장음표시 사용
2쪽
prohibetur accipere in uxorem relictum a fratre
praedefuncto , possit ab Ecclem , re a Summis Pontifcb 1 dylpensari. Ad hanc dissi θυtem renonden tria facturassium. Primo, s lex
euangelicast lex naturae, disicutiam, re quae'tin ea principia, re quae conclusiones: quae etiam sentialiter ad eam pertineant, perscrutabor. Secundo, videbo an praeceptum Leuit. capis Viti'. de non reuelanda verecundia rio risfratris, re alia praecepta ibidem scripta, sint de iure naturae ; praedicta ectentad legem Euangelicam, repsint ab ecclesu dissensuri.Tertio, adducam rationes refundamenta aduersarioν,σ pro viribus meis eis sati sciam Deo iuuante. In omnibus alitem quantum potero,brevitati sudebo. Accedam itas ad primum Articulum. . Arsicula primus. 4
DUERTENDUM es quantum ad primum Ar
A ticulum,s bominespossunt triplices habere domino, cui in quit Euseratius.υLEthicorumputa, Deum, Naturam, re Principes . Deus dupliciter ordinare potest, ster homi nem. Uno modo oecunium communem naturae cur sium s mediante natura. Deus nams in operibus naturae coagit, immo plus agit δ ηυtura Jecundum Austorem de causs dicentem, Primam causam plus Ainsuere o c. quia natura dirigitur in suis operationibus ob thso Deo , Vicit Averrois de intentione Aristotelis.xit: Messia; bifieae. Hishe autem ordnationem Dei, non distinguimus ab ordinatione naturae, eo s Deus G naturasimul boc operantur. Alio modo Deus ordinat super hominem immediate re supernaturaliter, reuelando o mani/ .fectando nobis aliqua documenta vitae nostrae, ad qαae humana ratio, suae naturae relictaperuenire nonpotuisset,ρο haec Dei praecepta ct ordinationes posunt re debent dici iura diuina, Cr non iura naturae,nem
3쪽
Dis edamus adsecundum domnum idelice nataram,quae quuem multipliciter capi potest,ut vult Arist. te. Phisicsed nunc accipimus natis ramproforma in non quacunsformased pro illa,dumtaxat,quae cognitrua ei elsaltem mediante cognitione operantem scutsun appetitius in voluntas. Appetitus senstruus, luest communis caeteris animaliabus, tamen in homine flectat ad mores oe directionem humanae vitae, prout alisualiter rationem participati Dictum est enim ab Aris.pra'. Ethic.s pars illusensitiua innata est couersari rationi, innata est obedire eidemteoendum est tamen cri inquit Euseratius pro ipsa innata est rationi aduersari,nullum debere inhumana vita gerere dominium,sed eius iudicia vel praecepta siuntsolum admittenda e cundum s recte consionant rationi. Dicunt ergo quidam magni vir quibus assentit er tuus Alb. spars sin itiua multas in tituit ordinationes ac praecepta circa humanam Vitam, in quilus rerum concors es ratio,verbigratia,ut colunctio maris e fae me,liberoR Fcreatio,comunis omnium possessio,re vis illatae repul' βο o musta alia ψlis smilia; σ hocsqidicitur dijtin.pri'. cupiri Ius naturale es comne omnium nationum, eo s Vbis i inctu naturae, non constitutione habetur aliqxa σc. Sedite3rsuper hoc pars ration lis multas alias ordinationes eν nobiliora praecepta per ratiocinatiuam inquisitionem apponit.Vtras ergo praecepta communi nomine possunt dici iura nainruessed'icto nomane quidam vocantpraecepta rationis, ruragenti 'eo s gentibus i est,hominibuspropria est ratiocinatio.Sola Vero praecepta)enctus, Vocant,i ra naturae, quia non per inquistio nem aliquam se solo injtinctu naturae proueniunt. Si autem aliquasverint quae neque per sensum ex insinctu naturali, neque per rationem sint magis ad unam partem ex natura rei determinabilia s ad aliam, er per Principes seu Legijutores determinantur,qui unam partem determinate praecipiant, tunc Ulapraecepta erunt iura distincta contra praedicta iura gentium re naturae; e haec iura videtur Arist. vocare legalia,alii autem vocavi ea ciuilia . Quidum aliter dicunt, re forsan melius,quoniam in hocsere conueniunt omnes Theologi, i, scuti 'eculabilibus quaedam sunt principia prima,quae Auer Commen. m'. anima.diati esse naturaliter innataseu cognita,non quia a principio nostrae crevilonis cognita sint ed qui ineinlustiua ratiocinatione ex
4쪽
soti naturali inclinatione intellectu ad intelligibile,essatim compreo hendimus,concedi siue quando nobis occurrat. Quaedam aut sunt conclusiones noctium conce sed per deductionem ex principiis earum praedictis. Alia vero sunt contingentia,quo ita sint, vel aliter, nihil differt in ordine adprincipia naturaliter concessa,vel concluso nes ex ei a deductas. Ita in operationibus quantum adpracticum intelle ictum quaedam sum principia naturaliter ab omnibus concesti, non ex . linguisitione aliquased suasi ex instinctu naturali sex inclinatione na et turali animae ad ipsum verum re ad bonum. Alia autem sunt quae ex di ictisprincipiis ratiocinando possunt inferri, Dr alia sunt quae nihil do . ferine vel aliter sam. Prima quidem dicuntur iura naturae.becunda vero appellantur,rura genti apud Legistas. Vtraque tamen commnni nomine apud Arist.er Theologos dicuntur ara natur quiad.anima Ars rationalis ex vi suae naturae determinatur ad ea, quamuis disserenter. Ad prima quide ne discursu re ratiocinatione. Adsecuda vero per ratiocinationem ipsus animae. Escut ius dictu est,cum de indifferentibus Principes vrampartem determinauerint, illa praecepta vocantur turrigalia apud Aris. DNnon ex natura vim habent, talio Arist. Ium,quia a legepostasunt. Apud Legistas autem appellantur iura ciuitLegblia,quia bunt aha,re alia in aliis π aliis ciuitatibus. Et si duo modi di φιcendi distinguutur per bocis primus ponit iura naturaestricto nomine appellata sui contra istragentium distinguuntur esse praeceptapartis sensitiuae. Inquantum tamen a cras verioribus quae non fallunt Esa diriguntur in debitum em. Secundus autem modusponit,s iura non .issumsecundum tamnoi mores, nisi quae ratione iubentur. Sed illa vocantur iura naturaestricto nomineJecudum Legistas,ia suae ratio per instinctum naturae, terminatur absque ratiocinatiua inquisitione;σconclusiones deductae ex il7υ appellantur ura gentium ut dixi uotamen utraque baec re principis o conclusiones apud Aristo.ac Theologos dicuntur, rura ncturae.
Istesecundus modus dicendi victura notauimus es rationabilior, quoniam in humanis arbus nihil es bonum, necper consequens iustum,nili prout es consonum rectae ratio Si enim insensus mus,totum bestiale es,nihilque humanum
Hii dictiso declaratis sicendo ia id quodprincipaliter in hoc articulo
5쪽
infendebam. Primo aduertendum est,s in lege nova re evangelica ali
quid est,quod quidem in ea estprincipale er potisimum, o aliqua sunt sicut di ostiua ad illud. Principale autem in quo tota virtus legis consylit ef gratia Sanm Spiritus, quae datur Christi fidelibus ; re quia Arist. ut dicit Philosophus. q.Ethic. unaquae 3 res illud videtur ese quod , ix. M. in ea es potistimum,ideo principaliter lex noua er euangelica es iasPaul . gratia Spiritus Sanciti. Et hoc es quod dicit Apso. ad Roman.hiri νο.iii. Vbi es glorifcatio tuas Exclusa es. Per quam legem: Factorum,nons Rom. Sed per legem mei. Ipsiam enim gratiam mei, legem appellat. Et eraviii. prestius dicit ad Rom. viii'. Lex syiritus vitae in Chriyto Iesu liber ΑM . uit me a lege peccati er mortis. Et alibi pluries. Vndere Aug. dicit in lib. 1 iritu et litera. s scut lex factorum seripta fuit in tubulis lapi/deis,ita lex mei scripta in cordibus melium. Et adhuc in eodem lib.escit,Quae sunt leges Dei ab ipso Deo scriptae in cordibus nisi a praesentia Spiritu 1 Sancti H di Postius adgratiam,etstinentia ad fumeius sunt credenda re agenda quae quidemsunt quassecundaria in trage euangelica. Dimisis autem credendis sunt enimsupra naturam o principia talium credendoν, nonsunt nobis naturaliter nota. Dico legem euangelicam quantum ad agenda Cr fadlabilis esse legem naturae,er principia ipsus legi quae eminenter continent omnia mandata in tali euangelica lege esse de iure naturae. tautem hoc verumst declaro. Interrogatus a Iudaeis Dominus noster, s esset magnum man Mutti datum in lege.Resondit',ut patet Matthaxif.er Mur.xii'. Dili
Mur. ges dominum Deum tuum ex toto corde tuo, re ex tota anima tua, Orex tota mente tua. Hoc maximum ρο primum mandatum. s. tanquam
principium practicum legis re dolitrinae euangelicae. Etsubdit vheorius.Secundum autem smile eshalc, Diliges proximum tuum scut teipsum ;er hoc es etiam principium legis praedictae, ex quose Mntur conclusones, immo omnia praecepta quaesunt de iure euangelii ; ideo dominus noster interius dici In his duobus mandatis uniuersa lex pendet,er Prophetaeser hoc inollens omnia praecepta euangelica reduci ad 'haec principia; quae quidem sunt principia legis naturae, C per consequens,praecepta Gangelica quae ex illis principiis deducuntur siunt praecepta naturae; er ideosequitar legem praedictam euangelicam expresese esse legem naturae. Vnde notandum est, s sempermis inpra sicis
6쪽
π operabilissus habet rasionem principii, Dilectio autem proximi ora divitur ad dilectionem Dei tanquam ad em ; ideo dilutio proxi . mi res ectu dilestionis Dei es tans concluso:illa vero es sicut prin Icipium. Continetur ergo dilectio proximi in dilectione Deiscut in si 1, ne re principio. H dili ho dei continetur in dilectioneproximi νον nis , in eos est ad fum i sc mutuose claudunt hae duae dilaestiones, er mutuose inferunt.Dicit erum diuus Aug. 'per illud, In his duobus AU. mandatis,s qua do dicitur g, deum debemus diligere,etiam intelligitur de proximo,h non nominetur. Hoc herum ait in de consim*Euangeli AU. parum , si 'su praecepta sint duo propter duo charitatis Obiecta, quae
sunt,deus,o proximus:tamen aliquando unum ponitur pro Viros tanquam includes aliud,ut cum dicitur, omnis lex unosermone impletur,
Diliges proximum tuum, re diligentibus deum omnia cooperantur in bonum. Et quia dilectio dei re proximi Unis totius do trinae euange Rom. licae re omniumpraecepto', ut tota Scriptura testatur. Apost.enim ad xiii. Rom.xiis.rnquit, Plenitudo legis, dilettio.Item ad Titumpri'. Finis Titis praecepti,claritas. Et Coloc.Πφ.Super omnia charitatem habentes,quae primos vinculum persectionis. Et Ioan.xiiii'. Hoc mundo vobis, ut dilia Colo galis inuicem. Et Exodi.xx'. Et nunc Israel,quid dominus deus tuus pe cen.iistit nisi vi diligas eum. Et Augiri de doctrina Christia.c .n'.Om Exodinium cingulo quae dictasunt,ex quo de rebus fractauimus,haec summa xxities,ut intelligotur, Legis G omnium diuinaν ScripturaNplenitudo C finis esse dile tia dei. Et lib. ii'cap.vis. Omnium singulo diuinarum scriptura uissu nihil in eis aliud inuenturus es ei, diligendum es deumsup de-m,πproximum ii deum. Item de ciui.dei.lib.x'.cap.ν'. Aug.ione,Quaecuns igitur inquio in mysterio tabernaculi, siue templi de ciuimultis modis degacriciis leguntur diuinitus,se praecepta ad dilemo' ta dei. nem dei resximiAnsuando, referuntur. Item diuus Greg. Os E ec. Greg Ηοm.uit, λd hoc solum deus per totam sacram Scripturam nobis loquitur ut nos ad suum reprimi amorem trahatilitur dilectio dei reproximi erit principium in lege Euangelica.quare . Si autem dubitatur quoi non credo) illud mundatum, Diliges vximum tuu cut teipsium,se principium practicum in lege naturali euangelics,potera adhuc euidenter probari,quoniam haec propositio Quod
tibi iusseri alteri facie π quod tibi non vis steri ne sucus,s princiθ
7쪽
IO. Ba pium nasurale notum ex terminis,ut ait Ioa. Bacbon,er rem in Prolochon. go.iiii. Sent.qui quidem ex eo deducuformaliter omnia praecepta Deca Henri logi. Henricus quos de Gandauo eminentisi. Docto ait,istud epe macus. ximum principium morale in natura,nobis naturaliter inditum rescriptum in corde,ab initio. Et distin.yri captra'.dicitur,hoc praeceptum
esse de iure naturae. Ulud autem mandatum, Hoc scies alteri quod tibi vis fert,est idem omnino cum hoc praecepto, Diliges proximum tuum sicut teipsum,ut dicit Henricus. Merit nams hoc mandatum,videli . cet, Hoc facies alteri quod tibi vas feri Erc. praecipi ipsi voluntati, erintelligatur quo ad Velle, O s non obliget hominem semper quo ad esse Aug. mmJed quo ad affectum. Unde aduertendum est ut inquit AK08.
in lib. paenitentia.er in Sermone de martyribus s t praecepta negatiuasemper Cr Vbiis obligent bominem qμo ad affectum Cr essectum a. men praecepta affirmativa d semper obligent quo ad affectum, non tu men siemper quo ad 0fectum,Er in casu iustificatur homo per solum de Matti siderium Eruffectum, Er boc Saluator cliendit Matth.xviii'. de illo xviii. qui debebat decem millia talentorum, qui non habens unde redderet, Lucae procidens in terra, dicebat, Patientiam habe in me, er omnia reddamini. tibi. Cui dominus dimisi omne debitum, videns solum eius affectum. Lucae Et Lucae. vii'.ille fenerator dimisit debitum duobus debitoribus, non vii. habentibus unde redderent. Ex g o Ptet, s Deus non semper resti/Salua cit nec quaerites merintactu tu scatur homo per solum offe/tor. ctum cui diximus er ideo Salactor noster Matth. .non dixit, a
ii qui faciunt tu litiam ,sed beati qui esuriunt e sinunt tu titiam, quo mam ipsi saturabuntur. Ideo Christus quaerit ab honfinibus affectum, r. esuriem,ersum iuytitiae,er talis a minus,et esuries seu sitis colint in
. voluntate,er actu voluntatis. R ecte igitur illud praeceptum, Hοσαμ, cies alteri quod erc. Intelligitur inquit Heuricus) quo ad assectum, hocpacto, quo tibi utiferi, etiam Velis aeteri.hoc autem est , diligererroximum tanIuam se,ideo sunt unum re idem ,scilicet, istud, Quod tibi vis fert orc. Cet lud, Diliges proximum tuum sicut te sum 1 C
maximum signum es huiu/ ret,quia quandoque in Sacris Literis redu/cuntur omnia praecepta legis ad unum illorum tanquam adprinciae
pium, re quandoque ad alterum,Veluti principium. Et s verum si, manifestum est, quia Dominus noster Matth.Vr .summat C re acit omnia Musi. vin
8쪽
cis omnia praecepta euangelica ad sud mandatum, Omnia quaecunque Mest. vultis fuciant vobis homines'vos facite illisire vult idem es emi vii. nenter omnia praecepta legis. Ait erum ibi, Haec estex re Prophetae. Mare. Sed Matib.xxii'. o Mar.xit'. reducit praecepta euangelica ad istud xxii. mandatum, Diliges proximum tuamsicut trinum. Et semiliter Paul. Mari Arist.ud ROP.xiii'. reducitpraedicta ad idem principium. Sic enim xii. ait Mi diligit proximam,legem impleuit.Etsequitur, Nam non adul Ad roternis, Non furaberis, Nons Uum testimonium dices, Non occides, manos
Non concupisces,σβquod est aliud mandatum, in hoc verbo instaura tur, Diliges*ximum tuu cui te sum.Istud aut verbum instauratur - graece est,eκάκεφa G Στο , qaesionat latinesummatim comprebedituris scus concrusones continentur re comprehenduntur in principiis,Vt dicunt Peripatetici sic re praecepta dei, euangelica,re moralia contineretur ac comprehenduntur in hoc mandato dei re naturae, Diliges
proximum tu cui tegsum. Etsmiliter idem ApU.ud Gulussi. να Pisur. . ait, Omnis enim lex in Vnosermone impletur, Diliges viximum tuum ad Gasicut teipsum: ex bis clare habetur, i, haec duo dicta .f. Quod tibi non luthun vissem erc. π illud, Diliges proxrmum tuum tanquam te sium, sunt
unum oe idem mandatum in lege naturae re euangelica . Cum autem
hocpraeceptumς uod tibi non viocri σcst de iure naturae c ut di
ximus sequii r etiam s omnia praecepta quae sequvntur ex illo mansdato naturali, snt de iure naturae, evr quia omnia praecepta euangelica
sequuntur ex stlo principio, ut dictum es ex authoritate Christi, er Salua.
s. Pauli, sc omnias cepta euangelica erunt de iure naturae. Paul. Si peteres autem quomodo praedictapraeceptu sequatur ex illo principio practico eu ex illo mandato deiernaturae,videlice ex fio,Hoc faciesciteri quod tubι Vrsferi e c. Declarant optime, Henricus Gandauen. Heri. Iaco.de Apamis,Ioan. Bachon, replures alii docti stimi viri. Ducunt Iuc. enim,scuti litia illageneralis cui habetur ab ΑΠ s. ν'. Ethic. prae Apa.cipit equaliter vivere,quo ad se,υ quo ad alterum Mim omnem virtu Io. Batem, σprobibet omnem malitiam cuilibet virtuti contruriamudeo se/ chon . quitur de omni virtute,s habens eam,eqse re rectes habet ad se ad Arist.
alterum, sico sngulas,9 sfugiat omnes malitias contrarias, is simili, quia lex Christiana praecipit uaecuns vultis ut faciant vosti homunes c GSequitur ergo, Honora patrem tuum σ matrem tuam, quia et: D Z
9쪽
prohibet aliis fucere,quod tibi non vis fieri. Sequitur, Alienum non furaberis,e sic de aliis prohibitis. Peroptime consequitur,Si tu e rapa ter,aut mater velles a suis bonorari,er potissionem tuam non surari, o sc de aliis praeceptissecundae tabulae. ergo fioacies illis, quo ad infirmativa praecepta, Ysic non actas illis,quo ad negatius. Et est aduertendum, s rutilia illa generalis non solum praecipit se habere ad siere ad proximum jed etiam ad deam in honoribus,donis Jacrificii et oblationibus,ri dicituriirii'. Ethic. cap...de magn centia.er. vir'. Poli ti.cap.wir'.Sic etiam ex isto mandato dei re naturae,Quod tibi vis feri erc. praecipitur bene se habere quo ad deum in honoribus, donis, e obla&onibus,quoniam recte siequitur,Si tu esses deus velles te tanquam deum adorari, Orsabbatum tuum seruari, Cr nomen tuum in Vanum
non summi. ergo sic tu facies deo, ο fc s ducunt isti viri omnia prae/cepta Decalogi,tam primae s secundae tabulae,ex illo principio inmo ratibus, Quaecuns Vultis vobis suciant homines Erc. Suspcit tamen mihi ad praebens,s ex illo principio iam dictos uantursaltem praeces
pia Decalogi quae sunt ordinata es proximum. Ulterius est aduertendum,s omnes actus virtvtam moralium reduci babent ad hoc idem principium,quoniam tales actus sunt de iure re pro cepta naturae, ut ait diuus I M. er doctor solennis Henric. de Ganda er ideo secut actus omnium moralium virtutum, ut ait Arist. ν'. Ethico. reducuntur in illud commune principium, quod est iustiti generatis,per quam homo siccim quamlibet virtutem bene si se habet adsere ad alteν, sic idem actus virtutum moralium reducuntur ad illud principium naturale Cr euangelicum, Quaecuns vultis ut faciant vobis homines erc. Et sim:liter,omnis prohibitio cuiuscuns malitiae virtutum moraliam contrariae, ex quo talis est de lege naturae, reduci habent adium dictum principium, er istud patet Matth. vii'. Constat itas hoc principium, quod diximus continere er comprehendere omnia praec pia naturae, er similiter prohibitiones quascuns a natura conuitutas Sic quos manwesum est,tegem Christianam, quo ad agenda,e se legem
naturaiis rationis curus principium practicum omnium praeceptorum,
Nelsaltem illorum quae junt erga proximum est istud, Quaecuns vultis ut vobissciat homines Erc. vel istud, Diliges proximum tuum erc. Ruid autem dicat doctorsualii Scot.s praecepta secundae tabulae nou
10쪽
*il de iure natur stricto modo,non curo pro nunc. Nolo enim in fere contra istum virum, tum quia conuenit nobiscum in conclusone principali,erferὸ omnes eius siequaces,tum quia rationeisua in virtu tesoluuntur ab Henrico Quodlibet. i fuerit ante eum. σqliam Heri. clarasime etiam a Reuerendi simo Cardinali Gaetano in Commenta Gaet.
His eius superprima secundae Diui Thomae. hoc tamen habeo ab ipso Scoto , sex isto praecepto, Diliges proximum tuum scut teipsum, formaliter sequantur illa praecepta Decalogi. Nos autem probauimus superius exuresse iseud praeceptum, Diliges proximum tuum sicut te ipsium,e sede iure natFrae, restricte,sicut er hoc praeceptum, Quod tibi vis fieri, alteri facies σαυ taliter de iure naturae,s es omni no indissensabile, quoniam eius usus taliter se habet s nunquam po
tes esse malus inse nec ex causa, nes ex culpa ex parte bominis. nam
quaecunque culpa Vel causa cogitetur in homine, hoc semper di subuendum, Hoc facies alteri rec. ut dicunt Henricus, replures alii Iam er casus qui ponitur distinctio.xim. cap.pri'. ubi dicitur, Adu ersus naturale ius, nulla dissensatione admittatur, nisforte duo mala ita te urgeant ut alterum eorum sit necese eligi,casus iste η On pote i veris cari in hoc naturali iure, videlicet, Quod tibi non vis seri σc. quo niam haec lex praecipitur ipsi voluntati, re quia in omni casu est in ii bertate voluntatis,ideo non cadit aliqua id ematio sicut for an de aliis. Et cum dicitur in perplexitate, De duobus malis minas malum est eli gendum. Interpretadum esse cum ex cavs er dissenstiue minus malum desnit se malum, re incipit se bonum, nonsc autem potest sthabere Ulud praeceptum iam dictum. Haec omniapoquimus ad denotandum praedaelum praeceptum esse omnino indispensabile. Quare ergo ex isto Articulo patet omniapraecepta quae sunt de iure naturae, esse de iure Euangelii, er econtra, er sc tota lex euangelica eslex naturae, loquor autem de his quae agenda sunt, re non de credendiso re patet etiam omnia praecepta naturae er Euangelii,praecipue illa quae sant oradinata erga proximum reducuntur ad klud practicum principium do minae euangelicae, videlicet, Diliges proximum tuum sicut teipsum,
vel ad Uiud principium, quod idem edis, Quaecunque vultis ut Iactans vobis homines vos fucite illis. N otundum es, haec omnia diffa no stra in prae ensi Articulo esse consona doctrinae Diui Thomae Me