장음표시 사용
21쪽
inimicus ita inquit de saluatore verbo, nomen enim Christi Domunus, nomen patris Deus. Rursus posco definitionem eorum, quae nobis proposita fiant. Inhaeres haereticorum loquutionii permanes in pactis conuentis' Timeo enim versutiam tuam . Cum fueris conuictus; tunc vero ex hac veritate coniugis ad aliam rationemr ac si ibi etiam comprehensu3sueris; fugis ad aliud quoddam dementiae caput; cum minime sugienda esset veritas lucens, & illuminans. Non enim dum illuminat, expellit. Ex Leait. Sed nimirum, Impius fugit nemine persequente. Verum nos ad proposi-s6. tum redeamu . cognoscant, quoηianr nomen tibi Domiκus. Si de patiel NH.8 i. ciuitur; cognosce igitur nomen hoc, Domini. conuenire patrii de sin Hor. S. men Domini conuenit patri; Paulus dixit: Unus Dominus Iesus christus. Quod si Dominus pater, Dominus filius, ergo quemadmodum est pa ticeps nominis. ita etiam est particeps dignitatis. Λtenim ludaeus recusit fateri, de patre id dictum esse, ut nomen Domini aptans filio, nomen Dei patri seruet. Accipio hanc desinitionem , & pactum. Equidem non diauido nominum dignitatem, quemadmodum saepe antea dixi, adorandae Trinitatis: ecclesita enim indiuiduam agnoscit gloriam: sedetne demitto, atque accommodo tuae infelicitati, di dico: esto, vivis, cognoscant, quuniam nomen tibi Dominus. Quid igitur facies, cum*llud subiungitur: Tu solus altissimus super omnem terrami Ergo secundum impietatem,ac d ctrinam tuam, iam pater non est, quoniam solus filius est altissimust Hic fratres non sunt fluctus maris qui obruant,sed fluctiis charitatis,quisam ctificent. Verumenimuero Christo loquente, & praedicante nauigium Matib. 8. hoc Dei amicum tranquille cursum peragat suum. . Etenim absurdum quidem est mare conspectis vestigiis Domini, & audita voce, siluisse,&quasi freno cohibitum auctoritatem veritum esse, ecclusam autem suo Iom. 6. ipsius sponso non esse dicto audientem veiba vitet loquenti, & verissi
Mal. diuinam gratiam in labiis habentit Nam Diss aen gratia is abiis tuis.
Ceterum ad propositum redeamus. cognoscor,quis nomen liui Dominas. Vtrumvis elige: non quod in potestate tua lita lit electio. Non enim cum
Psi . Iesus Naue dixit ad populum: Eligite hodie, exi Ireuhre potissimis debea
tis, utrum diis, quibus seruieruηr patres vestri, an Domino Deo nostro; non ideo electionem omnino posuit in potestate hominum: sed hoc voluito
stendere cum electione eorum, qui Deum amant, esse coniunctam piet
Ibid.iusta tem. Et alibi idem: Testes νω contra vos in is, quia ipsi elegeritas vobis Dominum, ut seruiatis ei. Quemadmodum ibi electio non iecit iniuriam dignitati Dei, sed piorum electionem demonstrauit: ira etiam nunc, si optionem , atque electionem dedero sententie, S consilio vestro; non facio iniuriam dignitati, sed consilium vestram examino. Ergo illud cognoscant, Pua nomen tibi Dominus, dictum ne est de patre, an de fili Nam, siquidem de patre,& nomen patris Dominus; filia etiam nomen est l. r.8. Dominus: Unus enim Dominus Iesus tardius, per quem omnia. Ergo quemadmodum nomen commune est, ita etiam digilitas. Si nautem dicassili
22쪽
Issiti esse nomen Dominus: igitur solus ipse situs est Dominus: Tu enim Psal. 82. s. Ius altissimus super omnem terram. Ergo quando unus, & solus filius est
Dominus; alienus ne erit pater a dominatione' Absit. Neque enim quan- do soliis pater praedicatur unus Deus; excluditur si ius a deitate. Nam . In principio erat verbum,' verbum crat opud Deum,in Deus erat verba. Ioan. I.
Neque igitur illud Deus pater , excludit sal: iam deitate nam & ver bum Deus est y ncque item filius, cum dicitur unus Dominus, alienum propterea patrem ollandita dominatione. Etenim Dixit Dominus Do- PDLIosmino meo, sede a dextris meis. Dominus igitur pater, Dominus filius, Dominus Spiritus sanctus. Nam Spiritus Dominus est. Sed rursus hae- a. cor. et reticus excandescit, ac resilit, & Dominum vocati audiens Spiritum fanis ctum, disrumpitur: Et quomodo, inquit, Spiritus Dominus est, qui olimpit Prophetam Dauid loquens celebrat filium his verbis i Dixit Dominus Domino meo ' Vides, inquit, spiritum loquentem per Prophetam fa- teli S patrem & filium Dominum suum ' Quid igitur fiat rest ne longius producta oratio dubitationem, ac difficultatem asterat audientibus; ad irsam veniansexaminationem istius rationis: totam vobis exponam loci illius sententiam . Saluator aliquando cum Iudaeorum Synagoga disputas,& excutiens, quam de ipso opinionem, atque existimationem multi h
bcrent , inquit ad ipsos. QPem dicitis esse Christum ῆ cuius filius est ἐDicunt scribae, do Pharissi, Dauid Tum Dominus opponens se illorum existimationi rursus adiunxit: suomodo ergo Dauid in Spiritu sancto vocat eum Dominum, dicens, Dixit Dominus Domino meo, sede a deatris Addidit autem illud, In spirisu sancto, non ut spiritum ostenderet seruum eius, qui praedicabatur, Christi; sed ut clarum, perspicuumq; saceret Prophetam in Spiritu sancto sutura praeuidentem, eum qui secundum carnem futurus erat filius, lateri Dominum secundum veritat mo.
Non enim Domino propositiam erat de Spiritu sancto exquirere, sed de seipso, virum Dati id ipsum Dominum habeat pro filio,an pro hero. Denique ipsemet Dominus iam ante tollens haereticorum sallaciam , & inuiolatam seruans Spiritus sancti dignitatem, illatione ipsa soluit dubitationem . Quid ergo incpiit 3 Si ergo David vocat eum Dominum; quomodo fi-Ims eius esse Non dixit, si ergo Spiritus sanctus vocat eum Gominum: sed, Si Dauid vocat eum Dominum. Cur igitur addidit illud r In Spiritu sancto vocat eum Dominum' Quoniam de Christo dicere ante Christi aduectu,non erata oculi cernentis, sed Spiritus sancti praemonstrantis. Non ris. enim Dauid ea, quae videbat, praedicauit, sed quet illi Spiritus sanctus sub ij- ciebat, hic spiritali personabat lyra. Propterea Dominus adiunxit: su moso ergo David in Spiritu sancto voeat eum Dominum i Ne autem h-ticus hinc accersat blasphemiam in Spiritum sanctum; addidit rursus, quemadmodum iam diximus: Si ergo Dauid vocat eum Dominum rq
modo filius eius est i Ergo David in Spirisu sancto vocat Christum D
minum. Illud autem in primi; consideremus, Prophetam omnem ex Spuritu
23쪽
ritu sancto loqui ea, quae sibi in onstrantur. Etenim sine dubio Propheta
omnes in Spiritu sin 'o loquuti sunt; quemadmodum & Apostolus t statur dicensi Beia Spiritus sanctus loquutus es ad patres nostros per Pro. ιοει 1. - phetam. Et rursu Vniuerse Deus: Uundam de*iritu meosupra omnem carnem,o propbetabunt. Et M oy ses: Quis tribuat, ut omnis populus Domini uum. ii. propbetet, σ det eis Dominus ipiritum suum e Hoc loco diligenter attendamus, quomodo Spiritus se ni deitas demonstrethr, non a nobis euecta, sed praedicata a suamet dignitate. Concedite autem mihi ner interis rogationem, & responsionem informare id, quod propositum eu . Namia per huiusmodi oppositiones manifestior apparet dubitationum solutio. Interrogemus igitur, utrum fateantur Spiritum sanctum esse, qui loquu-
tus est per Pro Melas, an adhuc dubitent, di minime credant. Si dubitant; quod antea dictum est,in mem cetiam reuocabimus: quomodo ipsemetic-I.EI i. statur Deus, ita dicens: Efundam de I Phu meo super omnem carnem, propbetabunt e Spiritus enim cst, qui propheticam potentiam praestatι quemadmodum rursus Moyses ille admit ira vellet ostendere ex
Spiritu sancto prophetiam consistere, ni agi
erupit vocem: Et quis tribuat mini, ut Omias popul Domini propberat,erdet eis Dominus Spiritum sanctum suum e Siliautem vere fatentur, quemadmodum etiam vete est, Spiritum sanctum esse, qui loquutus est Pr . phetis; audi, quomo, o beatus,& admirabilis Zacharias pracursoris pater, Deum inquit esse Spiritum sanctum, qui per Prophetas loquutus est: B
L c. I. .nedictus Dominus Deus IsraeI: quia visitauit, ct fecit redempιionem plebi sua : er erexit eornu salutis nobis in domo David pueri sal; sicut loquum est per os sanctorum, qui a st culo funt, prophetarum eius. Si igitur, qui loquu
tus est per os prophetarum, Deus est; Spiritus autem sanctus est. qael quutus est in Prophetis quemadmodum inquit Dati id in libio Rcgnom: Spiritus Domini loquutus est in me. 2 Deus ergo, & Dominus est Spiritus sanctus, qui per prophetas loquutus c st. Accipe autem mihi rui sus inanifestam eorum, quae dicta sunt, demonstrationem. Divinus Apostolus covellet ostendere propheticae vocis auctorem esse Spiritum sanctum, in-1. GRI . quit in epistola ad Corinthios: Si omnes propiatetis; intret autem quis idio ta, vel infidelis: conuincitur ab omnibus, diiudicatur ab omnibus: occulta coi dis eius manifesta stant: ct ita eadens in Iaciem suam adorabit, pronuntiam, quδd verὸ Deua in vobis sit. Vidis pictatis doctorem aperte Spiritum, qui in prophetantibus loquitur, nomitiasse Deum ' Cur calumniaris dignitate spi litust Cur transgrederis si dei consessionem . Recognosce pacta tua,
quae in mysterijs secisti. An non dixisti, credo in patrem, & silium , &Spiritum sanctum ἰ QSod credidi sti,euertis I Quod consessus es, reuelli,' quod pure declarasti, hoc rursus impie repudiast bellum geris cum pacet pugnas cum tuis mei pactis e abnegasti fidem, & introducis quaestione, e credenti, confitenti tibi traditum 'est donum: S post donum expellitur fi des. & introducitur disputatio sne faςiaa iniuriam dignitati ipsius gratim
24쪽
ve adulterse pacta. & sponsiones terribilis illius, ae tiemendae eonsecrationis. In nomi ne patris, & si iij, & Spintus sancti confessus es crederet baptizatus item es in patrem, & filium, est Spiritum sanctum: itemq; benedictio in nomine patris, & fiiij, & Spiritus sancti. Nobis dona ab it 3 gratia, & a nobis blasphemia in gratiam e 1 Spiritu sancto libertas norare a nobis seruitus spiritui e O amentiam, o ingratum animum. Num no- Est mendauam insciaris fidem esaltem vetus reuerere testamentum: lucd 'biq; piq aliquod in se seri sanct et Trinitatis aequalitatem honoris;quemadmodu ex multis 1cIi- graco. pturae testimonijs saepe vobis demonstrauimus. inibus aliam etiam volo rursus adiungere demonstrationem. Praenunciata enim sunt, quemadmodum saepe antea diximus, in vetere Testamento noua. Quid igitur praecipit Moysi Deus ita dicensi Loquere is aron, O filiis eius rhc benedi- Num. cite filios Israel. Attende diligenter. Ne quis, quomodocumque rc S g ratur, putet bene geri, addidit in praecepto illud, Sic. Nequis ex propria potestate benedictiones proserat,sed secundum normam scripturae omnia faciat; propterea dicit, Sic, inquit, benedicite. Quomodo sici Benedicat te Dominus, custodiat te. Et attende, quomodo ubique Trinitatem mystice ita troducit, perquam etiam benedictiones triplicantur. Benedicat te DOmisus, o custodiat te .:Illuminet Dominus vultum suum super te, o det tibi pacem. Vide sanctam Trinitatem euidenter celebrari. .aenam gratia non a Spiritu sancto φ quodnam donum non ab illoe quodnam bonum sine illo' Quidnam etia supermundanum potest existere hominibus sine Spiritu sanctoe Scrutamini scripturas, & considerate, cum scriptura quidpiam eorum, quae supra naturam persciuntur, vult signiscare, aut ostendere, totum adscribi auctoritati ipsius spiritus. Veluti cum Sampson generosus ille heros magna illa, & incredibilia sortitudinis facinora edebat; scriptura ubique ea demonstrans Spiritum sanctum heroicis illis facinori- bd prsposuit. Venerunt,inquit, alienigenae in Sampsonem multi, & innu- Iud. rmerabiles, & solus erat ille; neque hoc tantum, sed etiam vinctus. Ecquae verbis hic igitur solutio ei, qui vinctus erati quae salus et , qui comprehensis equo- huis aec modo unus superior discedet multisqSpiritus Domini recta venit in Sam- ptis . . , planem , & irruit in alienigenas, & cum reperis et asini maxillam, mille viros aggressus interfecit. Et vide sapientiam diuinae scripturae: quoniam narratio haec illis, qui hominem minime noscerent, incredibilis sutura erat, nempe eum, qui vinctus erat, vicisse solutos, & unum multos; recte praeposuit. Eloiritur Domini irruit in Sampson, O arripuit mandibulam interfecit mille. Vt quod incredibile erat propter naturam huma n 'm; credatu r propter potentiam spiritus. Recte igitur dicebat Moyses: βμοmodo persequebatur νnus mille, ἐν duo fugarent decem milliae nonne ideo Deut.3a quia Dominus tradidit eos, Deus vendidit illos e Lege scriptu ias: & in ' quoq; heroico facinore praepositam inuenies ipsius spiritus auctorita- δx m. venerunt aliehigenae: S Spiritus Domini irruit in dampson; occur- Iud. r . Riι Leo;& dilacerauit Leonem, quasi haedum : vinctus est catenis scrreti; Iud. i6. . D
25쪽
- & muller ad eum Arumfossver S--. Etsolutasiani rincula, thia, de ac stuppa, cum acceperi odorem Unis. Sed rursus scriptura, Ee tauritus ρωήηilaruli in Sampsω, σμm trime ala,q i pa eam a meris odorem ignis Nullum usquam introduxit egregium facinus, quin
teponeret ipsius spiritus efficacitatem. At posteaquam nudatus Est potentia illa, attende diligenter,quid dicat scriptaira diuina. Nam quae ubique, cum ille bellarer, ac vinceret, dicebat visus Domini iremi in sum Non; ubi ille rasum habuit caput, & prodidit gratiae pignus ; confestim scripsit, Et reeessit ab eo Dominus. Quando alienigenae vincebantur,tunc scriptura, Et stimus Domini ιrruit in eum. Vbi autem discessit;inquit: Et recessit ab eo Dominus. Et iure quidem. Nam Dominusspirmis est. Non solum autem in Ietere testameto hanc inuenies obseruationem, & ac rationem : sed etiam in ipsis A postolis,ubi magnam aliquam, & excellen tem potentiam prε dicant diuina eloquia; ubique ipsius spiritus auctorit tempneponunt. In Cypro introducit Paulum sermone ipso punientem
execrandum illum Elymam magum, qui contra veritatem hellum ger bat: & quoniam narratura erat rem inuinata, momento extinctos sermo. ne oculos,ita inquit, Ecce manus Domini super te, O eris escis non videns solem. Hoc autem superabat & Pauli, & omnium hominum natura; se mone hominis, inquam, lumen oculis adimere. Sermo enim hominis noa mutat naturam, non cecat visum. Ne quis igitur spectans humana verba. rerum ipsarum nouitati fidem non habeat, & fictum esse sermone putet; rursus scriptura praeponit ipsius spiritus auctoritatem. Tunc, inauit, Pamias repletM Spiritu sancto dixit ad eum. Habes de aliam ipsius spiritus do.
rationem. Aliquando simo vires,& captum suum idiota loquetutae Sed rursus scriptura spiritui efficacitatem ascribit; quemadmodum cum R .suo concionantur Petrus,& loannes cora multitudine Iudaeorum. Dise,i
arbitratu et v,PFrua repletus Spiritu sancto dixit ad populum,niunum en rerent eis aptatis vre vos Dii mire, quam Deum; iudicate. Cur igitur Repletas vi. bis, vise ritu sancto' Quoniam fidentia. & libertas illa excellebat captum idio i se ei: ne quis in piscatorem intuens,sidentiam sancti illius sermotus non credanp posuit sancti spiritus sapientiam; ut admireris ration qua res illa administrabatur. Consideremus,si libet, & aliud ,ut magis, magisque stabilitas
earum rem,quae dicta sunt,eluceat. Aperitur caelum sanctisint sine Spiritu 1ancto non aperitur. Non enim oculis carnis cernitur lium aperium,sed
αγ. ex ipsius Spiritus sancti efficacitate . Vidit Mephamus estos apertos, sed, quemadmodum scriptura inquit, cum esset enua variis sancto, vidit.
Nullo igitur m do,fratres,cllum licet apertum cernere sine spiritu,neque docendi auctoritatem assumere,neque potentiam nuraculorum pri sere Omma opera- amina, e r idem
26쪽
- In Paral ticum qui triginta ον-annas agebat in infirmitate sua. D. I.
Eua o Ic Tvs Deus: singulo quoque conis
uentu video aruum crescere , agros comatos
florere, aream impleri, multiplicari manipulos r tametsi non multi dies praeterierunt,post quam semente hanc secimus: ecce vero quamis primum diues nobis obedientiae spica gemminauit. Ex quo perspicuum est non humanam esse potentiam, sed gratiam diuinam.qughanc colat Ecclesiam. Nam & huiusmodi est natura seminis spiritalis: non expectat tem-lus; non eget multitudine dierum; non moratur circuitus mensium, non oras, & tempora,& annos: sed licet unico die iacientem semen plenam.& confertam breui hoc spatio messem metere. Etenim qui hanc sensui subiectam terra scindunt;iis & plurimum Iaboris necessario adhibendum est, de diu expectandum . Nam & boues aratores sub iugum m ittere cogunciiridi profundum sulcum fodere,& semina copiose iacere,& si perficiem terri coplanare,& omnit quaecumq; iacta suerint, contegere, Ac expectare moderatos, & opportunos pluuiarum aduentus, multis i aliis in rebus labetrem,ae studium insumere, dc multum temporis expectare; ac lucdem sinem suum consequi. Hic autem & aestate, & hieme, S serere,&metere licet, ει eodem Lepedi extrumque contigit; potissimum ubi pinguis, & uber fuerit anima quae colitur. Quod lane in vobis etiam licet mere. mamobrem, & nos alacrius ad vos accurrimus. Nam & agric uillam diligenter terram colit, atque apparat, ex qua saepὸ aream impleis
27쪽
uit. Quando igitur & vos pauco ex labore magnunxnobis praebetis pro uentum; magna cum attentione ad hanc accedimus agri culturam, &eorum, quae antea dicta sunt, reliquias vobis distributuri venimus. Quodam igitur tunc ex veteretestamento disputationem illam texuimus,quet gloria unigeniti filii Dei habebatur; nunc ex codem hoc ipsum facis. mus. Ergo tunc illud afferebamus, quod dicebat Christus: sι crederetis Moysi, crederetis utique oe mihi. Nunc autem dicimus hoc a Moyse dictum esse: Prophetam vobis svicitabit Domlaus Deus ex fratribus v slmo,sicut me: ipsum audietis. Etenim quemadmodum Christus ad Moysem e transmittit, ut per illum ad se alliciat asita Moyses magistro discipulos tradit, iubens, ut ei usquequaque pareant. Pareamus igitur& a sentiamur cum ceteris rebus omnibus , quascunque aut facit, aut dicit, tum vero signo huic, quod hodiς vobis recitatum est. χοὸ nam vero hoc est e Erat inquit diessentis Lissorum : ct ascendit Iesus Hierosolymam est autem Hierosolymis probatica piscina, qu cognominatur bebraicὰ Bet Dira quinque portitus habens. In quam narrat sermo Euangelicus adueniare solitum stato tempore Angelum, atque in eam se mergerer id veroi telligi ex motione aquae: itaque illum qui primus descendisset post aquae
commotionem, sanum seri, quocunque tandem morbo laboraret. In his igitur iacebat porticibus nil illitudo infirmorum, caecorum, claudorum, aridorum, qui expectabant aquae motum . Ecquae autem causa est,
quamobrem assiduὸ Christus deligat Hierosolymam, & in ipsis diebus
estis sese ostendat Iudaeisi quonia tunc multitudo conueniebat, locum' illum, ac tempus obseruabat, ut susciperet infirmos. Non enim η quil horabant, tantopere cupiebant liberari a morbis s quantopere studebat medicus eos ab inualetudine liberare. Quo igitur tempore frequens erat ipsorum conuentus, & consertum theatrum qi tunc in medium veniens, ea quae ad ipsorum salutem sacerent, proserebat .. Iacebat igitur multit do infirmorum expectantium aquae motum; & is quidem, qui primus descendebat post aquae motum, sanabatur ; qui autem secundus, non amplius , sed constimebatur medicamentum: atque expensa medicina gratiae, in posterum restabant solae, ac desertae aquae; perinde atque inualetu.
do illius, qui primus descenderat, totam illam facultatem expressisset.& exhausistet: & ilire quidem optimo: seruilis enim erat illa gratia. Quo autem tempore Dominus aduenit, non eadem ratio seruata est; nec qui primus descendit in piscinam aquarum, solus sanabatur, sed di primus, &secundus,& tertius,&quartus,& decimus,& vigesimus; ac si Meemmiulia dixeris di bis totidem, ac si ter, ae si infinitos multitudine, ac si totum orbem ieceris in piscinam aquarum; ne minima quidem ex partet minuiatur gratia: sed eadem manet omnes illos purgans. Tantum interest inter seruilem potestatem, & herilem auctoritatem. Ille unum sanabat, hic orbem uniuersum r ille singulo quoque anno unum, hic singulo quoquo
die, si decem millia velis inhcaς, omaea sinos reddit; ille ducendens α
28쪽
murbans aquam , hie non item s sed satis est nudum dumtaxat ipsius nomen inuocare super aquas, ipsisq; uniuersam committere sanandi rationem. Et ill e quidem corporum viiijs medebatur: hic autem animae vitiositatem corrigit. Vides, quam undequaque magnum, atque acha infinitum interuallum apparet Iacebat igitur multitudo infirmorum pectantium aquae motum. Erat enim locus ille i nosocomium quoddam i ΠοθkaD
spiritale. Quemadmodum igitur eiusmodi loco multos licet cernere ocu- infirmorA. Iis captos, crure mutilatos, aut alia corporis parte malὰ affectos omnes Pu- blicὰ considentes, atque expectantes medicum; ita etiam hic licebat aspicere multitudinem eorum, qui conuenerant. In his ipsis porticibus erat homo quidam thiginta & octo annos habens in infirmitate sua. Nune cum
vidisset Iesus cognouisset, quia iam multum tempus haberet; dixit ei Vis sanus ferie rispondit ei languidus ae dixit, profecto Domine: sed bominem non habeo, vi cum turbata fuerit aqua, mittat me in piscinam. Dum venia cnim ego, alius ante me descendit. Cur ceteros omnes praeteriens Iesias ad hunc venit i vi & potentiam, & humanitatem ostenderet: potentiam quidcm, quoniam moibus iam factus erat insanabilis, S ipsius inua. latu do ch redacta erat, ut esset in rebus deploratis, ac desperatis; hum nitatem vero; quod qui praecipuὰ dignus erat misericordia & benefice tia, hunc praeceteris respexit pix pilius Dominus & humanus. Neque
vero locum leuiter praetereamus, neque numerum triginta & octo ann rum, quos agebat in in ualetudine sua. Audiant omnes, quicunque cum Paupcitate perpetuo conflictantur, quicumque in morbis vivunt, quicunque dis scultatibus premuntur negotiorum Rcularium, quicumque tempestatem, ac procellam non expectatorum malorum substinuerunt. Paralyticus hic est pro possitus ccu communis portus humanarum calamitatum . Nemo enim adeo calamitosus, nemo adeo miser, di insolix . si cum laoc conseratur, est, quin omnia quaecunque incidant, generose &magna cum alacritate serre queat. Nam tametsi viginti anni suissent, tametsi decem, tametsi soli quinque;nonne satis erant,qui frangerent ac di siluerent constantiam, di firmitatem animi ipsius ' Hic vero triginta &octo annos manet, neque discedit; sed magnam praesesert patientiam. Admirabilis sortasse vobis videtur temporis lonsitudo; sed si ad vel ba ipsa attenderitis, tunc maxim Eihilosophiam ipsius, persectamq; patientiam cognoscetis. Accessit Christus,&dicit ei: vis sanus perte Ecquis hoc ignorasset, voluisse ipsum sanum scri e Quid igitur causae fuit, cur non
ignorans interrogareti Etenim qui arcana cogitationum nouit;multo magis ea, quae omnibus perspicua. & manifesta sunt, cognoscebare Cur igitur interrogat i ciuemadmodum alias centurioni inquit: noveηiam tu rabo eum, non uenorans quae ille dicturus erat, feci praeuidens, di sutatilissime sciens, idq; agens, ut ei occasionem, atque ansam daret religionis ac pietatis suae, quae in umbra latebat, omnibus patefaciendae, ac dicendi: Nequaquara Dotnim: non erum sum dignus τι intres sub tectum mos. Ita
29쪽
Ita In hoe paralytico. eum sciret quidcille dicturus esset, Interiat, mutvelit sanus fieri, non quod hoc oraret, sed ut ei praberet ansam quam dam & occasionem,quo ille tragicam calamitatem suam promeret,ac fi t Mymnasium patientiae. Nam si hominem illum silentio curassensumistiis nos damno affecti essemus: quippe cum illius mannae toleratiam haud didicissemus. Christus autem non ibium praesentia rem curat; sed etiam futuris magnam praestat diligentiam. Proposuit igitur, & patefecit hunc qui magister erat tolerantiae, ac patientiae. omnibus qui orbem incolerent, per huiusmodi interrogationem ipsum ad necessitatem respondendi adigens, Vis famu ferie id igitur illel non aegre tulit; non indignatus
esti non dixit ad eum, qui interrogauerat, vides me paralys resolutum: nosti longum tempus inualetudinis meae; & interrogas, num velim san ficti e venisti, ut meas irrideres calamitates, atque alienis malis illuderest Non enim vos fugit quam pusillo animo sint qui quotann etiamsi unum annum in lecto decubuerint. Cum Oero ad triginta di octo annos mor bus peruenisset ; quomodo non erat verisimile consumptam esse philos phiam in tam longo tempore expensam ἰ Verumtamen ille nihil eiusmodi neque dixit, neque coptimur sed magna cum animi a quitate respo sum dat, & inquit: Pro cta Domine Jed hominem non habeo, ut tam is basa fueris aqm mittat me.in Piscretam. Vide quot, & quanta simul cor curriant, atque hominem oppugnabant , moibus, & paupertas, & sol,
ludo, cum nemo as isteret, eiusq; curam sereret. Dum venio enim ego; μί- ante me descendis. Id vero ceteris omnibus iri:serabilius, quod vel
lapidem ipsum possit inflectere. Videre enim mihi , ideor horni inem si gulo quoque anno repentem & accedentem ad labium piscinae, & singulo quoq; anno pes dentem in ipsomer aditu bonae spei. Neqtie vero, si uod grauius est,haec duos, aut tres, aut decem annos pertulit, sed usque-truginta & octo . Et omnem quidem adhibebat diligentiam : fructu auton excidebat: & cursus quidem peragebatur; huius autem cursus primium ad alium perueniebar, in multis inquam, illis annis. Huc maior illa me lestia accedebat, cpiod alios liberos abire videbat. Nostis nim ita fieri se.
Iere; ut tunc malorum nostrorum acerrimum sensum capiamus 3 cum alios iisdem malis affectos, liberatos abire viderimus. Propterea, di pa per,cum alterum videt diuitijs abundantem; tunc magis suam sentit pa
pertatem agrotus tunc magis excri ciatur, cum multos videt, qui
morbo laborarint, eum iam deposuisse,sibi autem nihil boni spei superesse. In aliorum enim secundis, atque ex sententia fluentibus rebus nostrasmani se itius intuemur calamitates. Qigod quidem illi tunc eueniebar. v rumtamen & cum morbo, & cum paupertate, & cum solitudine tandiu depugnans,walios videns liberari, & se ipsum quidem semper aggredi, di cursum instituere, numquam autem compotem fieri, neque post hurursus sperans a calamitate liberari; non ideo tamen discessit, ac uestiti
30쪽
oti non iccepimus; consessim distatuimur, &In emrim inti quamdam
aegritudinem incidimns: quamobrem precationem omittimus, studium remittimus. Possumus ne igitur satis pro merito vel Paralyticum laudare, vel nostram condemnare negligentiam ρ Etenim quanam simus exci insatione digni, qua venia cum illo triginta de octos antios perdurante, nos
tam eito decidamus t Quid igitur Claristus e ubi ostendit dignum esse illum, qui curetur, iure'; se ad illuna prae alijs venire , ait ei, Surge, tolle
grabatum tuum ambula. Vides quam ei nullum triginta & octo anni detrimentum attulerint ι quoniam casum suum patienter tulerat ἰ Anima enim ipsius in tam longo tempore maiores in philosophia progressus fecit, in calamitate, tamquam in fusorio vase probata : & maiore cum gloria curationem reportauit.Non enim angelus,sed ipsemet angelorum Dorninus illum sanauit. Cur autem preterea, ut suum sibi lectum totaleret, imperauit unam quidem praecipuὰ, ac primam ob causam, ut in posterum liberaret Iudaeos a legis obseruatione . Sole enim in conspectum se dante, non erat ulterius lucernar adhaerendum : de patefacta vel tale non iam erat ana plectenda figura. Propterea si quando soluebat se batum maximum in eo die signia edebat; ut ipsa excellens miraculi magnitudo videntes obitii pefaciens paulatim illam ocij, te cessationis obseruationem labefactans auferret. Deinde vero ut obstruat ora illorum impudentia. Nam quoniam in iudicandis miraculis malitiosὸ agebant,& isoriam rerum tu e gerebantur, calumnijs obscurare conabantur; idcirco tamquam troplitum quoddam de argumentum sanitatis indubita
bile illam lecti geltationem praeseserte ipsum iussit, ne quod in caeco diacebant, in hoc quoque dicerent. Quid autem in illo dicebant e Hie est, Iovir. non est bis i ipse en . Ergo ne talia quaedam in hoc etiam dicant; lectus alth sublatuvaccusator fit illorum impudentiq.Licet praeterea tertia quamdam causam asserre, nihilo ijs, quae dictae sunt, leuiorem . Nam ut intel ligas non artem humanam, sed diuinam potentiam suisse, quae totum illud praestiterit; suum ipsi lectum gestandum iniunxit, vere, atque int grae sanitatis maximam & perspicuam demonstrationem praebens: ut nequis blasphemorum illorum diceret paralyticum timulate, & Christo gratificantem effinxisse tenuis cuiusdam ambulationis speciem . Pronterea onus illi suis ferendum humeris iniunxit. Non enim, nisi bene illi membra consolidata essent, Z articuli probε fixi, tantam molem portare humeris potuisset. Ad haec omnia illud quoque accedit.Ostendebat enim simul ac Christus iussit, omnia fieri, Zc discessum morbi, & reditum sanitatis. Etenim medici quidem tametsi morbis liberent, non tamen subito aegrotos reducere ad sanitatem valent: sed longo pariter tem. pore egent ad instaurationem; ut reliquiae morbi paulatim E corpore expellantur, atque eijciantur. Christus autem non ita: sed eodem temporis momento,& , morbo liberauit,3e sanitatem restituit,&nullum intem
medium intercessit tempus: sed simulatq; ex sancta illa lingua prodiit sa-