Sancti Aureli Augustini Opera

61쪽

strem IS.

eum praesertim ipse Augustinus mihi eam diuisi0nsem e0mmendare uideatur. 8eribit enim in R0tractati0ne libri e0ntra Faustum : triginta et tres disputationes sunt. quos etiam libros eur non diserim ' nam etsi sunt in eis aliqui perbreves, tamen

62쪽

libri sunt. unde si c0llegeris archetypum diuisi0nem rottulis sonullam, n0n recuSem. qu0d Si ita sit, discrepantia qu0que eddicum facillime enubiletur. sed haec res utut s0 habet, illa

l0ci, qu08 Specimini8 causa asseram, hi: 287, 27 audete iam

dicere C: audet etiam dicere LSGMΡ; 784, 18 svitiosissimi CΡδ: gratiosissimi LΡ SMG; 354, 9 uictusque C: victorque I SMGΡh: 715, 15 si Maria filia Ioseph fuisset C: 0m. LΡSM0:718 10 satij uersuti C; 688, 27 repromissumJ repositum C; 301, 5 figurato C: figuratio LSMGΡ; 357, 7 loquatur Eug. 6d. Endit 269, 17) C: loquitur LSMGΡ; 386, 28 evitatione C: eognitione I SMGP; 399, 3 professionem LSMGΡ: fromissionem C; 421, 3 tibi es conseis es tibi conseientia C timieonscientia Ss'; 441, 5 iussum est uisum est C; 451, 8 portaueruntJ portusuerunt C; 484. 25 mirabilemJ miserabilem C; 494, 9 plurimum C: primum LSGMΡ; 503, 19 adimple- uerit C: adimplere uenit LSMGΡ; 514, 10 sit eruntJ iusserunt C; 540, 24 inhianti C: hiniunti LM inhinanti ΡΤ hinniati Shiniati G; 564, 3 redire C: deridere L 'SGMΡ; 568, 23 incompos L SMGI': inpos C; 274, 14 testatur C : beatus LSGMP:619 25 l littera C: littera I SMGP; 757 24 discriminat C: discrimen ad LSMGΡ; 769, 10 Pauli. Numquid C: paulinuQuid L et similitor SMGΡ; 724, 15 reperire C: ferire LSMGΡ.

qui l0ei fere omnes ita sunt e0mparati, ut e0dicem C aut de integri0re aut lectu facili0re exemplari descriptum esse haud

grauate c0ncedas. neque tamen archetypa, Unde harum claS

sium duarum c0 dices derivati sunt, multum inter se discrepuisse ex aliis l0 eis c0nspicuis c0gn0scitur: 396, 25 subsequenter edit. Maiar. : subsecuntur LCSMGΡb; 583, 20 intemperies esset aestatis ed Mailr.: intemperies aestatis om. u0ce esset I CSMGPb276, 6 docetis ed. Maur. : 0m. LCSMGΡb ita in apparatu critico scribendum erat); 309, 28 incisus oleastro b: ocisus

63쪽

Ρraefatio.

LIII

Maur. : consentiam ut LCSMGb. ceterum ne quis credat illis J0cis, qu08 Supra mem0raui, Benedietin0s diuinand0 pr0bus Seripturas rep08uisse, Selendum est exhib0ri eas e0dicibus recenti0ribus ab iis adhibitis. quamquam ne ill0rum magnitudinem allatrare uidear, libens c0nced , ill08, si nec08Sefuisset, etiam de su0 ingeni0 l000s sanatur0s fuisse; sunt

enim eiusm0di, ut 00niecturae Suapte Sp0nte nascantur.

multas et ueras legii0nes, quae in e0 11110 deprehenduntur:

abusione L: abusione 0111. 110ce cum CSMGΡb. saepius cum

L in exhibenda pr0ba scriptura facit primum M deinde Ρ; atque LM quam arte c0niuncti sint, praeter inscripti0nem et subscripti0nem similes e multis et err0ribus et b0nis te eti-0uibus apparet. plurimis tamen l0eis LMΡ in genuina lecti0ne

C0dides SG lic0t eidem elassi uniuerse tribuendi sint, tamen ab illis tant0 l0nge absunt, quant0 haud pr0cul inter se sunt; inferi0res autem iis eum integritate sunt tum lacun0sitate crebri 0r0 latiusque patente p0sthabendi. Singularis alt0rius familiae testis isqu0 pr0bus exstat c0dex C. cuius fides atque integritas etsi tanta est, ut, sicuti Supra d0quimus, bene multis l00is 80lus natiuas lecti0nes praebeat tam011 in 00 uestigia manifestae interp0lati0nis deprehenduntur: 313, 30 deposui evaei reui; 290, 29 diuinarum Sacrarum 380, 26 tuos sub pedibus tuis scabellum pedum tuorum. ad Llibrum cum C e0dide e0 iuuetum auct0ris uerba refingendae SSe c0DSentaneum est; ubicumque ille deserundus erat, h00 ad suppetias utebar. Cum l0 eis e0mpluribus in restituend0 textu ad Eugippium refugerim ut t0stem infucatum, non alienum mihi uidetur pauca quaedam adicere ad 00gnati0nis rati0nem Statuendam, quae inter c0dicem Vaticanum intercedat, quem P. ΚΠ0ll ined0ndis Eugippii Excerptis dueem est secutus, et c0 dices oudem Augustini uerba exhibentes, quibus USUS Sum eg0.

64쪽

LIIII

Praefatio.

ginta pagina 8 00cupat, tanta iuuenitur amicitia atque e011-e0rdia inter librum Vatidanum et m008 00dices, ut c0nfid0nter mihi uidear e0ntendere p0sse in diiudieanda libr0rum uirtute me haud a uer0 aberrasse, nisi qu0d hic illic u0cabul0rum ordo immutatus est. numerus lecti0num discrepantium pr0l0nga J000rum Serie exiguus est. at Sunt etiam J0ei, ubi eius scripturas lecti0uibus meis praeferre n0n dubitaui. sed de haer0 8u0 J0e0 fusius disputabimus. VII.

CONTRA FELICEM LIBRI DUO.

T C040x Trecensis numer0 40 110l. II membranasseus miseellaneus Drma magna litteris nitidissimis sa0euli XII exaratus 1laliis 207 e0nstat. paginas bipertitas librarius sedit uersuum 41. quae Augustini Scripta c0mplectatur, ex catal0g0 qui inseribitur Catal0gue generat . . . de S departemenis II 33 sqq. patescit. h00 0pusculum a lati0 190 Honorio augusto series consule Sqq. usque ad latium 201 E licit Uber feeundus bellii Augustini episcopi contra Felidem Manicheum pergit; liber primus terminatur lat. 195 Explieit liber primus aurelii augustini contra Felicem Manicheum. Incipit liber secundus. titulus huius 0peris iv 0mnibus usurpatis a m0 00dicibus ita repetitur ut dextra parte c0ntra F0lissem, sinistra liber primus uel Secundus in capite Singularum paginarum sexhibeatur. liber abun0 librari0 tam diligenter ex exempl0 transscriptus eSt, Ut

203 h00 0pus f0l. 121 140 0ssert. in paginis bipertitis uersus 31 decurrunt. liber primus indipit s0l. 121' Honorio augusto Neries consule sqq. , suitur s0l. 130' Eiplicit liber primus clurelii A mustini contra Felicem Municheum. Inoisit liber se-

65쪽

Praefatio.

eundus, qui folia 130 - 140 0ccupat lianc subscripti0110m pra0 se Dr0ns: E lieit liber secundus aurelii augustini contra felicem manicheum. 00d0X ab uno librari0 c0nscriptus ab 00demque passim c0rrecturis leui 0ribus libatus uorba e0 diei Τ si fastigia rerum spectes, similia praebet. C0d0x C0lbertinus nunc Parisinus 2083 m0mbranaceus Cmis stellaneus magnae Drma se saecul0 XIII 0xaratus latia 129

habet. ex bibli0theca C0lbertina in bibli 0th0dam R0giam eum migrasse indicant signa lal. 1' adseripta: Cod. Coib. 42 Reyius 3380 5 C. h00 0pus euium paginis bip0rtitis a lal. 1 'Ineisit primus liber Augustini contra Felicem Manicheum usque ad latium 8' Emplieit liber Aussustini contra Felicem man

eheum d0currit. inseripti0, subscripti0, interl00Ut0rum 110mina litteris rubricatis c0nlaeta sunt. 00dex praeterea haec Seriptae0mpleetitur. Di. 8'-24' Incipit liber aust annotationum in Iob; sequitur usqu0 ad lat. 45' de substantia dilectionis, cathe-90rie aristotelis ab ut eumfate ad filium; a lal. 103 Incipitem positio hylarii sataneti urbis epi super matheum. liber una

manu deseriptus 11011 00rrecturis sed laetanis misere inquinatus est; d0siderantur enim n011 80lum singula U0eabula et sententiae uerum etiam t0ti uersus, cum pr0pter similiter desinentia oculus seribentis aberrauit. qu0d eum librarii usilinscitiam u0l iussuriam arguat, 110n est mirandum c0 dicem etiam uulgatis mendis generis 0rth0graphidi perSperSum eSSe.

tantum inter 80 00 80 fiant quantum a Parisinis PC) distant illi p0ti 0res sint, hi s0eundas partes agant. tamen aliqu0tl000rum emendati0nem ex h00 lant0, id est e Parisinis, duc0r0 mihi licuit.

66쪽

Praefatio.

VIII.

DE NATURA BONI.

C0dex Sangallensis n. 152 membranaceus miscellaneusin 4'saeculi VIIII, cuius accurati0r descripti0 pag. VI exhibita est h0c opusculo paginas 77-128 sa80icul0s quinque 0ccupat.

t0tus tractatus ab uno librari0 exaratus est. uerba auct0ris multum c0rrecta sunt et maximam quidem partem ab e0, qui c0dicem e0nseripsit. hic singulas litteras uiti080 transscriptas emendauit, u0ces inter scribendum omissas su0 l000 aut supra lineam rep08uit aut in margine Suppleuit. paucae e0rr0eturae ad aliam manum librari0 11011 00 aequalem reserendae sunt. 00dex Sangallensis pr0bam Scripturam eamque pleni8Simam c0nseruat; nam un0 tantum l000 laeuna quattu0r uocabul0rum lab0rat. de rebus ad 0rth0graphiam pertinentibus aliisque mendis, quae c01180nantium et 110ealium permutati0n000ntinentur, pag. VI c0pi08ius disputatum est. Ρ C0dox Parisinus n. 13360 0lim C 0rbeleusis membranaceus miscellaneus iii 4' saeeul0 VIIII per extensum scriptus latia 93 fascicul0s 12 habet. est idem, qui de utilitate credendi librum c0ntinet et integri0rem quidem quam huius 0pusculi, qu0d lalia 70'-89 e0mprehendit. retraetati0110 septem uerSuum praemissa orati0 lal. 70' cum terti0 uersu indipit titul0 liber sei suo de natura boni' in margine app08it0 et subscribitur his uerbis lat. 89' Explieit liber sei Augustini de

natura boni. Item eiusdem de octo quaestionibus eae ueteri testamento haec pars e0 dicis recenti0ribus tegumentis inu0luti Una manu exarata lacunis ampli0ribus caret, hic illic singulau0cabula desiderantur. multa, quae relegentem offenderunt, ita e0rrecta sunt, ut abundantes litterae expunctae, Super eX-punetaS peruerSa8 pr0bae Superscriptae, 0missae litterae uel 110008 additae sint. praeter eum, qui c0dicem Scripsit, alia manus per t0tum tractatum grassata est. ac plurima quidem dextre illa restituit. sunt autem etiam multa, quae in deteriorem partem c0rrexerit. in uniuersum iudieanti liber h00 habet, ut Saepius u0ces se excipientes inepte dirimantur:

855, 25 qui auobis, 858, 18 necesse, 862, 6 anti quidiserunt,

67쪽

Ρraefatio.

LVII

864, 18 neerur su, 856, 14 mo derata. hic illid e01180nansu0cis sequentis praecedenti adglutinatur: quid docentem. ingenere 0rth0graphie0 h0c mem0rabile est, qu0d genuinas

Dymas eum praep08iti0ne S praesxae prae Se serant, tamen passim earum assimilati0 a prima manu 000urrit uelut ammonuit, amministrandis, quemammodum, c0ntra ea crebr0 a manu c0rrect0ris u0eabula eiusm0di primitus 110n assimilata

30001110 data rep011Untur, uelut cum ad 11000m confulsu m litt0ra Superscripta in margine adn0tat: ac froinde. quae alia h0 egenus diserepantia Sunt eum eis, quae pag. VIII disputaui, c0nueniant, h00 l000 pertractare SuperSedeo. C0dex Sangallensis numer0 148 signatus membrana deus Gmiseellan0us in 4' saecul0 XI 0Xaratus paginas 31 9 amplectitur 0pusculum pag. 28l Retractatio libri aureustini de natura boni usqu0 ad paginam 309 thber augst de natura boni ea si citus finit exhibens. 00dex ab un0 librari0 00ulaetus laeuuis et singul0rum u0cabul0rum et t0tarum sententiarum 110n est

immunis uelut 857, 29; 857, 27; 856, 10: 855, 18; 858

858, 30 que, 859, 4 que, 868, 23 ill0 eum si quidquam

68쪽

LVIII

Sententiis c0mmune subiectum qu0d dicitur aut illud qu0d prius 110minatum erat, hie illic etiam praedicatum 866, 4

. . Cred nnt . . praentari dicunt

ine0mmutabil0m, 876, 18 sed ipsi natur0 876, 25 eiusdem

0mnin0 nature, 876, 26 quq, aut singula membra sententi9rum int0riectis aliis s0ntentiis dirempta punctis superp0 sitis indicaret. idem semel 110 stabul0 parere accentu8 Signum graeci circumfl0xus instar addidit et quidquid ei aliquam 0ssensi0nem uel dubitati0nem mou0ret, id sign0 r in margine applet0 tamquam Su8pici08um pr0didit. quae uitia et librarius etc0rrect0r inlaeta reliqu0runt. ha00 0iusmodi sunt, ut Singularis et pluralis numerus c0nfundantur, u0stulae m0110syllabae uelut Ut, et, ei, Sie, Sic permutentur, Syllabae mediae et stiales singul0rum 110 ea ut 0rum intercidant ut decorata uide), uerba simplieia e0mp08it0rum l000 p0nantur. uerum h00 rariuS eSt. crebrius autem peceatum est in eam partem, ut U0luntate atque pr0p0sit0 dicentis n0n respeetis casus c0ntinu0rum u0 eum similiter Drmarentur: 857, 23 melior ille, 858, 23 rebus temporalibus; 874, 2 persetuis, 872, 13 meliore bone 878, 14 eas. haud ita raro u0eabula in 0rdine a ceteris libris abh0rrenti c0ll0eata e0mparent, qu0d ubique indicare in apparatu critic0 omisi. neque interp0lati0nis suspiei 0ne caret ut 855 11. de genere 0rth0graphic0 nihil nisi h0e unum addam praep08iti0nes cum uerbis n0minibusue c0mp0sitas sequentibus litteris n0n ace0m0 dari sed genuinas Drmas

C0 dicem a uiris reuerendissimis intercedente praelaeto bibli 0-theeae Universitatis Vind0b0nam transmissum ipse ann0 1886c0ntuli. Α C0dex Ad muniensis 0lim numer0 55 nune nr. 712 insignitus membranaceus miscellaneus in 8' 10li0rum 165 saeeul0XII exaratus ses. P0rtet, Archiv VI) h0e 0pusculum lat. 29-530ssert. Sin gulae paginae habent uersus uiginti quattu0r. inscripti , haec refertur: Liber de natura boni aduersus Manicheos lat. 53 ita subseriptum est: Explieit Augustinus De natura summi boni. e0d0X scriptus est a du0bus librariis, qui in h0 e

69쪽

Ρraefatio.

LVIIII

munere ita Se eXceperunt, ut unuS priorem partem usque ad cap. 42 uerba: , Deinde si natura tenebrarum nocuit'. alter

inde secundam partem ab80lueret. litterae sunt pulchra se atque dignum est mem0ratu in h00 e0dice singularia artis calli- graphicae Specimina exstare uelut epistula ad R0gem. d0J0udum est, qu0d iisdem laudibus uerba qualia sunt tradita

efferri 11011 p08Sunt. Sunt enim n0n 80lum omni genere men-d0rum et leui 0rum et graui 0rum aspersa sed setiam lacunis a singulis u0 cibus usque ad 10tarum sententiarum ambitum ae-er0se0ntibus turpit0r dil000rata. neque interp0lati0nibus carent; tu ibus enim l0eis additamenta praebentur, quae ineptum inter-p0lat0rem mani ste arguant: 863, 9 indulcatum est: quod

Maturaliter est et 872, 16 feeit e sum illieitum. hic illid

70쪽

prae ceteris praebet - tamen quaedam habet, quae mihi mem0ratu digna uideantur. pr0 autem 11110 l000 except0 Semper enim p0nitur; spiritualis, quae Drma in e0dicibus antiqui0ribus aut 0mnin0 11011 0ecurrit aut rarissim0 - memini me in e0dice Carnutensi saec. X hie illie eam legere - suum l0 eum 000Hpat; per et pro crebr0 c0nfunduntur, SaepiuS U0culae inepte dirempta0 leguntur: sic sumpto - Si c0BSumpt0 al. e rebus ad 0rth0graphiam speetantibus haec singularia Sunt. U00aliS e pr0 ae et oe usurpatur; c0ntra q in adverbiis in eterminatis c0ntra uulgar0m e0nsuetudinem frequentatur: apertissime, diuine, grece, mam a l. i pr0 0 in 11000 intelleyendi legitima est. y eum i uariat: hereum, Sydera, parat US al. aspirati0 00ntra usum tralaticium admittiur et respuitur. 001180nantium t et e permutantur: duriesu, inirio, absenesa, iuditio

Incipit proloreus sei auo in libru de natura boni. Hic liber Sicineisit - lal. 119' E lieit liber sei Auo de natura boni

praebetur. Unde 0riginem ducat. Di. 1' et 175' adn0tatum est: Liber sei georii in toeltenbureh. 00dex ab un0 librari0 eXaratuS et perpurgatus est. adu0tati0nes quaeque alia in margine app08 ita sunt ab eadem prima manu pr0secta Sunt. huic uniuerse similem Scripturam refert is, quem infra Scribam.

L C0dex Laudunensis numer0 128 signatus iii 4' 1χl. 270 ad saeculum XIII referendus est; partes quaedam p0Stremae 0riginis sa eduli XIIII manifesta indicia prae se ferunt. in Singulis partibus manus diuersae din0sei possunt. hic liber pr0xime accedit ad c0dicem V neque tamen tam amice in