Sancti Aureli Augustini Opera

91쪽

Ρraefatio.

LXXVIIII

Multum sane de quorundam neque paucorum fide firma et stabili grutulamur, qui eae occasione legumi issarum ad Christianum religionem uel Catholicam pacem conuerSi Sunt . . . Sed

flurimum infirmitati metuimus, donec discant et ualeant . . . Commonitorium, quod misi fratri bus episcopis . . . ab Mimietate Tua illis tradatur. qu0d autem libellus n0qu0 ab Augusti 110 in R0traetati0nibus nequ0 a Ρ088idi0 mem0ratur, neminem

m0uebit, si quid ille quisquis fuit qui d0gmata litt0ris mandauit

sequius sit spectauerit. neque illud omittendum est, quod theses quales in Comm0nit0ri0 pr0p0nuntur cum J0 eis quibusdam aliis Augustini si n011 ad uerbum - qu0d 110n mirum est; nam auct0rem si quidem qu0d sibi pr0p0suit ass0qui u0luit, illas th080s in stertum quendam 0rdinem et certam rarmam

redigere nedesse erat - at sententiae e0nuenienter c0nsentiunt.

strepantias exstare. Sed hanc disceptati0nem 80luere neque

huius l0 ei nee 110stri e0nsilii est; res autem digna est, inquam subtilius et graecis t08tim0niis asstitis inquiratur, ut 0mnes dubitati0110s t0llantur. Iam his indiciis haud dubiis p0rspieitur L0uanienses edit0res.

ad qu0rum sent0ntiam otiam Mai in 110ua editi0110 patrum ecclesiastic0rum t0m. I aeq08Sit, n0n tam praepr0pere ad Augustinum auct0rem C0mmonit0rium retulisse. quibus autem causis B0110dietini adducti sint, ut h00 0puseulum in Appendicet im. VIII l0 cum 0btiner0 iuberent, ign0ratur. illis Her0, qui inter theses esse quasdam quae anim0s legentium 0ssendant ac maXime quidem quartam et quintam, ut 11011 uerisimilo sit Augustinum illas thus sis in eum Drmam r0d aetas in lucem emi SSurum fui880, neque ullum constitium - quae Diapinii si sententia scribentis de C0mm0nit0ri0: Scriptum Sequens, in quo de modo agitur, quo ad ecclesiam catholicam admittendi Sunt, qui abnereata impia Manetis haeresi ad fidem eatholicam reuerterentur, antiquissimum est. Quod mihi uidetur quandam

92쪽

LXXX

Praefatio.

enim u0tustissimi C0mm0nit0rium mult0 breuius 0sserunt quam libri r000 ti0res, sunt alii, qui 80las theses sine n0mine exhib0ant, alii, qui Drinam sinalem praebeant. quam rem alit0r explicari p0880 110n uideri, nisi suspiceris salsarium lusendam singula frusta in Augustini scriptis dissipata e0llegisse

e0 glutinasse atque reuerendi n0minis a Uet0rem mentitum esse.

manni librum c0nsulant, qui inseribitur: Bibli0theca hist0rie0- litteraria Ρatrum Latin0rum II pag. 86 sqq. Lipsiae 1794.

mihi eas iudicasse sufficiet, quibus script0rum emendati0nem l0ngiu8 pr0Hectam 0880 manifestum est. Sunt autem duae

p0tissimum: editi0 princeps quae Basileae ann0 1506 pr0diit apud I0. A merbaelitum et editi0 M0naeh0rum S. Benedicti e c0ngregati0ne S. Mauri, quae Ρarisiis apud Franciscum Muguet a. 1680 sqq. lucem aspexit. Atque I0hannes Amerbaeli ius usus fuerat in paranda hac editi0110 0pera cuiusdam Augustini Did0nis, Frisii, Basileae apud S. I 00nardum Can0niei, qui ill0 sumptus praebente Italia0. Galliae et Germania0 Bibli0thecas perserutatus erat et ipse, si per fata liquisset, operibus undique c0mp0rtatis manum adm0turus fuisset' Cur. Traug0tt G0ttl0b Sch00nemann Bibl.

93쪽

Ρrae satio.

LXXXI

hist0riea litteraria II 86 sqq. ' sed siue supellex eritiea 0peritam grandi, tam graui n0n sufficiebat, siue ill0 in eligendisiis e0dicibus, quibus tamquam sundament0 regensi0nem exstrui par sit, n0n satis iudicii praestitit, eius editi 0 hanc quidem partem 0perum comprehendens etiam pr0 illa aetate n0n satis diligens dueenda est. ad qu0rum e0dicum te Stim0nia singu-l0rum 0puscul0rum orati0nem refinxerit eum nusquam indicarit licet 110s lateat, tamen accurata examinati0ne recenti0rum libr0rum plerumque fide illum nisum esse efficitur. qu0d ne temere iudieasse uidear, loc08 aliqu0t asseram, qui uerb0rum 0riginem arguant atque ex libro de utilitate credendi haedexempla hic l0 eum habeant: 5 4 manarent I manaret II b:

29 16 bis eredidisse tibii uti credidisset ibi b: quam scripturam quis est qui e0nc0quat; 29 , 18 uessu uellet b: 30 4 perfurget I perxuimetur b; 30 , 15 inuitamenis inuitamentum

SMmb; 31 26 uerba ex Retractati0ne in marginem primum app08ita p08t autem in Sententiarum geuuinarum c0ntinuitatem casu inlapsa cum aliis e0dicibus retinuit; 37 23 iubet j dubitet b; 41 , T lepidam figuram infelici manu fregit al. de duabus animabus 52 , 4 in textum recepit consentire eum in margine: at Sustinere c0mmem0ret; 54 , 3 haec b; 54, 11

Neque tum, cum ei b0ni testes praest0 erant, ut certa uia grassari p088et, ubi firmi 0re uestigio insisteret 0mnibus l0 eis repperit. uelut in libro e0ntra Faustum eum e0dide c0dicibus s

94쪽

LXXXII

Praefatio.

Lugdunensi et Sangallensi et M0naeensi simili uteretur. tamρ bene multas maculas p08teri0ribus edit0ribus eluendas reliquit. saepius uel aduersantibus libris talia c0nstituit uerba, ut u0lu tatem dicentis parum spectasse distendus sit. c0ntra Faustum 252 23 hanc incredibilem sententiam exqvdit: cernebas utrumque et unde. Gauderet 8qq.; 677 6 isse diei antea e Misi vos sqq.; 329 3 oneruis fit id in uerbis fidei b; es. 374 J:329 ,15 ad quae ringentes ad quae respondentes Mb: 334 , J3 etiam e finisi sunt. Etiam. finis sqq. b; 345 3 ut m na fortitudinis i in via a fortitudine b: 357 25 rubet et mure rubrumJ Nubes et mare rubrum b; 375 16 cui se eui' b 379 26 ridicula insuntG ridicula et insania b: 38l 15 ei. qualem Faustus ei. Quare Faustus b; 381 , 25 consti usa consti utis b: 382 , 3 . 7 fumus fama b: 383 , 26 auocamentum iocumentum bς 390 6 futurarumJ futurorum b; 394 1

uerorum uirorum bς 394 8 iam ad infectum manifesta ionemque perductu sunt, plans iam defectum est manifestationeque

perducta sunt. Plane b; 395 , 3 reipublieae legibus reipublicae Dyimus b; 396 , 21 quem tuli alioquio firmaremusJ Quem tulis alloqui firmaremus b; 401 19 uiderisJ tu uideris b; 403 25

Moyse00 misses eos b; 416 9 amatorum amatori b quamquam in Ing. add. at amat0rum; 424 14 puri paries br427 , 17 apertam ueritatem . . promi tentem ad apertam Neritutem . . Promittentem b; 428 . 17 serpentini foculi b; 444 24

in ing. at aufe) b; 478 4 et e re a . yrinis uel e re sprimo sic c0niunct) b; 498, 24 feritatisJ ueritatis b: 538. 9 so stitia . de ui a certe murastis nihilI solistitia debita . certe mutastis. nihil Sb; 540 18 sic confinreuntur om. b. cum his uerbiSomissis sententia t0lerabilis euadat nulla: 547. 27 hie forte dicatis forte si dicatis b: 548 . 16 studebitisi ut hebetes b; 573 30 in omnibus sui similis in omnibus suis similis; 583 20 neci temperies nec in tempore bo 583 . 15 in alterutrum in utrumque b. sed de his reculis ne gru quidem . nam haec exempla. credo sufficient ad c0nfirmandum iudicium. pu0d Supra Dei. atque uitia h0c genus erebri0ra. 1Dedi0ra certe reperiuntur.

95쪽

Praefatio.

LXXXIII

multis enim J0eis script0ris manus 11011 restituta sed 0blit

Ρr0rsus aliam uiam ingressi sunt ii qui p0stremi una eum reliquis Augustini 0peribus haec qu0que recensebant, m0nach a S. Maur0 in 0 glau0 t01110 qui editus est Parisiis a. 16808qq. qui qu0rum c0dicum fide nisi quam rati0nem institerint eum ex iis quae C. Vrba in 00 libell0 qui inseribitur ἡB0i

de e0rum apparatu eritic0 disputauerunt appareat, tamen facere Π0Π 90SSum, quin e0rum curas ad hanc Augustini 0perum partem pertinenteS percen8eam, qu0 quantum ad ueterem nit0rem libris reddendum e0ntulerint clarius perspidiatur. Atque uniuerse aestimans fateri 11011 uer00r hane editi0nem meam n0u tantum distare a Benedietina quantum ill0rum ab Amerbachia a. qu0d ei p0tissimum rei tribuendum est, qu0d ad singula scripta uetustissim08 0ptim0sque plerumque libr0s manu Script08 subministrare scierunt. etenim supellex critica mult0tiens eadem quae mihi Benedietinis praest0 fuit. ita, ut pauca asseram, ad librum de utilitate credendi sti d0 naturab0ni praeter ali 0s 00dices adhibuerunt C0 0iensem Dr. 1 3. 3608. VIIII, ad 0pusculum c0ntra Adimantum C0rb0i0nsem 12.2208. X, ad epistulam fundamenti C0rbeiensem antiquissimum nunc Ρ0tr0p0litanum s. V VI, ad Faustum Carnutensem librum excellentem Dr. 18 signatum s. X, ad Secundinum eundem

Carnutensem 101 qu0 mihi s0l0 uti licuit; ad reliqua seripta

recensenda codices aut paul0 recenti0res aut si 11011 008dem tamen eiusdem aetatis in suum usum uertere p0terant. qu0dSi

apparatu tam egregi0 instructi tamen t0t naeu08 abstergend08 reliquerunt, quod minus quam deb0bant e0didibus sidebant cur id fieri p0tuerit in culpa fuisse manifestum eSt. non enim ad 0ptimi euiusque e0 dicis u0rba restituerunt, sed adhibuerunt 00dices, qui in pr0mptu essent et qLasi ad manus 0ccurrissent Sine ullo delectu, ut optima quaeque in editi0nem ex eis deriuata uideantur. qu0d quam usire disputatum sit, aliquot l0 eis ex epistula quam u0eant Fundam0nti set paueis l0 eis ex aliis seriptis

96쪽

LXXXIIII

petitis illustrab0. pag. 194 2 huius edit.) alis talia Maur; l94 19

et incolae Maur; 207, 19 incursions incursatione Maur

ipsa Maur et tu marg. adn: in IIss. deest in; 244, 28 et cys ego Maur; 246, 3 essej ad esse Maur; 246, 15 non esse tendereJ id non esse tendit Maur; 246, 28 sit 0m. Maur 247, 15 dumJ cum Maur alia. addam aliqu0t l0e08 ex epistula

Secundini et libr0 e0ntra Secundinum . quanti c0dicum allet0ritatem fecerint, ex h00 l000 c0gu0scitur. 930, 12 00dex hanc sententiam 01Mrt: uolunt autem qui peccant alios ad peccatum perducere uel stulta beneuolentia ueJ malitiosa inuidentia. Benedictita editi0nem principem secuti J0eum sic resetum prae bent: uoluntate reu em peccant, qui alios ad peccatum perducere cupiunt uel stulta sqq: quam sententiam ab orati0ne prorSUS alienam esse apparet. 110n minus incaute in restituend0 h0el000 uestigia primi edit0ris presserunt 898 22 redeas ad illum, quae tibi et in dierum culpam, non eris succensura, etSi 00deX uerba pr0ba seruauit: quae tibi si redieris et ex litterarum

apicibus u0stabuli erasi propter erui p0test. 916 10 unim omnino b Maser; ad l0dum 919, 15 adn0tant: Editi, intulisseiarte. Carn0tensis c0dex intulisse ante; sed C arte praebet et ui te qu0d Benedietuli primi habent ex aliis Augustini l0 eis

97쪽

Praefatio.

LXXXV

seribunt; 926, 26 cum c0dex 0mittit. 930, 22 quem quoniam uident habet c0dex; Bened. 0Grunt: quem quidem uident et infra c0niecturam prop0nunt: larte quem quia uident; 935, 4

quis non tants quis tanta Maur b; 937, 20 cuius leones ausus es inridere optime e0dice exhiberi luce clarius est: respicitur enim l0eus 896, 2l ex Sedundini epistula; tamen Bened. locum Sic rep0nunt: qui leones ausus est irridere; 941, 1 vitas exagitatis Maur b peruerse; 941, 10 camparcus ad

parcus; 895, 3 frustaturj frustratur b Maur; 893, 12 et

haec eXempla, qu0rum numerum ex aliis 0pusculis augere

p0SSemla S, ex du0bus Scriptis petita suffieient, ered0, et ad illustrandam rati0nem, qua in adhibendis c0dicibus usi sunt, et ad e0 firmandum iudicium parum diligenter uersatos esse ill0s qui e0llati0nes e0 fiderent in libris c0mparandis. Qu0d tamen pri0ribus edit0ribus 0mnibus palmam praeripuerunt m0nachi a S. Maur0 ut iis t0t debeat Augustinus praestantissima s emendati0nes qu0t alteri ante 00s nemimi, id, ut Supra dixi ei rei uni attribendum est, qu0d mira feliditat0 in

e0nquirendis et eruendis e0dicibus usi sunt. Restat, ut 0mnes grat0 anim0 mem0rem, qui in hac Augustini 0perum parte edenda me adiuuerunt. et liberalissime quidem summum Ministerium mult0s e0dides Parisin0s mihi transmitt0nd0s huc curauit; deind0 Adademiae litterarum Cae- Sareae 0p0 et 0pibus mihi facultas data est mult0s libros manu Script08 hie e0mparandi, plurimos ubi asseruantur ibi 00nferendi. tum gratias ago eis, qu0s in d0gerib0ndis e0dicibus munus libr0rum examinand0rum subiisse dixi, itemque multarum bibli0thecarum pra0lactis c0mm0 dissimi S. multum prae

98쪽

LXXXVJ

Praefatio.

huic lab0ri e0nsidiend0 0peram dabam mihi auxili0que e0n- Sili0que adesse 110n desiit. p0strem0 singulari benefici0 me sibi devinxit C. ZiKsa, c0llega praestantissimus mihique amidissimus, qui plagulas t0tius uoluminis legens multa quae eximi 0 mihi usui erant indicauit neque umquam cum eum adii huic 0p0ri defuit. Si hae siditi0110 ita adiuta id assequar, ut textum offeram. qui et isteti0ni resp0ndeat et arti eriticae satisfaciat, haud impr0bum lab0rem pr0fitebor me SUScepiSSe. Dabam Vindob0nae mense Iuli0 a. MDCCCLXXXXI.

99쪽

VII.

S. Aureli Augustissi

eontra Fotidem libri duo.

100쪽

Τ i Trecensis 1ir. 40 saec. XIIS M Trecensis nr. 201 saec. XIIΡ - Parisinus 1ir. 2093 saec. XIII R i Parisinus nr. 2083 saec. XIII b i editio princ. Basileae apud Io. Amerbaelitum.