Audomari Talaei Rhetorica, e P. Rami regii professoris praelectionibus obseruata. Cui praefixa est epistola, quae lectorem de omnibus vtriusque viri scriptis propediem edendis, commonefacit

61쪽

LAEI RHETORICAE LU

CAP. I. DE PRAESTANTIArronunciationis. FLocutionis quae prima pars tam est a itis Rhetoricae prscepta in tropis & figuris exposita sunt: veniamus ad pro nucia-eionem, partem alteraminstitutae artis & doctrinae.Pronuniciatio est apta elocutionis enuciatio. Hanc parte Rhetoricae artis Aristot Ies primus animadu ertisse videri voluit, viaresque maximas habere docuit exemplo histrionum.quibus agentibus , poemata longo gratiora sint,quam si poetae ipsi pro nuciareta Tullius vero Oratorio tertio, cum de eloc tionis ornamentis dixisset, sed haec ipsa ait omnia perinde sunt, ut aguntur: actio in di- ,,cendo una dominatur : sne hac summus O- rator esse in numero nullo potest e medio- ,, cris hac instructus , summos saepe supera- ,,uit. Huic primas dedisse, Demosthenes di, iscitur, cum rogaretur , quid in dicendo esset is primum: huic secundas : huic tertias. Quo

mihi melius etiam illud ab Aeschine dictum videri solet, qui cum propter ignominia iudicij cessisset; Athcnis. Me Rhodum coram

tulisic

62쪽

.σι AVDO MARI TAI Arrtulisset rogatus a Rhodijs, regisse fertur ὀr

,, tion rna illam egregiam, quam in Ctesiphonis tem contra Demosthenem dixerat qua per- , lecta, petitum est ab eo postridie. vlleoretis illam etiam, quae contra a Demosthene pro se Cresphonte edita. Quam cum suauissimari & maxima voce legisset, admirantibus om-

nibus,Quanto inquit magis admiraremini . si audialetis ipsum p Ex quo satis significa-- uit quatum es et in actione, qui orationem eandem aliam esse putaret actore mutato. Et certe infantes actionis dignitate,eloquenti et saepe fructum tulerunt: & diserti; deformiatate agedi, multi infantes putati sunt. Cuius rei magnum argumentum Hortensius est, diu princeps oratoi um,postea aequalis Ciceaeoni, perpetuo autem secundus:cuius tamen scripta tam longo absuerunt ab illa uiuae elos qucciae fama, ut appareret, aliquid placuisse eo dicente, quod postea legentes non inu nerint. Quamobrena in hanc in primis Rhe- toricae partem omnia illa ldatonis Aristot riique probra iustii si me conferctur: Omnesq;

in I:d in hac una parte reperien

rator, cui os exemplo eloquentiae d. lcapu- lias exerceatur. Ita s. tanto maiore industria

63쪽

ne vocis.

Partes proniiciationis duae sunt:vox,unde pro nuciatio:& gestus,unde actio dicitur. Aeque harum partium altera ad aures,altera ad . oculos attinet,per quos duos sensus, ad antiamu omnis fere cognitio peruenit. Sed de voce prius:cuius bonitas optanda quide nobis est p:imu:deinde quicunque e fueri tu edadi exercenda: sic ut omnia quae proferetur sono vocis,rebus quae dicuntur accommodato Proferan tur.Vocis autem unum est generale praeceptu,ne si g i auissima, nύue acuti s sima. Nasubmisso illo murmure debilitatur omnis intentio,contra aut dicere omnia clamo-sἡ,insanum est. Itaq; interii .edijs inter imum sublimumq; spatijs est consistendu. Atque ad vocem obtinendam ait Tulliusὶ nihil est v- ,. tilius,quim crebra mutatio: nihil pernicio-

sus, quam effusa sine intermissione conteni rio. Quid ad Aures nostras actionis suau ita-''te,quiu est vicissitudine M varietate M con- ' tinuatione aptiusλ Itaque ad hanc vocis mo- 'delatione, Gracchus tantam scientia & dili- . . . Sentia adhibuit, ut seruu Erycinii literatum homine & peritu,post se occulto loco haberet, qui concio nati inflaret eburneola fistula

sonum , quo illii aut remissum excitaret,auta cotentione reuocaret. In omni quippe voco

est quid da medium sed iuu cuique voci:hinc

gradatim ascendete voce, utile di suave est.

Na aprincipio clamare,agrelie quiddam est:

64쪽

AVDOMARI TALAE I de illud idem ad firmadum vocem est salilli,

re. Deinde est quidda contentionis extremia, Auod tamen in serius est, quina acutissimus clamor:qub te fistula progredi no sinet:& t me ab ipsa cotentione reuocabit. Est item co-era quid da io remissione grauissimu , quoq; tanquam sono rugradibus descenditur. Hae. varietas,& hie per oess' hos vocis curtiis, scse tuebitur,s actioni afferet suau itatem. Sed f stu lator domi relinquendus, sensus huius consuetudinis ad usum deterendus. Ista est aequalitas cui contraria cxcv αι Quintilianus cum Cicerone valde item sugiendam ceset Sed enim vocalis huius varietatis moderatrix esse debebit animi cogitatio. Haec enim summa causa est pronuntiationis , vevox stamini interpres & nuntia. Sunt enim voces,ut nerui in fidibus:atq; ita sonant, ut amotu animi sunt pulsae.

CAP.LDE UOCE IN SI gulis verbis. ιν Ratio igitur vocis erit in singulis verbis, is vel in tota sentetia. De verborum aut singuis lorum pronuntiatione ita Quintil. praecipite Proponamus nobis ait illud Ciceronis in oratione nobilissima pro Milone principiurnone ad singulas pene distinctiones, quam ' uis in eadefacie, tamen quasi vultus mutan- V dus est Etsi vereor Iud ices) ne turpest pro

' fortis imo viro dicere incipiente timere. EN iam si est toto proposito contractu atque sum

D missum , quia ci exordium est, a solicitu

65쪽

RHETORICA. . ε' exordium:tamen fuerit, necesse est. , aliquid is plenius & erectius, dii dicit, Pro sortissimo ,,

viro quam cum,Etsi vereor, & turpe sit: &, Timere. Iam secunda respiratio increscat o- ' portet,& naturali quod arrisonatu , quo mi- '

nus pavide dicimus quae equuntur, re quo ' magnitudo antini Milonis ollenditur. Mini- ' meq; deceat,cum Titus Annius ipse magis de ' Reipublicae salute, quam de sua perturbetur. ' Dexnde quasi obiurgatio sui est, Me ad eius '

caustam , paru animi magnitudinem afferre ' non posse Tum inuidiosiora,et amen haec no- ui iudicij noua orma terret oculos. Illa ve- 'roiam pene apertis ut aiunt tibijs:Qui quo P

cunque inciderint, vetere consuetudin ri,& pristinum more iudiciorum requirut. asNam tequens latum etia atque fusum est: No ,,οnim corona consessus vester cinctus est, ut is solebat. Quod notaui, ut appareret, non so' luna in membris caussae, sed etiam in articu- ,, iis esse aliquam pronuciandi varietate : sine qua nihil neque maius,neque minus est. Haec Quintilianus de pronunciatione singularuvocum: in quo troporum genera, si qua sunt actuosa,reluceant necesse est. Non enim aliter Ironia,neque Metaphora illustrior & ani mosior intelligeretur.

CAP. DE CANTICO VOCI s.

Sequitur pronunciatio totius sententiae,in qua figurae omnis generas affectiusq; comprehenduntur. Figurae autem verborum cuna

66쪽

is petitionibus continent illusine dubio can ,, rum,de quo Tullius & Fabius. Est ait in Ora ., tore Tullius in dicendo etia quidam cantus obscurior, no hic ἡ Phrygia & Caria Rheto-'' ru epilog ,penὸ canticii: sud ille, que signifi-υ cat Demosthenes &Aeschines,cu alter alteri obijciat vocis flexiones. Dicit plura etia De-

mosthenes,illuq; saepe dicit voce dulci ct clara fuisse.H ec Tullius.Sequentia pabius, cum ., de quodi cantico dixisset;Tales sunt ait il-M Iae inclinationes vocis, quas inuicem Depaori sthenes atq; Aeschines exprobrantinon ideo improbandae: c menim uterque alteri obii-V ciat, palam est utrunque secisie. Naneq; ille per Maratonis,& Platearii,& salaminis pro- ' pugnatores recto sono iurauit:.neq; hic Tli

bas sermone defieuit. Haec Fabius.Vnde can- a tum quendam orationis de voci ςflexione rasilauitate adhibitum ab oratoribus intellis simus: qui sane totus est in illis verboruscuris,cumq; totis animi affectibus.

CAP. s. DE VOCIs Imientione o remisione. sed tamEn intendendae vel remittendε v

cis in oratioe tota,quae est in verbis singulis, ' prosodia est.Αcutae exemptu eli pro Lig. Ui-' de Caesar, quam non reformidem,quanta lux - tuae liberalitatis re sapietiae mihi apud te dia

σε centi oboriatur.Quantu potero, voce cote

,, dam,ut hoe populus Romanus exaudiat.Sus.., cepto bello Cisar,gesto etia ex magna parte,

is nulla vi coactu audicio meo ac volutate ad

ea ar

67쪽

ea arma prosectus sum quae eran sumpta co-tra te Et hanc Orator ipse contentione vocis praedixit.. Est acuminis diuersa vox, de pena extra organu,cui Graeci nome amaritudinis dederunt supramodu ac pene naturamvocis humans acerba vi cu populus acclamatione aduersa,Cic. pro Rabirio agentem turbaret:

Nihil ait me clamor iste comouet, sed con- solatur, cu in d icat esse quosdi ciues imperi- 3'tos,sed non multo . Nunqua mihi credite),, popo om hic,qui silet, Consulς me fecisse* ,, si vestro clamore perturbatum iri arbitrare- eur.Quanto iam leuior est acclamatio Quin continetis vocς,indice stultitiae vestrae, teste is paucitatis ρ Prima illa sunt letiora: postrema 'vocis amaritudinem illam habent. Exempluprauis &fens vocis est Phil. 1.Si inter coena in tuis immanib' poculis accidisset . quis no turpe duceret In coetu verbpopuli Romani publicum negotium gerςs, magister equitu, γη

cui ructare turpe esset, is Yomens,frustis ei cu olentis vitium redolentibus, gremium suum, is di totu tribunal impleuit. In redditione collationis,producenda sunt omnia, trahendae Vocales,quod maior quam antea, aperiendae fauces, editas exprimatur. Vocis aut circo .plexae Ze moderatae exemplum ςst pro Lig.

Quid enim,Tubero,tuus ille districi in acie Pharsalica gladius agebat cuius latus ille P

mucro petebat)qui sensus erat armorum tuo umquae tua mens Zoculi λmanus ardor an, ε

miZquid cupieba. quid optabas

68쪽

- AVDOMARI . TALATI . . C A P. 6. DE VOCE

Atque haec comunia assectuum sere omnium:specialia quaeda sunt in sngulis affectibus, quorum pulsum tactumq; voces exprimunt. Itaque in alio affectu,vocis aliud stenus est. Quadere iam ante Aristotele Thrasymachusi τι is 4iρὶς quaeda pWceperat: nec Ari. stoteles primus videtur id animaduertisse Fraesertim cu ab eo Thrasymachus hac de re appelletur. In miseratione igitur, vox erit flexibilis, plena, interrupta, flebilis: viiii il- lo Gracchanae orationis loco: Quis me miser

confera qub vertapin Capitoliumne λ at D i tris sanguine redundat:an domu,matremne ut misera lamentantemq; videam,& abiectaλQuae a Glaccho Tullius ait acta sic esse oci lis, voce, gestu, inimici ut lachrymas tenereno possent. In iracundia vox contraria est, a- ς cuta, incitata,crebrb incidens.Phil. z.O prq- claram illa eloquentiam tua, cum es nudus

ciscio natus. Quid turpius quid Redius quid supplicijs omnib' dignius num expectas da ς testimulis fodiam 3 Haec te, si ullam partem

habes sensus, lacerat. haec te cruentat oratio. Vereor ne imminua fummorum viroru au- thoritate &gloriam: dicam tame dolorec is motus: Quid indignius, quam viuere eum, qui tu posuerit Diadema,cum omnes fatean tur iure interfectum esse, iiii abiecerit Tale vocem requirit reticcntia illa.

In citum terram a meo sine numine renti, o c.

69쪽

sonus e f. Terent.Eun. ' .

Totus Parmeno tremo horreo, , postra ex

bant.

Talis vox Crceronis suit iis plerisq; exordiis, ut pro Deiotaro etiam significatur: mino-ssmnibus causis grauiorib', C.Caesar, initio ei iscendi comoueri soleam vehementius, quam a videtur vel usus,vel aetas mea postulare: tum asin hac causa it/me multa perturbat,ut quan- ratum mea fides stud ij. Mei afferat ad saluten αRegis Deiotari defendendam,tantum Dcuti ν, talis timor detrahat. In voluptate, tenerum, lene,effusum hilaratum vocis genus opi tur,Qualis est illa vox Aeneae, pictum in t 'petis Troiae excidium intuentis.

regio in terris nostri non plana laboris' En Priamus fiunt hic emi praedita laudi: Sunt lachryma ursi, ct mente mortalia togata. Solue metus: feret hac aliquam tibi famastute.

Dolor sine comiseratione,graue quiddam ' & i mo pressu ac sono obductum requirit. In 'i Pison. Meministine coenu, cum ad te quinta V, fer. hora, cum C.Ρisone venisse, nescio quo ς gurgustio te prodire, inuoluto capites 'leatum & cum isto ore laetido teterrimi no bis popinam inhalasses, excusatione te via valetudinis, quod diceres vinolentis te quia busdam med icam entis solere eurari quam

no causam cum accepissemus, s quid eni

70쪽

ες facere poteramus paulisper stetimus initIN 'a: ganearum tuarum nidore atque fumo, unde .. tu nos cum improbissimὸ respondendo,tum turpissime eruciado eiecisti In blandiendo, faciendo, satisfaciendo, rogando, laeuis vox de luminissa eit. Aeneid. . .

asse refugis per ego hae: lachrynias, dextramque '

tuam, te

Quando aliud mihi iam missera nil u reliqui

Per connubia nostra ei incoeptos hymenaeos:

Si bene quid de te mera fuit aut tibi qui quam Dulce meum miserere domus labentis,cti Ora quis adhuc precit ad locin exue mentem. Atque i, c de Vocis S: in singulis vel bis& in

uotis affectibus, moderatione: ad quam exescendum, optimum effeceset Fabius ediscere quam maximὸ varia,quae flexus oes habeant, eaq; quotidie ita dicere,vr agimus, ut simul in omnia paremur. Sic Cicer. vitiu huic moderationi contrarium emendauit. Omnia enim sine remisitori sine varietate.vi summa vocis, &totius cortoris cotentione dicebat. . Sed peragrata Graecia & A sia omnium gene- 'rum Rhetoribus auscultatis, &ad hoc rem dium adhibitis,tande no modb exercitatior, sed propὸ mutatus redijt. Medicina tamen ista cotinuata est diutius, ut a coena post S lis occasum frictiones,& certo ru spaciorum inambu lationes teneretur. Recreandε voculae caussa necesse est mihi ambulare: scribit