Wilebrordi Snellii R.F. De re nummaria liber singularis

11쪽

4, WiLEBORDvs SN CL ivsdium a stipe appensa, quin & militum stipemiiorum, hoc est, stipis ponderand .ae pentatores,libri- pendes dicuntur . ω expensa in rationibus, item impendia & dependere. i Romani enim ita aetegraui initio usi sunt, quemadmodum Lacedaemonii ex Lycurgi instituto numismate ferrina, graui ponderis, verum exigui valoris, s δε

ἀξιαν διωαμένω, inquit in Lysandri vita Plutarchus, quod aceto candens restinguebant, ut ita mollius, de ad opera foret inhabile. Buzantinos etiam. nummo ferreo v s Pollux alti Libiae auic pondus assium aeris imminutum bello Punico primo, cum in s ensis Respub. non sufficeret, constitutumque ut alses sertantario pondere serirentur. ita quinque partes fictae lucri, dissetutumque aes alienum. Postea Annibale urgente Q. Fabio Maximo Verru coso dictatore sanno urbis 14s,ante natiuitatem salutiferam annis 1o6) ailes unciales, mox lege Papytiana semunciales facti. adi Pliniu, & Festunt. Nota aeris fuit initio ex altera parte Ianus geminus, ex altera rostrum nauis. quae tamen cum pondere postmodum pro signantis arbitrio, & qu Ium ea cura, suit variata. Allium namque pondus exinde quoque imminutum non tam libris, quam Iaummis avioribus coprobare in promptu fuerit. Certe assem, qui lege Papytiana semuncialis svir: pollinodum unciae quadrante expensum, confirmat experientia. Itaque tum dupondiarii nummi, qui duorum assum pondus habuere, semunciales signati sunt. principio quidem accurate, ut ad

auiussim dicto ponderi responderent: postmodum vero non ita strictim ad legis praescriptum: nam dc ab ilia

12쪽

ab illo pondere aliquid paulatim detractu. Enimis

uero cum vncti Rohahatia, unctiae nostrati in aurificum ossicinis vulgo usitaetae potadere par fuerit, ista autem habeat angi scos viginti, siti vocant unciae partem vicesimani;) nglicique singuli grana duo& triginta: essicitur granorum summa in 'iacit si O, asinino'io id iomate vulgo vocamus. Fiuiua unciae se in illissio grana, assium singulorum pol dus a Papyrio constitutum. , Polt modum yer istius ponderis dimidium i6o alli attributum: quo

a tOrc, autiquando coeptum, omnino non liquet.

quod si tamen aliquis coniecturae locus relinqua- tui: non alienum fuerit creduae dupondiorum assiumque pondus adunciae semities quadrante sequς tum demum contractum, cus a sestertii ex aere

primulii signari coepere, ne necessc HEt hos d*gnrum unciarum pSndere institui. q,ii . um valebantasses quatuor. Huiusmodi asses coplures sub Impς- ratoribus signatos vidimus, sed ita maligne percucsbs ut dictum ibo granorum pondus 'eutiquam

explerent. tales enim habnimus, i 1 I 22, 3 Ita granorum: a DomitianOqqm Re Sran ruria IOZi. cxesium, cum in scri prione, graeca . καμσαρ: parte altera μηπόη ολις. reliqua legere nequi tam . Neque vero halac granorum

minutum usque ideo consector, quod. magni o menti ad pretii indic turam ea existimeme nam a

II l. parte altera, iustitia mauu Oxtra bil/ncem l . nens,infra S. C. in . a. aequitas sed ideo tam accurate ista penitis,'r salmi' rudi modo cius pondus quodammodo circumscrabam: ierit enim V 3 huius

13쪽

huius usus nobis ipsca, cum de sestertio disputabimus. quibus vero argumentis adductus nulli veterum autoritate subnixus assem pondere quadrahiti unciae definiam, infra in dupondio planius

edisseram. Caeteriam & hoc notandum, asses ex aere

deteriore multo signari solitos, quam dupondios sestertiosque. id enim Plinius libri 3 capite a. nominatim annotauit. Aurichalcum sinquit J ob praecipium bonitatem admirationem diu obtruit t. Nec reperitur longo iam tempore eitata

tellure . Pioxim viri bonitate fuit Sallustianum in Ceutronum alpino tractu . non longi & ipsum aeui. Successit -& Livianum in Galsia. Vitumque metallorum dominis appellatum, illud ab amico diui Augusti, hoc, coniuge, velocis desectus. Liania tu in quoque admodum ex iguum inuenitur, summa gloria hunc in Marianum conuersa,quod '& Cordubeiise dicitur. Hoc a Liuiano cadmiam maxime stirbet &' aurichalci bonitatem imitaturm sestertiis dupondiariisque, Cyprio assibus suis

contento. Haeretius ille. in Cypro enim prim a aeristituentio, Teperto autem deinde in aliis terris praestantiore: maxime aurichalco, illud vilius fuit. Vnum hoc addo Cadmiam lapidem arrosum e sic, quod ab aere in fornacibus conflato rubrum hodie vocitatinis 'tam auidd sorbetur, ut malia aeris duo& septuagi a libratu, huius lapidis mixtura centenaria euadat. Veruvi enimuer5 quia ab hoc' asse aereo Romani omne integrum s quod quidem in duodecim patres tributum intelligi vellent) as 'sppellauere,' ut libram , hereditatem. alit aliud etiam quiduis ' operiae pretium mcti facimus videor, si huius partes, partium partitulas, ex

14쪽

DE RE NUMMAR1A. . ἡ γyarrone,Plinio, Herone,Columella, o sist Metiano vilico conspectu hic ob Oculos pqnam.

sunt unciae semis uel

dodrans besseptunx semuncia 'duella

siciliciis

sextula scrupulum dimidium scrupulum

Volusi simplium Semlesia, quod sit libella dimin*m, quo d sq-mis aliis;ςadem senuistiquasi semi ἡs.inquitro. Itaque ex Papyriana analogii de ψu aequauiue pondus quadrantis unciae, quae sun ligna I 6ς. posteaquam vero alles .dimidio leuiores signati sunt, & hic nummus, quoque dimidio pόndere percussus est,aranorum.duntaxat So. Ialem 1 Tiberio vidi pendentem 'grana 6 . sed situ iam leuiorem. alterum ab Othone satis integrum pro aetate,granorum 66. cum inscriptione hac IN. Otho Caesare et . tr.. p. circum Othonis caput. Parte aduersa copia crinu, in oraso. t. Max, his rantum decesserat ut utrumque ab initio ponclare non longe in fra 8o grana institutum dignosceres. Nota semissis Volusio Metiano est. s. vidi semiallam. antiquissimam pendentem paulo amplius se- . '' a muncia;

15쪽

mulicia. itaque ante legem a Papyrio latam percussam,cum asses adhuc essent unciales, habentem parte uni caput virile barba horridum, di vertice noram S. Parte auersa rostrum nauis, supra iterum. S. infra ma. nummus plane Iegittimus , ad legem abii Maximi signatus. hoc propterea no- iuinatim monere visum est, quia rarissime huius modi nummi videndi potestas datur. tertia pars assis, S sexta unciae. ideoq. si Papyrii legem sequimur, io granorum, It pro xime, postmodum verd pro rata parte ut caeteri omnes nummi mutilatu nullus dubito. vidi enim ab Hadriano percussum curi inscriptione istiusmodi

Hadrianin avg. cos. Dr. p. p. parte altera dentia, pendentem grana 47, cum debuisset 13. drans, antea triuncis vocatus a tribus unciis, inquit Plinius, & Varro,teruncius valet sem bellae dimidium. notam quo initio signaretur expressit Pliniust nota aeris , inquit, ex altera parte Ianus Geminus, ex altera rostrum nauis, in triente

ct quadrante ratis. Inde quadrans a ratis signo implesta ratitus dictus fuit, quemadmodum Fe- 'stus Tarquitio & Oppio Aurelio autoribus docet. Marci duosecimo de viduae liberalitate ὁ ὁ

tem ex Papyriana allium semuncialium analogia fuit granorum so . postmodum o. talem vidi po- sterio tis sectili granorum uer, habentem parte Vna caput galeatum, cum inscriptione nulla. parte altera duos puellos lupam sugentes, in ora Roma. Sextans, sexta pars assis,unciae sextantis pecuniae mentionem facit Plinius lib. 3 1 cap. t o. Nam quod Populus Romanus Agrippae Menenio sextan-

16쪽

hy it E NUMMARIA. 9res aeris in funus contulit, honoris id necessitatis que propter paupertatem Agrippae, non largitionis esse dixerim. Liuius lib. 29. anno urbis 1 so de M. Livio censere,qm inde Salinator appellatus .vectigal etiam irouu ex salaria annona statuerui, sextan te sal de Romae de per totam Italiam erat. Romae pretio eodem, pluris in foris & conciliabulis, Sc alio alibi pretio praebendum locauerunt. fuit itaque lege Papyrianagrii roram sue. postmodum ve-

vncia, vox Sicula est. Pollux lib. 9. cap. in. M.

ευροι 'Σωλὼνὀνοματα, διον; ὀυγγών; ἔπερ δὶα etra ικουν ἔνα. caeterum apud eundem Aristotelem i)li1 Himereorum Republica, alia quoque inuenias nomina Siculis usitata;vt unciam, quae valet ob lum aeratum unum,is Graecisehalcus dicitur. Est - autem v neia pars aliis duodecima, ita granoruma 6 ut proxime. vidi posterioris seculi, itiden i notis cum si periore illo quadrante, pondere 16 granotum. Vnciariae stipis Plinius meminit lib. 3 .cap. 3. . Extra portam trigeminam unciarii istipe Collata. Sextula. Varrordenique aeris minima pars sextu- la,quod sexta pars unciae. videlicet illo Ieculo cum

Duponditia, a duobus ponderibus;quod vitii has pondus as, vel assipondium vocabatur: nam as librae pondere erat ρb initio. Itaqueduo alles duarum librarum pondere unde de dupondius dictus. sed cum postmodum asses semuncta les facti sint le-ige Papyrianai; dupondii quoque unciales fuere; quamdiu autem,mihi quidemnon lici ci. Postnio dum crito dupondios qubq semunciales pere ui

17쪽

-s , nummos autores dabo. vidi viatini a Nerone integerrimum ex quo vix quidquam decessiste arbitrari possis,& qui antiquitatem spiraret, non gnorum impressbrum sculpturi solum & forma:

verum ipsa quoque materia aurichalci aetnula. inscriptio circum caput imperatoris, vallari ut viderm)corona redimitum, ita erat. ro Claud. oesara g. Verm. tr. p. Parte aduersa victoriae est gies, utrimque , latere S. C. tueris maiusculis, significans nummum hunc senatus consulto perculium. hos enim duos characheres fere ip omniabus nummis aereis videre est. in ora autem

νia infra victoliae pedes numeralis haec nota II. quam dupondii veterem notam significare nemini dubium cile potest, qui sestertium, qui ab initio quoque valebat duos asses cum se

misso, tum ita propterea notatum I l. s. ex Voluso,

i caeteris'. didicerit. Hic praedictus Nerinnis dupondius pendebat duntaxat grava asa, itaque unciae semissi longe cedebat. Vidi alium Iulia percus -- sum. qui planc semuncialis esset, granoium 3 2O, omnino tanquam ad id praescriptum factus. ATiberio quoque cum istac inscriptione Is Cla dius sesar Aug. P. m. tr. p. .p. 'inn effgie muliebri. parte auersa caput muliebre eximia venustate; matronalem modestiam prae se ferens, infra trahebat pondus granorum 214. Ab Augu-- sto item .vnum, cum hac inscriptione, Diuus -- Vtrimque a capite S. C. parte auersa consensu senatus ct m. ordis. p. r. is pendebat gra- na 3 I8. Sunt alia pla terea complures, sed hos ad institutum. sussicere arbitramur. Haec autem nou propterea sta pensiculatim examino, tanquam in

18쪽

D E RE N vMM ARI A. II granis aeris ro, ro, aut hic rem nummariam

vacillare arbitrer: sed ut planum sit dupondios,qui lege P pyriana unciales primum fuerant, ipsis

' nummis in rem praesentem adductis, postmodum ad unciae semitam redactos. Nam etsi rari semunciali pondere ita accuratc tanquam ad minutum signati extent: nobis tamen satis fuerit, commonis strauisse hos nummos, saltem sub Imperatoribus. quorum nobis tantum facta est copia, ita praeter propter signari solitos in His enim vestigiis sester-1iorum aereorum valorem & pondus infra tuo loco in lueem eruam. Constar praerei ea. nos ex hac analogia assium pondus unciae quadrante , semisi sum parte Octava, atque ita porto reliquas assis partes vero legittimo pondete definivisse. sed

dupondiorum aliquot conspectum d pondus hic

Im p Vespasianus

19쪽

primus signauit aes. aiuea rudi vibs Romae Re meus tradit. Signatum est nota pecudum, Vnde dc pecunia appellata: vel certe quoniam id solum M veteres possederunt, &rnum hoc diuitiarum genus abes,vsurpatum 1it siquidem omnis pccuniae ipecus fundamentum, ut Varro & Columella te-1hantur.

Nummi fuere dupondius, risis,smbelia, triens,

quadrans,sextans, uncia,sextula, omnes arei.

Nummus Graca dictio est, vel potius Sicula. Varro, nummi, id , Siculis. Cui sententiae Pollux Iib. 9. cap. 6. subscribit, & autorem laudat Aristotelem. Nummus, inquit, Latinum nomen Videtur, sed Graecum reuera est, σ-Σιυ- Doriensium Italiam est Siciliam incolentium . vox Epicharmo poetae in chytris comoedia usurpata. Aristoteles scriptum reliqui rii Ta- . lentinorum republica numisma quoddam νουμων

vocari, iii quo Tarenti Neptuni filii delphino inuecti ess)t imago eo pressa. huiusmodi nummum aereum pondere granorum i 24. habui, cui parte una impressa essgies viri nudi deis ino insidentis, sub de hini corpore quasi pila aut sphaerula: in

ora litetis Graecis Tapa NTI. notis sugacibus, sed tamen qui ab atteio facile legerentur: parte altera itidem vir hudus sedens, manu ,ut videbatur supcraram ex tensa, sta obscure ut reliqua coniectare non potuerim. cuius destriptionem hic propterea cxiiibui, ut pollucis locus ille clarius intelligatisi . Sunt itaque & niuiu νομω lege & consuetudine dicta. re inepte Suidas ex Suetonio citat nummum a Numa nomen traxisse, quod is

primus aes dc ferrum Romanis pro pecunia signa

uerit, Disiligoo by Go la

20쪽

DE RE NUMMARIA. . 3uerit, quam se tuentiam Isidorus libri, cap. I7. quoque sequitur. AIsis, vel potius as ab aereέqita si aes. Varro, as &eius partes celei erant. & Dyonysius Halicarnacseus libro 9 ἡν δὲ ἀπαειον, χαλκεον --Item Plinius. Libralis, unde etiamnunc libella dicitur & dupondius appendebatur assis. nam libram pondo as dicebant. Hinc aera militum, tribuni aerarii, aerarium. & obaerati ab aere dicti. Indidem graue aes, o aeris grauis pinna. dicta. Liuius decadis primae libro quinto de A. Virginii de Q. Pomponii tribb. plebis pessimo exemplo, innoxii, inquit, decem millibus graui aeris damnati sitiat. graue aes inquam, quia tum assis librali pondere. millia autem aeris, semper stium intelligenda. Exemplum non ignobile extat apud eundem libio , cum anno qrbis4 9. hoc est ante natiuitatem domini annis ηor, , senatus primum decreuisset, ut miles stipendium de publico acciperet, tributo plebi indicto, idque inuitis Sc reluctantibus tribb. pleb. Patres, inquit,

bene coeptam rem perseueranter tueri: conferre

ipsi prii rati, quia nondum argentu signatum erar, aes graue plaustris quida ad . erarium convehentes speciosam etiam collationem faciebant. .Es quoque stipem dicebant: nam quod asses librae pondo eram, qui acceperant maiorem numerum, non in arca ponebant, sed in aliqua cella stipabant, id est componebant, quo minus loci occupareti a stipando stipem dicere coeperunt. Tale illud Suet nil in Augusto cap. 9 i. Ex nocturno visu stipem quotannis die certo emendicabat a populo,cauam manum asses porrigentibus praebens. hinc staretn- a 1 dium