Synopsis universae medicinae practicae: sive, Doctissimorum virorum de ...

31쪽

,sui cessationem perdurat, aut saltem ita perhibeturimissis ,GermentasEbrilia, seu fo- morbosis in febribus in z. - . D. Vunt a iis, s in hac quoque grai tummodo erre videntur,

is sinis Febres contimae putridae plerumque venae se fit senem requirint intermittentes re malignae rarissimo ,δut nunquam eandem admittunt in Febrium pro--gressu ad statum appropinquantium sanguinem detr here nefas est juxta antiquomin praecepta CayusAE elianu , Celses, reliqui sanguinem mitti solum- ,,rnod prima diatrito requirunt, ultra Veromunquam. μου en A, De Vena sectione iii genere dicendum est inc illisora osanguine est radix vitae is sanguis est ipse uitae M ,,sararus unde, si aliis modis aegro, vel sine periculo, sive aeque commode succurrere poterimus, sanguini separcat Rariores sunt sanguinis emittendi occasi ,,nes, quam Vulgo c ditur. Itali, Galli .HOam san--guinem mittunt, non unciatim, sed libratim. In G- , ani non ultra quinque vel sex uncias emittunt. dimister hos nos Angli mediam viam amplectimur. ἔκε sera ,, In brachio subter venam basilicam acet arteria, ,sibter medianam nervus, subter utramque tendos ju sita cephalicam nulla est arteria, neque nervus, neque setendo Atque hanc ob causam haec ultima minimuiscum periculo aperiri potest si

se tuo Art. m. In febribus putridis continuis quatuor numerantur stadia, videlicet initium, augmentum, status, declinatio In initio pleriunque adsint symptomata sequentia, rigor aut horror, lassitudo re perturbatio cuin siti vigiliis, dolor in capite aut lumbis, nausea aut vomitus. In inermento sequentia, sitis intolerabilis, dolor capitis xvigiliae pertinaces, deliria, phr

nitis, motus convulsivi, oris amaror, sapor ingratus, linguae scabrities pulsus vehemens' citatus, urina sum-

32쪽

summe rubie da plerumque turbida, contentis stu- rati, sine hyposta aut sedimento laudabili Starus ostimores eri montinet, quae in Febri continua fere idem est ac paroxysmus intermittentium, qui non nisi stato tempore, M post totidem horas,evenire solet, sic etiam mestus critici in Febribus continuis a die in aut forsan ad 7 μ' contingunt hae rises sunt ple- nunque per sudorem, vel Haemorrhagiam sint etiam aliquando Crises imperfectae, quae mori,um ruin ruunt, quales sunt per urinas, vomitum, secessum , exanthema bubones, dcc Cristas tempora sunt valde incerta. Si Fqbris in principio sit vehemens plexumque intradus quatuor exspectanda est Crisis quod si tardior si Febris hi initio, circa diem 7 μ ad λυ- perveniet; 's vero adhuc remissius incipiat, ad diem II μ' , aut I4' , vel ultra protrahi solet.

Art. 13. Interea notandum est, quod sicut paroxys Nota bene. mi intermittentium statis redeunt temporibus, itanistur critici in eontinuisi diem autem quartum ut plurimum observant), nam licet Crisis pernet ad I - 1 μμ aut -- diem prorogatur, tamen intermedio tempore motus leviores ecuatingunt, quibus materia febrilis velut per partes amputatur, doneo pleniorem ejus discussi nem natura aggredi valeato natura etenim ut plurimum, nisi adiasperturbata, quarto qumis die partem eris sui ex itere remit; quare ut plurimum 'I' .u L 14 , motus critiei, fio planetarum directione, sed ob nutu se necessitatem eveniunt.

Art. M. Per Declinationis stadium intelligo eoni malitiatio. istionem aegri morbi', quae statum sequitur, sive in saluten, sive in mortem tendat, vel alterationem, quam sanguis sibi post crisin bonam vel malam, cum resetillic in dubio versetur, quandoque etenim, crisi impriecta existetite, aegri diutum imbecillitate labef dantur, re non nisi longo tempore, si omnino com hώ-

33쪽

'Missimi t. n. liqiuando in declinatione Febrium inc-- flatio in partibiis oris successit quasi species o, Φ. rumJd etiam a des salivatio copiosa, velut ab assumpto Mercurio, cum foetore anhelitus, item linguae singivarum intumescentia.

Disi in Mi instituatur harturi Febrium Therapia rationa- ,- ου 2 silis, utilissima est earum divisio in Febres ardentes st in , emas, utpote quoad medendi methodum toto quod ,,aiunt coelo a re invicem discrepantes si Mur M. Art. sis Causus seu Febris ardetis ea est, quae miri

majori aestu, siti fere intolςrabili, aliisque symptomatibus insigniorem sanguinis Phlogosis arguentibus, tu sum si in peragit symptomatibus magis horrendissipatur; crisin habet dissicilem laventum periculosum. Calor ad tactum fere urens est hujus ctris Agnum Pathognomovicum; it plurimuin tabe colh-junctam insignem aliculus visceris Uamniationem J

FEBRES ARDENTES.

EU, mi Febrium classi aliquo nista referri potest Eviles M. I. Febris si ria dicta dra. b. in qua interiora m runtur, exteriora Vero frigent. a. Afides, iis qua πι--gri decubitum eundem non ferentes jacendi situm ,,perpetuo variant in lecto indesinenter jactante4 3. ,,siloaes, in qua aegri profusissime sudant, sudore nihil Aproficiente, c. Sed revera haec sunt potius Febrium,symptomata, quam novae species. Rusdem quoque secommatis est Febris Olaritura dicta, quae tuta aliud estisquam reuliaris deliri species. Cauntura. Calentura est Febris nautic1 peculiaris mo-morbo correpti singulari deliri spectu afficiuntur ;, nimirum aiunt se in vireto, quod seniper in conspe- ,,ctu habent, praesto esse arbitrantur, ambulare velle; ,,&, nisi vi detineantur, in mare prosiliunt atque hoc symptoma est Agnum Myus morbi pathognomonicum,an mari mediterraneo frequenter occurrit iuvenes

34쪽

Mobustiores temperamento sanguineo praediti huic ebri sunt magis obnoxii. Larga sanguinis missione in plurimino sublevantur se B 4 A E. An s . In Cause adest calor ardentissimus, sicci Smprematata in cute tota naribus ore, lingua Respiratio densa, ' H anheloia cita lingua sicca, flava nigra, exusta, aspera; stis inexplebilis nausea vomitus anxietas, inqdietudo, lassitudo summa tussicula, vox clangosa; delirium, phrenitis, pervigilium, coma, convulsio diebus imp

ribus exacerbationes.

t. Terti & quarto die saepe lethalis evadit, M. f. septimum raro transit, si perfecta, solvitin saepe haemorrhagia quae, si tertio vel quarto die parca, lethalis),

haec praenunciatur cervicis dolore, temporum gravit te, tenebricosa caligine , praecordiorum contentione

sine doloris sensu, invitis lacrymis sine lethali signo allo, rubore faciei, pruritu nariums optima fit die decretorio solvituri die decretorio vomitu, alvo, sudore, uina, sputo crasse accessio die pari pessima, si id ante diem sextum urina nigra pauca, tenuis huic

lethalis leti ale sanguinis sputum; lethalis sanguinis

mictus deglutitio laesa mala extremorum refrigeratio pessima; facies rubra dc sudans mala parotis non suppurans exitialis, alvus nimis fluxa lethalis cum tremore abit in delirium, inde in mortem transit in Peripneumoniam saepe cum delirio. si In Febre ardente, inquit Hippoexates si tinnitus aurium cum visiis he-,betudine fiant, ad nares accedat gravitatis sensus,,delirium protenditur. Lues in hoc casi integumenta debent esse mini Intentioris me aggravantia corpus; stus corporis paulo erectior potus copiosias, blandus, demulcens, subacidus, aqueus, talidus cibi leves, farinacei, hordeati, avenacei,

fiuctibus subacidis consecti requiritur Venae Sectio, si mor-

35쪽

α FEBRES ARDENTES

s morbi initium, Hethorae indicia, iliflammationis sibgularis signa, calor intolerabilis, rarefactio nimia, revulsio necessaria symptomata urgentia; neque aliou medio facile superanda, hanc exigant. Indicantur etiam quandoque clisinara blande laxantia, c refrigeraritia, prout vis ardoris, siccitas alvi, imperant medicamenta diluentia, nitros, alvum lenissime Matoria,&c. In- terim in ahimo probe tenenda est Waldschmidii avi,,monitio Febris maligna inquit ille in principio

saepe speciem Causi praefert cautus itaque sit medicus. sine in errorem incidat animadvertendum ergo est,sian febricitans de cordis anxietate, virium actura, alii , isque gravioribus accidentibus conqueratur, 'vallissenti Urina, dcc nam longe diversa est harum febrium

curatio. .

t. q. Remedia particularia his in entionibus sis tisfacientia a sectione de ebrium symptomatibus is 86, 87. Sc. petenda sunt.

Femi sentie Art. s. Febres lentae, etiam si sint minus aevi sint tamen continuae, in quantum continuo affigunt aegros, sed tardiore motu uia absolvunt tempora, hinc diuturniores sunt, sinplomata habent minus urgemtia. De Febribus his apud practicos pauca prostanti vitiis lymphae vel pituitae potissimum oriuntur de a Sylvio Febre Lymphaticae appellantiu , sorsan ctius Pituitosae. JFebres a Art. Q. Inter has eminem Febres agar ades di- stae, quae in principio 'incremento conjunctum habent cath - , oryzam, ut , raucedinem, &c haes bres sunt plerumque lentae, interdiu mites, vesperi vero aliquando exacerbari solent adest lassitudo artuuiii. durant symptomata si b coryga Tussi gravioribus usque ad statum morbi, donec materia Catarrhesis ut vocant eo sta fuerit spissio mucus emimgitur, α dei

36쪽

ιeinde cessit febris Sedes morbi est in Glandulis coman. 8. In febre catarrhesi eonducit decoctum ligni carietis. Abast cum ad liquiritia & passulis ad hutnoriimaerimoniam Litem,uccus raparum expressus cum paucosaecharo item volatilia resudorifera solutio Gum. Immoniae. c. id Catarrhum, Tutan, Raucedinem,st alibi. At M. Praeter dictas 'bservantur quoque Febres λειμα

ularum cranglomeratarum, quae in certam cavitatem suum effundunt succiiij inter quas eminentia mutet lancreas, quae in os in intinina, Meonsequenter in massam angi lineam secreto liquores evomunt. leccant hi humores, quando sim nimis visebi

disiis di acros unde excitantur hae febres, squae quove non impaeoprie interdum sco uticae audiunt.J

intae continuae, nonnunquam etiam intermittentes, in

hujusmodi lantas degenerant, re quandoque in hediscas transeunt Origo harum febrium est plerumque in stomacho ex indigestione Acruditatibuν.

an os: Ideoque tam in principio quam in incre C atis mentesinitius omitorium ad curam optime viam ste nil postea visciditas vel acrimonia pro re nata corrigenda est, ct symptomata mitiganda, ventriculus orandus,&c. Pro his scopis consequendis aliquomodo valent Remedia sequentia, Tartarus vitriolatus, luere te ori, Antivionium diapho elicum, Ant μεicum Poterit , unctura corassii, alia volatilia, c.

ΕΥΥΜ ULLERI sententia. - bres colliquativae sint . in quibus corpius Febres in ,,sem tempore 4nsigniter consumitur, ct emaciatur ,,partes solidiores re ipsa pinguedo colliquescit, nuncisper diuinoeam nunc per sudorem, nunc per urinam, Irunc

37쪽

sinunc solo ardore febrili sine ulla sensibili excresione;

-Febris aliquando colliquativa ex cancro mammartim

secum diarrhaea observata est. Hactenus de Febribus benignis.

Art. 11. Febris malignae primum signum est stibi- . tanea virium prostratio citra causam manifestam cruri pulsi debilia calor externus non adeo intensus ac quia busdam aliis febribus, potius interiora runtur a sint vigiliae pertinaces mox a principio morbi, inqui ludo anxiosa conqueruntur aegri, monstrant regionem stomachi seu praecordiorum istina est sanorum similis facies interdum solet esse tetra, ct a statu naturali multum mutata, livida interdum, aut plumbea.

In his Febribus, quod aestus debrilis ebullitio ut plurimum remissior sit, malignitati, quae sangui mi cupat, prorsus debetur spirituum magis Oectorinne quasi sideruorum, quam pinatorum humorum indicium est aut saltem in humoribus, praesertim iam

gulae, a fermentativis malignis mi malis confusionem xiii textura re motu intestino eorum inordis . tionem indicat, cita incalescentia quidem, sed interne tantum gliscens, non vero ad exteriora, aceidiis unde natura quasi oppressa non potens est symptomata illa magis, regularia exercere, quae morbo competunt. Muigna sat Art. 7 Ratione symptomatum adjunctorum m gna est varietas febrium malignarum dum quaedam

cum certis xiiisignibus initis e refientur; quaedam sine iis, vel paucis admodum, quaedam his symptomatibus stipatae sunt. Vismisin n. a. Nonnulli asserunt ex observationibus microscopicis in omnibus febribus malignis Mulceribus gangrἀnosis talem adesse putredinem sanguinis , ut exinde copiosissimi generentur etremisuli, qui ubiquescat

38쪽

seati mentes, ct corpus lancinantes, man varia inducant symptomata, necesse est Sed hi vernies non nisi putre- .ne praecedente generari possunt. In febribus mal1tnis linguis est nitriis fluidus, in aut plane non omnia congrumescit I. 139. sed hoc quoque est morbi eductum. Mali nitas aliquando est tanta, ut partes

nunc internas nunc externas Phaceis acgam aena o reptas observare liceat.

an. p. Audita Febre maligna homines contre rima in iniseunt; siquidem omnes Febres malignae sunt admodum periculosae, re quoad exitiun valde incertae, unde ει- malignas Febres statuta ad judicandum non habere tempora asserit. Siu ditas in principio pericul sesina, in stato vero morbi salutem portendit. Narium stillicidium, ut re alvi fitiatus, quocunque morbi tempo re sunt pessima signa Muscarum vinatio, aut flo eorum collectio est fere semper lethalis. Interdum,ctones circa genitalia apparent, quibus die II 'erumpestibis moxbus evanescit. Medicus recte admo-,amae Waldschmidio nimquain ab aegro recedat, nisi semus inspexerit oculos, quorum insolita mutatio im austum praedicit eventum dum pulsum explorat, emper attendere debet, an manus aegrotantis sit

o. Venae sectio ut Febribus malignis locum Mat- non habet; quo malignior est febris, eo magis nocet; quo tardius instituitur, eo deterius. - rimis ris in primo principio morbi prae caeteris omnibus In rime conducunt, antequam natura moliatur aliquam e retionem per cutim elapso vero primo principio elapsa est occaso n postea cura agoredienda est in Meamentis sudorem moventibus sudores etenim ipsa natura monstrante viam causam' morbi fomitem irequenter e elliint, haec medieamenta Bezoardua autas ct a maea appellantur quo autem major est na lignitas, eo copiosius provocandus est sudor, respe stu

39쪽

M FEBRIS PETECHIALIS.

semper habito ad morbi genium, diverstatem, aegroti vires; c. ter ad minimum in alboris sudorifera sunt propinanda interponenda sunt Uale ici 14-δε cida, inter quae eminet spiritus nitri duli, item tinctura croci cum spiritu nitri dulci extracta Isuccus citri, Odoniorum, χα Camphora est nobile alexiphar

macum, sed omnes ejus usam ferre non possunt, pram. sertim mulieres' literati, quorum spiritus animales

sint mobiles re dissipabiles est mitabile concr tum, re, si cum cautela usurpetur, vix datur par remedium. Ru Sambuci est egregium sudoriferum pro pauperibus. Cantha iduviis vesicantium usus in flatu morbi intagniter prodest volatile C. C. Os viperarum sint sudorifera,' nialignitati reinunt xluc locum ha bet motu Amplex Paracelsi. 16 a .), rem dococtum sacrum Fusieri es harast dia συα,,ejusdem, be arae minera tinctura beeoardica , -

FEBRIS PETECHIALIS.

F., is t 7r. Febris Petrebiadis est febris maligna, in M. P qua praeter symptomata reliquis febribus malignis communia, adest insignis lassitudo totius corporis, dolor universalis contundens clancinans maculae raro die saepius circa erumpunt, praesertim circa pectus scapulas, hinc abdomen, crura, brachia collum ordi- nario facies solet esse libera interdum non maculae solum, sed vibices apparent in declinatione aliquam do quasi p0 limus exoritur, ciun euphoria aegri. ν Art. a. Maculae hae in morbo salubri emorentia intense rubent instar pulicum morsium, I Petechiae disserunt a tincturis pulleum, quod in puncturis in medio punctum appareat, quod semper manet, etiamfi Teliquum ruborem compressione vel frictione pellas.Jbiue pedetentimi pallescunt, flavescunt, sicque evan scunt,

40쪽

unt,in quo inagis rubicundae sunt, eo inelioris notaese eontra, quae ex rubore livescunt,uel nigrescunt, pes, smae sint; si retrocedant, ingens periculum iniminet. Critagio is sunt hae sebres, interdum e demis gras, ista . sint , admodum periculosae, plures moriuntiu quam eviaunti t. s. quoad curam Febrium petres lium, eae--ahis. iam Indicationis, atque supra cire febres malignas in genere, hie obtinent; si praematurein nimis it maeulae retrocesserint, applicanda sunt esseatorias quae etiamsi raro aut minquam denuo apparere solent, e rum tamen absentia vesicatoriis quodammodo suppi tus, ct symptomata nervosi generis ex earum retroce sone interdum felieissime praecaventur. pparentibus

P uehit niM amplius in priinis viis moveri debet ;ipsa Enemata sunt suspecta.

DON cxER s. Art. η. Febris Pete talis, sive estutinua maligna Θ---. 'idemica in civitate agroque Coloniensi circa amium i6ra ad hunc modum se habuit ex improviso pluri Ση mos occupavit anxietas Praecordiorum, gravitas circa regionem ventriculi, appetitus dejectio, spontanea a tuum lassitudo, nec non vertiginosus capitis dolor, praesertim circa originem nervorum opticorum quibus omnibus post modum uni virium subita prostratione accessit febris, putridae plurimuin referens ideam Θno- ἡ utpote quae praemisi brevi horr0re vel rigore, imbversum corpus magno, quem dicunt, praeternaturali perfundebat calore. sequentiaque secum adducebat symptomata. t. v. lulsus in omnibus erat celer,' plerum s m tomata. ue parvus ac debilissistis, invalescente morbo, cum linguae siccitate inextinguibilis urina in morbi principio ordinarie quidem apparebat sana, aliquando tamen rubra obscura, in fine vero augmenti, vel initio status