Johannis Saresberiensis entheticus de dogmate philosophorum : nunc primum editus et commentariis instructus

3쪽

DOGMATE' PHILOSOPHORUM

NUNC PRIMUM EDITUS ET COMMENTARIIs IΝsTRUCTUs

5쪽

CHRISTIANO PETERSEN, N

7쪽

Naarimi momenti est ad carmen nostrum accurato interpretandum constituere, quo tempore et loco Iohannes Parvus Saresberiensis, postea episcopus Carnotensis, illud composuerit. Thomas Becket, cui opusculum i dedicavit, testibus rerum Anglicarum auctoribus tantum non omnibus, cancellarii munus suscepit a. 115b et, sicuti omnes tradunt, archiepiscopus cantuarionsis lactus est a. 1161. Carmen nostrum cum non ad archiepiscopum, sed ad cancellarisin missu i esse, versus 1295 - 98 doceant et codicis Londinensis subscriptio assi et, inter annum 1155 et 1161, Henrico secundo regnante, compositum esse videmus. Non multo postquam Hunificus secundus in regno successit, id sactum crederes propter versus 1463et 64:- Ebria fortunae donis nora curia regeis Sub puero credit euncta Ileres sibi μή praesertim cum in toto carmino rex Stephanus, Hircani nomine, et qui eo regnante summos magistratus gesserant, Saepius exagitentur, quam res Henrico regnante gestae adumbrentur. Henricus vero, cum regnum susciperet, jam annum vicesimum primum natus erat, ut tum vix, minus etiam pluribus annis post puer nuncupari potuisse videatur; quare conjiciat aliquis, regem puerum non esse regem iptum, sed puerum regium, regis Henrici filium natu maximum, qui etsi insans patris munere interdum iungebatur. Iohn Lingard Gesch. von England II. 5. Deutach von Salis p. 256. Sed equidem poetam minus accurate et contemptim de ipso rego loqui potius crediderim. Ollarunt sese gravissimae rationes,1 .

8쪽

quibus adducor, ut libellum non ante annum 1159 scriptum ponam, quod demonstrari non potest, nisi auctoris res accuratius examinentur.

Ε Gallia, quam saepius visit, anno sero 1149 3 in patriam reversus Iohanites Theobaldo archiepiscopo et Thomae ejus archidiacono ab epistolis suit, ab iisque regi commendalus, ab hoc Romam ad Adrianum IV, d. 3. Dec. 1154 pontificem creatum, legatus est missus. In patriam redux partim pontificis, cujus amicitiam sibi conciliaverat, partim regis et cancellarii negotia gessit, id quod epistolas ad eos hoe tempore datae docent. Cum rex ejusque cancellarius a. 11M in Francogalliam se contulissent ad simultates, quae cum Ludovico VII, rege Francorum, Obtinebant, componendas et 1159 in Tolosa oppugnanda occupati essent, Iohannes negotiorum taedio assectus remi. in lib. VII Pollicrat.) litteris operam dabat et, animo ad scribendum appulso, Romam ad Adrianum est prosectus. Romae enim vel inde divertens in Apulia Ocιo libros de Mis Curialium seu Policraticum absolvit. In carmine quidem, quod Euthetici nomine his libris praemittitur, ipsum opus alloquens e Cantiai. e. Londino, cuius pars meridionalis cum archiepiscopi aedibus in Cantia est sita, vel e Cantuaria, consueta archiepiscopi sede, ejus originem repetit hoc versu:- Cantia te fella genuit, te Cantia Dis;

sed ibi illud conceptum modo et inchoatum vel maleriam scribendi esse collectam, Romae vero vel Beneventi in Apulia absolutum, ipse U. R. c. 24 salis manifeste docet. Libro Onim VIII c. 23, de Adriani papae rebus narrans haec profert:

ἡΕt ut verbis ejus utar, nihil enim, cum praesens sum, sui gratia vult apud se absconditum esse ab oculis meis. In curia autem regia, rege et cancellario absentibus, opus esse SuSceptum, alii docent loci. In Prologo totius operis Thomam cancellarium alloquens, homnia vero, inquit, tuo resereantur

examini, ut libi major et justior corrigendi, quam mihi scribendi gloria debeatur. Inaequalitas autem voluminum variis

3 De remporum ratione es. Comm. in v. 23- M.

9쪽

est occupavonibus adscribenda, quibus in curia sic detractussi. distractus J sum, ut vix aliquid scribere quandoque licuerit. Dum tamen Tolosam cingilis, ista aggressus sum et me curialibus nugis paulisper ademi, illud volvens in animo, quia olium sine litteris mors est et vivi hominis sepultura.μ Sex priores libros Londini in curialium aula vel Cantuariae esse exaratos, etiam e libri septimi prologo collegerim comparato cum libri sexti capite decimo octavo, ubi Henrici secundi res gestas et

mores refert. Iri Italia vero saltem posteriores duos raso compositos totumque opus absolutum videmus non diu ante

mortem Adriani, qui Calendis Septembr. anni 1159 diem supremum obiit, quamquam priores etiam libros ibi recensiisset suppletos esse, illa de Adriano narratio docet lib. VI. cap. 24 exhibita. Morabatur Iohannes Romae etiam post mortem Adriani, cum novo pontifici creando comitia habebantur, de quibus retulit Epist. 59. Maxim. Bibl. Patrum VoL XXIII. p. 424). creantes cum in diversas partes discederent, alteri Victorem, alteri Alexandrum elegissent, Iohannes a parebus Alexandri stabat, a quo Iegatus in Angliam missus est, cep. 42 ubi causam ejus ageret. Sed priusquam Romae res hoc modo perturbarentur, Johannes Policraticum ad Petrum Cellensem umicum miserat cum epistola, quae Un collectione Octogesima prima) tam hilari animo scripta est, ut eam ante turbas illas missam agn0scamus. Edilum esse librum antequam regis excitasset iram, eadem haec Ep. 81 docet; in Italia quoque lectum esse non mulis post, ostendit Epistola Petri Blesensis 22 in Min. Bibl. Patrum Vol. XXIV. p. 953, Iohanne

exulante scripta.

Iam nobis occurrunt litterae, quibus Alexandri III causam defendit, aliae, quibus de rebus ejus auctoritate gestis ipsi reseri, aliae denique, quibus se mandato ejus persequendo

iram regis concitasse queritur. Famam huius irao primus nuntiat Petrus Cellensis Epp. lib. IV. ep. 4. Max. Bibl. Patr. XXIII. p. 85M: . Summi quidam viri cuidam de curia, qui

apud nos est, insusurrerunt, te de curia dixisse quaedam in

10쪽

honestu et te salsum legatum domini papae in his partibus

gessisse.' Illi rescribit eodem fore, ut videtur, tempore ep. 1l5:,Postquam ab ecclesia Romana reversus sum, tantas acerbitatis suae molestias in me fortuna congessit, ut fere nihil adversitatis existimem meum animam praetulisse. Miramini forsitan et obstupescitis, quid me tantopere potuerit perturbare. Haec in aure vestra paucis aperiam. Serenissimi Domini, potentissimi

domini regis, invictissimi principis nostri tota in me incanduit indignatio. Si causam quaeritis, ei sorte plus justo savi.'Causam irae vel auctorem Alexandro nuntiat Ep. 108: , i scopo Lexoviensi, cum Excellentiae vestrae visum fuerit, gratiam rependetis pro eo, quod in me servum vestrum serenissimi

domini regis tantam consavit indignationem, ut morari in Anglia mihi tutum non sit, et exire aut impossibile sit, aut dissicillimum.* ccs. Εp. 121. p. 448J. Ep. 115 Petro cellensi nun-uaverat: , Infra Calendas Januarias ca. 1160J me opinor ab Anglia exiturum,* sed eidem post Calendas Ianuarias scribit p. 96, se Angliam non resiquisse sperantem fore, ut in grauam regis resutueretur, intervenientibus Theobaldo archiepiscopo et Thoma, ad quem de hac re scripserat epistolam in collectione centesimam decimam tertiam Max. Bibl. Patre. XXIIIp. 446, emendulius editam apud Bouquet, Recueti des Historiens des Gaules et de Ia France, XVI. p. 495, ubi etiam paginis antecedentibus epistolae ad Alexandrum, sequentibus illae ad Petrum Cellensem missae leguntur) cui oliam per Johannem Ernullam rem Suam commendaverat. CL Ep. 112.

Iohannem nostrum alicubi restigium sibi parasse, ubi si terra coleret, ejus Metalagicus docet hoc ipso tempore scriptus. Ultimo enim libri quarti capite refert, pacem inter reges Angliae et Franciae nondum esse compositam, cum librum finiret. Pax, cujus conditiones exstant apud Bouques XVI p. 21, post Tolosae obsidionem mense Maio a. 1160 est composita. Absolutus igitur est Metalogicus initio hujus anni, ut ipse Iohannes refert sub sinem operis, Theobaldo jam aegrotante, qui mortuus est a. 1161. Scripsit quartum librum Johannes inter ipsa