장음표시 사용
11쪽
nihil horum attulit Lmislator ille magnus, sed solam fixit erucis imagi.nem, S hunc per maledictum sementem. Cur igitur o l udaee haec saeit LXο 1. σ Moyses scutri undit serpcntem ille,qui per legem inquit, Λ faetisses. Devier. F. mite,neq; usilc Sed quid hic aduersus ingratu,& male sentiente loquosi ipsum interrogo Legislatorem. Dic mihi o fidelissime Dei ministeriiqiiod vetas, tu ipsc lacis; quod prohibes, apparas e qui dicis, non facies neque sculptile neque i utile. tu tute fundis & sculpis serpentem ῖ Sed illa quide, inquit, lego traxi toccasiones praecidam impietatis, & populum hunc
abducam al: omni idololatria: nunc autem lando serpentem,ut sormem imaginem oeconomiae & misterii crucis: pnesterno cursum Apostolis: ia ante exercco animos ad magnum illud &inusitatum insigne crucis . Ne' autem hetc tibi ratio per vim extorta videatur; audi Dominum ipsum imaginerti illam antiquam confirmantem, & ad seipsum referentem. Disseis rens enim cum Noodemo principe quodam Iudaeorum , tanquam cum
doctore populi,& eo,qui percipere posset rationem ceconomiris my si Ioama. rh huius, ita inquit: Et sicut Mones exaltavis frepentem in deserto; ha. exaltari oportet sui3an hominis, πt omans,qui credis in ips-,non pereat, sed habeat vitam sternam. Dic igituro stolide Iudaee, non ne aes erat illud lMortua materies,quod typum & rudem sermam haberet crucis, vinceremonem potuit;&ipsius crucis veritati non creditur e . idque post orbis conuersionem, postquam status pietatis effulsit in uniuerso mundo, post gentium fidem, post erectionem Ecclesiarum, post tantum cename,post
tantam, ac tam exquisitam vii rutis, ac pietatis exercitationem, postquam ratio vitae ram Luangelica tantos progressus secite Ceterum pei te demonstratum est, quomodii inimicio crucis pia cludatur aditus, ne notia exprobrent siculam mulcilieti. Et aduei sus quidem illum haec satis sunt. Nos autem, qui fideles sumus, nobiscum ipsi perquiramus, atque cxaminemus intimam verborum vim, ac subtilitatem. Cur sane Dominus
imaginem oeconomii, & my sterii illius non per aliud quippiam, sed per
serpentem sueti te Narn ad oppugnationes quidem aduersaricitum satis est opponere, ac proferre serpentem maledictum. Verum ad explendum iis animum. qui filii pietatis sunt, qu imus. cur isura maledicti serpentis facta sit imavo adorandi Christi. Quamobrem est, quod di nos diligentiam in dicendo adhibeamus,& vos in audiendo attentionem,& alacrita tem . Typus ille serpentis crat,sratres, imagi oeconomiae di mysterii crucis. Quod autem ad modum, & rationem similitudinis pertinet,quem- addi. admodum ty suis ille serpentis, imaginem quidem & aspinum sernentis dimM ex habebat,inon autem venerums ; ita etiam Saluator cum secundum ciuinuconiectu - Apostolum in similitudine carnis peccati se ostendisset, expers fuit om ra. nis peccati: prout beatus etiam Esaiasbeato Paulo concinens inquit:
Rom. s. pereatum non 'Aeneque inuentus est dolus in ore . 'bes secundum a. 33.σ Esaiam unam imaginem accede mihi de ad aliam imaginem. Intuere per 1.Pet. a. typos, dc umbras elucentem veritatem. Serpentes mordebam filios Isq
12쪽
rael: Cum populus in perniciem, atque exitium illud incidisset; Νloy ses
obsecrat Deum, ut det medicamentit in , quod asserat salutem. IJeus ministro suo medicamentum salutare ostendit,& inquit: Fec Icrpentem a- Num. 2I.
neum: se illum aute tab .rnaculum testimoni . Qiud tibi vult hoc si-Enum Alij ei uri seri ciues, qui moidebant: S alii: , qui pro ipsis crucifigebatur. Quid sibi vult lio caenigma ' ini id ad nunciat haec umbra myQuemadmodum ibi, inquit, ille, qui typti, erat aliorum serpe I
tium mordentium, qui ncque mordebat neque utilii et ibat asi agebat irr ligno; ita alis, hominibus peccantibus, suturum cli ut pro omni laus patiatur IEsus peccati exper, . Pro serpentibus, qi mordent, crucifigitur serpens peccati expers. Pro nobis, qui subiecti sumus morti, clauis configitur ille, qui peccato non est subiectus: quod quidem una cum alij, b ne praenuit clauit Esaias in hunc sere modum dicens: Pro peccatis populi ED. 13. venit ad mortem: o Dominus tradidit seipsum pro peccatis nostris. Rursus haec mysterii ratio repetenda , & concludenda est. Quemadmodum ibi alii erant, qui mordebant, & alius, qui figebat unita & hic omnes peccauerunt, & unus est,qui pro ipsis crucis gitur. Habes secundam imaginem: contemplare mihi S aliam tertiam imaginem: In ore duorum, πιι Deut. I s. trium testium stabit omne verbum. Ecquid cautaeit, quamobrem cruci Mara. i 8. figatur serpens aeneus ut cestarent morsus serpenti uir. . Alius igitur erat, 2. cor. I qui crucifigebatur, & alis, qui cellabant mordere. An non vides emcaciam veritati se An non cernis in littera, quas in occulto, vim tamen,& potestatem oeconomiae sese ostendentem l Crucis xus, inquit, serpens est, ut cessent draconum morsus: crucis xus est Christus, ut cellen damo num operationes. Alius est sertiens, qui sgitur. & alij, qui cesssant,drac nes et alius, qui in cruce, Christus, & alij, qui cessant,d moncsr & quem admodum ibi imago serpentis, qui speciem tantum serpentis liabebat,iecit, ut cessarent morsus serpentium; ita & hic Christi mors suit mortisti: Ors, di daemonum euersio. Iure igitur Saluator imaginem hanc tibi irsi . aptans dicebat: Et sicut Moyses exaltavit serpentem in deserto, ita exat Ioan. I. tari oportet silium hominis; νt omnis, qui credit in ipsum, non pcreat, sed habeat vitam aeternam. Habes frater beatum Moysem& in alia figura describeratem crucem: &quo modo, audi. Oportet enim de cruce dicentes exhibere multas huius mysterii contemplationes. Invaserant aliquando in Israelitas alienigens iuxta desertum. Alienigenis autem illi, nomen erat Exod. 17. Amalech. Mittit Moyses Iesum Naue , qui dux esset gentis suae in pra sto ; dc armat quidem succetarem suum, manet autem ipse in monte,extendens manus. Etenim, Moyses, inquit, ascendit in montem, em expandit manus suas: cum ueleuaret Moyses manus, vincebat Israel, o ubi demitteret, i corporeagrauitate victus, superabat Amalec. chi id vult lisc figurat, Iudetus timens, ne per imaginem hanc eluceat gloria crucis Christi,
statim inquit,nihil habet ex iis,quet tu comminisceris. Orationis typus erat figura illa, non imaginis, ut tu opinaris. Et cur, si verὸ victoria erat suctu
13쪽
fructus orationis; non ipsi orationi yictoriam adscripsit sermo diuinus
xl bse ex Non enim dixit scriptura: cum oraret Mones, sed, cumimaret mo M . eonfectu - Hoc enim ostendentis est, vere victoriam non suisse fructum orationis ,ris reponi sed imaginis,ac figurae manuum . Vbi enim demitteret Moyses manus,m - . superabatur Israel: ubi autem expandebat; superabatur Amalec. . Nam si effectum illud suisset orationis, ita oportebat dicere, Et eum orabat M ses,vincebat. Sed quemadmodum antea dicebam. praetermittens orati nem, non tamquam inutilcm, sed tamquam eam, quae dcberet conced re imagini ipsius crucis i victoliam ipsam typo, & signo acceptam resert. Cum enim Moyses expandebat manus; vincebat Israel. Quid sibi vul. manus expassas Describe apud teipsum manus expassas, ut videas imaginem effulgere adorandae crucis. Verum laborabat,inquit,& defatigaba tur Moyses: non enim valcbant manus seruire imagini, victaea grauitate corporis. Quid igitur φ Vt ne soluta imagine solueretur etiam victoriaι adstant Aaron, & Or; de leuabant ipsius manusi ut heimago erucis omitasa,&cessans victoriam extinguat. Cur autem omnino Aaron, & orsubstentant manus ἰ Aaron sacerdotalem fratris obtinebat dignitatem : Oralitem regiae tribus cognationem habebat. Adstant igitur imagini crucis quasi satellites, sacerdotium, & regnum. Et quemadmodum cum tam Min. II. te transformatus esset Dominus,apparuerunt Moyses,& Helias,a dextris,
di a sinistris, ut regiam Christi imaginem quasi satellites stiparis; ita di hic
Aaron ordinem sacerdotij obtinens adstat cruci, itemque Or primum lia 'bens regiae dignitatis florem cruci adstat. Haec mihi dicta sint, vi ostenis dam apud antiquos illos patres introductam suisse imagidem ipsam atque inhonore suisse pium oeconomiae, di mysterii typum. Quod si,qui
praenunciabant , tanta cum gloria praedicarunt. & tanto cum honore praefigurarunt; quibus,& laol, de qualibus linguis nos praed cabimus crucem Domini, & diuinam illam oeconomiam , atque myste tum 'Noui magno vos teneri desiderio orationum dogmaticarum S i stitutionum Theologicarum. Uerum ea etiam, quae nunc dicta sunt, illorum sunt amnia, de germana. Etenim eiusdem mentis ac sententiae est, di crucem praedicare, & unigenitum Deum verbum exaltare. Qu obrem siue diuinitatem unigeniti celebres, siue oeconomiam, Sassumptae humanitatis rationem honores; una,eademque est pietatis demonstratio. Tantummodo, cum audiueris crucem, cum audiueris oeconomia,& rationem assumpti corporis; extollas cogitationem ad altitudinem p
testatis unigeniti: nec figura, quae propter te facta est, deijcia spiritus
tuos ; sed humanitas corporis extollat cogitationem, &mentem tuam.
Nam crux quidem propter te: dignitas autem Dei per seipsum. Digni-.tas autem Dei non exaltatur sermonibus , non deprimitur sermonibus sed qui deprimunt;suam ipsorum depressionem ac deiectionem moliuntur: qui autem exaltant; suam ipsorum vilitatevi euchunt in sublime . Memadmodum igitur antea dicebamus,inanifestum est,& eum,qui
14쪽
conomiam, susceptumque in carne munus,& eum qui theologiam , id est 'verbi diuinitatem celebrat; eidem inhaerere sententiae. Ceterum quo in nium in ijs, quq heri 1 nobis tractata, &disputata sunt in ea verba, Ut cogi scant te solum Deum verum, edi quem misisti, Dominum Iesum chr 'deluit quiddam ;& ad illud quidem, solum verum Deum , allata γs uni prophetiae ,& testimonia, quibus demonstratur filium quoque esse solum verum Deum; necessarium existimo reliquorum etiam verborum peragere contemplationem. Quamquam inquit haereticus, quid vero rursus habes,quod afferas aduersus dictionem illam, Missume Literatὸ enim,
es ad verbum ita est scriptum: Et quem misisti, Iesum christum. Nunquid ille qui misit,ei qui missus est,aequalem habet honoris gradum ac dignitatem Haec quidem si ita legas, ut litterae, ac dictioni seruias , saepe, prout
antea diximu s, magnam inuenies, ut verum fatear, aduersus nos pugnam; neque rationibus ipsis ea erunt consentanea, & conuenientia, quae bene quidem scripta sunt, malὸ autem intellecta Quod si ad ipsam veritatem, reuoces cogitationem; nunquam tibi ad pugnam, atque absurditatem ullam: conuertetur mentis oculus ab ipso met sancto spiritu ad subtilem,exquisitamque intelligentiam ductus. Nam illud quidem. Missur en, &, misit, humana praesesert verba, diuina autem,raedicat sensa. Non enim qui misit , e locis in loca misit: neque qui missus est, e locis in loca venit. At enim, M inquit, pater filium in- tamquam eum, qui non adesPepraesens mundo,ad quem mittebatur . Quomodo igitur inquit scri plura de ipso Domino r In mundo erat , mundus per ipsum fastus est ρ Quomodo igitur venit,qui presens erat' nimirum apparuit, qui latebat. God si, ut audis, ita etiam vere & propriὸ putas accipiendum illud, necessariam omnino est,& eum qui missus est, ijs adesiste locis, quibus antea praesens non erat, & eum, qui misit, eo mittere, ubi ipse non adest Quomodo igitur Euangelista dicebat: Omnia per i Amfacta sunt; o sine imo factum est nihil: in mundo erat, mundus per ipsum factus est ' E rgo si erat in mundo; quomodo mittitur in mundum i An non audisti ipsum dicentem: cslum, o terram ego impleo, dicit Dominus ' Quid igitur sibi vult illud, Sumitur nimirum pro, apparuit, pro, essis set per car-aem . Missio enim non eum transitum qui ε loco ad locum est, significat, sed eum, qui ab inuisibili deitate ad euidentem praesentiarii. Etenim neque cum peregrinatus est atque habitauit in terra secudum humanam ce conomiam, atque susceptum in carne munus;caelos vacuavit sua ipsius dignitate: neque nunc assumptus secundum carnis assumptionem, torram reliquit destitutam sua cura, & gubernatione. Rursus alio modo disputationem agitemus. Si secundum dictionis proprietatem, fratres, misit pater filium in mundum; perspicuum est eum, qui misit, ab eo, qui' missus est, separari secundum proprium statum, ac sedem. Nam si una eum ipso est, superuacuum est illud, Misit. Sin autem misit; necesse est quod ad proprietatem, & vim locutionis pertine separatum fuisse.
15쪽
rum mInime seruiendum est litterae, & dictioni, Ted si dei ob sicundar dii.
Ecquis autem nobis sermo testabitur ipsum eum in terra apparuit, fuisse in caeli si Ecquis autem sermo testabitur, cum a patremissus est, a patre nequaquam separatum fuisse e Si missus in mundum proprie est,quemadmodum dictio sonat, ii qui misit,ab eo,qui missus est,separatui a quomodo dicebat: Ego in patre 'pater in me est i Quomodo autem rurius dicebat: Et qui misit me pater mecum est i Vides naturam minime separari, sed figura illa, & vocabulo misi ionis demonstiari ce crinomiam, & susceptum in carne munus Quid igitur sibi vult illud: Ascendo ad patrem meum. Etenim si pater cum ipso est, cur alcendit ' Ascensio oeconomia
indicat, at sumptionem corporis, non deitatis distantiam. Vis autem cognoscere, quemadmodum cum in terra peregrinatus est,caelos non dere. liquit , neque a patre separatus eii, ita etiam in cflos assumptum terram
non reliquisse solam , e sinciae Qui dixerat ad suos discipulos: scil credo, unde descendi.ad patrem meum . ipse rursus ad illos dicit: Et ecιe ego vobiseum sum omni si s dictata inque ad consumatisnem seculi. Illud ig-tur , ut cognoscant te Dἰum verum Deum, o quem misisti. Iesum tarista, duplicem notionem habet, & duplicent gladium; unum quidem paratum, ac strictiim aduersus idololatriam , alterum vero instructum aduersus Iudaeorum contumaciam fidei & pei suasioni ret,itentem. Etenim solum quidem verum D cum dicit, ut mortua idola notet: missim autem Iesum Christum, ut iis obstruatos, qui oeconomiam, di astumptum in carne munus negant. Accipe igitur verba, prout sententia pollulat:& ne dignitati inseras iniitriam perdictionem & litteram ipsam. Atque ut exquisire cognoscas, quod esse missum a Deo non E locis ad loca translationem signuicat, scd oeconomiae, di muneris in carne suscepti declarationem; de Ioanne Baptista inquit Euangelium, homine, qui de tcrra erat, S e terra apparuerat. Fuit tam mi a Deo. Nilnquid igitur Ecaelis missu erat Ioannes ' num de supero loco venerat ρ Quomodo igitur venerat e Itane ' homo quidem missius non translatus est Eloco ad locutsed commissium sibi munus suscepit. Deus autem verbum, is qui omnia implet, ii se ipsum dixerit missum, naturεὶς contumeliam intulerit, ac non potius susceptum sibi munus declarauerit Uide ipsum frater & susceptum tibi in carne munus implentem. Ac non euertentem diuine potestatis dignitatem. vide autem sacerdotalem etiam figuram: is scentiae patrem meum, ct rogabo ι umo paracletum mittet vobis spiritum veritatis. Si ascendis sursum,& rogas, di rogans impetras, &postquam gaiti, mittis spiritum rogo enim, dicebas, S mitto; curante ascensionem solvis auctoritatem patri si si non agis pro auctoritate secundum diti in adignitatem, sed expectas donec ascendas ad patrem in cςlum,& obsecrationem,& supplicationcm adhibeas, ac tunc demum accipias ipsius spiriotus gratiam ,atque in Omnem emittas orbem ; cur, antequam ascenderis, antequam rogaris; propriam prae te sers auctoritatem e Cur ante alluia Ptio
16쪽
utionem. eum λ monuis surrexisses, insulstasti in secies Apostolorum,&induis: Accipite Spiritum sanctim λ Quod petcndum tibi a patre eit,
prius uam patri supplices,dast Ergo ironice agis, dum simulas te pcteres Non inanice, inquit, agor non enim ironiae locus est in ipsa veritate et Iedalterum quidem aptum est dignitati ; alterum vero conuenit suscepto in carnem uncti. Cur igitur inspirasti in facies Apollo totum e Oroitebat me, inquit Saluator, cum e mortuis surrexissem, gratificari mundo primitias vitae. Etenim quoniam Adam, cum formatus est , accepit spiraculum vitae: sisIpirauit enim Dese, inquis, in faciem Ada, O sactvi est in unimam viventem quod ille acceptum perdidit; id ego piae scias rc uoco: eriis
Eo eum, qui ceciderat; renouo eum, qui putruerat; vivisco eum, qui ocisci buerat. Huic autem meo suscepto muneri testimonium ctiam dat Propheta clara voce praedicans hanc meam inspirationem e Ecquis vero Proisi licia cst, qui clara voce praenunci et sanctam hanc inspirationem l Audi. inquit, Prophetam dicentem, v num e duodecim, cui nomen Naum.
celebra luda dies fems tuosi redde Deo vota tua et non committent vlteriin, ut veniant ad antiquitatem. Persecta sunt, inquit, prima: non committi ni Ulacrius, ut redeant ad antiquitatem : nouam gratiam euangelizat: quandoquidem vetera cessarunt; noua Aorent. celebra dies Iestos tuos.c ur diei festi mentionem facit i quoniam in die sello Paschatis suturum erat, ut resurrectio floreret: celebra, inquit, Iuda dies Iestos tuos : redde
Deo.vota tua: non committent νlterius, ut veniant ad antiquitatem: perseis
Itonem, atque absolutionem acceperunt. Id est, prima illa finem habent. Et cur prima illa finem habentρ Etenim. Ascendit, inquit e terra is, quit spirat in seriem tuam, qui extrahit te ρ tribulatione. Sed iterum haec ab
initici tractemus. celebra Iuda dies fessos tuos: redde Deo vota tua: non committent ulterius, ut veniant ad antiqMitatem. Quinam crant hi dies se. . si te omnes enim illi veteres imaginem nouorum scrcbant. Primus a Zimorum dies diligenter perpendentibus erat passionis imago. Post hunc dies Pentecostes erat ipse quoque imago implantationis sancti,& adorandi spiritus. Dies autem tabernaculorum imago ipse quoque est tabernaculorum caelestium. In huiusmodi quidem die ostendens se Dominus, quoniam illa tabernacula temporalia erant, cum demonstrare vellet, illa esse typum S figuram tabernaculorum suturorum, dicebat ad cos, qui in mundo diuit ijs abundant: Facite νobis amicos ea mammona iniquitatu, ut eum defeceritis, recipiant vos in aterna tabernacula. Temporalia igitur ta- hemacula typus erant aete inorum tabernaculorum. Quoniam igitur su- . sceptiim a Christo muniti veteres quidem typos, ac si guras imp ebat,nouam autem gyatiam estorescere faciebat; bene Propheta praenunciat dicensr celebra Iuda dies festoi tuos ι redde Deo vota tua. Iuque significant
sequentia: Non committent vlterius, vi veniant ad vetustatem. Renovata enim sunt vel cra per gratiam ; persectionem, atque absolutionem acce
remulet inscendit enim ἡ tcrra ut qui inolirat in seciem tuam,aι que extrahit C te e
17쪽
te extrιδularetone. Verum Propheta quidem Naum nude tibi repraesentavit Do in iiiiim inspirantem sanctam gratiam. Esaias aurem & ipse alia quadam ratione e mortuis resurgentem, & Spiritum sanctum suis gratifi. Esa. 63. cantem praenunciat dicens: Recordar-endisam Memorum is, qui eduxit 8 terra paRorm Ouium. Et loco illius sententiae, Inspiratiis in faciem ipsinis, confestim subiunxit: qui suis in Usis Spiritam sanctum. Diuiisna dignitas, diuina appellatio, regia maiestas, immortalis gloria, Si comprehensibilis potentia, is, qui cum patre simul glorificatur, & cum filio simul regnat, & qui operatur omnia, de distribuit unicuique diuina charismata, prout vult. Haec, satis scio, stabiliunt quidem proprios E clesiae alumnos, mordent autem, & di ant inimicos, potissimum inimicos pietatis, eos, qui detrectant un, cum patre & filio glorificare Spiritum sanctum. O miseriam . Neque leui etiam honore dignari volunt Rom. 3. Spiritum sanctum . Apostolus autem de seipso, ac suis dicebat: Si rem . patimur eonglorificabim . Paulus simul glorificatur cum Deo ι&. Spiritus non conglorificatur mortalis namra eo usque euehitur, ut cum
Christo conglorificetur; dc adorandus Spiritus non erit eo mdem priuilegiorum nobiscum particeps l Ac de nominibus quidem inquit ipse Tim .a. Apostolus: Sisa mem-, in coηregnabimM. Spiritus autem sanctus non regnat vn i cum Christoe O magnam dementiam, o magnum, L intole randum serorum. O mentem impiam, & blasphemiam immensam, de vulnus insanabile. Nos speramus una nare; de Spiritum sanctum inserui ordinem redisimus Haec autem dicimus, fratres,non perinde quasi Spiritus sanctus eodem modo ac nos, sit conglorificandus: sed ut eorum impietatem reprehendamus, qui neque tantumdem illi tribuere in animupossunt inducere. Propitius autem ss nobis Domine in iis, quae diximus. Nam tametsi nuda tantum, ac tenui dictione vel ba impiorum iteramus, is es' nemo tamen, fratres, existimet, iterare contumelias ab illis illatas et, υ- meliam esse in Spiritum sanctum. Proserimus enim illas in mediu,ac dici: noI mus,no consentientes impietati,sed errorem notantes,&eos,qui nobiscuc'rrium' alumni pietatis sunt, , prauis dogmatis munientes. Na & Apostoli amam ρεν. tes Dominii,dividentes ipsius dignitatem non cunctati sunt inserere fas ctis Euangeliis contumelias a Iudatis illatas. Itaq; scripta sunt,quaecumqἶDo. s. illi de Christo ausi sunt dicere,& Quia peccatoris.& Quod ex Deo ποης' ιυμ 3. di in facie ipsilis dicere non resermidarunt: Samarit sta es tu.σἐκ- iambes. Haec autem scripta iron eos, qui scripserunt, condemnannsed eo , sui blasphemarunt. Audi emcaeitatem spiri u audi traditam ab Apost lis glorificandi rationem,adhaere illorum doctrinae,sequere cathedras san ctorum et ne teipsum errare facias per vestigia impurorum. Trinitatem - dorat Trinitatem πιο ear Trinitatem praedica. Ita sentini proph' ata praedicant Apostoli rita credunt martyres. Audi Paulum, qui Tris . cur. II. ratem praedicat. Dim novatiarum iidem autems --rdias mes misi Mallani ridem autem Dinimis et diu mes operationi tum
18쪽
rd operatur tria in or SM . Quid causae est,quamobrem non incipiat. patre, neque illum praedicet primum, deinde filium, & post ipsum, iritum sanctum' inueclis ordinem Pau tiransponis seriem l cum Saluatorita nobis tradiderit: In nomine Patris, re Filii, ct Spiritus sancti; tu sol- Matri r 8. uis sacram legem Theologiae ἰ Absit vero, ut quicquam unquam humia modi de Paulo cogitemus. Sanctus enim ille, & admirabilis praedicator optime nouit, tametsi Spiritus sancti primum mentionem faciat, inuiolatam tamen a se seruari Theologiam , neque in confusae illi naturae in i riam seri non diuidit indiuiduam dignitatem: spiritus primum mentio nem facit; ut ostendat, ubi postremo loco scribitur Spiritus sanctus, non propterea postremum ipsum fieri, & vltimum. Etenim quoniam illi per-
uerse,& malὰ interpretantur, non connumerantes, sed sub numerantes patri filium, de filio Spiritum sanctum primus enim inquiunt,pater, secundus filius, tertius Spiritus sanctus, non bene ordinatam notitiae surte mi telligentes adorandae Trinitatis, sed animo peruerso aggredientes inferre iniuriam puritati Theologiae iure Paulus in uertit nominum ordinem, ut ostendat uti ritatis potentiam,& tollat improborum suspicionem. Etenim nouimus, inquiunt, silis quidem,& Spiritus sancti leuiter,ac tenuiter Pau luna mentionem facere; ubi vero ad patre venit, in sublime euehere Theologiam: nam de spiritu quidem dixit: Idem autem spiritus. De filio autem: Idem autem DomιuM. Vbi autem ad patrem venit; dixit: Qui operatur omnia in omnibus. Quid igitur, hoc ipsum verbum, Operari omnia in omnibus , auctoritatem praeseserit certe, inquiunt: di excellentem p r.estantiam praedicat e certe, inquiunt. Accipio consessionem tuam; dummodo maneas in pactis conueniis. Videamus igitur, siquid manifestius vas illud electionis, ille qui 1 Spiritu sancto regebatur , de hac , ipsa quaestione subiungat: V nicuique datur manifestatio piritus ad νtilita- I. cor. tr. tem: nam ali, quidem datur sermo sapientia secundum jiritum, alij autem Iremo scientia in eodem spiritu, ali' autem gratie sanationum secundum eumdem spiritum, alij prophetia, alij autem ioterpr elatis linguarum, alij siderath gratia aliae. Hae autem omnia. Attende diligenter: animaduerte diction s, S potentiae consensionem. Qui in priore orationis parte dixerat: Idem autem Deus, qui operatur omnia in omnibus. Ubi ad spiritum venit; hanc eam dc in potentiam testificatur de spiritu. Haec autem omnia, inquit, operatur unus ,-idem lyiritus, diuidcns scorsum singκlti, prout vult. illa non solu tur harmonia rationis illius in glorificanda Trinitate usitatae, . quodcumq; nominum sanctae Trinitatis vel primu , vel secundum v ci ter Luim ponatur. I tenim primum, & secundum, & tertium non naturae discrimen indicat, sed viam Theologiae inconfusam. Rursus idem Apostolus; ut ostendat ubique se sine ullo discrimine usum osse nominum ordine, accessisse autem bono cum ordine, & secure ad diuinam praedi tio
19쪽
dicas ' Etenim tu, inqiiit, hoc, quod primum dicitur, in ordinem redegusti. Ego autem, si primum, ac secundum dixero; naturam tamen indiuia duam existimo; potius autem non existimo , sed securE. ac sidenter praedico. Ne igitii riniuriam facias diuinis sermonibus; neque illudas cael stibus dogmatis. Huiusmodi imaginem inuenis etiam in vetere Testa mento. Nam quemadmodum hic incipiens Paulus 1 spiritu venit ad fi- lium, & u filio rursus ad patrem; & quod in ordine nominum illorum tertium erat, primum iacit, non inuertens praedicationis ordinem, sed imexplicabilem Theologis scientiam demonstransiita etiam in vetere hunc eumdem modum inuenies quasi in imagine praesul gentem. Quis nostrum' non nouit, fratres, in scriptura primum quidem statui Abraam,secundum Exo. 3. vero Isaac, & tertium Iacobi Ego enim, Deus Abraam, o De Deus Iacob. Et iure quidem scriptura primum eum praedicat, qui genuit, Tum vero eum, qui genitus est, ac deinde eum, qui ex illo. Verumtamen uando natura erat indiuidua, quamuis propter seriem temporibus diui-eretur; non cunctatus est Deus mutare ordinem, ut eamdem eise rati mem ostendat . Inquit enim in Leuitico: nam & locum indico ne ea,quae
1 uu ,σί dicuntur, illudas. sv autem peccauermisilii Israel; tradaminos ingentem hiise iisdὸ ' proficisceηtur illuc, o ferment Diis alienis. Tunc e 1-ndetis .il a , cor instrum incircumcisum. & paulo post: si recordabor testamenti Deis, ,rebi, restame ti Isaac, σ testa ti Abraam. Repetam verba: nam i plsus occultauit argumentum, quod tractabatur. Illic, inquit, eonfundetur Impress eorimarum inelaeumcisum :σreuertentur ad me, re fundito imos. N habet, dum minae; de liberationem adnuntiat: Et redueam ipsos in terram patram
τος , nos eorum t σ recordabor tessamenti Iaeob, ct testamenti Isaac, o te movi corrigim', Abraam. Uides mutari ordinem eorum, qui pares honore suntl Non e- ρη ς - . nim primum tempore secit Iacob:sed istam quasi neglexit distinctionem, 2 a alibi ut honoris aequalitatem ostenderet. Vertim in Patriarchis quidem temetia chry- pus distinguit fructus a radicet mortalis enim natura est,& eorum qui P sostom' σ niti sunt. & eorum qui genuerunt. Sanctae autem & immortalis adoran agnoscit dae Trinitatis naturam non diuidit ratio,no partitur tempus,non separanς er depre- qcula. Nihil enim intermedium est inter patrem,&filium, di Spiritum catur bu- sanctum. Effector Rculorum unigenitus. Audi diuinum, di generosumismodi praedicatorem, qui ita de patre dixit: Multifariam, malios modis olimpiosum. Deus loquens patribus in Pronetis, nouissimis dictus istu loquutus en ο-Heb. s. his is filio, quem constituit baredem uniuersorum i per quem Iecit σ Dcul Nihil igitur intermedium est inter patre de filium de Spiritum sanctum
nullum tempus, aut interuallum temporis: ante secula pater, ante saeculi filius: ipse enim secit seculat ante steula Spiritus sanctus: nusquam scin ditur natura: nusquam diuiditur potentia: attende diligenter: regnat p 'ter, regnat filius, regnat Spiritus sanctus. Seio me hac ipsa usum esse d FHI. r. monstratione. Sed eadem dicere, Mihi quidem pigrum mniin,'-bu autem
M. 73. tutum. Regnat pater, secundum illud: Dena noster Rex tisisculum. Re-
20쪽
pinat filius: Dabit enim ei Dominus sedem David patris sui, re regnabit s
per domum Iaesi in saecula. Regnat Spiritus sanctus. Na Esaias quidem ita dixit: Et regem Dominum exercituum vidi oculis meis sed=tem super solium excelsum, o eleuatum. Et dixit ad me. vade , ct Hees populo hule. Aureaudietis , σ non intelligetis: σ videnter videbitis, ct non perspicietis. Et quae sequuntur. Apostolus autem istam Propheta: 4 heologiam transfert ad Spiritum sanctum. Nacum ille dixisset, & vidi regem Dominum exercituum, dixit mihi. Vade, ct dices populo huic. Paulus regem Dominum exercituum ad Spiritum sanctum transferens, disserens cum Iudaeis, qui Romae crant, inquit. Bene Spiritus sanctus loquutus est per Esaiam Tro-pbetam ad patres nostros dicens, Vade ad populum istum, Ch dic ad eos, aure audietis, o non intelligetis. & quae sequuntur. Esaias dicebat: Regem exercituum vidi: er dixit ad me, dices populo bule. Et Paulus ea verba aia serens, Spiritui sancto istam attribuit auctoritate. Ergo Rex & Dominus exercituum est Spiritus sanctus, qui dixit Esaiae: Vade, o dices populo huic, aure audietis, er non intelligetis; σ videntes videbitis, ex non perspicietis. de quae sequuntur. Dominus pater. Et audivi vocem Domini dicentis, Vade, cydices populo huic. Dominus filius. Etenim Dixit Domi-nra Domino meo. Dde a dextris meis. Dominus Spiritus sanctus. Nam Dominus spiritus est: ubi autem spiritus Domini. ibi libertas. Nemo existimet, maius ac primum nomen esse hoc Deus. secundum vero nomen Dominus. In natura enim immortali & Dominus, & Deus, et ii dictio ipsa non habeat eamdem vim, eamdem tamen dignitatem praedicat. Quid enim e Est ne Deus nomen primum ἰ At si Dominus esset secundum nomen, non sane Moyses secundo usus esset perinde ac primo, ita dicens: Dominus Dera tuus, Dom laus oua est. Oportebat enim, siquidem illud ptimum crae, illius primo loco mentionem facientem ita dicere: Deus tuas, Dominus unus est. Sed ut ostendat nominum duntaxat esse discrini en, primum dixit. Dominus. Deinde Deus. Ceterum ad propositum reuertamur. Dominus autem spiritus est. Dominus igitur pater, Dominus filius, Dominus Spiritus sanctus. At Paulus inquit unus Dominus . t Si Dominus,& Dominus; quomodo unus Dominusἶ nimirum una est d minatio. Ita & unus Deus, inquit Paulus: Nobis autem unus Deus pater, ex quo omnia, ct νnud DomInus Iesus cbrisus. Ergo inquiunt, patrem qii idem Dctim dixit, silium autem Dominum. Videamus igitur, videamus, fratres, videamus, obsecro, an nomen hoc, Dominus, non sit diui-nx dignitatis; neque vere de ptimum & conueniens, neque a sancta scriptura contestatum . Vere enim necessarium est, & nos diligentiam in diacendo adhibeamus, & vos alacritatem in audiendo, de illi cum veritate doceantur. Ecquis igitur sermo nobis testimonium dabit nomen hoc, D
minia , de primum elia, ex magnificae illius gloriae proprium t Audi Pr Phetam David: Erubsant conturbenturi, Devli sicuti ; ct ιοηs- οι si et perea't: σ cognoscant quia nomen tibi, Dominua. Bene habet.