Desideri Erasmi Roterodami, De utraque verborum ac rerum copia, libri 2. Ad sermonem & stylum formandum utilissimi

111쪽

Lia ER P R IMus. 8smi studiosum. Neminem adaeque timet, atque te. Si alias unquam,nunc summa vigilantia utendum est,. id est, nune maxime. Si quando alias amicum praesti tisti; nune ostende quanti me facis. Quantum

potest, quoad fieri potest; & consimilia, superlativi vim vi dentur obtinere. Tu quantum potes abi, id est quam oeyssime. Enitar quoad potero, id est,

quam maxime. Haud abs re laesit huc annumerare denominationes , de comparationes illas per hyperbolen sumtas. Vt si quis hominem crudelissimum, Atreum appellet: eloquentissimum .alterum Ciceronem : Severissimum , tertium Catonem. Tum per comparationem: Hic est nive candidior ., Scytha barbatior,Graculo loquacior, aut tuiture. Verum hujus generis aliquot exempla commemorare non inutile fueri Sumuntur autem variis modis et Vel ae re quapiam eximia: ut nive candidior , .piee nigrior. Vel a nomiae abstracto, quod vocant, caeeitate caeciori vel ab animante insigni,ut talpa caecior, caprea Oculatior. Vela persona insi gni,ut:Phalaride crvdclior. Tum adhibentur peσsimplicem denominationem: ut, si rem vehemen ter suavem,mel aut nectar appelleε.Remvehemen- 'ter acerbam,fel. Hominem supra modum senem, . senium ipsum:vehementet scelestum, scelus: odiossim, odium/ganeonem, caenum- sucronem, barathrum: contaminatum, labem: condemtum, quis

qpilias: impurum, sterquilinium: perniciosum,pe

stem: tenebrione tenebrast inquinatum, lutum: infamem,propudium:portentuosum,-portentum: dedeeorosum, dedecusemolestum,ulcus: vitiosum, sentinam:odiosum,odium hominis . brutum , pe cudem: virulentum , viperami vehementer caecum,

112쪽

talpam : vehementer rapacem, lupum: impendio deformem,Thersitem.

EADEM HAEC NON INA PER COM

parationem efferri possunt. imile dulcior. Pluma leviore, Nive candidior. Aurieula infima mollior. Caudice stolidior. Plumbo stupidior. Cortice levior. Magnete illidibilior. Oleo tranquillior. Cornu siccior. Auro purior. Dolio pertuis continen- Stipite tardior . tiori Silice duriori. J Cribro infidelior. Littore surdiori Fonte purior. Iracundior Adria. Oculis charior. Arenis sitientior. Ampulla inaniori Vitrofragilior. Ramento levior.

Cothurno instabilior. Morte odiosior. Cote durior, Rubo arido praeseamoc Buxo pallidiori AEquore surdior. Alga vilior. Spongia bibaeior. Glacie fiigidior. R re Dodoneo loquaci-Beta magis insipidus. Or. Pice nigriori Pila volubilior. Alno procerior. Clemate AEgyptia nigri

Sole elasior. Or. Sardois herbis amarior. Crambe recocta molesti- Ruseo horridior. Or. AEthna aestuantior: Clam durior. Trutina iustiori Pistillo retusius ingeni- Spina distorti T. . um. Pluma levior. Pumice aridior:

Vento instabilior.

Vris passiν aridior.

113쪽

fra E R PRIMus. 94Barathro eapaeior. Laterna magis pelluci- Charybde voraetori dus. Corc ro vilior. Euripo inquietior, aulini Subere levior. conLntior. Floralib.lieentiosior. Luee magis dilecta.

ITEM PER RYPERBOLEN

eadem voce iterata. Ipsa eaeeitate carcior. Ipsa siti siticulosior. Ipsa nequitia nequior. Quavis peste pestilenti-apsa fame esurienti . Gr. K Voracitate voracior Ipsa loquaci te loquac Ipsa morositate morosi or. or. Quovis monstro mon. Deformitate deformi. strosior. Or. Senio senilior ipso. ia Confidentia e5fidentior.Calamitate calamitosi' sastultitia. stultitiori ori

sunt illa.

Venere formosior. Vetumno 3neonstantia Mercurio facundior. Or. Fortuna. ipsa foliunati Empusa magis varius. oria Ipse Momo mordacior: Marte bellacior, seu pu-Minerva doctior. gnati P. Pluto ditior. Ipso infortunio inlartu inuria furiosior.

natior Euterpe concinnioris. bProteo mutabiliori Salute ipsa salubrior. Ipsis Gratiis humanior Penia pauperior. Priapo salacior, Harpya raPacior.

114쪽

personarum, quae ' etuntur e Tragediis aut Comoedii ,ahi fabulis aliis G nathone adustititior. Tithono vivacior: Phormione confidenti chille animosior.

rix ista

Euclione tenacior. Demea asperior. Parasito edacior. Atreo crudelior. Ajace insanior.

Thersite deformior Thrasone gloriosior.

Geta versutior.

Thaide blandior. Miti elenior. Tantalo sitientior. Oreste insanior. Vlysse dolosor.

Nestore vivati LOrpheo vocatior. Cyclope is manior Penelope castior. Niobe foecundior. Tiresia caecior. Sphinge involutiori Daedalo ingeniosior. Gigantibus audacior. Excetra pertinacior. Glauco stupidior. , Iro pauperior. Ni reo formosior. Diana intactior. Erisichthone esurienta

Stentore elamosiora Bustride illaudatiori Labyrintho intricatior. Icaro audacior. Gryllo stultior.- Nestore fac undior.

.i sumuntur ex historiis,ut:

alaride erudelior. Herostrato ambitiosior. . Polycrate fortunatior. Thimotheo felicior. Sardanapalo nequior. Timone inhumanior.. Phocione iustior. Numa religiosior. Croeso ditior. Aristide incorruptior. AE sopo luxuriosior.- Catone praefraetior. 4pabio cunctantior. - Sc crate sanctior. - Mi q

115쪽

Milone sortior. Chrysippo acutior. Lynceo perspicacior. Thracato vacatior. Demosthene facundi- Curione obliviosior. r. Heraclitoobscurior. Hannibale vastior. Aristarcho doctior.

umuntur a gentibus. VPaeno perfidior. .Cretensi mendacion Scytha asperior. . siGraeco vanior , seu le-.Scythotauris ita spita- vior./lior. Thessalo perfidior. Parthis fugaetor. Leontinis luxuriosi- Thracibus bibacior. on ς . Care vilior. Milesiis effoeminatior. Sybarita fastuosior. Pygmaeo brevior. Arabibus ditior. Cretens vaniora Arcadestolidior. - Α to luxuriosior.

turab animantibus. Muliere loquacior. Vulpe fraudulentior. Hirco libidinosior. Anguilla lubricus ma-. COIVo vivacior. giβ. Graculo loquacior. Pisce sanior. Dipsade nocentior. Phoenice rarior. Echino asperior. Nigro cygno rarior. Lepore timidior. Vulture edacior. i Delphino lascivior. Jaculis inexspectatior,aut scropha foecundior al- pestilentior. . ba. cochlea contractior Albo corvo rarior. Sue indoctior.

bcolpio improbior. Pydra immitior.

116쪽

Co, et ΕR B. Testudine tardior. Tauro robustior. Glire somniculosior Asello tardior. Dama timidior. Hirundine bibaeior. Equo indomito ferocior. 'Tipula levior.

Passere salacior. Cervo vivacior, cornice vivacior. Lustinia vocatior.

Vrsohispidior.

Cane adulantior.

Cervo demissis auribus surdior. Coecne importun,

Simia lascivior. Fele rapacior. Laro stultior. Scarabeo improbior.

IDEM POLLENT, QUAE

sumuntur ab officiis, ut: Carnifice immanior. Areopagita tristior. Cinaedoessceminatior. Heredipitis adulantior. Athleta robustior. Lenone perjuris magis Milite gloriosior. Tyranno violentior. Rege magnificentior. Fossore durior. /Monacho imperitior. EAndem vim obtinent voces denominativae ab his formatae, utc mellitum, pro vehemente jucundo: nivei mores, pro vhhementer puris: aureum seculum, pro magnopere felici, laudatoque et plumbeum, saxeum, pro duro. Ferreus se tiptor: Bliteus,Beiacius, pro fatuo. Ficulnum,pro molli: Adamantium, pro duro, ac laborum egregie toleranti: Vitreum, pro fragili: Uultureus venter: Vulpinum ingenium , Leonina ferociae Thrasonica jactantia Demeana asperitas : Stentorea vox rCiceroniana facundia. Cujus generis plura sunt

quam ut numerum eorum persequi laboremus. illa

117쪽

LIE 3κ PRIMus. isseta porro longius quidem petita videntur sed tamen

hune ad locum pertinent. Quam curat numerum lupus,aut torrantia flumia

Non pluris illius convitia facio, quam culicem ele phantus Indicus,pili non facio et nauci non facio et Ilocci non facio. Sed. haec alio loco.

CAP. XLVII. Communis omnium Graduum variatio.

o Moes gradus circuitione Variamus . Vir ma. gnopere doctus; Vir magna doctrina praeditus : Doctissimus, maxima doctrina praeditus. Et

Tes cum magna, eum majore,cum summa turpitudine conjuncta est. Quae vocantur ισοδυναμώει si- .gnorum, id est,aequi pollentiae, non mediocriter adorativis copiam faciunt. Quare primum vocum ipsarum inter ipsas discrimna paucis ostendemus. Totum ad partes refertur magis quam ad formas. Si mors totum hominem absumeret, merito tantopere sormidaretur. Τotum hunc mensem, totam .hanc noctem sine fruge transegi. Cunctus ad singula, quae ratio nominis complectitur, collectim ireseitur, quasi dictum sit a conjunctis.CunctosRomanos,cunctos mortales. Vniversi, omnes simul collectos significat. Aut ullam, aut universam Pe cuniam vult,id est omnem simul. Terent. Id illarunc abripiet universum. Singuli, huic diversam habet rationem: nam omnes quidem ita significat. ut unusquisque sigillatim per se intelligaturun singulas naves singuli milites accersebantur. Omnis,

quasi generale est ad omnia siquidem omne corpus

118쪽

DE CBPIA VER a. pro toto Alcimus. Et omnem populum pro lato populo, 6c omnem diem pro singulo die. Horatomnem erede diem tibi diluxus seupremum. omnes pro cunctos, & omne pro universum. tent. At ut omne reddat: tametsi hic pro toto positum videri possit. Quisque addit rei cujuspiam in singulas partes distributionem:utauacu uelen tentia: natura animantium sua cuique dedit arma: suas euique dotes largitus est Deus. Unusquisit ae lnihil a quisque differre videtur,nisi quod & pro singulo ponitur. Vnumquemque sua cupi ditas ducit; Nunc unumquecrimen cujusmodi sit, excutiamus. Nihil autem prohibet,& singulLper distributionem hujusmodi accipi. Singubulavibus sin- lgulos duces praesecit. ιQuisquis non absolvit ora- ltionem. Quicunque modo perficit, modo non lperficit. Quisquis gravabitur sementem facere,is non metet. Quicunque recusabit labotem mons iret fructum. Aliquoties abselvit proper dum,

cum significat ignorantiam , ut quisquis fuit ille

deorum.

Quisquis .es armatus qua nostra ad limina ten. dis. In obliquis nonnunquam unico verbo eontentum est utrumque. Rem facias.quocunque modo. Η μminem quoque modo absolvas, pro quovis modo.

Quilibet, & quivis,citra discrimen uoum quodsi bet significant.ΗOratius: Sualibat in quemvis opprobria dicere suetuc

Resolvuntur autem pei conjunctionem; vel cum O mnis& reliqua serme per copulativum exponan

tur: emvis arbitrum cedo,id est, vel hunc, vel iulum.mea nihil refert.

119쪽

raualibet hirsutas fronte tegente coma . quod Graeei dicunt ταλ quasi non delectum , sed fortuitum, & casu oblatum. Vnu ailibet consimilem obtinet rationem. Significat enim unum aliquem e multis,quicunque sit ille.Desigas tibi au-ictorem unumquemlibet. Et unusqui vis ab hoc ni in hil differimaee autem,Quilibet, quivis,unusquilibet, unusquivis . non nisi unicum verbum admittunt. Semper enim absolutam reddunt rationem. Quantuscunque, qualiscunque, quantusquantuS.. qualisqualis,eandem obtinent rationem, cum qui cunque,dc quisquis . Adverbia item ututratemque. ubiubi, ubicunque quoquo,quocunquαBreviter composita semper sequuntur naturam particulae oppositae: undevis, undelinet, undecunque: Quorum duo prima absolvunt orationem, postremum commune est : Quocunque, quoquo,communia sunt. Quolibet & quovis, non sunt. Qeo quo versum & quaqua versum communia sunt. Ubi vis,dcubilibet, absolvunt orationem. Vbicunque, commune est. Vbi ubi non est,uti nec usui. Non enim absolvunt eonstructionem. ter quod ad duo perutinet, cum iisdem compositum, idem accipit discrimen. Vtereunque anceps est utervis absolvit, uteilibet itidem; utrocunque anceps, utrovis, utrolibet ab luunt. Uterque, copulative significat. ut & illa, utroque,utrinque utroque versum. Ali

quis, indefinite significat unumquempiam quid si hoc aliquis voluit Deus' quis, idem pollet, sed his

ferme dictionibus praecedentibus: si,ne, mim,ec, u

bi, si quid extiterit noyime quid temne faxis: numquem tuorum offendit ecquid tui tetigi ubi quis te laestrit rubi, pro alicubi, unde, pro alicunde usur '

120쪽

patur,duntaxat in compositione, ut sicubianee ubi. nuncubi,sic unde,nec unde. Quidam definite accipitur r quendam volo visere: nisi cum habet aut

contemptum , aut tra stationem : ut Isidorum

quendam mihi citabat: perinde quasi dieas, Isidorum, nescio quemlLachrymas emisit, quendam animi sanguinem, id est, veluti sanguinem. Seditio, morbus est quidam civitatis; quispiam, anceps est ad usum quidam,& item ad usum Aliquis,tam- eis refragatur Valla: sed complurimum auctoriistas vallae reelamat οῦ mittito ad me tuorum quempiam,est domi tuae quispiam, cum quo iure delae am expostulare. Quispiam, & ullus, inter se con- iveniunt. Siquidem,praeterquam,qucid habent plusculum vehementiae, quam superiora, illud quoque peculiare obtinent, quod gaudent vel negatione, vel signo Si, vel Ne, prohibentis, vel interrogati - ιRe. ut haud ullus mortalium ista possit praestare. Haud possit mortalium quisquam ista praestare. Si quisquam est qui sapientiam cum eloquentia coniunxit, certe Tullius is est: vide , ne quisquam hinc aufugiat, Cave. ne quoquam Uculos tuos a meis dimoveas: an est quisquam, qui suam amicam se praesente 3 Num quisquam est mortalium tam p . tiensi Similis est ratioadverbiorum,usquam dc unpiam,quantum ad signa pertinet.

CAP. XLVIII. Da propositione generali. . HIs iactis,ceu fundamentis, ad tiro ναμ&ς, id est,aequipollentias progrediamur, propositi- Ionem generalem, veluti vocant universalem, variis l