Georgii Ludovici Boehmeri ... Observationes iuris canonici

201쪽

sis sacra emendata respicientibus exemceretur. Qua pacis religiosae et me phalicae prouidentia id effectum est, ut iura Statuum eUangelicorum, in nascente ecclesia aequisita, et summa illa, quae potestati ciuili magistratuum euangelicorum annexa sunt, iura sacrorum in illustriori et securiori loco ponerentur, tuta in posterum aduersus antisitum diuersae religionis assertiones, libera omnino et immunia ab omni potesatis imperialis, cui nec antea ObnOXia erant, neXu. Cuncta haec peracta sunt sub ipsius imperii R. G. auspiciis, ipso Imperatore auctoritatem interponente: ut videlicet, quod inter Romanae ecclesiae praelatos et Ordines Imperii Euangelieos de imperio sacro dissidium intercedebat, amice et eODSque, donec aliud mutua conuentione placeret, finiretur, et iurisdictioni ecclesiasticae in nascente ecclesia sua con- staret vis, auctoritaS, et pubisca secu-

nter haec ita gesta, ita saepius agita- ita domenta, tantum abest, Vt iu-

202쪽

ris alicuius, Imperatori in sacra euangelicorum vel in iurisdictionem eorumdem tributi, vel usimn vestium appareat, ut potius ne tale quidem a Caesare expetitum esse, vel saltem in quaesionem vel conuentionem ulla ratione deductum esse, neminem, qui iure id - amrmare audeat, fore confidam. Si isto neque ante paces: religiosas ulla e clesiasticarum, et quae illarum jurς censentur, matrimonialium causarum cognoscendarum potestas penes imperatorem et imperii iudicia fuit, formula imperii inde a seculo XII. id comprobante; si porro sacrorum resormatione peracta, nulla ιmperii lege, neque pace religiQ-sa neque pace Kestphalica, haec illis potestas concesse est: neminem existimaturum credo, iudicio ullam iurisdi- .ctionis ecclesiasticae partem vindicari posse, quae ex legibus imperii olim negata nec ulla nouioris legis auctoritate tributa est. Itaque in imperii tribunalibus, omnis in causis Euangelicorum imrisdictio ecclesiastica exulat perinde vein causis Romanae ecclesiae adleurum,

203쪽

t tuti utriusque religionis con*rtium in hoc argumento adeo omnino aequalia sunt, ut causae eorundem ecclesia. sticae nec per ascititios colores I 'veluti ob earum nexum cum causis secularibus,

vel sub tegmine motractum Mnegm

titatis in cognoPenda causa amisiae,ud iudicia imperii reuocari queant. ':

' Quae eum ita sint, sicile est ad intelligendum, neque legibus' neque iuris fir incipiis inniti eam opinionem, qua

mperatorem pro summo in ecclesia Euangelicorum iudice esse habendum a nonnullis existimatur. Sed perpendere paucis et sub examen reuocare iuua-hit argumenta, quibus eandem adstrum e censuit, quem antea nominaui ICtus Bambergensis.

l Ex sententia videlicet nostratium haec ex imperii annalibus recenset smomenta ad elaudum, iura circa sacra Impera-c Α j . tori

204쪽

xilio a fictione argumentum repetit , id, quod fingit, nunquam contigisse largi.

tur, reique Veritatem commento et imagine inumbrare contendit. Iura ergo Caesarea in sacris euangelicorum restituta non esse oportet, si eorum restitutio ex commenta sctione iuris postlimi. nsi est repetenda. An suspensa sorte o lim tantum sunt caesarum iura in sacris, ut locum inuenire potuerit iuris cuius.

dam suspensi restitutio 8 Ita enim in iure nostro vocatur postliminium. Certe si pacto Henriciano, si per ista concorda, ta non suspensa sed sublata sunt iura Imperatoris in Sacris: frustra fingitur post. liminium. Quae quidem suspenduntur iura, subinde reuiuiscere constat: at iura, quae sublata sunt quaeque esse

desierunt, sua sponte renasci, et quae interierunt, ipso iure resuscitari, a ratione et omnriure alienum est. Nouam interuenire oportuisset constitutionem ad iura caesarea, diu antiquata, reuocanda et restituenda. Sed de hac neque cogitatum neque astum est inter pacis , tractatus, eaque ne ab Imperatore quidem

205쪽

dem expetita; quin potius cum de exercitio imperii sacri lis non nisi inter Ordines imperii euangelicos et praelatos Romanae ecclesae intercederet, haec ipsius imperatoris statuumque imperii consensu ita definita est, ut ecclesiae Euangelicae immunitas ab omni alienae iurisdictionis ecclesiasticae exercitio dura, et Omne ius circa sacra, quale olim penes ecclesiae Romanae antistites fuerat, unitum coniunctumque sit cum imperio seculari statuum magistratuumque Euangelicorum, imperatori vero nihil noui iuris tributum sit.

Sed alia praeterea ab ipsa reformatimnis Derorum historia ducuntur arguis menta, quasi Imperator iurisdictionem in Sacris euangelicorum adeo omnino exercuerit, ut status ecelesiasticus istius temporis statui publico ecclesiastico subflemmate carolingico adeo similis sit, veouum ouo: inde enim Carolum V. circa doctrinam publicam et cultus diuini rationem nonnulla sanxisse, et de con

206쪽

cilio conuocando eoque dirigendo non minus sollicitum fuisse, quam illud ex- petierint status euangelici. Verum enim vero singuIa et uniuerasa, quae sacrorum repurgatorum historia suggerit, animo Perpendentes, eOrum alia ad minuendum reprimendum que veritatis renpscentis religionisque

efflorescentis progressum inter ipsa rei 3gionis dissidia acta et tentata esse, alia ad religionis dissidia componendi reme. dia pertinere deprehendimus. Illa cum inunquam probata, quin potius a stati. hus imperii euangelicis impugnata, d nique per paces religiosas euersa sint,

euincendo iurii caesareo nulla omnii oratione inseruiunt. Numquam caesiarum auctoritas eo valuit, ut doctrina publiea imperari et praescribi potuerit. Naturalem sacrorum libertatem a primordiis nascentis ecclesiae tuiti sunt status Euangelici, pervicitque eorum sententia, ne plurium quidem suffragiorum . in causis religionis habendam esse ratio-

nem, sed sola amicabili compositione ' M hoc

207쪽

hoc genus causiarum definiendum esse. Quae si in concilio, moderante imperatore, obtineri posset, hoc expetierunt: contra id iure repudiarunt, si suffragiorum numero, inidoneo omnino veritatem definiendi modo, locus relinqueretur . Caesaris in eodem mode. rando auctoritatem agnouerunt; eiuS-demque in promouendis, quae ad reti. gionis dissidia amice tollenda pertinent, remediis supremam sollicitudinem venerati sunt: in causis ecclesiasticis vero tantum abest: ut eiusdem ullam iurisdictio. m agnouerint, ut potiuS imperator ipse eandem contra formulam: imperii, sibi asserere, no quidem desiderauerit.

Praetermittimus id, quod inique obiiciunt, qui religionem puriorem in negotium status secularis ideo abiisse 1bm. niant, quod ecclesia sit collegium in et sub republica: qui porro ex eo, quod ius in sacra cum imperio territoriali sit Vnitum, causas ecclesiasticas secularium causarum sormam induisse, ipsu*quer. imperium

208쪽

imperium sacrum ideo imperatori sub

iectum esse opinantur. I , Sane ea arum Melesasticarum na4tura, ex potestate de eis statuendi ini principes translata, non minus imm tatur, a ecularium causarum indoles ex eo c9rrumpitur et adulteratur, quoade illis praelati statuant iudicentque, et quod secularis iurisdictio iuncta si meerdotio. Perstititistra singulis causis ra- itio, quam sua natura, et ex iure eo muni legibusque . publicis sortiuntur. Antiqua haec est imperii Germanici fori mula, iurisdictionem ecclesiasticam em, emtam esse ab Omni imperatoris et timperii iure, eamque illa immunitatem seruat , iiue sit penespraeruos siue penes principes Euangelicos; liue eadem 1e4parata sit, siue unita cum imperio terr tortali. V nio ista potestatis sacrae et ter ritorialis in principe euangelico, facta , . est latuis iuribus praecipuis, quibus potestas sacra ex formula imperii fruitur. Quae vi illius agit princeps Euangelicus,

seu quae agit vi iuris episeopalis, ut lo M a qui

ae .

209쪽

commodi, libertatis securitatisque, id omne praeter Deum, cui et hoc ipsum debet, debere ordinibus Imperii Euan. geliciS.

Quorum auspiciis cum tandem ec- .clesiae nascenti immunitas a praelatoerum Romanae ecclesiae imperio impetrata esset; eidem eodem tempore non rectius prospectum est, quam quod ordines imperii euangelici, adu, putante ipsa etate , ipsius ecclesiae camsam agerent, rem sacram moderaremtur, et imperium sacrum suo adiungerent unirentque imperio ciuili, iudiciis ad iurisdictionem in causis ecclesiasticis et matrimonialibus explicandam ipsis Tum auctoritate constitutis. Quod consilium, ipsius religionis libertate et si Curitate salutisque ecclesiae rationibus innixum P tandem ipsius imperatoriS totiusque imperii comprobationem m. Tuit, ipsis praelatis eccisae Rom. de quorum imperio contendebatur, comsensum in id impertientibus, ne eorum iurisdictio ecclesiastica in ecclesia, A gustanae consessioni addicta, et in cam

210쪽

sis sacra emendata respicientibus exeo ceretur. Qua pacis religiosae et me phalicae prouidentia id effectum est, ut' iura Statuum euangelicorum, in nascente ecclesia acquirita, et summa illa , quae potestati ciuili magistratuum euan-Flicorum annexa sunt, iura secrorum in illustriori et securiori loco ponerentur, tuta in posterum aduersus antisitum, diuersae religionis assertiones, libera omnino et immunia ab omni potesatis imperialis, cui nec antea Obnoxia erant, nexu. Cuncta haec peracta sunt sub ipsius Imperii R. G. auspiciis, ipso Imperatore rauctoritatem interponente: ut videlicet, quod inter Romanae ecclesiae praeuiss et Ordines Imperii Euangelieos de impe- rio facto dissidium intercedebat, amice et eotitque, donec aliud mutua conuentio ne placeret, finiretur, et iurisdicti0ni. Edclesiasticae in nascente ecclesia sua con- sta et vis, auctoritas, et publica secu-

V l.ter haec ita gesta, ita saepius agita- , ita cimenta, tantum abest, Vt iu-