장음표시 사용
141쪽
ym mmi ara, siue Isitione,res eritias comprobandalo cii, qui sunt resilatationi contraria. Manifes o,probabili, cili, coherente, decente,utili. Hec & superior exercitatio utilissima quidem ei ad exercenda puerorum ingenia,declamationesque instituendas,dum rem eadem unus confirmet, refutet alter.
aod contentionis genus no minimU ex acuit ingentu: se enim qui sspe vincendi excitat,n ervom; inte dit. Est aute utruq; dicedi gen' eius modi, quod orationis ornatum,elo quentiam sue desideret. Quodsiiudex quoq; constituatur, qui de quq ctione proposita sententiam ferat: siqvqstionem ipsam alius initio pro ponat, erit interdum lice in scholis
exercitatio auditoribus utille , d spectatoribus non iniucunda.
Locus commuuis est oratio, qUa bona aut mala, qui alicui iras nih
142쪽
Preexercitationes oram B. C augentur, & amplificantur. Dicitur autem CommUDIS, quod in omnes, Qui eius res,de qUa agitur,particIpesssent, communiter conueniat: ut si in sacrilegum dicas, in latronem, in adulterum, cadem oratio ita Omnes vel sacrilegos, vel latrones,vel adulteros cadet. Eadem ratione si beneficentiam, aut fortitudinem e litOllaS, eadem laus omnibus vel beneficis, vel fortibus congruet. Habet autem Iocus communis commodisse
simum in oratione locum post ipla
confirmationis argumenta: ut si cum
aliquem, verbi gratia, homica dam
gumentationibus conuiceris , ad crImen eXaggerandum, atque in criminis auctorem concitandam in
uidiam in parricidium ipsam inueharis, ac tanti sceleris atrocitarem per communem locvin areiplifices. Item in virorum laudatione cum alique e X eius factis vel forte viria, Vel
143쪽
iustum ostenderis, tum in commune locum orationem conijcere licebit, quo vel fortitudinis, vel iustitiae pristantiam, atque excellentiam pr(di. ces; qua ratione eiusdem viri dignis . tas,in quo virtus illa insit, magis appareat, cum eiusdem virtutis laus ad eum referatur. Quod autem ad tractationem attinet Ucommunis locus exordium non habet, cum peractae iam(vidi Timus argumetathoni sub-ijciatur, sed qui stilum exercent, , quid exordis loco fingere possunt, ac deinde ab his locis: quq a Cicero
ne notantur,propositae rei amplificationem petere.Neque vero nos omnes, quos ille notat, locos designabimus, sed qui pro nostrorum temporum ratione, atque earum rerU, quae
tractari ab oratoribus solent, comodiores ad exercendum sti tum vide' buntur. Primus igitur locus sum turab auctoritate, cu commemoranatas,
144쪽
quant* curq ea res fuerit Deo ipsi Opt. Max. viris sanctissimis,sipientibus legum latoribus: visi ostendas quibus vel diuinis testimoniis , vel
. humanis legibus, ac decretis ea res, de qua agitur,aut turpis condemnetur,aut honestacdmendetur. Securedus locus est, cum cunsideramus, ea
res ad quos pertineat ; quibus noceat, si turpis, ut latrocinium, ut haeresis; quibus utilis sit, si honesta, ut iustitia,ut liberalitas. Tertius locus est, quo percunctamur, quid esset euenturum, si omnes aut illo uitio i aborarent, aut virtute florerent: ut si vel omnes latrocinia eNerceret, Vel
iussitiam colerent,qui esset Reipub iactatus futur'. Quartus locus est, quo ostendimus, aut tetrum facinus, im emane,crudele,nefaria, homine indignum:aut si honesta res est,hominis dignitate dignisiimum. Quintus losus conmt ex comparatione, aut
145쪽
. prodi ina amisisse speccatorum,aut recte factorum, ive . facinus,ale quo est oratio, vel ivlatus a geatur ut si dicas,maius es se maleficium templa sompilare, quam priuatas domus, aut alia eiusmodi furta , aut facinora tacere, quq tamen maxima sint. Excellentioris esse fortitudinis, se ipsum. vincere, quam hostes, quam Vrbes m pugnare. SCXtus locusas: per quem omnia, que in negotio geren ac , dune, qu que rem consequi solent exponimus acriter, & criminose, diligenter, si in maleficium inuehlamur: Velmagnifice laudando, & amplificando, si de re lienesta oram et ut si que in latrociniis, qin letuanda iustulantercedunt; quq item vel illud maleficium mala, vel hanc
Dreclaram virtutem hona conae P im . v. . ora suo eriobus magnam eius rei aut turpnem
146쪽
yrex, Erat esonathiae. sinem esse , aut dignitatem conclindes. Atque communis quident loci fritat tractatio ideo utilissima est, quod in oratione requentissim8 cadit, cum 'vel laudamus, vel vituperamus, vel suademus; hi quibus causarum generibus fere nostra hac state tota versatur eloquentis vis . 'oties enim sacri concionatores in perium ros, in helluones, in eos qui alie na retinent, inuehuntur quoties Mirtutis alicuius excellentiam, ac dignitatem amplificant: ut temperantic , ut liberalitatis in egenos , ac grumnoses homines. Quod idem iis omnibus accidit, qui longiores in-
έtituunt orationes, De Laude. Cap. to .
i merans. Cadunt autem in laudam s.c.i
tionem personae,res,taci a,atque dim
147쪽
R prouincias, urbes, loca,virtutesibonarum artium studia, ct illustrium virorum egregia vel facta , vel dictast pe solemus. Sed personarum pr(cipua laus elian person q,igitur laude instituenda liberaetexordiendi ratio. Sed commode tamen princi pium sumi potest , aut a nostia, aut ab eius de quo loquemur,aut ab eo Ium , qui audient persona; aut ab re ipsa. A nostra dicemus, auli ficio nos id facere,aut studio, aut pietath aut religione in eu quem laudamus; aut, quod rectum sit, ex aliorum laude ostendere, quales nos esse debeamus. Ab eius persena de quo loquemur, Vereri nos dicemus, ut illius me a verbis consequi possimus: 'in ines homines illivi virtutes praedica- ire oporteret ipsa saeta omnium let ldatorum eloquentiam anteire . Abi auditorum perlana, si notus ille usi
148쪽
ε multis esse dicturos;no ut quq nota sunt,doceamus, sed ut eorum cε- memoratione audientiu anthios pro illoriim in eum ipsiim studio recte mus. A reb ipsis,incertos nos esse, quid potissimum laudemus: vereri, ne curri multa dixerimus,plurapnem
tereamus; & quae similes sententias habebunt. Post exordiu a tribus bonorum generibus laus peti potest
Coryotis,fortunae,atque animi. Codporis bona sunt valetudo, lategrae vires,pulchfitiido,& alia eius generis. Fortunae bono sunt,gens,patrias maiores,parentes,diuitiae,ipossessiones,munera in Repub. Animi vero bona virtutes sunt , & praeclare gems a,bonae artes,ac disciplinae. Adde-da est cum alijs illustribus viris comparatio, qua laus maxime amplisichtur. Epilogo superiora capita breu ter enumerantur: adhibita exhouam . tione ad eius,quem laudamus imita-Κ tionems
149쪽
Pr mira rei ue rationem. Potest etiam laudatio alites institii yt diuidatur in tepora,quod.que ante homine Mit, quoque ipse vixit, m si vita funet' est,etia quod
est insecutum. Ante hominem vati dem ad laudandum patria, parentes,
maiores, ct si qua sunt vel respcmi
l oracula , vel signa , quae futuram hominis claritatem, sanctitatemue promiserint;vt in b eato I oan te BD ptista, aliasque lanctisfirmis viris siue runt In vita duci laus potest ab inso te, ab educatione, a praeceptoribus, ab optimis artiun- s iudijs , a triplici. denique illo bonorum genere corporis, fortunae, atque animiun quo rum laudatione re disponenda ecli. amplificanda omnes aetaris gradui, atque ipsum rerum gestarum ordine F sequi speciosum erit. Post vitan, mortiS genere, ab ijs, quae morta'. ipsam consecuta sunt; ut honores illi habit decreta vututis praemia, p '
150쪽
fraeexercitatibnes Oratoriae. TIclara ipsius reria gestarum monumetricitatu in luci us'. atque eius defide-Fium. Hic illud monendum videtur, non necesse esse,nos omnostras pse tes in laudem transferre, propterea
petita tenuiter incidunt , ut non sint necessariae dictu . apropter eas partes', quae firmisit me videbuntur, I re oportebit Inipsa autem lau-fatione conclusioniblis interdet breuibus utemur: crebra, item, ac brevite amplificationes interponemus locos Communes. Rqs ita laucitatur quemadmodum & perh- . Nam si xrbem laudare velis, Quinet. lppo parente ei h conditor; do mulsum auctoritatis affert vetustas. Corporis Q fortunae bbna ab ipsius ur bis Ichritudine pete , & amoenissi'te, a loci positione, ac muni IO AE es, aedificias,templis, fluuI S, tu ubertate, dc similibu . Animi Nero