Svecia, sive, De Svecorum regis dominiis et opibus. : commentarius politicus

41쪽

insulis inn timerisque scopulis praeruptilque rupibus circumcinxit, ac quasi obvallavit, ut impossibile sit extraneis sine perito ductore ab indigenis edocto ad illas oras appellere suntque illi scopuli saxis a socri, aut cautibus inis vii S vix virenti cespite vestiti. Insulae

etiam, in mari presertim, quamvis suis locis agros, prata, pascuaque habeant gratillima: tamen maiori ex parte ruinpibus densillimisque ylvis sunt consitae. Vnde exteris primum illuc adventantibus mirum videtur solum tam asperum S incultum incolis alimonia in suppeditare posse , ad interiora aute venientibus, panditur regio pulchra, cunctis vitae necessariis opulenta satis nde illis prius concepta admiratio evanescit. Regio tota, sicut cBritannia, Nor vegia Mania, Polonia de Musto via omnesque Li vel Lil gradu latitudinis septentrionaliores provinciae vino caret e us tamen maxima copia . quidem omnis generis, nati caloribus istuc advehitur interim tamen vini defectum cere isi vel χythun e macerato frumento decoctii relarcit. Insulani Sc malitimi ut plurimu in piscatura et me direrranei agri. cubura pecoribu filiae vi fitant unde

fit ut hi teli Dis frumenta, aliaque quae regio

42쪽

regio copiose profert, illi vero hist

pisces subministrent. Regnum uectae dividitur in Sueciam, Gothiam, Finlandiam, Ingriam, atque Esthoniam Suecia rursum in 'Sueoniam proprie dictam de Nordian idias distinguitur Sueoniae provinciae sunt plandia, Vestinannia, Dalecar lia,Nericia& Sudermannia. Vplandia, ede regum plurimisque oportunitatuous clara, quae reliquas antiquitus an tecelluit, ab occasu dividitur a Vest mannia, Haga flumine a septentrione, eam atque Gestriciam Dalecarius in terlabitur fluvius. Ab ortu vero meridie mari Suevicol Melero lacu alluitur solum habet fertile, frumen lti optumi ferax, quod vicinis monta lnis , in metallis fodiendis occupatis, alii' in maxima copia subministrat.

Lacus etiam habet plures, inter quos

Melerus, plurimis pulcherrimisque resertus insulis, piscatione quoque dives, praecellit. Nec desunt minerae, ferri praesertim i lumbi, alicubi etiam . argenti, tametsi non adeo divites. Di viditur autem plandia in rex Folk llandias, hoc est, trium populorum provincias,Tihundriam, Athundriani & Fledrundriam Titiundria, psalia septentrionalior, a decem rcese iuris, in

43쪽

i quas distributa est , nomen habet. At hundria inter Stocho liniam, ps liam rareque interjacens ab octo Fledrunciri, in qua sita est Enecopia, a quatuor, in quas distincta est praefecturas, nomen acceperunt. Vbi hoc eta

iam obiter addam; dilibusdam notatu dignum videri, pr secturas plandicas

cognomination habere ab Hundrat, hoc est Centuria, ut Erli hundrat, Seman hundrat Lono undrat Ohrixis drai,5 c. Unde autumant, primorum, qui huc advenerunt, colonorum familias percenturias distributas fuisse; indeque cognomina praefecturarum in hodiernum usque diem mansisse. Vnde conjecturam capiunt, bis millenas ducentenasque in primorum huc adventantium exercitu fuisse familias. In reliquis autem provinciis praefectu.raenominantur Harodh,se H 1 , quod exercitum, d cydh, quod possessionem significat. Unde opinantur postquain Vplandia praeter regionis capacitatem excrevisset populi multitudo, cG- scriptos fuisse exercitus, qui novas sibi quaererent sedes, locumque ubi conis sederunt cognominatum fuisse ejus exercitus possessionem, ut Sagaba- redh αγ iughhare dcc.

Vplandiearum civitatum, totiusq; regni

44쪽

oportuno, spectatoribus tamen ob vieinas rupes non admodum grato, sita. quaecum ob insulae angustriam tanti emporii cives capere non possit, subjecta habet suburbia amplissima austrati in littore peninsulae t orenti boreale in Attundia situm Plurima huic civitati praestant navigationum commoditates emolumenta. Per Melerum enim lacum , ferrum , cuprumque, quod medii erranearum civitatum in colae a montanis coemunt; tum e triticum siligo, hordeum, a Vena, legumina , butyrum , casei carnes, sebum , coria pellesque variae , lignaque S alia hominum sustentationi mercimoniisque apta , facili me exportantur , extraneaeque merces importantur. Mari autem vinum , sal, oleum, panni seri cel lanei, lineique saccarum aromata, aliaeque merces comis

plures, quibus regio partim destituitur , partim ea ad sua cientiam non profert, abundanter ex omnibus Europae partibus advehuntur ut sileam quae etiam a borealioribus provinciis magna copia asportantur. Stochol nite

succum

45쪽

. successit Vbialia , quondam totius fel ptentrionis Regia , unde plata Q. nune. regius erat tuna titulus, tropolis antiquissima, sedes nempe Re- si , sacerdotalis S judicii su emi. Nunc vero sedes A rchiepiscopalis tem plo cathedrali celeberrimes, propi-l quaque arce pulcherrima, in praerupto colle, decorata. ita est quasi in medio umbilico plandiae, ad ripas Salae amnis in lacum Et olen illabentis, loco plano amoenoque Anno 23s, regnante Erico Balbo, Archiepiscopo Ierier, Collegium quatuor Prosesib- tum psalia institutum erat, ex quo pollea , auctis omnium facultatumi Professbribus , cademia cons ituta est singulari privilegio, eodem videli-eet quo Academia Bononiensis , a Sixto IV Pontifice anno i 76 donata. tiae saepius ob rem porum injuriam dissipata, tandem anno IS9 a Carolo Non , satis liberaliter, cum privilegiis tum etiam .ditibus decorata, pr si inaeque conditioni restituta est Modernus autem Rex GvSΤA, SADoi Hus, singulari quo erga literas literatosque flagrat amore , eiusdem Academiae privilegia, Proselibrum stipendia totumque nil merum ita auxit, ut cuivis Academiae furoreae par sit; atque

46쪽

ralitate anno 624, tantae rei annuos

sufficientesque destinavit sumptus, propriis bonis paternis filiodialibus, qua Regio diplomate in Academiae perpetuam postessionen assignavit, eodemque privilegio, quo nobiles in hoc regno sua possident bona allodialia, dolavit Habet praeterea plandia

diamque oppida , mercimoniis quidem valentia , prioribus tamen non

comparanda.

Vestmannia plandiam fertilitate comitatur, sed mineris vincit Habet enim alberg argenti fodinam praestantissimam; innumerisque locis chalybis ferrique inexhaustas venas nec desunt etiam cupri, plumbi, sulphurisque minerae Civitatum in ea praestantior est rosia vulgo inservi, sede Episcopali temploque cathedrali, nec non arce conspicua, ubi magnam est videre cupri serrique a monintanis partibus allati copiam. Huic succedunt Arbogia, opinii isdem mercimoniis, praesertim vero ferri,

abundantes.

Dalecarlia Vestmanniam mineris sequitur, sed cupro eam reliquasque

anteir,

47쪽

anteit ibi stupenda videas, quae hic ricupiditas, inai in rupium visceribus, immensis S plus quam giganteis laboribus excavavit, pendentibus ac ruinam mi tantibus scopulis , horrida non adluetis visu terribilia antra; quae tanten asilieti ut opes irritamenta malorum estodiant , imperterriti adeunt. Reddit ea fodina, una cum lcu pro S sulphuris, aluminis, vitrio. llique plurimum Aqua etiam quae in-lde exhauritur, ferrum in cupruna pra istantillimum transmutat, desidcrata itantum ponderis, si nainutum fueriti ferrum, parte quarta tan vero den-lsius, tertia Regionem ei operi apti iii inram natura ei anxit tota enim vivis lamniumque scaturiginibus frequens te si Fert etiam S i umenta , sed noni ad sum cientiam : nam metalla Eoldientes, ob alii duos labore sic vigilias, latiis multo sunt voraciores. Efilagittant etiam metallorum eii Octiones C perarios pluriia. Os ideoque Deus populosam fecit regionem, hominesque laborum, quam ullos alios, toleran

tiores.

Nericia etiam argenti ferri, sui plur-risque venas habet; sed argenti fodinae quia alibi fertiliorum est copia, incultae jacent sulphuris venae valde sunt

48쪽

3 AEluero is Praeter sulphur enim proserunta aluminis vitrioli 1 maximam copiam . Incolas omnes natura ipsa fabros ferrarios exquisit illinio fecit, Omnis generis utensilia ferrea reliquis provinciis copiose subri iniit ranis Civitatem unicam habet re-brogiam. Sudermannia neque pneris caret:

frumenti quoque optimi, praesertini Iocis Melero lacui contermini S, ferax. Civitas praecipua est Nycopia empOrium, pulchra arce in qua sedem fixit

Dux Sudermanniae decorata Stren-gnesia, Episcopalis templum habet cathedrale , C IX sepultura clarum. Sunto Telga, sepera ultrali parte lacin Meler u scribit Zieglerm Torsiliaq; dc rosa oppida, mercimoniis non contemnendis gavdcntia.

Nordiandice provinciae sunt Gestri- cla&. Hel singicae regiones Gestriciam ab Hel singia edem ordiylva diriniit.

Rogio ferri mineras habet, frumenta etiam ad colonorum sustentationem ministrat Civitatem unicam habet Geualiam , Oportuno loco ad sinum maris sitam per quem omnis generis merces facillime ex ortantur Qimportantur. Neque a Cupri monte longiori, quam sesquidiei itinere distat.

49쪽

Hel singia olim nomen generale eiat, reli illlas septentrionaliores provincias cona plectens. Extant enim adlluc literae Canuti lon in Archida pilari, anno Christi 1318 in Partamento et is habito datae, quae testantur, termiTOS Heli giae ab aquilone antiquitus sui iase in flumine Ula, de lacum latres , qui iam in borealibus Cui javi. partibus siti sim t. Hel ungiam olim regniti tulit m proprios, ita habuisse reges, Scan Zianae Ommemorant historiae;

d mec in gellus psallensis ex Olavi Treteliae Uer melandorum Regis parens , in coronatione sita, incendio

consumpto utina Hel singlorum rege, una cum aliis quinque regibus, eorum regna psalia regibus subjecit. Hel singiae regibus olim paruisite amp-tiam refert a co lib. s. Antiqua quae apud Hel singio eae tant monumenta, tellantur eos olim proprias habuisse literas a reliquis Ruriis plane diversas, quarum ne una quidem duplici consstabat ductu . suntque ejusmodi: Fortitudinis suae Hel singit aeterna posuerunt trophaea, cum liberata ab X-teroruara strage patria, isque ultra fretum Oresina propulsatis, ad e;usdem et freti

50쪽

stantur historiae, tum etiam ipsa quas priscis temporibus in illas oras trans.

portarunt, coloniae quarum etiam

in hodiernum usque diem durant re

liquiae. Quis enim ignorat, Cajaniae Finlandiaeque septentrionalis mariti mos colonos plerosque Hel singiceto qui Z Quem etiam iugit, Nylandios ex Hel singia oriundos Careliorum fi l nes accolentes, pulsis in nonibus ScCaret iis, illorum sedes occupasse, hodieque Helsingico idiomate uti, suoque de nomine Helsinget, Helsinga parceciam reliquille unde postea nomen manavit oppidi Helsing rs. Quod Millorum fama priscis tempo tribus, antequam Christianam ample lctebantur religionem, apud exteras

inclaruisse nationes, testantur Gregorii Papae rudovi ei Pii anno Chri- uitiis datae literae Incola reliquis Suecis hospitaliores sunt, cunctarumque disciplinarum artiumque capacissimi, literarumque prae reliquis adeo aman fles, ut quamvis Scho hae publicae apud l illos sint rarissimae, tamen qui literas l. didice i