Synopsis universae medicinae practicae: sive, Doctissimorum virorum de ...

61쪽

fluentiunt genere, in crudiori acilluc ira ii crudiss, Regulasere Ino IT ', rarissime aIM'. Ego variolosum ab usu lectu- II ' ' di interdiu semper arceo, usque ad sextum diem a prima morbi invasione, quartum ab eruptione, quo teriapore omne pustularum agmen in conspectu est posmhac eundem lectulo committo, usque ad morbi finem. mi Art. Iaa. In confluentibus ut recte inquit Dolaeus)se periculosae plena res est aleae ct Medicus occasionem, habet suas Mntandi vires, Mostendendi, quid in Adi,,' naedica calleat. Indicationes eurativae duae sunt , senelnpe. ut aequabilis tenor ebullitionis consem tur, βψ ut pustulae debito modo sustineantur regimen calidius vitandum est gradus caloris earum expia ni acconmodati mus naturalis omnino est; non opus est, ut aeger ante diem quartum 1ao. lecto addicatur; ne- qu ut ad propellendas variolas ullum remedium sumat; quarto vero die, si eruptio ex votis haud succedat, e hiberi licet cardiacum aliquod blandius Discretum genus ex sua natura plerumque omni vacat periculo. In confitientibus aeger a sudore, quantum fieri potest, prohibendus est, ityalismus in vigore conservandus; promovetur autem affatim bibendo cerevisam tenuem, vel liquorem alium non nimis calefacientem Adultis propinar soleo Paragoricum cum laudo liquid. gr. xiv. velor de econ Ij. hora 6 ' vel μ' vespertina singulis noctibus post plenam eruptionem ad morbi usque finem temporibus autemspnotilaum qilam pro rece pio more praescribo, quoniam exacerbatio caloris quotidie sub vesperam fere reperitur, ex quo non modo ilicommodi nihil, sed magnum emolumentum, quod ta bene. frequentius experientia didici. In hoc genere Diarrhaea

in Infantibus est salutaris , non temere Menda , comtra in discretis De Venae sectione die octavo, deaura liberaliori exponendo, si quis velit, Authorem consulat p. Isp, dcc. Cum saliva admodum viscida o dat, uti sole Gargarismato 16.138. interdum merse

62쪽

bdo debet eximi. ustularuin depremo miarrhoea laxariolis discretis medicamenta cardiaca postulant. Feri illa, quae die undecimo, c. adoritur, diversas a. ista, quae eruptionem promedit nihil enim est albi, quam febris putrida proprie dicta haec febrisse-mdaris , ad hanc autem fugandam nihilemcacius praemi, quaen copiosa sanguinis eductio non enim nuneum variolis res est, sed febre putrida mittendus estis uesanguis ad x vel xij. anodynum bis in die propria sim; ob immensam alvi constipationem praescribere soles ct lenitis. Iis in aqua lactis soliit nihilo-ο- anodymum stato tempore continuandum est, si ρ ma vice votis non respondeat, iteretur die proximor 3 deha ratione ain venae sectio quam Whas periat valla repeti possint, prout febris mos atque aegri Riritudo postulare videantur, done tandem res in .se Sched mon. p. 81, c. In variolis confluentis magna est virtus spiritus surioli a s ' vel 6 'mo itusque ad finem copiose in cerevisi tenui exhibi 'h sommoda re incommoda hujus remedii Cap. 9. 3, dic ubertim recensqntur. , art. lag. v. olae Momalae. Di cretae hae a legitimis 2-:zt ii nabantur, quod erumpant diesΠ' illae M'. pinu ia Misores fuerant, saeviebant tamen magis, ante matu -- frequentius nigrescebant, Ityalismus ut in sinentibus aderat immediate post eruptionem. -- Miliae ab aliis discrepabant, quod nunc die secundo ορη - . Mat tertio se primum monstrabant tumore subrubro at

niformi, quibusdam in locis, in femoribus praeci- Vesculae, ambustorum ad instar sero limpido distem : minebant, quod disrupta pellicula copiola esstuebat, y.jina came nigredine sphaulo quasi affecta peri 'i'um vacant ante diem QRm in aliis confluentibus in undeciuius ut pitirlinum est criticus. Postremo --lidiori. turae sunt S magis inflammatoriae iido.

63쪽

2οσων - Art. 24. Variolarum quatuor sunt stadia videt, .- ' i'- et Apparatus emptio, maturatio, declitiatio, nJuibus varia occurrunt symptomata, quae diversem me-endi methodum postulanti 'φη M Art. ias. Primum stadium est a morbi ipsus insubtu usque ad eriiptionein generalem. In hoc stadio urbis tenuis S pallida, praelertim si adsit frequens mi riseritio, male ominaturri urina rubicunda di contetitis saturata contrarium indicat Insolitus aliqualis dolorumhemens, praesertim colicum aemulans, est pessimum signumJ Diarrhoea in hoc stadio non permittenda est,

ruin decore albo ct repetitis laudant ositus est colibenda, vel astringentibus, inter quae Euctuarium astrisse gens 16.83. praeteribere soleo vomitio in hoc stadio non statim supprimenda est, sed potius fissisi vald enotinis fuerit cum repetitis haustibus liquoris Posiatici cardu

ti, vel cum pauco sale vitrioli leniter promovenda est: Evacuatione autem hac levi peracta, vel si vomitio ex morbi ipsus genio modum excedat, illico tumultum spirituum compescere oportet eorumque vires conse vare alexipharnalico aliquo remedio uni opi to com

64쪽

De quo capiat aegrotus coch ij iij vel tu quarta quave hora, addendo singulis dosibus lavdan liquid gut aliquot pro re nata. ASansuis loquit Liser in MMiolis non proprie mittitur, 1ed ex accidente tantum, ut symptomati alicui vehementiori succurvatur se a Desinervitare capitis, artum mi himborum, item in dolore ορ- Aeaeadeo, seu Peripneumonico, ut etiam quandoque in otio, necessaria est Venae sectio, ut m omata abavorruncentur vesica ria etiam xoptatis hic in eua habent praecipue autem in affectibus comatosis. Ua vigiliae in hoc stadio pertinaces fuerint, raro in Vita . primino stadio exanthemata confluunt, quorum eru utam deliria, spasmi, caeteraque funesta symptomata in uni, quo nomine hoc symptonia Venae sectior est opiniis, ut spiritiuuii vires inde minuantur, op portune cohibere par est, adhibitis interea vesicatoriis Mex harinacis. Insolitus ali qualis dolor vehemens te eruptionem Variolarum, privatim dolor colicam, somm aemulans est pessunum signum, fere sem,per lethale, ut plus semel observavi, praesertim, si adierit etiam micturitis. Art. Laes Iniadi secundo exanthemata parva um stadiums ser acu punishurarum primo in facie, collo, pectore. - ste erumpunt tumore renitente 4onmdo die secum 40hases suas ampliant, re tertio ultra quem hocst rium non excurrit in summitatibus acuminantur; qu

longius est hoc stadium, eo periculosior est eventus; is hoc stadio in benigniori saltem genere, ubi nullum Mest funestum symptoma, haud par est ullo remedio turam lacessere, utpote quae propriis viribus instructa fine artis suppetiis satis valide suo ossicio fungi potis est. 3 Art.

65쪽

- Art. ra . Triduo eruptionis Mapso variolae, sicut alia quaeris tub*rcula inflammata, concoqui incipiunt, lympha venenata per glandulas utaneas naturae lςge colata acrimonia sua cuticulam a vera cute separat; oride apices exanthematum, paucarum horarii spatio , primum albescentes quadamenus intumescunt . dein, lympha eadem pro morbi indoles naturae viribus Citius vel serius in pus mutata flavescunt, aut saltem co-Iorem cineritium vel subfuscum obtinent, ubi desinit hoc si dium Durante maturatione variolarium benignarum nulla exsurgit indicatio, nisi 'rsan adhiberi possunt laudant liquidi guttae aliquot ad dolorem leniendum,' somnum conciliandum. Inter maturam, das variolas, si tarde procedant, I sentium crasse con-m Jj scuum ping par vj. U. C. C. g. coq. in liquore Posset. aij bibatur copiose ad libitum is si adsi

Ptyalismus commode usurpatur Gargarisma IS I6O. vitentur aceida in Gargarismatis misi in maxima digi tiendi dissicultate deficiente salivatione, promoveatur urinae profluvium exhibendo, dosin unam vel alteram Pulveris Athiopici Sta nub Art. ag Stadium ultimum variolarum est earum declinatio, in quo exanthemata pure maturo laud bili referta primum incrustari Icabie subflava obduci incipiunt; dein post unum vel alterum diem pure Comcrescente exsiccantur,' in arida tubercula ubique mutantur, quae sensim emollit sponte evanescunt Raro

quispiam hoc morbo interimitur, nisi in declinationis stadio, scilicet in variolis benignis de his etenim ut plurimum hactenus locuti sumus Declinatio cum ἀπυρσεία, ct appetitu restituto optime significat P techiae ei vesiculae miliares in hoc stadio erumpentes funestum eventum denunciant; deliria, vigiliae, su, filius tendinum, &c. in hoc stadio pejus ominantur, quam in praecedentibus paucissimi enim vel nulli hoc modo affecti convalescunt deabies diu pure catens,

66쪽

atque inde saepe decidens, ct renascens, meliorem sort1tur emitum, quam ea, quae derepente exarescit variolae,quaetati sessili4 adhaerent obducuntur, male praesagiunt. an. 1 . Ubi variolae si ierint figliuae exactissime o Risuia . tandae, discretae margine admodum rubro circum uir. tinctae, neque Petechiis, eruptionibus miliaribus, vel quavis alia nota exitiali, interpunctae,' primo maturationis die in summitate albae, tumore turgidae, die sie do circa basin auctae, in simmitate acuminatae, minus pellucidae,' tertio materia in pus sonuertatur, eventus felix duodecimo saltem morbi die insectiturus expectandus est.

an. Io. Quatuor sunt v,riolarum malignarum gra- λωνἐουν mdus, videlicet confluentes universaliter, confluentes M. rvmparticulariter, discretae, verum admotam parva in eo das. haerentes, maxime confertim ubique erumpentes.'

denique discretae cum Petechiis eruptione miliari con-j Primi gradus sunt, quando cutis universa Ery Gradustri-sipelatos tumore maculis nigris hi illic interspersis, minaequali superficie quadantenus crassescit, post tri- dirum cutis albescit, in pergamenae speciem induiti atque hae sunt variolae maxime exitiales aegriuo ultra secundum maturationis dieni nunquam 1uperstitem novi. Variolae secundi gradus magis vulgares sunt, Se dui. vando cutis faciei sola Erysipelatos est,in primo maturationis die pergamenae speciem refert, dum in artu-husa trunco corporis exanthemata fuerint fere ἡiscreta, non tamen regul ria vix enim oculo distinguuntur ab Morescentia morbillosa rix apices tolliunt, sed saepelivescimi, unde mortem instare certo praesagire licet. Variolae malignae tertii gradus sunt, ubi quasi discretae, Tertius.

verum admodum parvae cohaerentes, quae non acm.

minantur, sed cute solummodo conspiciuntur, ac si ab urticae plaga exasperatae, donec sub initium maturationis albescentes confluant, ct speetem pergamenae exhibeant. Rarius quemquam hac specie affectum, nisi ope

67쪽

ope Ptyalisini diuitiis protracti, ingentis urinae profluvii,

vel intumescentiae artuum diutiirnae, ad decimum quartum vel decimum quintum morbi diem superstitem novi. an. Ur Gradus ultimus est, quando variolae erumpunt quidem discretae, figura magnitudine regulares, Verum vesiculis aqueis, petechiis, vel maculis lividis in interstitiis, praesertim in collo, pectore, & artubus distinctae atque hae noli minus Iuut exitiales quain

confluentes.

Art. Ita. In variolis malignis febris continua mali moris post eruptionem remanet cum lingua arida, pulsi oebili, Neque prorsus exulat, ut in benignis 1blet: materi enim morbosa, vel propter malignitatem, vel morbi magnitudinem, per glandulas curaneas satis pro-imidi nequit, unde dira symptomata evenire selent; H -reha nimirum Haemorrhagiae admodum periculosae, quae

fut plurunum maculis purpureis nigris eodem tempore in conspectum venientibus fimestissimae sunt, vix aut ne 'ix arte cohibendae, nisi forsan vitrioli fraeno praepotenti Aq. Styptic. g. obsignari possint nihil να- profecimus, si non apo smus vos sariis sal steriis generuis is vires Dirituum pene extinct

rum denuo resuscitare venae se stio mortem accelerat. Mittaritio licet non adeo formidabilis, pessime tamenoniinatur in hoc ymptomate sublevando cinre ἈμDnum egregias obtinent vires ut mihi usu compertum est dot 0j. cum aliis alexiteriis quarta vel sexta quaque hora. Dolor gutturis V lutitio impedita estti mploma quandoque maxime amigens molestum; Tauces itaque externe ab aeris injuriis pannis laneis moblibus duplicatis muniri debent, quae plus valent, quam croce xa, vel alia quaecunque muleta Musirpentur gargarismata appropriata, c. Ialivatio copiosa, ct diu protensa cum insigni capitis&faciei intumescentia bene1agnificat; tyalismus vero brevis derepente suppressus, nisi profluvio urinae, aut intumescentia extremin

68쪽

nnar excipiatur, malum ommembet salivatio diar. rhaea excepta pessime significat. Art. 63. Morbosi quidam affectus quandoque post post μι molas seboriri solent, inter quos inappetentia primum toro . . ise

ocum Vendicat, quae requenter cum calore minc Happetetitia

uncta est, quesin casi ego multo usi doctus Alaxi r. i 'φ'-- ea quod caeteros professores serio mageoxi bi calor sierit continuus, jugiter ministr nda duco Cortum autem P vi a m ubi cal9riatis periodis recurrit, cuin felici successii exhibendum impero xdeinde postea ad alvum subducendani tuto progredior. Parotides nonnunquam sub finem variolarum labori P. Osisi tur, quae diu, t/nquam strumae, sine calqre vel ru hore permanunt; ν uentibus non sunt tentandae, sed potaus foribus moti rationem promoventibis tractandae sint. Eadem via r edendum estis furunculis, sca μν-Hibesiniosa ulceribus mali noris, impetigine sursur in Ma,stc. videlicet si iphaa m eis &Febrifugis ab evaeuatiovibus religisti abstinendo. Gangraena Carie3 Gaur auisum post variolas nullo medicamento cedunt Tu i. i res Oed Mosi frictionibus , fotibus lixivialibus . Memato. more hydropicorim curandi sunt me desore capitis post variolas M.f. 3. S.)R, AE a m P . an. I . Ut nonnullae febres , quam Nantia metationis inmmode recipiunt, sunt etiam, quae omnino deside- ζ 2rant sed de hac re nondum satis accuratae ab auctoribus traduntur regulae ex quibus nullam aliam aeque pingationi Opportunam reperio, ac eam, quae Variolas confluentes, maturitate pustularum aut vigente aut jam inclinata, semper excipit ea quippe febris uti omni-- maxime putrida est, ct periculi plena, ita prae caeteris curationem hanc aptius recipit Atque hanc praealtis medendi rationem in putridis hisce sebribus quae ariolis superveniunt, suadet Sisentiamus. Mihi qui-

ue dem

69쪽

dem saepius usu venit, ut in variolarum statu, ubi pustulis exarescentibus febris nihilo secius invaluerit, adpurgantia confugerem, quae ita periculo vacare, ita commode adhiberi posse expertus sum, ut multorum vitas ab hac

maxime medendi via conservatas esse haud absurde dixerim. Doctrina de usu Hisboto-- citharsis in is seriolis confluentibus post imperfectam ctisn italiteris; peritissimo D. Cade ad eundem datis, succincte assi modum eontinetur in ejusdem uininarium istumiis Art. 61. In variolis confluentibus, quali diu faciei Ia . . a. tumor&inflammatio manet, saliva recte fluit, a Venae cisis M sinone mathas pari ratione ac furunculo malim ρη ante proris abstinendum esse duco. Scilicet, ne istae evacuationes, materiae morbidae amassa sanguine sep rationem, ter pustulas, tanquam per tot phlegm nas, cui unico hoc tempore natura incumbit ejem nem obturbarent. Insuper procedente morbo, si eo tempore, quo facies detumere dc tyalismus decressere incipit quod die nono vel decimo ab eruptione accidit si his, inquam, diebus manusiaebito modo tumeant, nulla malae notae appareant si inplomata, haud omnino me judice ves Phlebotomia veὶ Cathas adhuc indicatur; sed totum negotium recte committitur naturae Interim tamen in hoc morbi statu D ma quotidie injiciendum praescribo, quo alvum faecibus exon rare, debris furorem coercere curo.Quamdo Art. 31. Attamen facie, diebus praedictis criticis

detumente, quoties quod nimis frequenter evenit

βη nec pustulae corporis non turgent maturo pure, nec manus

intumescunt; unde nempe a materia morbida in sim guinis rivassa remanente eamque inquinantes ardens s bris nascitur respiratio brevis is frequens oritur, Corporis jactatio, obstinatae narcoticis incassum exhibitis vigiliae urgent; quoties equidem diris his sympto- mitibus vexatur aeger, medico ineumbit per venae secti nemin medicamenta leniter purgantia, saepiusque debi- ris

70쪽

iis intervallis repetita, humorem peceantem detrahere,st eo, quo possit, modo laboranti subvenire. In v nolis denique confluentibus, ieet facies x manus ex stulae corporis debito modo, ac tempore, intumue--, saliva satis copiose statuto tempore fluxerit: si tamen, tyafismo desinentes dictis partibus jam se, semibus febris utcunque quod in hac morbi specient plurimum accidit mutor asssidue inhaereat, lym-

istoniata, ex hac nata, utpote anhelosa respiratio, vigiliae, anxietates, cum pallida dc diluta urina indesinenter urgeant aegrotantem rebus sic stantibus, necesse habet medicus sanguinis quantitatem urnasectiom mi nuere, nimirum ut exinde pars reliqua magis placide per rasa fluat, re materiam morbidam quae per puritas, jam induratas se crusta obduci as amplius transire nequit Cit, Disaepius repetita evacuare his enim Va-erationibus omissis, semper evenit, ut e naemorata symptomata indies augeantur, is inter diem duodec, mamst vicesimum quartum lethalia evadant vel humor tridus in pulinonibus extravasetur, Ommquerisimias corrumpat; unde aegrotus miseram vitam pauli arabit; scirevi moritur tabidus. t. 67. Anheloia' espirationi, crisi superveniente, In anhelasὸ 'AMotoinia feliciter ac unice occurrit, quae nisi con pa . . : Iussim peragitur, actum erit de aegroto, neque hoc in est unisum insu pulsus humilis drangustus me terret quippe saepius

Aservavi, vacuato sanguine arteriam fortius vibrasse: inde constat pulsus obscuritatem, non infirmitati virium, sed humoris laedentis oneri deberi Venae sectio In mutatamen mi stum cruenturi non modo non eohibet, sed 'Miget, mortem in procinctu stantem accersit hoc tamen funestum fati impendentis praenuntium Camphora bis in te exhibita lacidis larga manu propinatis amovi aegroque brevi morituro ad tempus succurri: sed ut vera fatear, ne unum quidem variolis assectum, eui urina cruenta fluxerit, diem decimum sextum ab eruptione