant. Quod clare etia Vlpi.edixit ind.l.l.mnis .imo tunc exaggerandae sunt poenae, siccundu in de iusti.& iur.ibi bonos non solum metu poenarum,noc. in c.i.de constit. ubi dicit ex tali causa transfre' verum praemiorum quoq; exhortatione ciucere cu-diedas elle leges comunes,&ccleriter pinnasiniexc' pientes Sic iudices debent subiectis paternam exhi' das nec aliquo modo differedas. l.cu reis, C. e Pinn, bere prouidentiam,in Authent.de manda.prin .s.t .s ibi velox poena subducat.t Adeo P ea die, u len c' stinabis. & dolere, ac inviti trahi ad poenas. hodlix criminalis lata est,madatur executioni, no capc- sentit Poeta ib. vj. Aeneid.ctato dicendo ad appellandu indulto, secundu Baxti Ha tibi erunt artes Pacui imponere morem: inl.qui ultimo. in ii.C de poenis.&it seruat inprT' P redire Asiems Od mesuperbos. .
senti regno in quo siue sit in casu quo appellando de B documeto iniunctu Caesari imperia adepto mi ite no admittitur suo in quo admitteretur semp*x exempla ad Caesarem sene de re publica. Neq; qui sentctia abs , mora exequitur,si ab ea citonia app*i quam te ad crudeles poenas,aut acerba iudieia induletur,pet tex.in i non tantii aede appel.& l addictoi cat,qu i ciuitas vistatu i magis,qua corrigit in Sed supplicio.C.de epi Laudien .vbi damnatus au c d cet ut prauas attes,mala subidines ab iuuetu prohidiu ducebatur ad lupplicita. Quod patet qu id daxux beas. Ea vera clementia eritpacem cocordia stabiliet cuilibet facultas appelladi pro eo,& execu(iQn- uiit Neq; barbaro ritu caedem cet le& sanguine iam pediendi quod non fieret, si tempus appeti dis cc guine expiandis. Ego cucta imperia crudelia magis elapsum. l.turtu, aede his qui notatur in mia, Vim acerba quam diuturna arbitror. Haec ibi,quia ligiodeatis glo. notabile in c. cum apud xj.q,iij quT Ponix rientur in morte hominu,prout aliqui faciut,homicasus, in quibus differtur executio criminalis, v c cidae sunt capreiles.& c.cum minister.xxiij. q. Decu cuilibet de populo detur ad causam humanitati, isto iustitiae teperamento in bono recto iudice r libera facultas appelladi procon qnaxyctia inuico, quisito diuine admodu loquitur magnus ille Gregovidi .non tantum.Et iactia punitio delictor Len rius in quartasar te,& lib.xx.moralium.Omni in dit in exemptu multoru, in satisfactione reipublice vitri recte iudicat statera in manu gestat. In vir per maleficiu scadalitatae, i sienda est dedic execu- que penso histitia,& misericordia portat. Sed per iudio pala dc publice,& lao cli, aut de nocte, alia, pr stitia reccati sententia,yer misericordia peccatucinsumeret cotra iudicc, quia qui male agit, odit luce, perat poena. Vt iusto libramine quaeda per aequitatu Ioinis .iij.ee c. suluit.de ossi deleg. I lcs enim qui corrigaei, quaedi vero per misericordiam indulgeat, ad supplicui ducuntur, sequisolet populi nimi udo Qui Dei iustitia oculas suis praeponit, sem'r timet maxime pueroru , qui ut a caelibus caueat malenciis, & tremens in omni negotio formidat, ne de iustitiae solent a parentibus ver rari,secundu glo, in Gaddi tramite deuians cadat. Et unde no iustificatur, inde dictos.Super quo fuit summe reprchctus icpore Ca protinus condenetur:disciplim mini vel misericorroli sexti Francoru regis Praepolitus Parisiensis,qui dia multum destituitur , si una sinc altera teneatur.
de nocte duos suspenderat iii patibulo scholarcs. De Vnde circa subiectos inesse debet iudicibus,dciusth quo Gaguinus lib.ix. Giij. Quo,inquit, teporc duos consules misericordia a pie saeuies disciplina, linc ex seliola Parasiaca scholasticos propter caedem a se est,*femiuiui illiusvulneribus tui a Samaritano intacta in Gulielmus Tigi nullius Parisianus praeses stabuia ductus est (Lucae x. . adhibetur vini, & olei ad patibulu noctu appensos strangulare iusiiiset,ne ut per vinu mordeatur vulnera, M per oleu foueantc segnius fecisset,homicidae liberaretur, coactus est tutiquatenus unusquisque qui sa*andis vulnerin ux(schola apud iudices sua ignominia pexsequcte scito ptaeest, in vino morsum d trictionis adhibeat, in lasticos patibulo depolitos,osculo mortuis exhibito. oleo moliuae pietatis. Per vipvnludantur putrida,
ta lecticae impositos ecclesiae restituere, urigate car- per oleum sananda fouetur. Mistenda est ergo len, nifice,qui equo insidens lineam instar sacerdotis ve- tas insciteritatis,& ocndo qu*dda ex vir'q; tem-stem induerat. Eoruschylasticoru etiam nunc sepul- peramenti ut neq; multa asperdate exulcercncsubrem in porticu diui Maturini Parisicus,cq epigro diti, neq; nimia benignit te solvantur. Quod & illa Vnde restat delictaeae per tu tabernaculi a rea lignificat,in qua cum tabulis, virga poena mortis, ligrauitas delicti simul de manna esticiare demostrans, m ubi(ficut in hac poena requirat. Tamen pronus eli non debet Ia iudice) est virga districtionis: sicae manna dulcedib s dex ad occisione delinqueutiu;t cum jmpositio p*- nis.Hoc etia cognoscens rex regum,& eximius Pro natum capitaliu debeat esse ultimu recti iudicis re- phetarum David Psilxxij. Virga,inquit, tua in ba- mediu. Debet enim primo cogressu deuios ad viam culus tuus ipsa me insolata sunt:qura virga a domi
98쪽
' nopei cuiliis,fuit baculo sustelatus. t Sic ergo in iudice districtio iustitiae,quae feriat: sit de coibiario baculi,quae sustetri Sic itaq; amor sed non e inol liens. Sit dc rigor,sed non exasperans Sit relus(scilicet iustitiae sed no immoderate saeuiens. Sit pietas,sed uoplus quam expediat parces. In regimine ergo debet utrunq; iudex miscere,ut nec disciplinae dent misericordia, nec misericordiae disciplina. Haec ille. Et ad episcoeu Constantinopol itanu ide ait. Quid autem latis,cu res quae ignorabatur,ad notitia plenitet venerit tunc diuinata humana lex resoluatur. Et tunc lecundu quod ibi constitutum est,remota per naruacceptione, diffinitiva proferatur sente tia. Hinc estit Moyses querelas populi semper ad dii in tabernaculu i ngtelius referebatio: iuxta quod diis imper bat, iudicia proponebat: Nimiru nos ins rivi nora corde nostro sed ex pracepto diuino condenari ni re iustificationis sententii eroferamus, no sensu de episcopis qui verberibus tueri volui canoncs di 8 noilro ed ratione iuribus informata dictate.t Me exm bene staternitas vestra nouit. Pastores enim sumus,non percussi res. Vnde apostolus praedicatot egregius: Arguet, inquit,obsecra,increpa in omni pa tientia,& doctrina. xl. lis . per totii. O igitur iudices inquit Iacobus m,gni clemetia vestris iudiciis assistrice facite His indulget te acquiescatis, quotu coditio vestia est, quibus etia similes fieri potestis.Si vos sublimauit fortundi, natura quaeso propria no negli, gatis. Mementote vos cupere Deu propriu iudicem habere.&c. H odie erod dolor suriosius quam oporteat fiunt iudices delictoru temerati j inquisitores: utina diuum audirent Bernar tu in Canticorum sermonibus :Caue, inquit, alienae cεuersationis este aut curiosux explorator, aut temerarius iudex. Etiam si
perpera actu quid deprehenderis,nec iiciudices pro imu et magis aut excusa. Excula intentione is opus
nori potes: puta ignorantiam, puta surreption pura casum. Oui si omne omnino dissimulatione reice
tittido recusatasuade nihilominus ipse tibi. & dicito apud remetipsum. vehemes fuit nimis retario. Quid de me illa seruisset,si accepi stet in me timiliter potestatEt Praeter edi considerent iudices,t nemo ferme tam
porro inutilis est, qui aliquantula bonit litem prinhet. Neq; quispiatam maximae ct cosummata virtulli, qui sine exceptione laudati possit adivngue. de his praecipue indulgendu est, qbus adest i incera venia pet edo humilitas, iuxta illud ovi dij amas rCHis precor exemplis tua nune fortissime Caesar, Fiat 1, ingenio mollior ita meo. Illa quide iusta est, nec me metui me negabo. Sed nisi peccassem, quid tu recedere postes)Misteria venit sors tibi nostra dedit. Si quoties peccant homines , sua fulmina mittat I piter, exiguo tepore inermiserit c. Quasi velitam stitii sine misericordiano esse iustitia, sed potius s ueritate. Vbi aute iustitia dulco te misericordiae temperata suadet delicta punire,certia licet, lino oportet etia inferre morte cessante omni humana lenitai I haradia, ptaesei timodio, Si vindicta. Quae iura eta p xuii. t 2 pinna P iudice simpliciter interloque lo
la praepotitor u.ubi lie dicit: illa praepolitotu solicitudo uri sis est illa est cautela laudabilis,in qua rotu ratiis agitis: furor sib, hil dicat. Restringe sibratione potestas Nec quid a nctii prius, a concitata aat tanquillitate mens redeat. Nam conrotio.hili repore iustum putat omne quod fecerit. Et sequitura Ita saepe etia i tui ocentes ad crimen adducita quia
du rullio sim tu et rex iritur,cti volumus aliena coe
minerint obsecro iudices, quatuor modis humanum iudiciu peruerti:Timore, dii metu potestatis alicuius veritate loqui pertimescimus Cupiditate,dum praemio alicuius animii corrumpimus.Odio, dum corra quemlibet aduersariu molimur. Amore, dum amico vel propinquo tendimus praestare auxiliu, Quam vero grauelit vel odio, vel amicitia, vel metu,vel munere, vel quolibet modo iudiciu peruertere, Augustinus testatur dices: Qui laq: aut cosanguinitate, aut
amicitia, seu hostili odio vel inimicitiis in iudica soducitur, peruertit iudiciu Christi, qui est iustitia: refructum illius vertit inda nationis amaritudine. Et laesi index pauperibus miseretur, aut per imprudelia male iudicat,secundusi in c.quatuor. cu sequen. allegaeta. xj. s. ii Et maxime ab his cauere debent iudices in praesenti regno Franciae, in quo ex generalicosia et udine,& regia ordinatione procediit in criminalibus extraordinarie ut infra dicetur. Quia cum in talibus extraordinariis processibus secrete procedatur persolum iudice tra reu, aduocato procur tole& quocuq; alio instructore semotis: maius veratitur periculii de sic cautius agendu.c. ubi maius peticulii .de elec libr.vj. l.j. ff.de carbo edicto. Et super omnia cesset in eo omnis subitane motus, que odia de iracund ia,& quaecunq; praecipitatio. len itas gignian ratione cuius noulica iustitiae merito appella. tuta unde fons eloquetiae Cicero in sua oratione pridie,qua in exiliu iret: Nemo, inquit,tam facinoicissus inuentus est vita ut non tam iudicu prius sentei
riis conuinceres,qua suppliciis assceretur c. quasi dicat, v iudex repente & leuiter poenas infligere rodebet, nisi Psententia diffinitiva, qua praecedere habet plenissima causae cognitio. l. iudices . ubi bona gl. C. se iudi quia secundu ouidic in libr. sine ritu. Culapa nec ex facili quavis manifesta probatur. Et Sin ca ad Lucillu epistola.xl. Nihil ordinatum est, quod praecipitatur & properat. Inde dicit texi mi. n. . de
indicta, no celetur Ppetua, sed teporalis, vita durante iudicis interloquentis,secundum Inno. in c. quod itanslatione.de ossi lcga. de Panor. in e ex litetris. de inniti sectis si diffinitive eam indixisset. .j. C. 'pi stul. Nuc obtiat tex. in c. iurgant vi de re iudi ubi iur
intili causas celeri sentctia diffiniti praecipitur. Et
. um t is. C.de poenis . praeci itur reos veloci pirina subduci, quia hoc intest igitur, ubi costat sustic renter de crimine. Non enim tunc est diisetedasime a cete peccasta, graviora comitimis . Ideo Apollatus ioceleranda sentetia,&poena infere lae Non moueri xit: No vos vindicates inatas mi: led date loca irin hoc eindeclinenius eam, te hos illa eorripiati Unde diis Iesus mittes ad euangesitandu discitulos, misit eos si heauro, sim argento ictu Pecunia, ii ne virga ut
incentival iris de instrumeta eriperet ultionis. Et se quatur Sum emptat auendu es , ne rectores eces
liae, de qui publica, id est . secularia iiudicia exercent, in dictandis se intellia nullatenus lenitate, aut sutore ducti sint praecipites: sed causis prius detisseter veti- debet iudex impetu irae vel alterius dias iois: quia si imperia itae absti actus iudex saeuire festinaret, admitteret magis scelus, quam vindicaret, ut dicit Valeri lib. v. inde Parentum moderatione in liberos. Qui lib. iiij.titui .de Animi moderatione Archita remtanu contra omne iram animo moderatu cometassse dicit Taretinus Architas dum se IPythagorae prhceptis Metaponti penitus immergit,magno labore, longoq; tempore i olidum opus doctrine amplexus.
99쪽
An Oxcidere peccatores liceat.
postqua in patria reuertitur,ac rura sua reuisbre coepitanimaduertit negligetia villici corrupta, dita. Intuens ii male metaturiumpsillem inquit, a te suppliciu, mu tibi uatus talem. Maluit enim impunitu dimittere,quam sprer iram grauius iusto punire. H aec ili Non ergo comotis animis debet iudices procedere , sed cu animi moderatioe iudicabus ium- me necessaria, quae metes nostr1s impotentiae, de te. meritatis incursu ferri non patis. Quo euenit, vi r inquit, homines, qui in maximis principatibus vita agunt,aut qui de rei publicis, aut priuatiscos ultat, decet in primis animaduertere,ne cuiquam voluptati temere allentiant, neve liberii ingenui furore, aut iracudia paeli undent.Sed vigilantis enitendu est, ut
duret inuictis animis , ut ommu rati s aeque circuspiciant: nec in alterutra parte declinet, donec Luce clariores in apertu deductae,& satis perorat et videan tur.Difficile est enim commotis animis, & cocitatis prelietionis morsu sit vacua, de laudis quaestu sit opu ss ingemis, veru cuiqua psuadet e. c. Quae tame prolentissima, dicit ibi valer. Christu enim imitari de- dicta Pilatus non fecit: qui no solum poenam accel
bet rectissimu iudice, de quo dictum erat Psal. xcv. . - - -
Qui no comouebitur, iudicabit populos in aequitatessit Psal xcij. Etenim tirinabit orbe terrae, qui non commourbitur. Nec obstat, in furore, Sc ira Deus peccatores corripit. Psal. vj. quia ibi loquitur de ira
rauit sed Christo in no me interfecit ad clamorem populi, ut habet ut Matth.xxvj. videns autem, q, ni hil psceret,sed magis tumultus fieret: accepte aqua lauit manus cora populo: In noces,ait,ego sum a sanguine iusta huius c.Et tradidit eis illum,ut cruci ex imperio rationis procedente ,& iusto libramine Ageretur.: Non aduertens in recto iudice debere esse
iustitiae, secudum qua potest etia, imo debet moueti duos sales. Videlicet sal scientiae,alias est insipida:&quilibet tectus iudex. Navi singulariter dicit Bald. sal securae conscientiae,alias est diabolica, ut pulchre
pet illum text. in I. moueor.C. si iecisus exportandus si vaeneat. animus iudicis recte de iuste potest triplicitet moueri. Primo admirative cu videt aliquod ex crabile delictu este commi ilum, ut ibi est text.& in l. set dissime C. se capti & postli reuersis secundo moueri potest primitiue,cti motus admiratione procedit, quod seruore' telo iustitiae ad puniectum tale des ictu .ut ibi secit impetato t. Qui etia in i .cium vit. Cale adult. iubet insurgere leges armati iura gladio ultore. Et in Aiathe . de mind.prin.s homicidia aut mcoli iij. ibi ita cu vehemetia corrigere,&c. Et ibidem in s.festinabis ad iudice.Talem,inquit,praebebis i metipsum omni b publice& priuatim, ut tertibilis qui desis delinquentibus, de indevotis circa fiscalia, masuetissimus aute & mitis omnibus placidis de d
uotis,paterna eis exhibes prouidentia. Perque text.dicit Bal. in . iniuria.de pace iuramen.firman.v. l. vers.quaero utrum semes tortus,&eus iudex terribile vultu ostendere debet ira delinquentes, de est licitus metus, ut caeteri terreantur de caueat a delicto, alias aut e tra bonos,&inno tes terribilis vultus
iudicis de euiussabet potentis iustu. Et se teparabile inducetet in causa tet metu ad rescindendu actum se timore expeditu quia talia metus est illicitus,secundum Ioana. in c. lura propter.perus .collatiae elech.
e sequitur Bal .m d.F. iniuria.& Alex. in i de pupillo .s.s quis ipsi praetoti .is. de noui oper nunciertio mouet i pol iudex praesumptiue aliquid praesumendo secundu apparentis,quam cogimur sequi, donee dicit Bal. in l. ij.circa si C. se sente.er breviculo recita.No sic fecit Quintus Scaevola, i cu Sylla occupata urbe senatu armatus coegisset, ut Caius Marius, sua celerrime hostis iudicaretur: Cuius volutati nulis obuia ite audet abus, solus Scaevola interrogatus de hae te sententia dicere noluit:quinetia truculemtius sibi minitati Syllae. Licet inur, mihi agmina militu,quibus curia circunsedisti oste tes:licet mortem identide min iteris, nunqua tame efficies, ut propter exiguum senilemq; sanguine meum, Marium, a quo urbs,A: Italiae eruata est,hoste iudicea aee Valer. lib. iij.tit de Constantia. Minus ergo debuit Pilatus Christia innocente ad clamore populi, qui non urbe sola aut Italiam , sed uniuersum orbe redepturus ecsaluaturus venerat,que occidete no debebat ad clamore populi(timore ductus clamatis Si hunc dimittis non es amicus Caesaris. Cia in hoc vanae voces porti no sunt audiendae pet iudice nec adna ittendae l. ecutionu.C. de poenis.quia plebs s e clamoribus aut gratia vel pretio sortassis ercitata moueri solet.c.seigo viii.q. i.unde ter ciuilis nunqua fecit popu-
tu de multitudine di nitore causarii. Na prudentia, quae requirit ut in causa rudecisione& tei minatioe, est in naucis literatis in solenibus vitis: uti nihil se honestu horum,quae tractat multitudo,dicit reati in Ruth e referenda. Et seu itatis ac pessimi erroris author semper est turba. Et sapiens ait Aristoteles iis. Rheto. Quanto maior populus,tanto minor intelle il I ctus: sic in iudica do no sequedus cad nos ei de eo
cottarium plobetur,pet textind.l.moueor.qui hos s s suetud Licet enim populi voces snt tolera lae de au-
tres ius os iudicum motus norat ex imperio ratiois
procedetes, qui moueri debet & potest. Sed cotta imperium rationis nullo modo debet iudex moueri si proprio,nec aliorum mxxime populi impetu. ita in his defecit Pilatus volens populo Iudaeoru ignavo ponti licii, de Pharisaeoru inuidia ad furore , de rabie intra Christu comoto placere, & satisfacere ipsum, que placaret quem potius corripere debuit, et cogitare causam autores s seditionis. Et praeterea, et licet poena delicti rite impolita vel imponenda possit ad furotem,& tumultu populi Ggrauari, secudum Io.imol. in t .si qu is potest. in fi .s de testa .Et etia aecet rari, ut celerius imponacvri aliter tumultus sedari posset, nec scandalu euit 1ri l.qui caedem in fin. C, ad leg.Corn.de Sica. Tame nunqua ad furor en tumultu est aliquis sine debita causae cognitione occidendus. ut pulchre deduxit Catilina ad inuectivas Cicer . infimatu cotraeum factas, respodes: Omneis di edae se admitte lae in collaudando alique. l. j. C. de quaesto.& mag. d. lib. xij. non tame in punied sed requiritur causae cognitio, ut ibi dicae, Ac in l. iustissime C. deosfi .recto. prouinciae d. l. decurionu. s
cundum Io. de Pla. in d. l. Quia etia libet tras,quae pia causa est, seruo data ad rumore populi est nulla. . si
priuatus .is.qui & a quibus manu .liberi .no accipiunqui tex .est not. Et minus tenet et matrimonii, se co-
tractu, in quo co sensus no sufficit,nisi sit cosinsus li. r c. in iocii .de fidion sal.& l.Titia. ff. de verb. obli Sicut nec electio est fieda ad voce populi. c. Osus. de elia. ubi dicit Bal. t semper corra vulgii sunt malae praesia mptioes:quia clamor semper impedit animii, ne possit cernere verit, nec aequum. Hi costatas de ap- rel. dc da.si priuatus. Nihil enim recte geritur si cum clamore vincitura. Eisde haered.insti. Praeterea qui placet populo, displicet Deo, in populus docedus isti de non sequendus hcundu eum Ixi dist. miram
100쪽
c.doccdus est yopulus. lxij. dist. secuitu gl. in dicto c. Olius.Nam seriptu est Isaiae xxxij.st erit opus iustitiae pax,& cultus iustitiae silentium.Vnde in cocilio Toletano xj. dicitur,m cultu suum iustitia perdit, ii silentia iudicioris obstrepentiu turbo cofundit. v.q. iiij. c. in loco.Et Ioannes papa xxij ciuitatis Caturci oriundus (vt in supplemeto chronicorum habet ut scali ado interrogatusa hi foret a veritate remotus Respondit vulgi sentetra, quae quicquid laudat, vituperiodigini est quicquid cogitat vanu:quicquid loquitur,falsum: quod improbat,bonii est. Et quod approbat, malu ac quicquid extollit,infame. uod ludaei paterer ostenderunt: qui a Pilato interrogati Matth. xxvij. e vultis dimitta vobis,Barraba an Iesum,qui dicitur Christus f Responderiit Barraba. Erat aute Barrabas latro , t homicidiu fecerat in s ditione, lueelegerui, ut Christu perderent innocente.Vnde Sal lustius in Catilinario: Semper, inquit,in ciuitate, quib' pro maiori parte opes nullae sunt, bonis inuidenr,malos extollunt, Vetera odere, noua exoptant. Odio suaru rerum mutare omnia studet.
Turba atq; seditionibus sine cura altitur , quoniam eges has facile habetur sine damno,&c. Et idem in Iugurthino ait: Vulgus uti plerungi solet ingenio mobili,seditiosum atq; discordiose in , cupidia nouaruretu .quieti&otio aduersum. Haec ille. Ideo oratione ad Caesare sene de Republica dicitur multitudo vulgi more magis,quam iudicio post alius alium quasi prudentiore sequuti. Et Seneca in prima Tragoedia : vulgus infidii bonis,ssuctugi, magis mobile vulgus. Quod Iudaei clare mostrarunt, qui Viri stucurante languidos,& suscitante mortuos rege fac re voluerui, Io.vj. Et die passionis suae alta voce cla mauerunt:Tolle,tolle, crucifige eum: ut impleretur
quod dicit Poeta lib. ij. Aeneid. Scinditur incertum nudia in cotraria vulgus. Ideo no sequenda imperiatae multitudinis simplex fides, quae prona est semper ad scandata. Ob quod non ab re commendatur apud Valer. lib.v.titia.de gratis. Minutius equitum magister Romanus,qui impudetis vulgi errore gratae metis significatione correxit. No licet enim populo interficere quinqua,ut respdderunt potifices ludiorueide Pilato, licetes:Nobis no licet interficere queri quam, Ioan.xviij. Qui nimb uo valeret cosuetudo, hirudex teneretur iudicare secudum voces se opini nes populi astatis cora eo,ut d. c.ad nostra. de cosue.cu ut dixi,no sint omnes capietes, sed potius in in tori parte stulti,iuxta illud Ecclesiast.j. Stultorii infis nitus est numerus.Et i stulti ac peruersi, ut elurimucrediit,&extimantomnes este tibi similes, iecudum Tulliu in suis Paradoxis,dicente : Stultorusentetia est:omnes insanivi. Et in Ecclesiost. ubi supra, in via stultus ambulas, cum ipse insipies sit, omnes stultos aestimat. Ideo ne inno tes pro nocentibus puniant , reprobatilest ad clamore populi alique tabdamnadu: quia dicit Poeta lib. j. Aeneidum. Saevita; animis innobile vulgus. Et ut dixi multitudo vulgi more mare is,qua iudicio post alius altu quas prudentiore
sequuti excedit. Sequutur profecto omnes comoto
te: n sisti. Et inde est, i quado multitudo delinquit teperadi est per iudice, &saepe omittenda vindicta.
teoij.Reg. xviij, ibi eolens parcere multitudini, dcta Vnde Valer. at legato lib. titul de ingratis. Populi,
inquit, mens in modu subitae tepestatis concitata, leui querela proseque laestritis guloru autem ingrua facta liberiore indignatione proscindeda sunt, quia potates coniit ij,cum utraq; ratione perpendere Lic
rct,scelus pietati praetulei ut.quasi dicat, i difficile est multitudinea delicto abstinere , quam singulos: quia nultitudo cocitata, ut plurimu a maiori parte quae stultorii est .vt dixi no est potens coiiiij, quia vitti stas cito mouetur ,& plus more, quam iudicio: ideo leu i querela prosequenda est. Adeo P decidit Bal. in s.j. de seruis fugi. q, ubi multitudo hominu deliquit,solica rates factionis,& criminis punie- di sunt poena delicti perpetrati. Et dicuntur caporales principales delicti fautores,incitatores de conductores.l. in hoc iudicio si de seruo corrup.Caporalis enim dicitur,qui est caput,& principiis alicuius rei, ut dicit Ang. in Authen. de haered.& fal. s. j.coll.j.per l. il. .si quis ii .vibon. rapi. Nam dicitur ei inceps iactio is,& tenetur pro tota familia: quod est notandiu Et si caeteri puniantur leuius, puniuntur poena pecuniaria. Singuli vero quado delinquunt,sunt potetescosi iij,& deliberate perpendere possunt vir uncta, scilicet bonu& malum: quia ex seipsis mouetur. Vndet eis no ita faciliter parcitur,quotiens delinquedo scelus pietati praetulerunt.Cu quibus supradictis 'teperametis arbitror dc concludo iudices iuste posse ii linquentes etia poena mortis naturalis punire. Non obstatibus. xij. rationibus,& mediis supra in coir riu allegatis. Et primo non obstat,m Christus iudex iustus ivlatth. xiij. prohibuit extirpareetietania, Pisunt filii nequao quoria eradicatione, id est, occis ne,abstinendum mandauit.Nam respondetur,quod hoc intelligitur quado nopossunt occidi mali,quin simul occidantur boni. Vel quia latent cum bonis. Quod potuit etiam esse ratio,quare uniuersitati, dc multitudini delinquenti parcitur,ut supra dixi. Ne
boni & innocet iupter malos, inter quos sunt in rati,puniancves quia mali haberi multos sequaces: ita s sine bonorum periculo interfici no post ent,ut d cit Aurelius Augustinus contra Parmenianum. Ideo dominus docet magis este sinendia malos viii re,& ultione resertiadam usq; ad extremum Dei i dicium,quam q, boni simul occidantur. Ubi vero ex occisione maloris no imminet periculum bonis, sed magis tutela & i aliis: tunc licite polliunt, imo debet mali occidi.Non obstat, tum secundo arguebatur,tiustitia diuina non occidit peccatores,sedeos ad poenitentia reseruat, iuxta illud EZechiel xxviij. Nolo morte peccatoris, &c.qua iudices sequi tenetur. Narespodetur, q, Deus secundum ordincm suae sapientiae, qua loq; statim peccatores occidit ad liberatimi bonorui qua loq; autem eis tempus poenitendi
concedit,secundum t ipse nouit suis electis expediare. Sic etiam humana militia hoc facit imitado pro posse diuina. illos enim, qui sunt in alios perniciosi, occidit.Eos vero qui peccat, aliis grauiter iaci nocentes,ad poenitentiam reserua LVel aliter, Deus qui ab aeterno omniafutura nouit, de fingulorum coscientias& intentiones, iis simulat quandoq; et lagrauia delicta punire eorum,quos scit ad poenitentiam venturos quoniam ipse es cui patent inteliones , Ee secreta cordiu. Quod secus cst in aliis iudicibus Ideo
cum ratio di fierentiae sit manifesta, potest hinc ad alias rationes collig i responso.