장음표시 사용
4쪽
ET IN LYCEO CATHOLICO AUGusTANO AD S. SALVATOREM SS. CANONUM PROFESSORE Pu BLICO ORDINARIO
6쪽
IUS NATURAE SOCIALEC A P U Τ Ι.
NOTIONES SOCIETATIS ET IURIS SOCIALIS
Societas est conjunetio plurium ad con munem finem permanentem communibus 'viribus obtinendum inita. Provido naturae consilio factum ostendimus , cxa ut primaeVa rerum communio introducta divi-εione , ac Proprietate , sublata sit, utpote quae rixarum , discordiae , socordiaeque Inaler est. Cogit tamen homines tum imbecillitas virium cujusque, tum umor mutuus, tum animus es praeclaras gerendi ut alter alteri varios ob fines se associent, viresque mentis, corporis, et facultatum Zallangor inus Nat. L. I. Α
7쪽
conjungant; unde societates existunt; in quarum notione plura insunt, adcurate expendenda :
αν Societas ex uno non sit , sed duos minimum requirit, αὶ qui voluntatem , Viresque
ad communem finem conjungant. Haec conjunctio 'vel ipsum actum associationis denotat , eumque transeuntem , vel indicat nexum , Vinculum , aut Statum permanentem , ex prima associatione ortum. 3 bὶ Finis communis societati, eiusque membris propositus est, utique honestus , ac naturae humanae consentaneus. Nam si maleficii societas coita sit, constat nullam euo Societatem , quia delictorum turpis atque foeda communio est. 5 Porro uti singuli homines felicitati ae Persectioni suae maxime consulunt ; ita ad hunc maxime finem societates ineunt, ut bono potiantur , quo extra societatem vel carerent penitus , vel parcius aut majore suo periculo fruerentur Finis communis societatum , aut commune bonum , felicitas publica , aliaque istius generisi non instar ideae Ρlatonicae abstracte concipienda , sed tanquam sita in ipsis membris societatis , atque eisdem concreta intelligp debent. Aosi non proprii commodi causa inita sit societas tamen neque tum proprium commodum , aut Persectio vel beatitas propria everti vel impediri , aut alia perfectio vel beatitas societatis cogitari potust, quam quae in perfectione Vel beatitate membrorum haeret. Haec quidem in societate quavis sacra , in literaria , in civili, in societate mercatorum etc. perspicua sunt. 6
Ut tamen sinis societ tum distincte Perspicia-
8쪽
Ius naturoe sociale. 3tur , ab hoc genere societatum , qΠο suae Perfectioni socii consaliint, disjungendae sunt aliae , quin alium velut extrinsecus propositum finem h ibent ; neque enim societas militum , senatorum vel operarum ad aedis eandum conductarum eum finem spectat proxime , ut Sibi suaeque lieatitati latiorent ; quamquam , ut diNi , ne his quidem istiusmodi finis praefigi possit ,
Vel debeat , quo sua cujusque porrectio vel beatitas evertatur , aut re ipsa impediatur. e Ad finem societati et sociis praefixum obtinendum fit conjunctio seu unio virium men iis , aut corporis , aut sortunarum , Vel plurium vel omnium ex his conjunctim; non quod omnes socii eundem actum agant, sed alius quidem sie , alius vero sic singuli tamen et universi in idem tendant. Non Pem est motus , non eadem directio et celeritas partium machinae , ceu horologii ; nec membra humani corporis eundem
actum habent tamen et ipsa et moti S eorum eundem finem petunt. conservationi totius et Pamtium accommodatum.
do ConjWnctio plurium , qui opinione , VO-Iuntate , acti, ne discrepare possunt: finis ta-mUn commm HES , quem omnes petunt, et quidem per actiones a singulis POSitas , ac Saepe diversaS , necessario requirit ordinem et agentium et aetionum , qno determinetur , quid , quantum , quo modo agat quisque , aut non agat, ne alii impediuntur , aut destituantur ; hic ordo atque h.ec interna constitutio appellatur Politia docietatis : actiones , quas socii edunt , tanquam media ad finem , sunt negotia Socialia r Pros greSsus non impeditus ad finem per ejusmodi actiones obtinendum. societatis salus nuncupλ'
9쪽
tur: id vero , quod per actiones obtinetnr tanquam finis , est bonum commvno, Seu Publicum, Non privatam uniuscujusque exclusis aliis. e Dum plures ita consociantur , ut eundem finem petant, et inres atque actiones in eundem finem conjungant, intelligitur una mens seu sententia , una voluntas , una actio , adeoque una Persona moralis ; socii ergo efficiunt
unam personam ; iidem tamen non cessant esse homines- sed cum natura . humana etiam
jura et obligationes inde prsmanantes retinent ,
simulque novum statuta socialem naturae consentaneum adsciscunt , novoque sociali jurs gaudent , nempe , ex statu sociali proveniente. Istud jus social tum ex societatiS fine , tum eX gradu et ordine , quo finis petitur, determinari debet ; idque est principium cognoscendi iura
et obligationes sociales r lex generalis pratissa ea est , ut quis convenienter fini societatis Vivat.
Fieri etiam potest, ut quis pluribus istiusmodi
societatibus sit adscitus ; quo casu plures Societates in iisdem sociis coeXistunt , atque una quodam modo pervadit alteram; quin eκistat una societas composita. Quodsi officia socialia inter se, aut officia socialia cum officiis solitariis si-Ve erga seipsum pugnent, Secundum generales Coulisionum leges decidendum est , unaque videndum , quatenus finis intendi debeat , et quate ius leges societatis pertingant ; non enim finis Praestantior cedere ins nobiliori debet ; psaese tim si societas ipsum sociorum bonum proxime respiciat. Tritum est quidem e bonum pri- ωatum communi et Publico cedere debet ; sed hoc non ita abstracte concipiendum est, ut singuli , in quorum commodum societas coaluit,
Aut maXima eorum pars Propterea asstigatur , ad
10쪽
rus naturin sociale. Smisera evadat sed si corruente communi ast publico hono etiam privatum corrueret; uti cum si tota navis interit, etiam singulorum merces Navi impositae amittuntur. Quodsi ergo unus alterve socius pro communi conservando bonorem Suam iactet, necesse est , ut jacturam sarciant et reliqui ; quia et commoda et incommmoda communia esse debent. 7 1 g. CX. v
2 Pluralis locutio duorum numera est contenta, ait regula M. Dris canonici in VI. , ceu contingit in societate conjugali. D Sic matrimonium sumitur tum Pro actuali
conVentione aut contractu , diciturque connubium vel nuptiae , tum pro statu , aut vinculo permanente 3 quo resertur vox conjugium , vel consortium.
O t. nec praeter mittendum. 57. D. Pro Socio. M t. quod autem. 53. ibid. Conjunctio plurium ob malum finem inita, vel contra leges , appellatur
turba , collegium illicitum , conoenticulum etc. qualia uni Sectariorum , omniumque alienorum a Vera rem
rium status ecclesiastici circa temporalia P. I. n. His non Derfuncforte hanc rem pertractat et , , Prosecto , , , ιuquit , si alius soret suis societatis humanae , alius , hominis , frustraretur homo eoipso sine , ob quems, societati se aliorum adjungeret , haud aliter factus, ruS , ac ille , qui scholam adiret, ut famem sedas 1 ret, aut forum, ut somnum caperet. Homines In unum ιν conVeniunt , ut quoniam singuli beati esse non pos-ss εunt, Possint omnes : et alter alteri praebeat secus 3 ritatem atque subsidinm vivendi. - - Quid prodests 1. cuiquam aliena felicitas , si sua non Potitur 3 --