Synopsis universae medicinae practicae: sive, Doctissimorum virorum de ...

51쪽

Arri si, raedicto inalo contrarium est sopor nimius in febribus, seu Coma, siue a dua somnosentia quam do sopor morbosus evadat, excutsendus est omni arte; ne calor nativus opprimatur injiciendi sim a terer aeresi Dispastica variis partibus admovenda sunt, recataplasma de miscibus plantis pedum applicandum; intem conveniunt sella volatilia, cephallia, c. 3.24. Art. ρη. Pervigilium frequentirum est causa Delirii, non ideo Delirium bpnoticis curari tentandum est; nam id esset temerarium, sed indaganda est causa, ct remediis appropriatis auxilium ferre conandum est Deliri in febribus imminentis signum est, urinarum, quae antea valde tinctae erant Iammeae, in ienues is aquosas mutatio. t. n. Convulsiones quoque interdum superveniunt, tremores item Waste stiones spasmodicae in ali rerum statu diligenter expiscanda est causa horum symptomatum, unde medicus intelligat, quibus reme diis internis opem ferre valeat interim plantis peduiri applicari possiunt duo columibi recens mactati permedios sedit, vel toti pedes involvi possunt chlidis pulm nibus agrinis , vitulinis , vel vervecinis renovarila bent hae applicationes saltem ter in die.

An sc Hippocratis Aphorism. 36. . . Sudores febricitantibus boni, qui manare coeperint die tertio, quinto, septimo, nono, undecimo, decimo quarto, decimo septimo, vicesimo primo, vicesimo septimo tricesimo primo, tricesimo quarto, ii enim sudores morbos judicant: qui secus evenerint, ab em, remorbi longitudinem, recidiva significant Aphorism. 244. a. Inde septimi quartus sequentis septimanae octavus initiums spectandus quoque est undecimus, quidere is secundae septimanae qnartus est; ru sumque decimus septimus spectandus i enim a qua

52쪽

isdeeimo quartus est, & ab undecimo septimus. Die D. ἐ-mm inquit Lotis indicium' eontemplabilium ad et V emes explicandas tota doctrina valde obscura est. Est quilem trium concoctionum quaedam mensura, ut ex Latomia dc statica medicina plane constat ita febrium intermittentium periodi statae sunt in aliis vero mor- his aeutis, quales sunt febres symptomaticae, ut leurisis, angina, variolae, febres continuae, crises, tamque indicia forte non ita prompte animadverti-MM; quod parum naturae, sed nobismet ipsis quod

umea veteres non fecerunt totam fere sanationem vim dicamus.

s . Nullum Remedium inquit D. D. reind 'si M. sub initiis Febrium est aeque salutare ac ο- tinum T. ' ' re saepenumero necessarituri est, ii quando, quod ple- μα tumque fit, vel nausea, vel ventriculi gravitas, vel etiam capitis dolor invaserit, hoc mesticinae genus apud vetustissimos, res haud infrequens fuit; Cir temporibus Romae perquam familiare Medicamenti, quo vomitus cietur interior est quaedain actio quae nusquam alias se manifestius prodit, quam in celebri illa radices reaco M. Mujus sane vis in attenuandisinu virtus ne

vioribus eximia est; cu ct fidem facit summa hect 'i, amaritudo, di vividus ille, qui apparatu Chymico eliscitur, sal. Equidem hanc radicem non parca manu adhibitam esse comperi, cum nulla fere vel peros, vel per alvum sequeretur purgatio Elapsa autem una aut altera hora incalescere coepit aegrotus, ita ut pulsu tacitato, tandem in uberrimum Ad rem colliquesceret. t.'S. Hoc unum spondeo idem laudatus Author μώνει οἰκ

uemquam experiundo comprobaturum, quod scilicet et . π

ex febribus miliae mari ni us solis , etiamsi haud alio tuti fuerit remedio usus, cedere consuescant vix ulla aut , quapaulo vehementius in Herint , medicina qua

53쪽

Mesiam Arn m. Istaec est accuratissima Danielis IMMA---ε - , methodus curauidi febres continuas, nempe in prim γαι secipio praemisso ut omisso vo tu, mox volatile albis quod V. g. Tincturam Bezoardicam, misturamys i orem; spirit. C. C. & pro circiimstantiarum ratione, cum opsus exhibendo in stitiis lora, terrea, si, ealinas in declinatione amerina, raractria, hac nem--pe methodo nec crisin negligit medicus, nec otiose

meam expectati Signa' t. roo se in mitiora athemata sunt circa pri-ς - , mas vias ct regionem stomachalem, eo mitior I si lubrior est febris Art. Ion Facies turgida dubiumida morbi tomisgitudinem pronunciat. n. M. Quo magis sudant febrieitantes eo musinor est sedimenti copia in urinis. Glutinosus sudoris est pessimus. Art. b. uti in urina rubicundior est in initio, is tanto citius terminatur febris cum signis. bonis ad se bonum, cum nialis ad malum. Urina alba aut pax selida re admoduli cruda in febribus ardentibus peri-- culosa est,' plerumque mortem portendit, praese iatim 1 adsit delirilini convulsiones enim sunt in pro . Dpinquo. . io . Surditas in febribus, urina existenteis cruda deliriiun grave portendit, sed si cum signis Acoetionis conjimgatur, bene minatur. Art. N. In febribus, si aegri non possunt disce

sinere colores, imminent Conmulsiones. μι rere. t. ros Febres colliquarisa sunt, in quibus eo

pus brevi tempore iesigniter consumitur; α emaci se tur; partes solidiores ipsa pinguedo colliquescit,

si nunc per diarrhodiam nunc perlaudorem, in per urinam, nunc solo ardore febrili sine ulla sensibiliis exeretione Febris aliquando colliquativa ex ea rose mammarum cum diarrhaea observata estarto

54쪽

st. Io . In irini febre pulsu existerite languido, istitia. Misaequali, aut formicante, cane pejus langue σω 'μ',

M FEBRIBUS ERUPTIVIS IN GENERE

Inter legendum. At tu. Febres Eruptiva, quarum risis per Em missam nptiones culaneas expectandae sunt, qualesum variolae, zzz I morbilli, sebris scarlatina, februs cum rubeolis, Ty-W--e. talis, ebris miliaris, &c. praeter 'inplomata aliis libri, communia hoc habent peculiares sibi proprium, nempe, ingentem pectoris ostre em, quae iunim febrium est 1ignum fere pathgnominicum; si- mirum est quidam validus naturae conatus materiam morbificari a centro ad circumferentiam propellendi; unie eertamina gravis Iuria anxietas praecordioriun p doris angustia re oppressiones maximae facta autemen fione, statim haec dira symptomata evanescunt.

'usmodi Pectoris oppresso in aliis quoque febribus est cristum Murso funde dietium illud nox ante crisin est molestissima in his tamen serius accidit, scilicet

sub morbi finem in Eruptivis vero non procul ab in tio, imo frequenter propemodum in primo insultu; quoniam e rescentia in propinquo est. st rost. Praeter symptomata aliis febribus com Sm natasimunia inquit Mortonus in febribus eruptivis adsunt Tuo

risigna quaedam daasi pathognomonica , talia sunt pulsus fere proma.,debilis & celer, respiratio cita anheloia Hyp., hondriorum opprestio langustia, urina pallida ac ritenuis, coma; eu vigiliae pertinaces, subsultus tendi--mma, nonnunquam spasmi manifesti. deliria prorsus furata, gravativa palpebrarum debilitas, oculoriun, bedo, punctili a dolorifica, α lacrymae involunta iae, in gutture dolor ulcerosus, raucedo clangosa,

similis perpetuo molesta. De Febre miliari 14 83 inpetechiali alibi. ri in

55쪽

FEBRIS SCARLA TINA .

In erysipela te, variolis, morbillis, Febre scari tina, c. inquit D. Fraod Hist Med. p. se s symptomata vehementiora fuerint, si caput aut pulmones vehementius urgeant, aliaeve partes ingenti dolore supra modum afficiantur ratio postulat, ut vena incidatur. ac tuto fieri lices Et teste experientia cinihil enimi frequentius expertus sum audacter affirmo me niim quam observare potuisse eruptiones istiusmodi ex venae sectione retroire.

FEBRIS SCAR LATINA

N Η Α Μ Febris S r arnio. Febris earlarina quovis anni tempore, sed ut plurimum sub autumnum se prodit, infantes prae caeteris infestans, rigent horrentque in initio, ut in aliis febribus, neque vehementer aegrotant; postea cutis universa maculis parvis rubris interstinguitur, latioribus magisque rubentibus, at non perinde uniformibus, ac sunt in morbillis ad duos tresye dies e . durat rubedo,' deinde evanescit, cutem relinquens aliquanto aspexam iuriar ceam. Curatio. Art.m. boad curam naturae prorsis relinquenda est,

vel si medicatione opus sit, cum morbillis satis conveniti 2 's οὐ Art. /a. ,,Febris Scarlatina inquit ortomis)-a morbillis minime distat, nisi e rescentia modo; ,mo illi conmentes dici potest. Idem postulat regi- semen eandrinque medendi methodum. Monescentia, in morbillorum interstitiis figuram diversam videlieet

isoblongam, quadratam, vel multangulam obtinet, unde secutis variegata est in febre autem Scariatina, una ,,continuata inflammatione & rubedine cuticula per--funditur.

It Art. Π3. In morbillorum apparatu primo die caloris,. M. frigus se mutuo expelliint, ese secundo febris sen

sibilis

56쪽

ilis adoritur vehementi et ritudine, sti, inappetem ita lingua alba i non vero sicca tussicula, capitis a vera loriim avedine, & somnolentia perpetua m-patas plerumque etiam a naribus re oculis stillat humors morerabisium morbillorum ingruentiiun). In per maculae latae iubrae in facie te flore con*iciuntur; semulat aeger, intumescunt palpebrae videlicet paulo ante eruptionem vomit, saepius tamen laborat diarrhaea. eum dejeetionibus subviridis coloris. Ingravescunt symptomata ad quartum usque diem, vel aliquando ad

viatum, quo tempore maculae pulicum morῖbus sm,les prodeunt, quae tam niuaaero quam magnitudine; auctae racematim coalescunt, faciem naaculis rubris variae figurae interstinguunt, quae quidem maculae a parvulis quibusdam papulis rubris haud longe ab invicem dissitis, supς cutis superficiem paululum elevatis, O fantur, digitorum levi tactu deprehenduntur, oculis remotis stigiunt a facie sensim ad pectus, ventrem, mira, c. se diffundunt. Die sexto aut eirciter asp rescit facies emorientibus pustultis octavo in facie penitus e aescunt, non vix ullibi inveniuntur; tunc

emporis augetur febris, spirandi difficultas , urget tuta, c. orbilli omni vacant peruulo, --οperite tractentur.

- Morbilli ab Avicenna variolae chotirica appellati eum ipsis variolis coaevi sunt, an ri4 Quoad curam morbillis cum variHis satis , sis. eonvehit Maeodium quotidie vesperi exhibendum est: linctus quoque ozemata pectoralia propinari pose. sunt ad tussim leniendam. Sin vero ex calidiore regimine, vel aliter, febris, dyspnoea, aliave accidentiaost morbillorum decessum supersint, vena sectioneola curantur, quae sine metu in tenellis audacter celetianda est. In regimine intense calido exanthemata liquando livescimi, nigrescunt, in adultis Ρhlebo-t0mia di temperatiore regimine sublevantur' aut pereunt in Peripneumoniam incidunt.

57쪽

. n. rs ,, Morbilli nonnunquam inquit sylvius, sed omnes hoc scimus) per aliquot dies ais Di nonis possint a variolis, ne quidem a dici periti is, ,, atque diu in praxi versaris longe proinde satius est si in re dubia Medicum vel suspendere suum judicium, is vel dubie duntaxat respondere.

Geratis in Ar, ris Quoad curam morbillorum, in primo et stadio, scilicet, antefissiorescentiam paucissima rem di sunt adhibenda nisi gravissima symptomata supe veniunt, ut spasmi, normes humorum colliquati nes, Si piritus nimis irritentur, re in spasmos rapiantur remediis appropriatis compescendi sunt. nempe Iuti is ex aquis cephasicis cum Tinctura castor. pulvere de utina, c. si nisus spirituum inde non minuatur, guttae aliquot laudant ii sui propinari de--οiμ- benti ad dia rhaeam quod attinet, satius est palliativa curatione ejusdem molestiam, quoties insolito more

saevit, minuere, quam contra naturae legem eam penitus tollere, atque ita aegrotantein occidera; absim

neat aeger a Cermisia bibatque Deeoctum album, de exhibeantur pulvere testacei; non nisi extrema necessis σε. tate ad uvidaniam perveniendum est induitam ferianam ab acri lympha ortam quadantenus cohibendam conveniunt murilaginin , 'moralia, oleum amori rum dulcium, M. privatim. λ - e coria e tinctura e sis seiunissi morbillo niat gnomonica, ,, saepe permolesta, ct convulsiva, nonnunquam le- ,, thali nullum remedium pret tantius novi inquit urse rio quamgummstrag--thum copiosius sumptum insilineti vel deco 'o pectorali solutum, pulveribus,, testaceis mixtum. Id mini gummi catarinum maxi-- me lenire solet, tussimque inde prognatam sympi ma morbillorum primarium, sistere aut levare aptiun, natum est longe melius tutiusque narcoticis'. quantum

58쪽

ώemque haec laudantur a clarissimo Sydenhamo, oce. ,, morescentia jam incoepta, imo eruptione plena X, Perip--- fiente, quandoque suboritur Pin eunionia eum respis M. radone anhelosa strangulatione suffocativa, deglut, fore laesa, reo quo in casu, multo usu fretus omnibus Author sum, ut sanguis copiosius eduςatur, assueae si aeger morbilloso flectu correptus non fessi et Liam in Opiis,M-a molesta ac periculosa faciendum moneo. Ad alvifluxum in hoc stadio compescendum 'M-α

non minus tutus quam necessarius est optatorum usus. '

inorescentia peracta, si febris venenatis symptomati mytimum bus adjuncta remaneat, actum est de aegro. Contra, i seriti sui perseela, cathartica hydragoga adhibeam 'tur ad lymphae colliquatae affectus exitiales impediem dos non tamen pra*ropere massa sanguinis agitetur, inaequam venenum fuerit omnino subactum Quo Tu sis uti aegre post morbillos tussi ferina e perpretia vex δε αυδε ur primo in loco Venae sectio celebrenu,' si opus tuerit, post unum vel alterinii diem iteretur, Muna - Eoibus e medicamentis lenientibus quemadmoriae in Catarrho exhibere solemus cortex Peruvianus piose exhibeatur, copiatum hora decubitus pro renata. , Yd praecavenda dira symptomata in hoc affectu

heyenientia, ra aut re nostro numerata, phisbo U. s.fimmis mature, in morbi initio, celebrata, & vomis,imum exhibitum feliciter plerumque succedunt sis d. an. roiam m7. Qui variolis laborarunt, non sunt adeo , morbillis postea obnoxii, quare aetate grandiores hyon ita prompte inficiuntur.

VARIO LAE

L rig. Nihil de variolis ante meaeos Arabes,scriptum invenitur. Variolae ita appellantur, quasinpulvari, quod cutem varient. Homini omni, soli ocissemel convenit variolis re inorbillis afficis in hoc a

59쪽

M VARIOLAE

,, tem censu non supputandae sunt, Pustulae variolosia mimi ,, smiles quas vulgo vocant the Ch η-μx pueris' ' , familiares sunt variolis veris quidem similes sint. si auoad magnitu inem' figuram, sed in eo ab usis cistinguimtur, quod variolae cum rubore Min'--, matione itisigniori appareant; hae vero albidio sint, ,, vehiti vesicuti seros humore repsetae, quae intra Atriduum disrumpuntur, istaecantur, nulluinque afferre solent periculum, plerumque tae sebiae ,, erumpunt. Morbus est adeo bminus. - -mquam ,,sub curam medicam cadat. Variolae inquit Dolaeus ,, quoad ortum suum seminarium habent nobiscum si connatum, quod aliquamdiu sepultum jacet, donec

,, nacta emergendi occasione ex latibulo erumpat, α,, masse sanguineae commixtum symptomata terribilia, si saepe mortem producat inter multas hominum is Mycladas vix unus alter per totam vitam ab his

se immunis manet. Ex cadaverum se rionibus patet, si viscera universa in corporis avitatibus contenta pu-- stulis variolosis confertim assici, aeque ac cutis externa. ., S , D AE H M.

Visiolari Art. IN. Variolae sunt distinctae vel eon enter: Disς με - Distinctae seu Discretae cum risore ac horrore invadunt, sequitur calor intensus, capitis&dorsi dolor hemens, vomituritio dol0 circa scrobiculum cordis, somnolentia, in infantibus praesertim quandoque etiam paroxysmi Epileptici, tu variolas mox prorupturas. easque futuras esse mites ac benigniores plerumque prinsagiunt; quarto ut plurimum die ab invasione erum-

plint, symptomata febrilia evanescunt, nisi quod adulti in sudores sint propensi In facie primo compiciuntur pustulae subrubrae, euide collo, pectore,

universo eo ore, quae magis magisque inflammantur.

indies elevantur, Tubalbidae fiunt, cute in iuste titiis satis floridum colorem exhibente die undecimo

facies

60쪽

iasti tinno ac inflainmatio recedunt, justulae ex

reis incipiunt in hac variolarum specie si quandoJω ', vel Is 'pereunt. Art. rao. Confluentes cum discretis symptomata c. laesitia eminunia habent, nisi quod hic atrociora sint omnia; -hil'stri .stitio die erumpit haec species, aliquando citius, raro 'sirius interdum vero, licet oppido raro, ob gravius ahquod symptoma, lumbaginem doloremve lateris, c. serius erumpunt, neque periculo vacant. Febris etiamnum durat, crescente morbo pustulet non in spe stabilem molem attolluntur, uti in discretis, sed sibi ii vicem implicitae vultum omnem contegunt, is illum in tumorem elevant, dein ad instar pelliculae albae in cutis stiperficie conspiciuntur. Praeterlapso die octavo Bellicula alba quotidie exasperatur, di ad colorem

leum Vergit, eoque magis variolae confluxerunt, Migritudo morbi afacie maxime aestimanda est, potiusquam resis corpore. In hoc genere adest in adultis saliva tio, in Insintibus Diarrhaea salivatio nonnunquam subminum eruptionis tempus se prodit, interdum post diem unum vel alterum die fere undecimo saliva vi- scidioria stadimeuiter exscreatur, aegro suffocationem

intentans, stacirca id temporis ut plurimiim cessat, remmor faciei paulatim subsidet, & timc ejus loco manus intumeseere solent, aut debent; Diarrhoea non ita mature infantes invadit; sub vesperam exacerbatur mombus Variolis discretis laborantes clavo, confluentibus vero undecimo die max1me intereunt. Interduinaccidit Pleuritis, interdum Coma, interdum inaculae

purpureae totidem quasilphacesi pustulis interspersae,smortis fere seniper praenuntiae), quandoque ilaietus san-gineus Malis Haemorrflagiae, quae idem ominantur, nonnunquam urinae silppressio. t. Iar. hi confluentium genere aeger ut dixi maisne periclitatur a primo insultu con putationesidia die undeeimo videlicet in maxime vulgari eo D fluen-