Rhetoricorum ad C. Herennium libri 4. incerto auctore. Ciceronis De inuentione libri 2. De oratore, ad Q. fratrem libri 3. Brutus, siue, De claris oratoribus, liber 1. Orator ad Brutum, Topica ad Trebatium, Oratoriæ partitiones, Initium libri de opti

2쪽

CICERONIS De Imentione De oratore,ad Q fratrem Brutus, siue,de claris oratoribus, Orator ad Brutum, 'a opica ad Trebatium, -- Oratoriae partitiones,

4쪽

TSI NEGOTII s familiaribus impediti, uix satis otium stiato supe peditare possumus, id ipsum quod datur otis ibentius in philosophia cosumere consuevimus: tamen tua nosc. Herenni uoluntas commouit, ut de ratione dicendi

conscriberemus; ne aut tua causi noluisse nos,aut'αxisse laborem putares. π eo studiosius hoc negotium si cepimus, quod te non sine causi uelle cognossere Rhetoricam intelligebamus. non enim parum habet inse fructus copia dicendi, commoditas orationisi

recta intellitentia, er desinita animi moderatione gubernetur. quas ob resilla, Gneci scriptores inanis arrogatis causi sibi assumpsierunt, reliquimus. nam illi,ne parum multa sicisse uiderentur, ea coquisiuerunt,quae nihil attinebant ; lit ars difficilior cuniis

tu putaretur: nos autem ea,quae uidebantur ad rationem dicedi pertinere, sumpsimus . non. nde qμα tus, aut gloria commoti uenimus ad sicribendum, quemadmodum caeteri , sed ut industria nostra tuae more geramus uoluntati. nunc,ne nimium longa sumatur oratio,de re dicere incipiemus , sied si te unu illud monuerimus,artem sine assiduitate dicendi non multum iuunare; ut intelligas hanc rationem praeceptionisacco αmodari ad exercitationem oportere.

5쪽

AD HERENNIUM V Aris inciso ORATOR Is officium est de iis rebus posse dicere, quae res ad usium civilem moribus ac legibus costitutae sunt,cum assensione auditorrum, quoad eius

poterit. Triis sunt genera causarum,quae recipeα re debet orator: demonstitatiuumiseliberativum udi, emorisfingi A ctae . Demonstratrunm est,quod tribuitur in alicuius, Γί λε-- ς t per ρηα li: dem uel uituperationem. Delibera

num est quod in consultatione positu, habet in si pudosii. μαα sonem O dissuasionem. Iudiciale est quod positum in

cotrouersia,habet accusitionem, alit petitionem cu defensione. Nunc quas res oratorem habere oporteat ocebimus: deinde quomodo has causis tractari conuectri oraci e esse niat, endemus. Oportet igitur in oratore esse inuentionem,distositionem,ehcutionem,memoriam, pro

hiserem -- , nunciationem. Inuentio est excogitatio rerum Mem

rarum aut uerisimilium,quae causam probabilem redditq- ωμε- dant. Distositio est ordo π distributio rerum: quae ,- monstrat quid quibus in locis sit collocandum . Elocuuc ρ- ρ - tio est idoneorum uerborum.sententiarum ad inra

e r uentionem accommodatio. Memoria est 'ma animi unum. --rerum vcnornm distositionis perceptio. Pronactaudi,uia tio uociso ultus,gestus moderatio cum Renustate. Haec omnia tribus assequi poterimus, arte mitatione, exercitatione. Ars est praeceptio qκae dat certam uiam

ine rationemq; dicendi. Imitatio est qua impellimur cudiligenti ratione,ut agiquorum similes in dicendo ueli e να--e inlis esse. Exercitatio est assidκκs usus con*et dos dicendi. Quoniam igitur demonstratκm est,quds catasas oratorem recipere , quasq; res habere conueniret; --nu nc quiadmodum ad orationem possint oratoris ossi

6쪽

O A MAOm inst7 LII B E R i I. A 3cia accomodari,dicendum uidetur. Inuentio in sex partes orationis consumitu exordium,narratione, diα uisionem,confirmationem,confutationem,conclusione. Exordium est principium orationis, per quod animiss auditoris aut iudicis constituitur uel apparatur ad odiendum. Narratio est rerum gestarum, aM perinde ut gestarum expositio. Diuisio est per quam verismus quid conueniat, quid in controuersia sit, per 3κam exponimus quibus de rebus simus dicturi. Urmatio est nostrorum argumentorum expositio cuasseueratione. Confutatio est contrariorum locorum dissolutio.conclusio est arti iosius terminus orationis. Nunc quoniam una cum oratoris officiis, quo res co*gnim esset facilior, producti fumus, ut de orationis

partibus loqueremur, π eas ad inuentionis rationem inccommodaremus,de exordio primum dicendum uidetur. Causa posita,quo comodius exordiri possimus , .senus causae considerandum est. Genera causaru sunt quatuor,honestum,turpe,dubium,humile. Honestum Hon Acause genus putatur,cum aut id defendimus,quod domnibus defendendum videtur, aut id oppugnamus, quod ab omnibus uidetur oppugnari debere: ut pro uiro forti contra paricida. Turpe genus carse intelligis tu cum alit honesta res oppugnatur, aut defenditur turpis.Dubium genus est,cum habet in sie causa π bone statis er turpitudinis partem Humile genus est, cucontempta res affertur. Cum haec ita sint, coueniet exordiora rationem ad omne genus cause accomodari EXORDIORVM duo sunt genera, Princiα pilim, qκod Graece et eooi'μον appellatur: er insim α

. . .

7쪽

AD HERENNIUM , - δε οπιι tio , qκαν nominatur. Principium est, eum statim auditoris animum nobis idoneum reddimus ad saudiendiι. Id ita sumitur,ut attentos,ut docile ut bes Qnnolos auditores habere possimus. Si genus ealise ἀκα habebimus,l beneuolentia principium constitηemus,ne quid illa turpitudinis pars nobis obesse possit: - sin humile erit genus cause aciemus attentos. Sin tur πψ-ea egenus erit,insinuatione utem 'de qη pq'rius dicemus,nisi quid nacti fuerimus, quare aduersaurios criminando,beneuolentiam captare possimus. Sin honestum causae genus erit, licebit recte uel uti,uel no x. uti principio. Si uti volemus,aut id oportebit sedere, quare causa sit honesta,aut breuite quibus de rebus simus dicturi,exponere. Sin principio uti nolemus aleage,i scriptura,aut ab aliquo firmissimo nostrae cause

A d, -- η ς tρ principi m capere oportebit. Quonia igiis ι πιι L Ust tu r docilem, beneuolum, attentum busere auditorem nolumus,quomodo quidque confici post, aperiemκs. Dociles auditores habere poterimus,si summam ea se breuiter exponemus, si attentos eos faciemus . nam docilis est is,qui attente uult audire. Attentos babesidimus,si pollicebimur nos de rebus magnis,nouis nusita. tis uerba facturos,aut de sis rebus, qκae ad Remp peratinen aut ad eos ipsos qui audien aut ad deorum immortalium religionem,π si rogabimus ut attente ausdiant: π' si numero exponemus res, quibus de rebus 2e---s dicturi sumus. Benevolos auditores facere quatuor mo

'Σ possumus,ὰ nostr ab aduersariorum, as auditoru --- λ , ἔς βοή. i rebus ipsis./, nostra persona beneuolenti. tiam contrabemus, si nostrum offcium sine arroga ηπ

8쪽

Disi a LIBER a. Φria laudabimus, aut in re . quales fuerimus,aut in parentes,aκt in amicos,aut in eos ipsos,qui audiui , aliquid referemus, dummodo haec omnia ad eum ipsam rem,qua de agitur, sint accommodata. Item si nostis incommoda proferemus nopiam, solitudinem,calamitatem,.se orabimus ut nobis sint auxilio , cr simul ostendemus nos in alijs stem noluisse habere. Ab adis Ariueri ruersariorum persona beneuolentia captabitur,si eos in Asire eos audiumIn inuidiamdn contemptionem adducemus. In ς ς' N

odium rapiemus, si quid eorum θκrce, si perbele udiosi,crudeliter,confidenter,malitiosi agitiosi, factnproferemus. In inuidiam trabemus si uim, si potenatiam, factionem,diuitias,incontinentiam, nobilitate, clientelas,hostilium, sodalitatem, af nitates aduersa riorum proferemus, π his adiumentis magis, quam

ueritati eos considere aperiemus. In contemptionem

adducemus,si inertiam, nauiam,desidiam uxκriam aduersariorum proferemus. Ab auditorum persona beneuolentia colligetur ,si res eorum fortiter, sapienter, mansiuete,magni e iudicatas proferemus: π si, quae de iis existimatio,quae iudicii expectatio si aperiemus. A rebus ipsis beneuolum auditorem efficiemus, si nοα stiram causam lauta extollemus,aduerseriorum percontemptionem deprimemus. Deinceps de insinuatiois 63 3 H ne aperiendum est. Tria sunt tempora, quibus prina se, Tem oro cipio uti non possumus: quae diligenter sunt considearanda: aut cum turpem causam habemus , hoc est, cum ipsa res anima auditoris a nobis alienat: aut cuanimus auditoris persuasus uidetur esse ab iis,qui ante

contra dixerunt: aut cum defessus est eos audiendo,

9쪽

AD HERENNI UM 'Me s qui ante dixerunt. Si causa turpitudinem habebit x ordiri poterimus bis rationibus: rem non hominem, aut hominem , non rem lectari oportere, non places

re nobis ipsis quae facta dicantur ab aduersirijs,et esse

indigna aut nefaria. Deinde dum rem diu auxerismus, nihil simile a nobis factum ostendemus,aut aliα quorum iudicium de simili caUa, aut de eadem,aκt de maiore proferemus. Deinde ad nostram causam peα detentim accedemus, π similitudinem conseremus. Item si negabimus nos de aduersarique, aut de aliqua' re eorum dicturos, tamen occulte dicemus interieti

exae rus λορ'ς μζrbstr m . Si persiosius auditor fuerit,id est oratio aduersiriorum auditoribus idem fecerit: neoqκe enim non facile scire poterimus, qκoniam non

sumus nescii, quibκs rebus fides fieri soleat) ergo si fidem facta putabimus, bis nos rebus insinuabimus' ad causam, si de eo quod aduersarii firmisimκm sibi

adiumentum putauerint, primκm nos dictκros poss&cebimur: aut ab aduersarii dicto exordiemur, π ab eo maxime, quod ille nuperrime dixerit: aut dubitautione utemur, quid potissimum dicamus,alit cui loco - , Dr Aud Urimum restondeamus cum admiratione. s i desesimis δε- - er esunt audiendo,ab aliqua re, quae risum mo ere ps si exordiemli ab apologo,a fabula uerisimili, imitautione, prauatione,inuersione,abiecilionebambiguo, rusticione , irrisione, stultitia, exuperatione,collocatioαne, literarum mutatione : praeterea expectatione, siα militudine , nouitate, historia, uersu : aut ab alicui iris interpellatione,aut arrisione : si promiserimus aliter, ac parati fuerimus,nos esse dicturos,nos no eoαπ

10쪽

LIDERI. F .dem modo,ut taeteri soleant, uerba facturos: quid alii soleant,quid nos facturi sumus, breuiter exponemus . Inter insinuationem π principium hoc interest, quodi1Arretio Iprincipium bκi modi debet esse,ut statim apertis rarationibus,quas praesicripsimus,aut beneuolum,aut attentum, aut docilem faciamus auditorem: at insessatio i , , ei modi debet esse,ut occulte per dissimulationem ea V dem illa omnia consciamus, ut ad eandem comoditactem in dicendo peruenire possimus. Verum hae tres utilitates tametsi in tota oratione siunt comparandae, hoc est,ut auditore, sest perpetuo nobis attentos,dociles,benevolos praebeant: tamen id per exordium causae maraxime comparandu est . Nunc,nequando uitiose exorς ..dio utamur,quae uitia uitanda sunt,docebo. In exora 'οdienda causis seruandum est,ut lenis sit sermo, usim

tata uerborum consuetudo,ut no apparata Oratio esse

videatur. Vitiosum exordium est quod in plures caurasas potest accommodari, quod uulgare dicitur. Item uitiosium est, quo nihilo minus aduersirius potest uti,qκod comune appellatur. Item illud,quo aduersarius potest uti ex cotrario. Item uitiosum est,quod nimium apparatis uerbis compositum est,aut nimis logum est, quod non ex ipsa causa natum uidetur,ut proprie

cohaereat cum narratione ; ρυr quod neque benevola, neque docilem,neque attentu ficit auditore. De exorπdio satis dictu est deinceps ad narratione transieamus. NARRATIONVM genera tria sunt. Vnu, qκο ponimκε re gesti π unuqκodque trahimus ad sim Atilitate nostira uincendi caelisa : quod pertinet ad eas causas de qκiblis iudiciu futurn est. Altera genas narra Amri :