장음표시 사용
301쪽
diuersum a caeteris facit,quod Simplicius communius quoddam quam id, quod secundum naturam est, statuit. Porro, quod secundum naturam est , in symmetria positum esse, quod piae ter, in asymmetria, actionesque laedere, a Galeno cum alibi, tum primo de dissiculi. Respicitraditum est. Quo fit,ut quod secundum naturam unum sit, veluti regula, &mensura, quod autem praeter, varium & multiplex, sed tamen duobus primis generibus comprehensum, nimio 1 ciliacet,& pauco, quibus asymmetria constat, & a symmetria, &commensuratione receditur. Haec autem tum moderatio,
tum immoderatio, & in animalis partibus, & in actionibus, veluti respiratione, pulsu,&alijs,spectantur. Sed cum de his satis dicta videantur, illud tamen etiam adi)ciendum,quaedam praeter naturam esse huius, & illius, quae particularis
dicitur, natura, quae tamen quoniam ad rerum uniuersitatem tuendam sivit necessaria, ex naturae ordine videntur eo se,liarumque uniuersalem naturam appellare consueuerunt,
secundum quam aliqua fiant, quae particularibus naturis aduersentur. Quemadmodum mors est, & omnino rerum interitus. Hic enim naturae nulli particulari propositus est, suippe, quae omnia generare instituit, ac generatione asse qui aeteriaitatem. Quoniam autem ortus nullus csse potest, quin aliud quid intereat, & quae orta sunt, ex his sunt,orta, quae aliquando solui necesse est, interitus etiam rerum naturalis, ac naturae propositus videtur. Qui tamen re vera propositus non est, sed materiae quadam necessiitate existit. Addunt aliqui essicientiam coelestem, quae naturalium rerum causa sit, hanc que esse uniuersalem naturam,a qua haec proficiscantur. Quini quidem recti us dicitur, quam si naturam Unam aliquam a coelo diuersiam per uniuersum fusiim uniuersialem cum Stoicis ponamus. Ut autem de morte & inateritu dietum est, ira de graui uim ascensu,& leuium descensu dicimus, quae cum hisce naturis repugnent, ac praeter naturam liut manifeste , ob uniuersalem tamen naturam ad
uniuersitatem seruandam, secundum naturam fieri concedunturi
302쪽
duntur, ut cum ad vacuum vitandum grauia ascendunt, ac leuia descendunt, nullo exteriori, quod ea impellat,imouente. Sed iam his, quae prster, aut secundum naturam dicuntur, praeteritis, quae contra, aut supra naturam dicantur, Videamus . Contra naturam, nisi ea sint, quae praeter, nihil est in rerum uniuersitate. Idcirco nec Aristoteles, nec omnino Graecorum philosophorum ullus , vllam eius, quod contra naturam sit, mentionem fecit. ae autem esse nullo mo
do possimi, veluti homo lapideus,haec ficta,seu impossibilia,
non autem contra naturam dicuntur. Quod si quis ita velit ea nominare, suo arbitrio faciat. Philosophi ea tantum posuerunt, & nominarunt, quae esse possunt, & interdum fiunt, seu secundum, seu praeter naturam. Ea vero, quae esse non possimi, praeteriere. Quin & quae praeter naturam sunt, contra naturam dici possunt, veluti grauibus ascensus. Siquidem eorum naturae contrarius. Supra naturam ea cum Simplicius,tuin alij dixere, quae nec secundum, nec praeter naturam,sed media inter ea quodammodo sunt, quemadmoduest ignis motus in orbem, quo a coelo raptatur. Quippe,
qui nec omnino praeter naturam eius est, nisi duos uni & eidem contrarios motus statuamus, nec etiam secundum naturam, cum natura sursum feratur. Verum ne hunc quidem motum, aut huius generis res supra naturam Aristoteles statuit, aut alicubi nominauit. Nec ignis supra naturam, sed prster naturam eo motu dicitur moueri, quamquam minusquam si deorsum serremus. Cum enim motus ille ab ignis natura non proficiscatur, sed a coelo duntaXat, praeter eius naturam dici potest. Nec duo idcirco contrari j motus uni,& eidem erunt, siquidem plane contrarius hic non est,qu adrnodum nec penitus praeter naturam. Cum presertim ita sit natura comparatum, veluti & aer,ut in quam partem primum impellitur,in eam, prae sua mobilitate, atque agilitate veluti sua sponte deinde moueatur. Nec motus eius perpe tuitas, ut p ter naturam & violentus non sit, aliquid comducit, siquidem non omnino idem numero ignis est , qui
303쪽
mouetur; Sed cum fiugite admodum corpus sit, & quod facillime dei jcitur, subinde dissipatur,&locum mutat, atque
etiam interit alio nouo succedente. De qua re alibi dicen. dum . Illa vero supra naturam dici possunt, quae extra coelusunt posita,nec locum, nec tempus, nec motum participalmtia, vitamque beatam perpetuo degentia, cuiusmodi sunt Aristotele etiam docente mcntes diu mae. Supra naturammi sus,qtr religio nostra asserit, quae nulla vi naturae essici unquam potuerunt, quae eadem physicis, praeter, & contra naturam dicerentur. Sunt & aliqua post naturam, de qui
bus opus est Aristotelis Metaphysica, id est de his, quae post
res naturales sunt posita. In quibus & ea sunt, quae stipi a naturam diximus, supercoelestia videlicet, & mentes diuinae, quandoquidem post res naturales collocantur, summumq; locum in his, quae sunt,obtinent. Ens item eiusque affectio
nes,&modi, atque principia ad hoc rerum genus attinent quoniam naturam & res naturales consequantur, res nimirum intellectiles, ea quae cadunt sub sensum, corporata, de materialia. Eorum, quaest udum, se quae praeter naturam se habent, e fiunt, disserenti se conditione u naturae diuer . Cap. XVII.
Vae autem secundum naturam se habent, &fiunt,aut semper se habent, & fiunt,aut frequenter. In sempiternis quidem semper &codem modo, in generasilibus vero nonnullis semper,in alijs magna ex parte. Coeli motus ab omni aeternitate sibi similis semper fuit, sempiternus, unius modi & velocitatis, & in eandepartem. Coelestes item spherae eundem,quem nunc, semper locum,atque Ordinem habuerunt. Eodem modo & elementa. Grauia locum inferum, leuia superum semper petiere, dierumque,ac noctium vicissitudo quamuis no eadem, scin per
304쪽
per fuit. Ex homine itum homo, & ex oliva oliva perpc tuo nata est. Quod si quae figurar in nonnullis su i t dissimilitudo, id pi ter naturam extitit, ut antea de monsti is est traditum. Hinc casu & temere naturam non agere docuimus,liis, quae ita fiunt, nec semper, nec frequenter ita se habentibus.
Freque ter quinis i singulis manibus digitis homo nascitur, frequenter item aestates calidissimae, & hyemes frigidillimae.
Sed non semper haec ita habent, re aliqua naturae ordinem& institutum impediente. Quo fit ut huius generis res natrira potius, quam secundum naturam fieri dicantur. Ac quoniam in his, quae non eodem semper modo se habent, aliqua caiisa subest, cur non semper ita habeant, octauo Physicorum Aristoteles tradidit, quod natura est, aut simpliciter,
hoc est, eodem modo te habere,aut si non simpliciter, rationem aliquam esse, cur ita non lutient. Quem locum Arabs interpres, & ante eum Simplicius, explanans, ne cellarium
csse ait, Vt natura actiones continuationcm, & . aeternitatern habeant, aut contrariorum alterum tantum agendo, cui ul-
modi ignis motus est in superunt , aut duo contraria qua clana successione veluti est ortus S interitus, aestas,&hyemS. Quae non temere contingunt, nec absque ratione & causa, sed Solis motionem consequuntur. Quae cum sit obliqua,&in obliquo circulo cum modo adducit, modo abducit.
Vnde haec in ortu & interitia hyeme, & aestate vicissitudo cosequitur, Solis quidem praeuentia ortus di aestas, absentia interitus & hyems. Videntur autem haec in his numeranda, quae codem modo, ac simpliciter se habent, siquidem id conse itum tili , quod eodem modo, ac simpliciter affectum cI , Solis videlicet motionem, nec aliam praerier eam, fatig dicta
est, mutationem patiuntur. Quoniam tamen contraria ii
ter se sunt, in his etiam censeri pollunt , quae' non uno modo se hybent.bi quid igitur in aliquo genere a naturae hoc agendi determinato modo recesserit, id non secundum, sed praeter naturam dicendum est. Nam quae alicui generi secudum naturam conueniunt, in omnibus illius generis inest e d , bcnr,
305쪽
bent, non in quibusdam inesse, in alijs non inesse Per se
etenim conuentiant, quae secundum naturam conueniunt,
ac quae per se insunt, in toto genere spectantur. Hinc nullum graue deorsum non fertur, nisi impedimentum adsit,
quemadmodum Corpora, quali nnatant, quod aut aer m catus plenos obtineat, aut aqua densior sit, quam ut mergi queant, ut de Palestinae lacu bituminate proditum est. Hinc etiam esticitur, ut quae secundum naturam adsunt, immut
bilia sint, eandemque vim ubique & perpetuo habeant, ac proinde ius, scia iustum naturale a legitimo distingimur,
quod diuersas patitur mutationes. nec apud omnes est ille. Ita naturam legi opponere Aristoteles consitae uit , & ante eum magister Plato, quod cum lex mutabilis sit, natura eo dem semper modo se habeat . in secundo Physicorum 1 eticae, lignum & statuae aes naturam censuisic Vcteres prodidit, non formam, aut artem, tanquam ait I dispositio, quae lege constat, & ars ex accidenti insint , ea vero natura di essentia sit, quae permanet,ab illis perpetuo, & continenter affecita . Artificiosam igitur formam ob eius mutabilitatem utpote a legC ac prieceptis artis pendentem, naturam esse eos negasse, quod materiae, quia permaneat, concesse
runt . in primo Ethicorum ad Nicomachum, iusta & honesta tantam varietatem habere enunciaula, ut videantur Iege, non natura, constare. Naturae igitur constantiam,ac immutabilitatem propriam cEnsuit, ut legis mutationem, &inconstantiam . Quod Plato in Gorgia antea tradiderat. Quomodo autem quae secundum naturam sunt si per se ii sunt, mutarentur ' QMe enim per se, etiam necessario conueniunt. Haec autem sunt immutabilia. Quare nec consu tudine ulla, viloue tempore possunt mutari. Lapidem nam
que etiam si millies sursum ieceris, non idcirco essicies , ut motum in inferum deserat, ac in superum moueri assuescat. Eodemque modo ignis in superum semper ascendet, nec alium unquam motum nanciscetur Quin & ille, qui cauo unae continetur, ac in orbem perpetuo raptatur, si deor-
306쪽
sum vi trudatur, sursum statim sibi dimissiis conscendet, nec
in orbem sponte mouebitur, quamquam ita perpetuo coniuersus . Hoc nixus fundamento virtutes in nobis natura non esse, quod sint mutabiles, & consuetudine parentur, Aristoteles ostendit. Est autem quod secundum naturam est, considerandum in his,. quae sunt probe affecta, non dedi prauata, &Pue luti a proprio genere degenerant, Itaque cum secundum naturam hominis sit, disciplinarum bonurumque artium capacem esse, in eo id spectandurn,PlRPLO-be a natura est comparatus, nec cerebro, aut alio principe instrumento, aut animae lassius facultate. Secundum naturam item est, cuiusque viuentia perfecti sibi simile aliquid procreare. Sunt tamen aliqua, quae quoniam probe affecta non sunt, procreare non possunt. Rursus anima & corpore homo cu contiet, secundum naturam se habet, cum anima corpori imperat,hocque ei paret, nec aduexsatur, quod quidem in his cui nitur, qui optime audisti sint , cum aliqui sint tamen corpore & animo ita vitiati, aut male Ornparati. Vt vicibus mutatis animam sibi corpus si ibi jciat. Cont-ia autem maxime stat, quae icciaud utri: naturρι ni se bent, ut contra corrumpan tur, atquc intereunt quin praeter Batuis ram. Vnde illud tritum , violentum nullum perpetuum, quod in rebus Omnibus cum naturae tum etiam humanis perspicue spectitur. Corpora naturalia cum in locis suis secundum naturam maximet aisecta sint, quippe quae peri eta, & in sine suo, in eis maxime seria antur, Vt nisi contrarium quid illinc accesterit,d illicillime intereant. Ita in aqua pisces, respirantia in aere, quod in his omnibus locis,ac corpo libus secundu natura se habeant, a quibus cu recedunt, quod feci ii dum naturam se habere desinant, citissime intercant . Donaos, ciuitates, regna seruan tu i , cum quae pa rere,ac subi jei apta sunt, parent ac subiiciuntur, ac suo vnt
quodque ossicio fungitur, quippe hoc illis siccundum naturam conuenit, a quo discedentia protinus dissoluuntur . T di Huius
307쪽
Huius autem rei causam hanc aliquis reddiderit, quod qui secundum naturam affecta sunt a contrario nullo, a quo Jς-di possint,& quo minus agant, impediri infestantur, quae
autem praeter naturam, reluctantia quaedam habent, eorum que actiones perpetuo impedientia, ac veluti vim facientia. Perspicuum vero est actione sua, & opere unumquodque scruari & perfici, contrario autem corrumpi, ac penitus diLsolui. Ita coelum motu seriratur,& Omnino omnia, quae moueri naturaliter sunt apta, a quo si retardentur , ac impediantur, ininteiitum tandem, propterea quod vim patiantur, abeant necesse est. Quod enim iri est, ei, quod secundum naturam est, contrarium est, a contrario autem interitus . Ex his patet, praeter naturam & natura esse aequali
tempore aliquid non posse; Cumque id, quod pi ster naturam est, recessus quidam sit ab eo, quod secundum naturam, eo ei se posterius . Quomodo enim si quae secundum
naturam se habent seruantur dici, quae praeter, facile in toreunt aequali tempore durarent Θ Quomodo item, quod prster naturam est,non eo, quod secundum, posterius, siquidem recessus este non potest, nisi quid sit, a quo recedatur PCum autem posterius sit, sempiteriril melle non potest, siquidem sempiterno nil prius. Quoniam autem secundum& praeter naturam in motibus maxime cernuntur, motusq; omnis, pi aeter orbi eularem, finem habet quietem, utpote finitus, ac terminatus, ita in eis res habet, ut si quid secun
dum naturam aliquo mouetur, in eo etiam secundum naturam quiescat, & si praeter naturam mouetur, praeter naturam illic quiescat, ad quod mouetur. Contra vero illic
secundum naturam quiescit eae quo prster naturam mouCtur, quemadmodum, & secundum naturam inde mouetur ivbi praeter naturam q*jescit. Quod in clementorum singulorum motu & quiete facile est perspicere . Motus igitur& quies in terminum, ad qucm in eo, quod secundum, aut
Praerer naturam, conueniunt. Quae autem quies in term u
308쪽
no est eY quo, & motus dissentiunt . Cuius rei causa haec est, quod motus, ab aliquo recessus est quidam, ut ad aliquid perfectio. Necesse igitur est si ita aliquo quiescat quidsccundum naturam, ab eo praeter naturam recedat,& ii praeter naturam quiescat, secuta in m naturam recedat. Similiter necesse est, si quid ad aliquid secundum naturam moue tur, in eo secundum naturam quiescat, quippe, quod non propter aliud mouetur, nisi ut locum eum, finemque nanciscatur, in quo consistat.
309쪽
Omnes sunt quaterniones excepto a , & T, qui sunt duernioneS.